iS02-April

Nr. 2 - 2020
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Tank wat zon met
Sint-Janskruid
Hoeveel alcohol mag je
eigenlijk drinken?
SANA nr 68
1

Advertentie
De beste zorgen uit de natuur!
Zuivere en natuurlijke
OMEGA 3 - VETZUREN
in grote familieverpakking!
Laat zuivere visolie uw gezondheid beschermen!
• Goed voor hart en vaten, tegen hoge cholesterol.
• Verbetert geheugen en concentratievermogen.
• Bevordert een positieve instelling, vermindert stress.
• Helpt de spieren en gewrichten soepel te houden.
• Helpt vroegtijdige veroudering en geheugenverlies te voorkomen.
• Ondersteunt de weerstand.
• Past in het dieet voor diabetici.
Capsules met 1000 mg visolie. Bevat per capsule:
400 mg OMEGA 3 polyonverzadigde vetzuren
(250 mg EPA - 150 mg DHA), 10 mg vitamine E
(dl-alpha-to-coferrol acetaat). Streng gecontroleerd
op pcb’s, dioxines en zware metalen. Voor
kinderen van 3 tot 16 jaar is er een aangepaste
versie, namelijk Nutribell Junior.
1 CAPSULE BEVAT 1000 MG VISOLIE
Bevat een hoog gehalte aan OMEGA 3 polyonverzadigde
vetzuren EPA en DHA. Deze spelen een
belangrijke rol bij het gezond houden van het lichaam
doordat ze een gunstig effect hebben op onder
andere het hart en vaatstelsel, een goede cholesterol,
het hormonale stelsel, het afweersysteem, het
zenuwstelsel, de ogen, de huid en de lichaamscellen.
BESTELLEN OF INFO:
NUTRIBELL-DRENCO N.V.
Stationsstraat 110/b2 - 3570 Alken
Tel: 011/37.19.24 - Fax: 011/37.19.26
info@nutribell.be
www.nutribell.be
verkrijgbaar in de betere natuurwinkel
NU IN AANBIEDING
Met € 20,00 korting
€ 79,00
Bestel veilig via
www.nutribell.be
COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-en Gezondheidsmagazine
Redactieadres:
Wegvoeringstraat 66a
B-9230 Wetteren
redactie@isana.be
info@isana.be
www.isana.be
Uitgave:
Elektronisch gezondheidsmagazine
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
Hoofdredacteur
2 SANA nr 68 SANA nr 68 3
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Copyright 2020
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.
i-sana een uitgave
van Advies Media
Eens te meer zijn we met onze
neus op de feiten gedrukt:
de natuur is baas. Altijd! Een
microscopisch klein element, dat op
zichzelf geen bestaan kan leiden,
maar een gastcel nodig heeft om
te overleven, is in staat geweest
om de hele wereld bang de maken
en de halve wereld ongehinderd
rond te reizen. Wetenschappers die
dachten alles aan te kunnen en alle
ziekten te kunnen beheersen, zijn er
wel aan voor de moeite. In ijltempo
verspreidt een virus zich van de ene
kant van de wereld naar de andere
kant. Er werd al te gemakkelijk
gedacht dat de tijd dat de pest
een halve beschaving uitdunde
voorgoed voorbij was, want … nu
wisten we veel meer en vooral
genoeg om nooit nog epidemies
mee te maken.
Misschien is het wijzer om er
anders over te denken, want
heeft onze hoogmoed en trots
niet tot catastrofes geleid op
vele domeinen? Plots kwamen
de apocalyptische herinneringen
van de Spaanse griep na de
eerste wereldoorlog weer naar
boven, toen een minuscule
microbe, enkel waarneembaar
met een elektronenmicroscoop,
meer slachtoffers maakte dan de
wreedheden van de oorlog zelf.
Een minuscuul stukje microbe,
dat eigenlijk niet meer dan een
fractie DNA is. Hetzelfde doet zich
voor met het coronavirus. Een
gemuteerd virusje van niemendal
heeft al duizenden doden gemaakt.
Uiteraard ook voldoende opgeklopt
door de media, die voordeel halen
uit negatief nieuws en ook handig
geëxploiteerd door sommige
autoriteiten.
De wereld is wel bang en wacht dus
Voorwoord
Natuurlijke remedie
tegen de wereldangst
in spanning tot de wetenschap de
oplossing biedt.
Zijn we niet een beetje vergeten
dat die oplossing er al lang is en
haar nut bewezen heeft: de natuur
haar werk laten doen. Dat betekent
naast het vermijden van gevaar -je
moet het ook niet gaan opzoekenantistoffen
opbouwen en de
lichaamseigen immuniteit haar werk
laten doen.
Intussen er alles aan doen om
zo verstandig mogelijk en dus
hygiënisch gedrag te tonen, want
niet iedereen die besmet is, wordt
ziek en niet iedereen die ziek
is, gaat er aan ten onder. Hoe
komt dat? Door de weerstand, de
lichaamseigen immuniteit die zich
verweert tegen de indringers. Dat is
altijd zo geweest, maar misschien
waren we dat een beetje vergeten
en gingen we er van uit dat er voor
alles tegenwoordig onmiddellijk
een oplossing is. Als we luisteren
naar de natuur en er rekening
mee houden, dan worden we
daarvoor beloond. Linus Pauling,
tweevoudig Nobelprijswinnaar heeft
dat decennia geleden al gezegd: de
natuur heeft altijd gelijk. Hij paste
voor problemen van besmetting
massale doses vitamine C toe
en genas mensen. China voert
nu tonnen vitamine C in en moet
vaststellen dat patiënten die er
slecht aan toe waren, gunstig
reageren op infusen met vitamine
C. Wie verstandig is trekt er een les
uit: leef gezond, pas hygiënische
maatregelen toe, eet gezond vooral
vitaminerijke kost, wees voorzichtig
met onbekend en bewerkt voedsel,
slaap goed en ontspan vooral en
vermijd paniek, want dat is nergens
voor nodig.
Jan van Bercken

NHOUD
Hoeveel alcohol mag je
06eigenlijk drinken?
22Junkfood maakt kinderen ziek
Lekkende darm: Als je
38darmflora om hulp schreeuwt
Groene vingers van Ivo
46Pauwels
Hoe kan je je bloeddruk
12onder controle houden?
Tank wat zon
14met Sint-Janskruid
Kinderen extra gevoelig voor
26schadelijke stoffen
Hoe je huid na de winter verzor-
30gen?
Heilzame planten en hun
42toepassing
Waarom is de Japanse of Mediter-
keuken zoveel 48rane gezonder?
Wil je zwanger worden?
18Drink dan geen koffie !
Bloedend tandvlees:
34Tekort aan vitamine C
44Aan tafel met i-Sana
4 SANA nr 68 SANA nr 68 5

Wat gebeurt er met je lichaam als je
van een glaasje geniet?
Hoeveel alcohol mag
je eigenlijk drinken?
Alcohol is een natuurproduct
afkomstig van de gisting
van voedingsbestanddelen
die suikers bevatten: vruchten,
granen, zetmeel b.v.
uit aardappelen, suiker zelf.
Het kan ook gesynthetiseerd
worden als je zwavelzuur laat
doorborrelen met acetyleen.
Deze scheikundige alcohol
is bestemd voor de industrie
van verven en verdunners
en niet voor consumptie,
hoewel sommigen beweren
dat daarmee gesjoemeld
wordt. Alcohol ontstaat ook
door gisting in het lichaam
en die wordt geneutraliseerd
in lever en ingewanden en
de reststoffen worden uitgescheiden
via de nieren.
Van de hoeveelheid die je
gebruikt, hangt uiteraard de
schadelijkheid af. In 1952
werd door de Wereld Gezondheid
Organisatie gedefinieerd
wanneer iemand als een
alcoholist beschouwd wordt:
als hij een pathologische
afhankelijkheid heeft t.o.v.
alcohol. Niet kunnen weigeren,
is daar een kenmerk
van. Slechts 6 percent van de
gebruikers is alcoholist. Door
langdurige misbruik kunnen
lichamelijke complicaties
optreden. Leeftijd, geslacht
en erfelijke factoren samen
met voedingsgewoonten en
de lichamelijke en psychische
gezondheidstoestand bepalen
in hoge mate het effect dat
Lange tijd is men er van uitgegaan dat alcohol
gezond was. Vooral een paar glazen
wijn per dag zouden goed zijn geweest
voor hart en bloedvaten. Daar is nu grondig
onderzoek naar gedaan en weet men
wel beter. De alcohollobby heeft het product “gezond”
verklaard maar is dat absoluut niet. Zelfs
kleine hoeveelheden zijn schadelijk. Professor
Tytgat, de bekende toxicoloog van de universiteit
van Leuven zei, dat als alcohol nu zou uitgevonden
worden, het beslist verboden zou zijn. Het is een
drug en veroorzaakt leverschade, kanker, hart- en
vaatziekten, depressies, geheugenverlies, diabetes,
obesitas en ongevallen. Maar wat doet alcohol
dan echt met je lichaam?
6 SANA nr 68 SANA nr 68 7

alcohol heeft op het organisme.
Door geregeld alcoholgebruik
treedt gewenning
op en steeds hogere dosissen
zijn nodig om hetzelfde
effect te bereiken. Op de
duur heeft de gebruiker die
alcohol nodig om te kunnen
functioneren en zich behoorlijk
te voelen. Socio-culturele
factoren spelen een rol bij de
verslaving en ook de stress
en de werkomstandigheden.
Bij vrouwen ook depressies
en neurotische problemen, of
relatiesituaties.
Als je alcohol drinkt, krijg je
een stof binnen die schadelijk
kan zijn voor de gezondheid.
Van de hoeveelheid
zal de graad van schade
afhangen. In feite is alcohol
een verdovend middel, dat
onder de harddrugs valt. Als
je een glaasje bier drinkt,
merk je daar weinig van.
Je voelt je lekker, je komt
een beetje los. Veel mensen
praten niet zo gemakkelijk:
ze voelen zich geremd. Alcohol
verdooft die geremdheid,
alcohol ontremt. Bovendien
geeft alcohol een gevoel van
warmte.
Verdovende drug
Dat alcohol echt verdooft,
merk je pas goed als je veel
drinkt. Maar dat merken gebeurt
vooral door anderen die
niet drinken, want de drinker
krijgt een vals gevoel van
zekerheid en veiligheid. Men
hoort en ziet minder scherp,
er wordt gepraat met een
dubbele tong en men wankelt
op de benen. Het bevordert
zelfs de inslaapbereidheid,
men wordt er slaperig van.
Ware het niet dat de toxische
grens overschreden wordt,
dan zou alcohol het ideale
verdovingsmiddel zijn bij
operaties.
Wat gebeurt er precies in het
lichaam na het drinken van
alcohol?
Mond:
Pure alcohol
heeft
weinig
smaak,
maar
prikkelt
de slijmvliezen
wel.
Maag: Alcohol prikkelt het
maagslijmvlies, waardoor er
meer maagsap wordt geproduceerd.
Darmen: Alcohol kan zo in
het bloed worden opgenomen.
Wie veel alcohol drinkt
kan zijn darmslijmvlies irriteren
door de toegevoegde
smaakstoffen. Daardoor
wordt extra veel darmsap
aangemaakt en dat geeft
kans op diarree.
Lever: De lever kan per uur
tot anderhalf uur ongeveer
een glas alcoholhoudende
drank verwerken. Als iemand
regelmatig veel drinkt, kan
zijn lever dat niet verwerken
op een normale manier,
waardoor de lever langzaamaan
gaat vervetten.
Levercellen kunnen op de
duur vernietigd worden en
vervangen worden door overwoekerend
bindweefsel. Men
krijgt te maken met de zogenaamde
levercirrose. Omdat
de lever een van de belangrijkste
organen
in ons
lichaam
is, kan
niemand
zonder. In
feite is de
lever een
grote chemische
fabriek die giftige stoffen uit
het bloed haalt. Alcohol is
slechts een van deze giftige
stoffen. Zware drinkers belasten
dan ook de lever met
veel giftige stoffen.
Nieren: Alcohol is diuretisch.
Wie alcohol drinkt
moet meestal vaker urineren.
Alcohol ontregelt het normale
8 SANA nr 68 SANA nr 68 9

elimineren van de urine.
Huid: Alcohol verwijdt de
bloedvaten onder de huid
waardoor ze extra warmte afgeven.
Als je alcohol gedronken
hebt, krijg je het warmer,
doordat de warmte naar
de oppervlakte komt, maar
dat is een vals gevoel. Want
uiteindelijk geeft het organisme
zijn warmte af, koelt dus
sneller af en dat is de reden
waarom alcoholisten gemakkelijker
ontstekingen aan de
luchtwegen krijgen, zelfs een
longontsteking opdoen nadat
ze een nachtje geboemeld
hebben en hun roes hebben
uitgeslapen zonder voldoende
warme bedekking. Daarom
ook mag een drenkeling pas
een slok alcohol krijgen als
hij in een warme ruimte gebracht
is.
Hersenen: Alcohol heeft een
verdovende werking op de
hersenen. Dat is wel te merken:
wie drinkt wordt vaak
overmoedig en onbescheiden,
hij denkt minder snel en
minder scherp. Vandaar dat
men overmoedig wordt in het
verkeer en dat er zoveel ongevallen
gebeuren na drankmisbruik.
Vanuit de hersenen
worden ook de bewegingen
en het reactievermogen
geregeld. Als iemand alcohol
op heeft, reageert hij minder
snel dan normaal. Zijn bewegingen
worden onzeker.
Wie jarenlang veel alcohol
drinkt, kan zijn hersenen
beschadigen. Telkens sterven
er hersencellen af en daar
komen geen nieuwe voor in
de plaats. Alcohol kan ook de
remmen losgooien: Sommige
mensen worden agressief,
anderen gaan stilletjes in een
hoekje zitten kniezen, dat
hangt af van de structuur van
de persoonlijkheid.
- een cholericus kan gewelddadig
worden,
- een melancholicus vervalt
in zelfbeklag,
- een sanguinicus wordt
praatziek en uitgelaten,
- een flegmaticus wordt
zwijgzaam en verzinkt in
apathie.
Wat je vooral moet onthouden
is: alcohol is een schadelijk
genotsmiddel. Het
kan wel dienen om bepaalde
producten langer te bewaren,
en om te ontsmetten. Maar
voor consumptie is alcohol
eigenlijk niet geschikt, hoewel
de smaak velen bedriegt.
Kortom: drink zo weinig mogelijk
alcohol en liefst geen
druppel!
Jan van Bercken
Detox voor je
organisme.
Cardubell helpt!
• Ondersteunt de vertering
van vetten
• Ondersteunt de werking
van het ontgiftingsorgaan
• Goed voor de galfunctie
Cardubell van Fytobell ® is in de apotheek
verkrijgbaar met cnk-bestelcode: 2899-870
Gezonde kracht uit de natuur !
Meer informatie?
Tel. 011/371924 of e-mail:
info@fytobell.be
www.fytobell.be
10 SANA nr 68 SANA nr 68 11
Advertentie

Voorkom hartinfarct en
beroerte…
Hoe kan je je
bloeddruk onder
controle houden?
Iedereen weet intussen wel dat een hoge
bloeddruk een risicofactor is voor cardiovasculaire
accidenten zoals hartinfarct en
beroerte. Het is dan ook samen met kanker
de hoofdoorzaak van vroegtijdige dood bij
mensen van middelbare leeftijd in de geïndustrialiseerde
wereld. Voeding en levenswijze heeft
er veel mee te maken. We eten te veel, te zoet, te
onregelmatig, te veel transvet, gebruiken alcohol
en roken er op los. De gevolgen laten niet op zich
wachten: hoge bloeddruk, met alle nare consequenties
vandien. Wat kan je eraan doen om de
killer nummer één de pas af te snijden?
Het is inderdaad verstandig
de bloeddruk onder controle
te houden.
Volgende zeven tips kunnen
handig van pas komen als je
je bloeddruk wat beter onder
controle wenst te houden:
1Voeg tijdens het koken
geen extra zout aan de
maaltijden toe want er
zit al voldoende zout in het
voedsel dat we kopen.
2Verminder alcoholgebruik:
beperk de inname
ervan tot één
glaasje wijn en dit gedurende
maximaal twee tot drie dagen
per week. Maar geen
alcohol gebruiken is zeker
beter, want alcohol is toxisch,
brengt lege calorieën aan,
verhoogt de kans op diabetes,
hoge bloeddruk en dus
ook op hart- en vaatziekten.
Het is onjuist wat men vroeger
beweerde dat het beschermend
zou zijn voor het
hart.
3Doe regelmatig aan
sport: om de andere
dag een halfuur zwemmen
of stevig wandelen is
uitstekend voor de gezondheid
en voor de bloeddruk.
4Eet voldoende fruit en
groenten en kies bij
voorkeur soorten die
rijk zijn aan kalium zoals
peren en bananen. Eet ook
noten en vis, vanwege de
Omega-3 vetzuren die de
bloedsomloop beschermen en
de cholesterol gezond houden.
5Ook knoflook is uitstekend
voor de regularisatie
van de bloedsomloop
en de bloeddruk.
6Stress kan de bloeddruk
omhoog jagen.
Tijdens een regenbui op
een drukke autoweg met de
auto rijden, jaagt de bloeddruk
soms met zeven mm
omhoog. Zorg daarom voor
ontspanning: volg relaxatieoefeningen
of probeer door
meditatie tot rust te komen.
7Rook niet! Er is geen
enkel goed woord te
zeggen over roken.
Het veroorzaakt niet enkel
kanker, maar ook hart- en
vaatziekten en verhoogt de
bloeddruk.
Heb je het lastig om te stoppen:
gebruik een natuurlijke
spray zoals Xantipex (voorheen
Fumexit) van Fytobell
en je kan er beter tegen! En
de beste Omega-3 vetzuren
vind je in visolie van Nutribell,
verkrijgbaar in handige
capsules.
Jos van Landuyt
12 SANA nr 68 SANA nr 68 13

Somber weer maakt mensen ziek
Tank wat zon met
Sint-Janskruid
De winter heeft natuurlijk te
lang geduurd. Die duurt altijd
te lang, behalve op skivakantie.
Maar de sfeer en de
atmosfeer die er in het voorjaar
was, is eigenlijk geen
winter, het is weer en tegelijk
geen weer!
Het sombere weer met de
afwezigheid van zonneschijn
maakt ook het humeur van
de mensen somber. Je merkt
het aan je omgeving dat van
zodra de zon schijnt de wereld
en het humeur van de
mensen zonniger wordt.
De zon heeft een invloed op
de aanmaak van endorfines
in de hersenen, terwijl het
Uv-licht de aanmaak van vitamine
D bevordert. Je wordt
gezonder bij zonnig weer.
Je kan natuurlijk niet alles
op rekening van het weer
schuiven, hoewel het wel een
belangrijke invloed heeft,
evenals de wisseling van de
seizoenen. Feit is dat ook de
mensen zich anders gaan
gedragen bij goed of slecht
weer. Als het somber weer
is, zijn ze geneigd zich op te
De winter lijkt eindeloos. Vooral als het
weer ons niet aanstaat en dat dat was
vlak voor de coronacrisis zeker het geval
met stormen, te hoge temperaturen
voor de tijd van het jaar, maar vooral somberheid,
grijze luchten en nattigheid. Je zou voor minder
depressief worden en… dat doen ook veel mensen.
Het weer maak ons humeurig en de afwezigheid
van licht maakt landerig en depressief. Wat
hebben we nodig? Een skivakantie? Niet iedereen
heeft daar de kans of de mogelijkheid toe, maar je
kan er wel iets aan doen, zelfs met de hulp van een
plantje dat de zon weer in je gemoed laat schijnen.
14 SANA nr 68 SANA nr 68 15

sluiten, binnen te blijven en
vooral inactief te zijn. Je gaat
niet gemakkelijk wandelen
of aan sport doen als het
grijs weer is. Bij regen zie je
niet zo gauw joggers door de
straat hollen. Toch is dit wat
je zou moeten doen. Stappen
en lopen, verbetert echt je
humeur. Wie zich wat depressief
voelt, kan daar gemakkelijker
uit weg dankzij lichamelijke
beweging. Patiënten
die jarenlang sukkelden met
depressieve buien, genazen
op behoorlijk korte tijd
als ze fysieke inspanningen
begonnen te doen: joggen,
stappen. Niet zomaar slenteren
langs de etalages, wel
dapper doorstappen of lopen
door de natuur. Er is geen
enkele leeftijd waarop je dat
niet meer zou kunnen, tenzij
je echt moeite hebt met
gewrichten of spieren. In alle
andere gevallen MOET je
fysiek gaan bewegen.
Hoe meer je stapt, des
te eerder ben je weer
gezond. Vlucht niet in pillen
en alcohol, dat maakt het
probleem alleen maar erger
en moeilijker behandelbaar.
Meer vitaminen op je bord
De winter heeft uiteraard
ook in je vitamine-reserves
getast. In het koude seizoen
hebben de meesten de neiging
wat calorierijker, wat
vetter te eten. Ze eten ook
meer uit blik, meer fantasiekost,
pralines, gebakjes,
alcoholische drankjes, terwijl
er minder verse groenten en
vruchten worden gegeten. En
toch zou dit de basis moeten
zijn van ons menu. Meer
groenten en vruchten op tafel
zou ons veel gezonder maken.
Ondanks alle moderne
bewaartechnieken, ondanks
de mogelijkheid dagelijks
vers en zelfs exotisch fruit
op ons bord te krijgen,
lijden heel wat patiënten
aan een
tekort aan
vitamines.
Rauwkostslaatjes,
vruchtenslaatjes,
het kan zo lekker zijn en
toch wordt het veel te weinig
gegeten.
Snoep wat minder en eet wat
meer heerlijke medicijnen
uit de natuur van de Schepper,
je zal veel gezonder zijn.
Vergeet ook niet dat tabak
een vitaminerover is, dat je
door gebrek aan vitamines
ook gevoeliger bent voor
stress en allerlei ziekten.
Niet alleen vermoeidheid,
ook verkoudheid, griep en
ontstekingsziekten krijgen
meer vat op je, ook al omdat
je weerstandsvermogen niet
kan opgebouwd worden zoals
het hoort.
Conclusie: voldoende bewegen,
gezond eten, en je kan
ook gebruik maken van het
rustgevende effect van Passiflora
en Hypericum oftewel
Sint-Janskruid. Dat plantje
brengt weer de zon in je
gemoed en werkt evengoed
als een klassiek antidepressivum,
maar je hebt er wel
geen nadelen van. Een tip:
Hyperibell van Fytobell en
je voelt je snel weer beter.
Jan van Gendt
16 SANA nr 68 SANA nr 68 17

Wil je zwanger worden?
Drink dan geen koffie !
Lange tijd werd koffie beschouwd als een genotsdrank
die vanwege de cafeïne ook nadelig
kon zijn. Het zou de bloeddruk verhogen, reuma
in de hand werken en hart- en vaatziekten
veroorzaken.
Recent onderzoek spreekt dat tegen. De verhoging van
de bloeddruk is slechts miniem en tijdelijk. Wel kan
koffie je uit de slaap houden als je gevoelig bent. Maar
koffie heeft veel voordelen, want het is een sterke antioxidant.
Dat wil evenwel niet zeggen dat je er ongebreideld
gebruik kan van maken. Zo zijn er beperkingen
voor bijvoorbeeld zwangere vrouwen.
Koffie is wel degelijk gezond,
evenals volledig zwarte chocolade
en thee, maar dan
alles zonder suiker! Het bevat
heel wat interessante antioxidanten.
Ook cafeïne en daar
moet je mee uitkijken als je
een moeilijke slaper bent.
Maar voor de rest beschermt
het tegen hart- en vaatziekten,
jicht, kanker, diabetes
en Alzheimer. Drink maar op,
zou je concluderen, maar zo
eenvoudig is het niet.
Koffie en hartziekten?
Koffie werd lang in het verdomhoekje
gezet vanwege
het risico op hart- en vaatziekten,
maar dat verband is
nooit echt aangetoond. Wel
heeft men bemerkt dat kookkoffie
het cholesterolgehalte
in het bloed zou verhogen.
De gemalen koffieboon koken
om ze te extraheren en dat
te zeven is dus geen goede
methode, maar bij ons wordt
dat niet meer gebruikt. Men
gebruikt nu veel meer papieren
filters en het blijkt trouwens
dat die filters de vetstoffen
in de koffie voor een
groot deel tegen houden.
Zwangere vrouwen en
koffie?
Zoals met veel producten,
medicijnen of voedsel, wordt
koffie drinken niet aangeraden
voor zwangere vrouwen,
maar ook voor jonge
vrouwen die zwanger willen
worden. Een Spaans onderzoek
in verschillende Europese
landen, w.o. Spanje
zelf, Denemarken, Duitsland,
Polen en Italië toonde aan
dat conceptie veel moeilijker
verloopt bij koffiedrinkende
jonge dames. Het onderzoek
gebeurde op meer dan 3000
jonge vrouwen. De Deense
dames bleken het moeilijkst
in verwachting te geraken
en daar was het koffieverbruik
opvallend genoeg ook
het hoogst. Het omgekeerde
stelde men vast bij Spaanse
vrouwen: ze drinken het
minst koffie en raken ook het
makkelijkst zwanger.
Rokende vrouwen konden
nog moeilijker in verwachting
komen, maar tabak ondersteunt
de negatieve werking
van cafeïne. Het geboortegewicht
van pasgeboren baby’s
nam recht evenredig af met
de kwaliteit van koffie die
werd gedronken tijdens de
zwangerschap. Ook bij rokende
vrouwen vertoonde de
baby een lager geboortegewicht
en een hogere ontvankelijkheid
voor ontstekingen.
Matigheid in het gebruik van
cafeïne had wel effect, maar
zelfs kleine hoeveelheden
cafeïne werden reeds als een
negatieve factor beschouwd.
Koffiedrinkende vrouwen krijgen
merkwaardig genoeg ook
eerder last van rimpels. Dit
is gemakkelijk te verklaren,
want koffie is een natuurlijk
18 SANA nr 68 SANA nr 68 19

De beste zorgen uit de natuur!
diureticum, met
andere woorden
het verdrijft
vocht uit de
weefsels. Wie
veel koffie
drinkt, heeft
het trouwens
al ondervonden
dat hij
of zij geregeld
naar het toilet
moet. Als je koffie drinkt,
is het noodzakelijk het
vochtverlies te compenseren
door het drinken van
meer water. Op die manier
wordt het tekort weer goed
gemaakt. Ook tijdens de
periode van borstvoeding
moet koffie ontraden worden,
omdat gebleken is dat
de cafeïne ook via de moedermerlk
bij de baby terecht
komt. Daardoor zou de baby
je ’s nachts wel eens meer
uit je slaap kunnen houden,
omdat die zelf nerveus is en
moeilijker slaapt.
Conclusie: koffie is zeker
gezond, maar je moet wel
meer water drinken en weten
wanneer je koffie drinkt.
Uw online gezondheidsadviseur
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd
en een goede service.
U koopt bij Boverte omdat…
• U toegang heeft tot een mooi assortiment van producten.
• U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt.
• U met korting op uw bestelling aankoopt.
• De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd.
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft.
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is.
Daarnaast kunt u 7 dagen per week
bij onze klantenservice terecht.
• Wij garant staan voor een optimale service.
• Wij u helder en duidelijk over
de producten informeren
via de website, per telefoon
en via e-mail.
GEHEEL
VERNIEUWDE SITE!
www.boverte.com
Advertentie
Jan van Bercken
20 SANA nr 68 e-mail: info@boverte.com - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48 SANA nr 68 21

Junkfood
maakt
Weten we wel wat er allemaal met
ons voedsel gebeurt? We herinneren
ons nog de dioxinecrisis,
waarbij vervuilde motorolie in het
voedselcircuit terechtkwam en
zelfs de kippeneieren vergiftigde.
Dat is nog maar het topje van de
ijsberg, want een recente studie bracht aan het licht
dat meer dan dertig percent van de jongeren glyfosaat
in het bloed heeft afkomstig van bestrijdingsmiddelen
die achterblijven in het voedsel. Dan hebben we het
nog niet over plastics die via vis in ons lichaam terecht
komen.
Het is erg gesteld met ons voedsel en dat legt een hypotheek
op de gezondheid van de volgende generaties.
Niet te verwonderen dat er zoveel kankers ontstaan,
zelfs bij jonge mensen.
kinderen
ziek
We weten echt niet goed wat
er allemaal met ons voedsel
gebeurt. We weten wel dat
er steeds meer ongeneeslijke
ziekten voorkomen.
We zijn niet gemaakt
om allerlei synthetische
maaksels op ons bord te
krijgen en te verorberen.
De natuur verschaft ons
alles wat we nodig hebben,
maar daar verdienen
lobby’s niet genoeg aan
en dus manipuleren ze het
voedsel.
Het winstbejag van velen in
de voedselsector is groter
dan de bekommernis over
het effect op de volksgezondheid.
22 SANA nr 68 SANA nr 68 23

Professor A.H: “De mensen
weten niet waar ze mee bezig
zijn. Maar intussen worden
we wel geconfronteerd
met nieuwe slachtoffers van
degeneratieziekten: Multiple
sclerose, M.E., prostaatkanker,
borst- en baarmoederhalskanker,
colonkanker, Alzheimer...
ziekten die in veel
gevallen beïnvloed zijn door
omgevingsfactoren: lucht,
water en voedsel. Men mag
niet vergeten dat alle koolwaterstoffen,
een receptorplaats
hebben op de cel. Het is de
kunst die stoffen te vermijden
en die receptorplaats op
de cel te bezetten.
Er is een massa schadelijke
stoffen die op ons afkomt,
maar de MFOS is hier van
groot belang, de mixed,
function oxydase system. We
stellen ons soms vragen hoe
het komt dat kinderen ziek
worden of hyperkinetisch
zijn, of autistisch worden.
Maar als uit onderzoek blijkt
dat er in de hersenen van
14-jarigen al lood en kwik
aanwezig is, dan is dat niet
zo verwonderlijk.
Meer vitaminerijke kost
En toch zou voor de gezondheid
van kinderen heel wat
kunnen worden gedaan. Bij
autisten is bijvoorbeeld de
vitamine B6 van belang, plus
magnesium. B6 vind je vooral
in granen en biergist, hoewel
met biergist voorzichtig
moet worden omgesprongen
vanwege de mogelijkheid dat
Candida Albicans, een schimmelziekte
vergemakkelijkt
wordt.
Verschillende onderzoeken
tonen aan dat vitamines in
een juiste dosering, aangevuld
met mineralen en
gebaseerd op een gezonde
voeding, tot merkwaardig
gunstige resultaten kan leiden
bij de preventie en de
behandeling van zogenaamde
beschavingsziekten.
Prof A.H.: „Er is geen ziekte
die niet behandelbaar is en
die niet in meerdere of mindere
mate reageert op goede
voeding en gezonde aanvulling.
De kracht van het effect
zal afhangen van de energie
die het lichaam nog heeft om
van goede elementen, bruikbare
bouwstenen te maken
en om te zetten in energie
om een lang en gelukkig
leven mee voort te kunnen.
Maar we moeten beginnen
met volwaardige voeding te
kiezen en dat doe je niet op
basis van smaak, het aanbod
in warenhuizen, de prijs en
het uitzicht.
Junkfood is daarom erg populair,
vooral bij jongeren,
maar het is eigenlijk levensgevaarlijk
en verdient niet de
naam “voedsel”.
Jos van Landuyt
24 SANA nr 68 SANA nr 68 25

Waarom we pesticiden beter
kunnen vermijden
Kinderen extra
gevoelig voor
schadelijke stoffen
De mensen weten niet waar
ze mee bezig zijn, aldus
professoren toxicologie. Maar
intussen worden we wel
geconfronteerd met nieuwe
slachtoffers van degeneratieziekten:
Multiple sclerose,
M.E., prostaatkanker, borsten
baarmoederhalskanker,
colonkanker, Alzheimer...
ziekten die in veel gevallen
beïnvloed zijn door omgevingsfactoren:
lucht, water
en voedsel.
Gevaar van pesticiden
Men mag niet vergeten dat
alle koolwaterstoffen, een
receptorplaats hebben op
de cel. Het is de kunst die
stoffen te vermijden en die
receptorplaats op de cel te
bezetten. Er is een massa
schadelijke stoffen die op
ons afkomt, maar de MFOS
is hier van groot belang,
de mixed, function oxydase
system. We stellen ons soms
vragen hoe het komt dat kinderen
ziek worden of hyper
Veel mensen zijn de dioxinecrisis al vergeten.
De goede berichten primeren weer, kwestie
van de economie wat op te krikken. Willen
we wel weten wat er aan ons voedsel wordt
toegevoegd en wat er allemaal in terecht
komt door vervuiling en behandeling?
Het winstbejag van een aantal grote spelers in de voedselsector
is groter dan de bekommernis voor de volksgezondheid.
Dat bleek onlangs nog maar eens hoe de
pesticide lobby in Brussel kwam “onderhandelen” om
volksvertegenwoordigers onder druk te zetten. Het
kwam hierop neer: pesticiden verbieden, is een inbreuk
tegen de vrijhandelszone. Dat zet altijd kwaad bloed bij
de top in de USA en vooral bij de lobby. Kankerrapporten
zijn ondergeschikt aan economische rapporten.
26 SANA nr 68 SANA nr 68 27

kinetisch zijn, of autistisch
worden. Maar als uit onderzoek
blijkt dat er in de hersenen
van 14-jarigen al lood
en kwik aanwezig zijn, is dat
niet zo verwonderlijk.
En toch zou voor de gezondheid
van kinderen heel wat
kunnen worden gedaan. Bij
autisten is bijvoorbeeld de
vitamine B6 van belang, plus
magnesium. B6 vind je vooral
in granen en biergist, hoewel
met biergist voorzichtig
moet worden omgesprongen
vanwege de mogelijkheid dat
Candida Albicans, een schimmelziekte
vergemakkelijkt
wordt.
Maar resultaten wijzen er op
dat vitamines in een juiste
dosering, aangevuld met
mineralen en onderstreept
door een gezonde voeding,
tot merkwaardig gunstige
resultaten kan leiden bij de
preventie en de behandeling
van zogenaamde beschavingsziekten.
Er is eigenlijk geen ziekte die
niet behandelbaar is en die
niet in meerdere of mindere
mate reageert op goede voeding
en suppletie. De kracht
van het effect zal afhangen
van de energie die het lichaam
nog heeft om van
goede elementen, bruikbare
bouwstenen te maken en om
te zetten in energie om een
lang en gelukkig leven mee
voort te kunnen.
Maar het is wel verstandig
te kiezen voor voedsel dat
zo onbehandeld mogelijk is.
Kiezen voor “echte en onvervalste
bio” is geen luxe,
geen dwaasheid, het is een
kwestie van gezond verstand.
Bestrijdignsmiddelen brengen
het DNA en de activiteit van
onze hormonen in de war en
dat is geen emotie, maar een
feit. De pesticidelobby bestempelt
het als kiezen voor
emotie. Als je kanker ook een
emotie noemt, dan noemen
wij dat emotieloos!
Jan van Bercken
28 SANA nr 68 SANA nr 68 29

Hoe je huid
na de winter
verzorgen?
We denken ten onrechte dat omdat de winter
nat is en vochtig, dat die ook vocht
aanbrengt in en minder agressief is voor
de huid. Compleet verkeerd. In de winter heeft de
huid evenveel, misschien nog meer te lijden van de
weersomstandigheden dan in de zomer. Akkoord:
de zomer droogt de huid uit vanwege de zon, het
Uv-licht, verbranding, maar de winter doet dat
evenzeer.
Ook in de winter is er zon en
uv-licht en dat is even agressief
als in de zomer. Tijdens
het skiën nog meer zelfs,
want we komen vaak bruin
of verbrand terug van een
skivakantie. Maar er is meer:
het langdurig binnen zitten
in te droge lucht, het langdurig
baden of douchen en
het gebruik van agressieve
reinigingsmiddelen of zelfs
peelings zijn een ruïne voor
de huid.
Hoogtijd dus om een herstelprogramma
op te starten en
de huid voor te bereiden op
de lente en weer gaaf en gezond
te maken vooraleer het
te laat is.
Herstel je huid na de winter
Wat moet je doen na de winter
om de huid weer te herstellen?
- Vermijd het om regelmatig
een peeling toe te passen.
Uiteindelijk ruïneert dat de
huid. Je zou hoogstens wat
zout in de huid mogen wrijven
na een heet bad of een
sauna. Dat haalt de dode
huidcellen weg.
- Vermijd het om te lang te
douchen en te baden in te
warm water. Langdurig in bad
liggen of onder de douche
staan, droogt de huid uit.
Je moet maar eens naar je
vingertoppen kijken als je uit
bad komt: die zijn helemaal
gerimpeld en dat komt door
een gebrek aan vocht, hoe
eigenaardig dat ook klinkt na
een bad.
- Gebruik geen agressieve
reinigingsmiddelen. Synthetische
douchezepen of wasmiddelen,
gels, detergenten
zijn uit de boze. Eigenlijk is
het al voldoende om gewoon
de huid te wassen met zuiver
30 SANA nr 68 SANA nr 68 31

water. Zeker geparfumeerde
middelen kan je best vermijden,
ze kunnen de huid
uitdrogen en irriteren.
- Probeer de huid van binnenuit
te hydrateren en zorg
voor voldoende vetten in je
menu. Dat moeten uiteraard
gezonde vetten zijn. Visolie is
perfect. Zet daarom regelmatig
vis op het menu, vanwege
de Omega-3 vetzuren en
gebruik voldoende olijfolie.
Maak zelf eens je mayonaise
met olijfolie: lekker en gezond,
maar het hydrateert de
huid van binnenuit. Gebruik
eventueel extra visolie b.v.
van Nutribell.
- En tenslotte: smeer voldoende
vocht inbrengende
en herstellende crème op je
huid. Hoe dikker des te beter,
want het gure weer, de wind,
de regen schuurt als het
ware aan je huid en maakt
die bros, broos en kwetsbaar.
Een goede huidcrème is bijvoorbeeld
gebaseerd op Aloë
Vera, ideaal om de huid te
herstellen en te hydrateren.
Een tip: Denk aan Aloë
Vera-crème van Ellen Dee.
Je vindt er alles over op de
website: www.ellendee.be.
Monique van Hasselt
Aloë Vera Crème
Bij droge en gevoelige huid
De unieke formule van deze crème met de natuurlijke
en waardevolle actieve bestanddelen van aloë vera
is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het
bijzonder bij de droge en gevoelige huid.
De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans,
waardoor de huid een frisse en gezonde
uitstraling krijgt.
Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon
beschadigde huid, striae en littekens.
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-390.
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter
kunnen helpen.
Voor meer info: www.ellendee.be
Potje 100 ml - Prijs € 5,95
Advertentie
32 SANA nr 68 SANA nr 68 33

Waarom je vitamines best in
hun natuurlijke context
neemt...
Bloedend tandvlees:
Tekort aan
vitamine C
Volgens Nobelprijswinnaar Linus Pauling
hebben de meeste mensen een groot
vitaminetekort. Vooral vitamine C hebben
we te weinig. De meeste zoogdieren
kunnen die zelf aanmaken, maar de
mens niet. Daarom moeten we belangrijke vitamines
via het voedsel tot ons nemen.
Van vitamine C hebben de meeste mensen vijf tot
tienmaal te weinig. De officieel aanbevolen dagelijkse
hoeveelheid is net genoeg om geen scheurbuik
te krijgen. Alleen al bloedend tandvlees wijst
op een tekort aan vitamine C.
Hoe moeten we die vinden? Heel eenvoudig in de
meeste groeten en vruchten, op voorwaarde dat ze
vers zijn en niet kapot gekookt, want vitamine C is
niet bestand tegen hitte.
Daarom is uiteraard gezonde
voeding te verkiezen,
want de vitamines
zijn daar nog in hun natuurlijke
context, zodat
ze beter absorberen:
ascorbinezuur, plus de
estervorm: calcium-magnesiumascorbaat
plus de
bioflavonoïden met palmitaatascorbaat,
de natuurlijke
begeleiders van
vitamine C, zorgen voor
een ideale opname.
Soms is het nodig vitamines
bij te nemen, maar
het is ook beter de vitamines
samen met de
voeding in te nemen, de
absorptie is dan gemakkelijker
en vollediger.
Van vitamine C is de
werking bekend: ze beschermt
de cel tegen veroudering,
tegen kanker,
tegen hart- en vaatziekten,
tegen bacteriële en
virale aandoeningen. Ze
maakt de celwand sterker
en moeilijker toegankelijk
voor schadelijke indringers.
Innemen van megadoses
kan wel beter op
34 SANA nr 68 SANA nr 68 35

advies van een arts, want
als je al kanker hebt, kan
de cel ook ontoegankelijker
gemaakt worden voor
antioxidanten, terwijl
vitamine C op zich een
belangrijke antioxidant is.
Vitamine E beschermt de
celmembranen, wat zeker
aangewezen is voor
vrouwen, in deze tijd. Het
is ook de vitamine van de
vruchtbaarheid. Je treft
ze vooral aan in volle granen,
eieren, vis. Tarwekiemen
zijn een belangrijke
leverancier.
Voor vrouwen is het wel
belangrijk dat ze de cellen
beschermen, omdat ze te
maken krijgen met massa’s
xeno-oestrogenen.
Bestrijdingsmiddelen,
hormonen in de voeding,
dioxines en PCB’s zorgen
daarvoor. Als ze voldoende
geconcentreerd zijn
veroorzaken ze een geslachtsmetamorfose;
dat
is voldoende aangetoond bij
dieren. Vandaar het belang
van fyto-oestrogenen zoals
die aanwezig zijn in de bioisoflavonen
van soja. Die bezetten
de transmitters zodat
de xeno-oestrogenen geen
bezit kunnen nemen van de
cel. Vooral tijdens en na de
menopauze is dat van belang,
omdat op dat moment
de vrouw hormonaal gevoeliger
is. Die fyto-oestrogenen
zijn weliswaar in elk rauw
plantenmateriaal aanwezig,
maar vooral in soja. Vandaar
dat daaruit de iso-flavonen
worden gesynthetiseerd. Ze
zijn dan ook bijzonder interessant
o.m. om osteoporose
te voorkomen.
Interessant naast fyto-oestrogenen
is ook de vitamine
D (aanwezig in roomboter)
en ook boor.
Maar wie dagelijks verse
groenten en vruchten eet,
zal al een belangrijk deel van
zijn noodzakelijke vitamines
tot zich nemen.
Monique van Hasselt
SUIKERVRIJ
o o k g e s c h i k t v o o r d i a b e t i c i
dills
dIgEStIVE MIntS
Zachtverfrissende muntjes
met essentiële oliën
uit kruiden en vruchten.
Maakt de dingen
verteerbaar!
Verkrijgbaar in de apotheek:
dills original
met CnK-bestelcode: 2161-149
dills ginger lime
met CnK-bestelcode: 3035-086
voor meer info:
www.dills.be
36 SANA nr 68 SANA nr 68 37
Advertentie

Je moet vooral gistings- en
rottingsprocessen in de darmen
vermijden. Bij dysbacterie
gaan slechte bacteriën
woekeren in de darmen wat
een goed verteringsproces
verhindert. Dat leidt tot het
leaky gut syndroom. Toxische
moleculen beschadigen het
darmslijmvlies en belasten
de lever. Waarom hebben
zoveel mensen last van allergieën?
Ze eten aardbeioen
en meteen ze staan vol jeukende
rode vlekken. De lever
is overbelast. Probeer eens
een dagje te vasten! Zijn er
toch te veel toxines in de
bloedbaan, dan probeert het
lichaam die kwijt te spelen,
allereerst via de stoelgang en
de urine, dan via de mond,
verder via de luchtwegen
en tenslotte via de maandstonden
bij de vrouw. Als
deze eliminatieprocessen
Lekkende darm:
Als je darmflora
om hulp schreeuwt
Steeds meer mensen hebben problemen
met hun immuniteit en lijden ook aan het
leakey gut syndroom oftewel lekkende
darm. Daardoor komen gifstoffen van de
stofwisseling in de bloedbaan terecht en
worden we moe, futloos, verliezen onze concentratie
en worden we ziek. Gezonde darmflora zijn
daarom de beste garantie voor een sterke immuniteit.
Hoe krijg je dat? Door gezonde voeding om
te beginnen, maar je kan er ook zelf iets aan doen
door bepaalde combinaties te vermijden en bepaald
voedsel compleet te schrappen.
38 SANA nr 68 SANA nr 68 39

niet toereikend zijn, moet er
dringend iets worden ondernomen
anders gaat de voedingsbodem
voor de bacteriën
veranderen en krijg je ook
een gewijzigd bacterieleven
op de slijmvliezen. Ziekte kan
niet ver meer af zijn.”
Hoe moet je eten?
Artsen kunnen vaststellen dat
als mensen hun voedingswijze
veranderen ze op spectaculaire
wijze weer gezond en
slanker werden.
1. Om te beginnen moeten
ze aan caloriebeperking
doen. Te veel eten is echt
gevaarlijk. We vreten ons
letterlijk dood. Er ontstaat
gisting omdat er meer
voedsel in het lichaam
komt dan het organisme
eigenlijk kan verwerken.
2. We eten te veel soorten
voedsel door elkaar. Een
dier in de natuur doet
dat niet. Typisch voor
deze soort is dat ze monomaaltijden
eten als ze
zelf spontaan hun maaltijd
kunnen samenstellen.
3. Te laat eten is heel schadelijk.
Als je ’s avonds laat
eet, dan vraag je aan het
lichaam te veel energie,
terwijl de batterijen op
dat ogenblik leeg lopen.
Een laat-avondmaal is een
zeer belastende activiteit.
Er ontstaat beslist gisting
en dat levert alcoholische
substanties op aan het organisme.
Eigenlijk moeten
de maag en de darmen
met de kippen op stok.
Na 19 uur dus niet meer
eten!
4. We eten te snel. De omzetting
van koolhydraten
in suikers moet in de
mond gebeuren, onder
invloed van de enzymen in
het speeksel, want anders
komen de koolhydraten
in een zuur milieu terecht
in de maag en dat levert
steevast gisting op. Je
mag natuurlijk wel koolhydraten
eten, maar dan
moet je goed kauwen. Gebak,
aardappelen, brood,
goed kauwen en blijven
kauwen! Vergeet niet dat
koolhydraten veel moeilijker
verteerbaar zijn. En
als dat gebeurt, dan verteert
het andere voedsel
ook minder efficiënt.
5. We eten te veel junkfood.
Het voedsel heeft geen
voedende kwaliteit meer,
wordt gekocht omwille van
de smaak en de vulling.
Er zijn te weinig vitamines
voorhanden en onvoldoende
mineralen. Als je te
veel eet en vooral te veel
junkfood eet, dan krijg je
beslist supergewicht. Het
is veel moeilijker om met
volwaardig voedsel dik te
worden.
Wat moet je dan doen?
• Veeeeeeeel minder eten.
• Eenvoudige maaltijden
gebruiken en geen dingen
door elkaar mengen.
• ’s Avonds extra weinig
eten.
• Trager eten en goed kauwen,
vooral als je koolhydraten
eet.
• Kwaliteit van het voedsel
verbeteren.
• Af en toe een vastenkuurtje
volgen, want als je niet
eet, stijgt het cel-regeneratiehormoon
• Gebruik probiotica om
de darmen te helpen een
goede bacteriekolonie op
te bouwen. Denk daarom
aan Digesbiose van
Fytobell en je flora zal
weer opbloeien.
Jos van Landuyt
40 SANA nr 68 SANA nr 68 41

Heilzame plantenextracten en hun toepassing
Plant van de maand
Hij wordt geprezen omwille van zijn eigenschappen voor de
gezondheid, maar de granaatappel is bij ons nog niet zo’n
populaire vrucht zoals andere producten van de natuur die
wel al eeuwen bij ons gebruikt worden. Iedereen kent wel
grenadine... maar wie weet dat dit lekker product van de
granaatappel afkomstig is? In de biowinkels vind je steeds meer granaatappels
en de toepassing is eindeloos. Ook heel gezond voor hart en
bloedvaten, tegen hoge bloeddruk, erectieproblemen, overgangsklachten,
ontstekingen enz.
De granaatappel is een ronde, enigszins
uivormige vrucht van 8 tot 12 cm
doorsnee en met een leerachtige,
soms wel een halve centimeter dikke,
geelachtig rode schil, die bij langere
bewaring bruin wordt. Van binnen
is de vrucht door witachtige vliezen
verdeeld in 6 compartimenten. In elk
vak bevinden zich talloze, geleiachtige
pitjes, die gebed liggen in sappig,
licht- tot donkerrood vruchtvlees. De
pitjes kunnen worden meegegeten.
Het sap van schil en vruchtvlees geeft
vlekken die niet zomaar te verwijderen
zijn.
Door Wouter Zoutelande
Kruidenkundige
Malium Granatum
Granaatappel:
Grenadine vol antioxidanten
Oorsprong
De granaatappel is afkomstig uit de
warmere streken van Spanje, Italië,
Israël, Zuid-Afrika en de Verenigde
Staten.
In het Engels heet hij pomegranate,
in het Frans granade en in het Duits
wordt dat Granatapfel.
Ze wordt dan ook bij ons ingevoerd.
De aanvoertijden liggen van juli tot
maart.
Grenadine
De granaatappel, leverancier van grenadine,
komt oorspronkelijk uit Perzië
maar wordt sinds onheuglijke tijden
gecultiveerd in nagenoeg alle subtropische
gebieden van Europa, Azië
en Noord-Afrika. In de mythologie
en de overlevering van het Midden-
Oosten speelde hij een belangrijke
rol, samen met de druif en de vijg.
Deze drie vruchten staan daarin vaak
symbool voor rijkdom, overvloed en
voorspoed.
Granaatappels groeien aan struiken
of bomen die 8 m hoog kunnen
worden. Door de stevige, leerachtige
schil is de sappige vrucht lange tijd
houdbaar en houdt ze ook lang haar
sap vast... niet alleen handig voor
woestijnreizigers maar ook voor het
moderne transport over grote afstanden.
De boom is inmiddels aangeplant
in alle landen met een subtropisch
klimaat, ook in de Nieuwe Wereld.
In alle landen heeft de granaatappel
echter één ding gemeen: het zeer
grote aantal, overigens eetbare pitten.
Sap en beschadigde schil van de
granaatappel geven vlekken die
praktisch niet meer te verwijderen
zijn. De vrucht is dan ook lange tijd
gebruikt als leverancier van verfstof,
onder andere voor Perzische tapijten.
Bepaalde variëteiten worden
ook als sierplant gekweekt vanwege
hun fraaie rode (heel af en toe witte)
bloemen.
In Arabische landen bereidt men uit
granaatappels een soort limonadeachtige
drank, sorbet of scherbet genaamd.
In de beeldende kunst is de
granaatappel reeds eeuwenlang een
veel voorkomend motief als symbool
van de eendracht.
Uit de schil van de granaatappel
wordt looistof bereid.
Ook als geneesmiddel
De granaatappel ontleent zijn naam
aan het Latijnse „Malium granatum”
appel met pitjes. Een zeer veelzeggende
naam omdat met de verovering
van de Spaanse stad Granada
in 1492 de Moren definitief verjaagd
waren, werd de granaatappel het
symbool van het nieuwe christelijke
Spanje.
De granaatappel bevat looizuur wat
door de geneeskundige industrie
verwerkt wordt in medicijnen.
Een granaatappel wordt meestal
gewoon doorgesneden en uitgeperst.
Grenadine kan men puur drinken of
in drankjes mengen met yoghurt. De
granaatappel kan ook uitgelepeld
worden. Dat smaakt zeer lekker!
De pitten echter zal men op discrete
wijze uit de mond moeten zien te verwijderen.
Af en toe wordt het vruchtvlees
ook verwerkt in gerechten, en in
salade.
Sorbet laat zich graag door een grenadinesausje
vergezellen. Dankzij de
citroen zal een fruitslaatje overgoten
met grenadine niet zo snel verkleuren.
Tal van andere ideetjes: roze plattekaas,
roze yoghurt, roze appelcompote...
Kortom je zal de wereld weldra
veel roziger bekijken.
Granaatappels bevatten veel polyfenolen
en antioxidanten en zijn dus
uitstekend tegen hoge bloeddruk,
ontstekingen, overgangsproblemen.
Voor de oude Egyptenaren was het
een echt levenselixir.
42 SANA nr 68 SANA nr 68 43

LEKKER
&
GEZOND
Aan tafel met i-Sana
Bonensoep
BONEN:
Ideaal voor gezonde darmen
en een sterke immuniteit
Ingrediënten:
• 500 g witte bonen
• 1 kruidenbosje
• 2 uien met kruidnagels erin
• 1 knoflookteentje
• 100 g spek
Bereiding:
• Was de bonen in een halve
liter koud water (500 gram)
• Hou daarvan 200 g voor het
hors-d’oeuvre.
• Voeg er een 1 kruidenbosje
en 2 uien met kruidnagels
erin aan toe, plus 1 knoflookteentje,
100 g spek en
breng alles aan de kook.
• Bijkruiden tijdens het koken.
Hou de 200 g bonen apart.
• De rest zeven maar het kruidenbosje
er eerst uitnemen.
• Terug laten koken, en het
geheel binden met 3 of 4
lepels aardappelvlokken.
Peper aan toevoegen en opdienen
met het uitgelekte, in
blokjes gesneden spek, dat
je eerst goed bruingebakken
hebt in de pan.
Witte bonen in tomatensaus
Ingrediënten:
• 400 g witte bonen
• 3 el tomatenpuree
• 3 dl water
• 1,5 el maïzena
• Sap van 1/2 citroen
• 1 el suiker,
• Peper, zout, kruidnagel, laurier
Bereiding:
• Laat de bonen een nacht van
tevoren weken en kook deze de
volgende dag gaar. De normale
kooktijd is iets minder dan een
uur.
• Maak ondertussen tomatenpuree
of neem puree uit blik.
• Breng het water met de kruiden
aan de kook en laat deze enige
tijd trekken.
• Haal de kruiden met een
schuimspaan uit het water, voeg
de tomatenpuree toe en bind de
saus met de in het citroensap
aangeroerde maïzena.
• Breng op smaak met suiker,
zout en peper.
• Meng de gekookte en uitgelekte
bonen met de saus of geef deze
los bij de bonen.
• Serveer een salade van winterandijvie
of fijn geschaafde
witte kool erbij.
Natuurlijk smakelijk!
Bonen zijn gezond, want ze
brengen lange vezels aan en die
zijn nodig voor onze darmflora.
Je kan witte bonen daarom als
een probiotische lekkernij beschouwen,
maar ze moeten dan
wel op een goede manier, lekker
worden klaar gemaakt.
Bonen bevatten veel plantaardig
eiwit en ze werden vroeger
als de biefstuk van de armen
beschouwd. Eigenlijk verdienen
ze een dergelijke omschrijving
of betutteling niet, want ze zijn
supergezond. In de voedingsdriehoek
van de overheid wordt
trouwens aangeraden om regelmatig
bonen op het menu
te zetten. Witte bonen horen
daar bij, want ze zijn lekker en
eenvoudig klaar te maken. Bovendien
kan je ze lang bewaren
en komen ze dus in elk seizoen
terecht op tafel. Bonen bestaan
in verschillende soorten, kleuren
en versies, maar ze zijn allemaal
gezond. Het is een plant die al
in de oudheid bekend was, want
in piramiden zijn bonen aangetroffen
die bedoeld waren om
de farao’s mee te geven op hun
reis naar de eeuwigheid.
Bruine bonen worden, wat de
smaak betreft, meer gewaardeerd
dan witte bonen. Ze zijn
geschikt om er soep en andere
heerlijke gerechten van te bereiden.
Oud-Vlaamse gerechten
met bruine bonen zijn o.a. bruine
bonen met spek en stroop en
bruine bonen met spek, gebakken
uien en aardappelen. Bruine
bonen komen oorspronkelijk uit
het Middellandse-Zeegebied.
Flageolets zijn kleine, lange iets
gekromde lichtgroene bonen.
Deze komen oorspronkelijk uit
Zuid-Europa. Limabonen zijn
platte, grote, witte bonen. Oorspronkelijk
komen deze bonen
uit Zuid-Amerika. Linzen komen
oorspronkelijk uit Azië en Zuid-
Europa. Snijbonen stammen uit
Zuid-Amerika, waar ze al minstens
2000 jaar worden geteeld,
en volgens archeologen nog
veel langer. Bonen zijn gezond,
voor hart en bloedvaten, voor
de lever, voor de darmen en ze
versterken de immuniteit. Ze
reinigen de darmen en de urinewegen.
44 SANA nr 68 SANA nr 68 45

De groene vingers
van
Ivo Pauwels
We hebben al een aantal flinke
voorjaarsstormen gehad maar dat
belet ons niet al volop te dromen
van de lente die komen gaat.
Maar vergis je niet: in de lente
kan het weer ook nog ferm te keer
gaan.
Vraag het maar aan oude wijze
mensen en ze zullen je vertellen
dat het zelfs in de maand juni nog
kan sneeuwen. Maar het weer
staat nu wel een beetje op zijn
kop, met als gevolg niet enkel
stormen, maar zelfs bloeiende
planten en bomen en wie last
heeft van allergie zal het geweten
hebben. Maar ook vroege vogels
die al fluiten en zelfs vlinders en
muggen. Hoe bestaat het? Maar
de lente komt er onmiskenbaar
aan.
En als ik mag dromen: “In mijn
tuin vliegen er bloemen”. Je
hoeft echt niet over te lopen van
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en
groen-journalist verzorgt een schitterende
rubriek in i-Sana.
NU AL DROMEN VAN DE
“MEISNEEUW”
Als de bloemblaadjes dwarrelen
fantasie of een bloemrijke taal
te gebruiken om vlinders op die
wijze te beschrijven. Look zonder
look zaait zich al jaren her en der
uit. Maar het erop foeragerende
oranjetip-je had ik nog nooit in
mijn tuin zien rondfladderen. Een
paar jaar geleden zorgde ik voor
een tweede waardplant. Ik zaaide
pinksterbloemen en plantte ze
in het natste gedeelte van mijn
gazon. En gisteren was het zover:
kleurrijk als de mooiste bloem
dartelde een mannetje van dit
zeldzame vlindertje langs borders
en heggen. Alleen de mannetjes
van het oranjetipje dragen dat
markante feloranje in de tippen
van hun vleugels. Vlinders voelen
zich thuis in tuinen met hagen,
graspartijen en golvende borders.
Langs dat kronkelend reliëf
wanen ze zich veilig en trekken
ze hun schijnbaar achteloos
fladderpad. Blij met deze
vluchtige ontmoeting wandel ik
door mijn tuin. De reuzebamboe
begint nu zijn scheuten uit te
zenden. In de beginjaren van de
radio werden bamboestengels als
staken voor antennes gebruikt.
De eerste donkerbruine en spitse
neuzen van Phyllostachys viridis
priemen uit de grond. Er zullen
er nog vele volgen, de ene al
dikker dan de andere. Bamboe
is een reuzegras. De halmen
van Phyllostachys kunnen in ons
klimaat vaak een halve meter per
dag groeien, als de temperatuur
en de luchtvochtigheid hoog is.
Diktegroei kennen ze niet, ze
blijven hun hele leven even slank.
Maar elk jaar worden de nieuwe
stengels gemiddeld dikker dan
die van het vorige jaar. Zeker als
je de struiken dunt. In enkele, na
de winter uit de horst gesneden,
bamboestengels groeit Lathyrus
naar omhoog. En binnenkort
mogen de zwaarste dienen als
bonenstaak.
Woekerplant
Bamboe woekert. Wie daar
bij het planten geen rekening
mee houdt, kan voor serieuze
verrassingen komen te staan.
Met hun ondergrondse uitlopers
schieten ze de tuin door en plots
verschijnt er meters ver van de
oorspronkelijke horst een stevige
stengel. Ik heb die wildgroei
opgelost door die uitlopers langs
alle kanten de pas af te snijden
door halve biels. Het zijn onder
andere de kersverse scheuten
van Phyllostachys die in de
Oosterse keuken als groente
gegeten worden. Ik begin er niet
aan want achter de fruittuin ligt
het culinaire hoogtepunt van de
lente: mijn aspergebedden! Op
het gepaste moment verricht
ik elke ochtend en elke avond
wanneer ik van mijn werk terug
ben, weer hetzelfde ritueel. Ik
schuif mijn hand in een soepele
en toch stevige handschoen
en loop met argusogen langs
de opgebermde bedden. Elke
barst in de grond, verraadt een
opkomende asperge. Ik graaf ze
met plezier met de hand uit. Die
oude methode is alleen nog in
liefhebberstuinen ‘winstgevend’.
Time is money geldt niet in mijn
tuin!
De hemel is azuur, de lente
wordt zeker puur en de zachte,
bijna niet te voelen bries, net
krachtig genoeg om een feeëriek
schouwspel in te leiden: meisneeuw.
In een schuine, bijna
rechte lijn dwarrelen honderden
kersenbloemblaadjes als sneeuw
naar beneden. De schoonheid
van een tuin ligt in de kleine
dingen. Begin mei is er niets
mooier dan het in blad komen
van een rode beukenhaag. Geen
beukenplant loopt gelijktijdig uit
en alle hebben ze een andere tint.
De gloeiende haag, bedruppeld
met dauw in het oranje
ochtendlicht haalt een versregel
uit mijn diepste geheugen. “De
morgenstond, een rode kardinaal,
watert in de hagen.” Ik geloof dat
hij van Claus is.
46 SANA nr 68 SANA nr 68 47

Waarom is de Japanse of
Mediterrane keuken zoveel
gezonder?
We hebben een streepje voor als we
goede genen hebben geërfd. De
levenswijze en levensomstandigheden
van onze voorouders bepalen in
elk geval de wijze waarop ons DNA
zal evolueren en functioneren. Maar dat zegt niet
alles, want onze eigen levensstijl heeft het laatste
woord!
Zo is gebleken dat kinderen
die geboren werden in oorlogsomstandigheden,
genen
hebben meegekregen die
zich hebben aangepast aan
weinig voedsel. Met de weelde
in de jaren zestig, zeventig
en tachtig hebben deze
personen er op los gesmuld
met alle gevolgen vandien.
Hun genen waren er niet op
voorbereid. Vandaar dat hartinfarcten
en kanker zo veel
voorkomen in die generatie.
Kunnen we er dan niets aan
doen en alles afwentelen
op de verantwoordelijkheid
van onze genen? Zeker niet!
Want onze eigen levenswijze
bepaalt in belangrijke mate
onze gezondheid.
Eigen verantwoordelijkheid
Zowel hart- en vaatziekten
als kanker houden in ruime
mate verband met onze levensstijl,
onze voeding, onze
activiteiten.
Daarom is het verstandig een
gezonde leefstijl na te streven
en uit onderzoek blijkt
dat zowel het mediterrane
dieet als het Japanse dieet de
voorkeur genieten.
Hartproblemen kunnen in
toom worden gehouden met
behulp van een gezonde voeding.
Hiermee bedoelen we
een dieet waarbij veel vitamines
A, C en E (de zogenaamde
antioxidanten) uit het
voedsel (groenten en fruit)
kunnen worden benut.
Er is al langer sprake over,
maar alle onderzoeken wijzen
op het nut van zowel het Japanse
als het mediterrane dieet.
Het zou dus goed zijn de
voedingsgewoonten van de
Japanners of van de volkeren
rond de Middellandse Zee
over te nemen. In die landen
is het de gewoonte veel vette
zeevis, olijfolie, knoflook of
producten op basis van soja
te eten. Daarvan is bekend
dat ze gezonde vetzuren bevatten
(Omega-3) die gunstig
zijn voor hart en bloedvaten
en het cholesterolgehalte gezonder
houden, maar vooral
de triglyceriden naar beneden
brengen.
Het mediterrane dieet is volgens
onderzoeken zelfs beter
in staat de bloedvaten gezonder
te houden dan de klassieke
bekende medicijnen.
Voorkomen is trouwens altijd
beter dan genezen. En aangezien
het Mediterrane dieet
ook heel lekker is, waarom
zouden we er dan geen gebruik
van maken.
En je kan de natuur nog een
zetje geven met wat extra
Omega-3 uit vette vis: visoliecapsules
van Nutribell en
je bent goed bezig.
Monique van Hasselt
48 SANA nr 68 SANA nr 68 49

Voor een ijzersterke
weerstand
Advertentie
Echinacea4
max
• Met vier verschillende extracten,
dus viermaal sterker.
• De superbooster voor uw immuniteit
in elk seizoen.
• Bij winterse indringers: EchinaceaMax4
helpt u er zo weer bovenop!
Dosering: 3 x 1 capsule per dag
EchinaceaMax4 van AlkPharma
is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met
CNK bestelcode: 3139-581
Verpakking: 60 capsules.
Rode zonnehoed
Katsklauw
PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158
Vlier
Lapacho
www.alkpharma.be
50 SANA nr 68