Editie 2-2012 - Biobased Economy Magazine

Recommendations

Info

Regio Achterhoek, provincie Gelderland en Alliander geven Biogas Infrastructuur Oost Nederland vorm In de Achterhoek werken regionale overheden, de provincie Gelderland en Alliander aan de realisatie van de Biogas Infrastructuur Oost Nederland (BION). De provincie sloot hiertoe onder meer een Green Deal met de Rijksoverheid en wil met BION de productie van biogas in Gelderland versnellen. Meer dan de naam doet vermoeden, draait het project juist ook om het realiseren van ‘niet-fysieke’ infrastructuur zoals het genereren van nieuwe business modellen en het beschikbaar stellen van fi nanciering. Het BION-project speelt met name in de mestrijke regio’s Stedendriehoek en Achterhoek. Zo heeft de regio Achterhoek de doelstelling op termijn energieneutraal te zijn. Zij wil dat bereiken door in te zetten op zonne-energie, maar vooral ook op biomassa. Het doel is om op termijn honderd miljoen kubieke meter groen gas te produceren. Duurzaamheidsambities ‘Als netbeheerder willen wij dergelijke regio’s waarin wij actief zijn graag helpen om hun duurzaamheidsambities te realiseren’, stelt Pieter van der Ploeg, beleidsadviseur strategie bij Alliander. ‘Wij zien het daarbij als onze taak om te informeren over de consequenties van bepaalde keuzes. Het is belangrijk om te informeren zodat de regio’s de kansen en mogelijkheden goed in beeld hebben. Zo beseft men vaak niet dat de keuze voor duurzame energie ook invloed heeft op het landschap. Fossiele energie wordt veelal ondergronds gegenereerd, terwijl duurzame energieopwekking veelal bovengronds plaatsvindt. Dit kan leiden tot een spanningsveld.’ Gelderland beschikt over veel mestafval en volgens Van der Ploeg is het maken van biogas een goede optie. ‘Biogas kent een hoge aaibaarheidsfactor omdat het zich veelal aan het gezichtsveld van de burger onttrekt. Opwekking vindt immers plaats op het terrein van agrariërs.’ Dat het daarbij niet altijd fi nancieel interessant is om biogas op te werken tot aardgaskwaliteit hoeft volgens Van der Ploeg geen probleem te zijn. ‘Wij kijken naar zogenaamde end-of-pipe ontwikkelingen. De eindpunten van 10 | Special Gelderland het aardgasnetwerk vergen namelijk een bepaalde gaskwaliteit en wij willen fabrikanten bewegen om bijvoorbeeld CV-ketels te ontwikkelen die ook kunnen opereren met biogas dat geen aardgaskwaliteit heeft. Voor het succes van duurzame energie is het nu eenmaal nodig af te wijken van standaarden. Het omzetten van duurzaam opgewekte energie in de ‘grijze’ standaarden kost vaak onnodig geld.’ Instrumenten ‘En bovendien is het een kwestie van het bij elkaar brengen van vraag en aanbod’, vult Roland Bus aan. Bus is bij de Provincie Gelderland projectleider van BION. ‘Zo is het zeer goed mogelijk om biogas dat niet opgewerkt is tot aardgaskwaliteit te gebruiken bij industriele bedrijven.’ Waar de regio Achterhoek de ambitie heeft om in de toekomst honderd miljoen kubieke meter gas te produceren, streeft de provincie volgens Bus naar een totale productie van tweehonderd miljoen kubieke meter biogas in 2020. ‘Door te faciliteren en belemmeringen weg te nemen willen wij het mogelijk maken dat dit doel bereikt wordt’, stelt Bus. ‘De belangrijkste uitdaging is logischerwijs het rendabel maken van de biogasproductie. Vergisters waar mest, slib en gft-afval ingevoerd worden produceren biogas en digestaat. Waar het biogas geld oplevert, kost het afzetten van digestaat geld. Dat is een van de problemen die aangepakt moeten worden.’ Bus licht toe dat de provincie aan zes instrumenten werkt – die tezamen BION vormen – om de productie van biogas te stimuleren. ‘Het eerste instrument bestaat uit het collectief bundelen van de biogasproductie door vergisters aan elkaar te koppelen en het geproduceerde gas op een centrale plaats te verzamelen. Hierdoor kan er decentraal geproduceerd worden en rechtstreeks gebruikt dan wel opgewerkt worden tot aardgas of transportbrandstof.’ First movers Het tweede en derde instrument behelzen allereerst het vergroten van de biomassa-input door meer biomassareststromen te gebruiken. Ten tweede wordt bekeken of digestaat opgewerkt kan worden tot een kunstmestvervanger. Bus: ‘Het vierde instrument is een nieuw business model voor de veehouderij. Het opnemen van een biovergister in een agrarisch bedrijf leidt in de praktijk regelmatig tot problemen. Door een integratieproces te ontwikkelen willen wij agrariërs helpen het te organiseren en ook andere doelen bereiken, zoals emissiereductie. Het vijfde instrument bestaat uit het stimuleren van de vraag naar biogas door transportbedrijven die op biogas kunnen rijden te koppelen aan biogasproducenten. Het laatste instrument is tenslotte de inzet van fi nanciële middelen.’ ‘Deze zes instrumenten stellen ons in staat om in de komende periode samen met het bedrijfsleven, de regio’s en Alliander meters te maken op weg naar de 2020-doelstelling’, vervolgt Bus. ‘Door met fi rst movers als Groot Zevert Vergisting en FrieslandCampina succesvolle business cases te realiseren, hopen wij bovendien een vliegwieleffect te creëren.’
Achterhoek aan de slag met eendenkroos, mest en biogas In de Gelderse Achterhoek draait de biobased economy al op volle toeren. Zowel op het gebied van aquatische biomassa als mestvergisting en -raffi nage worden volop meters gemaakt. Een van de nieuwste activiteiten is de oprichting van het Innovatiecentrum voor Mest(verwerking) en Biogas. Arjan Prinsen en Jan Groot Zevert (Groot Zevert Vergisting), Leon Marchal (ForFarmers), Theo Bijman (Nijhuis WaterTechnology) en Hayo Canter Cremers (CC Advies) ForFarmers omarmt aquatische biomassa ForFarmers R&D-manager Leon Marchal is duidelijk: aquatische biomassa – en eendenkroos in het bijzonder – geniet de volle aandacht van ForFarmers. Zo ziet het bedrijf onder meer een grote toekomst weggelegd voor eendenkroos als alternatieve eiwitbron. De Achterhoekse veevoederfabrikant heeft de biobased economy eigenlijk al decennia lang op haar netvlies staan. ‘Agrogrondstoffen zijn in essentie altijd hernieuwbaar’, vertelt Marchal. ‘Bovendien verwerken wij als feedbedrijf meer en meer zijstromen. Aquateelt is daarbij relatief nieuw. Eendenkroos is een van de eerste vormen die wij onderzoeken vanwege positieve eigenschappen als snelle vermenigvuldiging, de hoge eiwitconcentratie en kansen voor combinatie met waterberging en mestverwerking.’ ForFarmers gelooft heilig in co-innovatie en is blij dat het consortium EDV gevormd is om te komen tot commerciële eendenkroosproductie en de bijbehorende verwerking van de aanwezige eiwitten. ‘Zoals gezegd zijn wij druk doende om in 2013 de pilotvalidatie af te ronden. Een aantal van onze klanten gaan in de komende periode aan de slag om de theorie ook in de praktijk te testen. De opzet is dat wij de eendenkroos niet zelf gaan verwerken in veevoer, maar dat de eendenkroos lokaal geproduceerd wordt door onze klanten en lokaal geconsumeerd wordt door hun rundvee. Eendenkroos bestaat namelijk voor 92 procent uit water en het zou te veel energiekosten met zich meebrengen om het te drogen. Wij geloven daarom in het sluiten van de lokale keten.’ Marchal besluit: ‘Als eendenkroos eenmaal succesvol geteeld en verwerkt wordt door onze klanten, zullen wij ook andere plantensoorten onderzoeken om zo aquatische biomassa optimaal te benutten.’ ‘Twee jaar geleden kwam de biobased economy voor het eerst in het zicht van het Achterhoeks Centrum voor Technologie (ACT)’, vertelt ACT-directeur Martin Stor. ‘Een van de actuele thema’s in de Achterhoek is mestverwerking, eveneens een thema in de biobased economy. Deze regio valt op door haar ‘doen’-mentaliteit. Hier test men daadwerkelijk innovatieve technologieën in de praktijk. Een van de nieuwste ontwikkelingen is de oprichting van het Innovatiecentrum voor Mest(verwerking) en Biogas dat gevestigd wordt op het duurzame bedrijvenpark Laarberg in Groenlo. Het innovatiecentrum is gesticht door Achterhoekse bedrijven en moet nieuwe ideeën bedenken en uitproberen. Het wordt voorlopig gefi nancierd vanuit de bedrijven, maar wij kijken naar aanvullende fi nancieringsmogelijkheden.’ Haalbaarheidsstudie Hayo Canter Cremers van CC Advies verrichtte de haalbaarheidsstudie naar het innovatiecentrum. Canter Cremers: ‘De raffi nage van vergist mest gebeurt tot op heden met onbetrouwbare technieken. Hierdoor is nog onvoldoende rendabel. Door in het innovatiecentrum de krachten van ondernemers te bundelen kunnen wij gezamenlijk stappen voorwaarts maken.’ Met de naam van CC Advies is direct ook het onderwerp aquatische biomassa in zicht. Samen met Groot Zevert Vergisting en ForFarmers (zie kader) vormt CC Advies namelijk het consortium EDV. EDV is bezig eendenkroos op een mengsel van water en mest te kweken als veevoer voor de aanwezige eiwitten. Bij Groot Zevert Vergisting in Beltrum staat een proefi nstallatie voor het automatisch kweken en oogsten van eendenkroos. Erkenning ‘De laatste stap die wij moeten zetten is de Europese erkenning krijgen om eendenkroos te mogen voeren’, vertelt Arjan Prinsen van Groot Zevert Vergisting. ‘Dit is de laatste stap naar de daadwerkelijke verkoop van eendenkroos. Het is natuurlijk fantastisch dat iets wat in 2009 als een haalbaarheidsstudie begon, nu in de praktijk blijkt te werken. Als Groot Zevert Vergisting hebben wij een belangrijke bijdrage geleverd door tachtig procent van de technologie te leveren. Maar onderaan de streep geldt dat geen deelnemer in het consortium zonder de ander kan.’ ‘Een van de laatste drempels die wij gezamenlijk slechten is het op zijn plaats houden van de eendenkroos op grote wateroppervlakten’, voegt Canter Cremers toe. ‘Het concept heeft zich verder bewezen. Wij beschikken over een uitstekende concurrentiepositie, zowel door onze geheime receptuur als door drie jaar ervaring. De ultieme droom is om uiteindelijk als dé volledige eiwitbron voor de veevoederindustrie in heel Nederland te fungeren. Persoonlijk ben ik tevreden als wij binnen vijf jaar produceren op een oppervlakte van duizend hectare.’ ‘Daarbij hopen wij komend jaar eendenkroos als product voor het eerst te verkopen’, besluit Prinsen. ‘Wij zullen in een vijver van een halve hectare starten met de productie. In 2013 hopen wij nog vier à vijf van dergelijke vijvers operationeel te krijgen. Eendenkroos is namelijk een perfect product om de agrarische kringloop te sluiten.’ Special Gelderland | 11 | 9
Page 1 and 2: SEPT 2012 • BIOBASED ECONOMY MAGA
Page 3 and 4: INHOUDSOPGAVE Directie TKI Biobased
Page 5 and 6: Tien miljoen euro voor Biobased Bra
Page 7 and 8: API Institute en Pezy ontwikkelen b
Page 9 and 10: Smit’s Uien onderzoekt opwaarderi
Page 11 and 12: kan leveren, maar juist voor de kor
Page 13 and 14: De haalbaarheid van de biobased eco
Page 15 and 16: Bos- en houts ector acteert al jare
Page 17 and 18: Fokko Pentinga is chief executive o
Page 19 and 20: SEPTEMBER 2012 • SPECIAL PROVINCI
Page 21 and 22: Gelderland werkt aan Bioeconomy Inn
Page 23 and 24: onderzoek, effi ciënt toepassen va
Page 25 and 26: René Wijffels (Centre for Biobased
Page 27: hem ijmegen ijmege i eg die in een
Page 31 and 32: Jules Kortenhorst van Topell Energy
Page 33 and 34: Subsidieregeling Biobest leidt tot
Page 35 and 36: Eric Roos (Bioprocess Pilot Facilit
Page 37 and 38: een factor drie te groeien, en ik m
Page 39 and 40: Biobased Economy Magazine | 23
Page 41 and 42: Noord-Nederland maakt zich op voor
Page 43 and 44: ‘Wij hebben binnen het project me
Page 45 and 46: Noord-Nederland In het Noorden van
Page 47 and 48: TNO’er Jan Harm Urbanus over part
Page 49 and 50: Activiteitenkalender Marktdag Bioco
Page 51 and 52: BEURS & CONFERENTIES: INNOVATIE EN

Editie 2-2012 - Biobased Economy Magazine

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?