Mundikat Magazine edition 2-2017

1. Gedeelten waarin de haren bandjes vertonen of
geticked zijn met en afwisseling van zwart en oranjegeel
pigment.
2. Gedeelten waarin effen zwarte haren de boventoon
voeren op plaatsen van het tabbypatroon en de gele bandharen
beperkt zijn tot de grondkleur.
1. Blotched – 2. Mackerel – 3. Spot ted – 4. Ticked
Er werd jarenlang geloofd dat de drie tabbypatronen werden
vererfd als een allelen-reeks (de genen T a , T en tb op één
locus van een chromosoom); echter, het blijkt nu dat minstens
twee en misschien wel drie verschillende loci [naam locus is
letterlijk “plaats” (meervoud loci)], verantwoordelijk zijn voor de
verschillende tabbypatronen:
a. Op een locus ligt T a :
het Abessijnen- of ticked tabbypatroon, dat epistatisch (=
maskerend) werkt voor
zowel het gestreepte of mackerel tabby en het gemarmerde of
bloched tabbypatroon.
Abessijn
b. Op een andere locus liggen de allelen voor Mc (T) en mc
(tb):
waarbij het gestreepte of mackerel tabbypatroon dominant is
over het gemarmerde
of blotched (classic) tabby-patroon.
c. Op weer een andere locus ligt het modificerende gen Sp
voor:
het wijzigen van zowel het mackerel als blotched tabbypatroon
in het spotted tabby-patroon. Vroeger dacht men dat het
spotted tabby-gen een ander gen was van de T/tb-reeks.
Fokresultaten wezen uit dat dit niet het geval kon zijn, aangezien
in een nest alle drie patronen voorkwamen op een wijze die niet
in overeenstemming was met de enkelvoudige locus-theorie.
(Lorimer, 1995). Het gen sp is dus voor niet-gevlekt.
De Abessijn/Somali-patronen kunnen zich op twee manieren
manifesteren:
- met de ongewenste zwakke streeptekening op de
poten en ringen in de staart voor de heterozygote T a t a Mc- of T a
t a mcmc.
- Met de afwezigheid van enige streeptekening voor de
homozygote T a T a Mc- of
T a T a mcmc.
Door de afwezigheid van het ticked tabbypatroon is het heel
moeilijk bij de Shaded Golden Pers/Exotic en Brit de strepen op
poten en ringen in de staart eruit te fokken.
Iedere kat draagt, althans voor zover wij weten, tabby genen;
meestal is dat Mc (gestreept) en/of mc (gemarmerd). Dit is
echter alleen (duidelijk) zichtbaar indien ook gen A aanwezig is,
of het gen O voor oranje (rood). Zijn deze er geen van beide, dan
zijn de strepen niet meer van de achtergrond te onderscheiden,
of althans niet duidelijk.
Non-agouti - aa
Het gen A, verantwoordelijk voor het agouti patroon van de
tabby, heeft een mutant allel “a” geproduceerd, bekend als
non-agouti. De twee genen, de originele “A” en diens mutant
“a” zijn beiden te beschouwen als elkaars allelen en omdat de
één voortkomt uit de ander (voor te stellen: A —> a), moet
deze wel dezelfde positie (locus) bezetten op het chromosoom.
Een chromosoom bevat enige duizenden loci, elk daarvan
in staat een kenmerkende mutatie of series van mutaties te
produceren. Wanneer deze mutatie aanwezig is dan heeft het
niet zo’n beperkend effect op de eumelanine productie als het
normale agoutiproteine (= eiwit) en wordt in de haarschachten
evenveel nieuw eumelanine of phaeomelanine (in maximale
hoeveelheden kleurstof) gevormd als er in de haren tijdens
de groei wordt neergeslagen. Het resulterend fenotype is
de effen zwarte kat. Alhoewel de kat gelijkmatig zwart is in
uiterlijk, draagt deze een van de tabby genen/ allelen in haar
genotype. Het onderliggende tabbypatroon is vaak te zien in
de vacht van jonge kittens en soms bij volwassen dieren onder
bepaalde omstandigheden als een flauw “schaduw”-patroon
(ghostmarking = spooktekening), omdat de epistatische (=
maskerende) werking van aa de
pigmentbeperkende restkrachten
ondervindt van het gemuteerde
A-gen. Het non-agouti gen “a”
kan echter alleen optreden bij
zwart pigment, zodat de haren
met oranje pigment altijd agouti
strepen hebben. Het resultaat is
dat er geen zichtbaar verschil is
tussen rode katten met het agouti
gen A en de katten zonder dat gen,
dus “aa”.
OostersKorthaar rood
40 jaar Mundikat — Mundikat Magazine nummer 2 2017— 15