Omgaan met zelfbeschadiging. Een gids voor ouders en hulpverleners
Deze brochure is bedoeld voor ouders en hulpverleners die geconfronteerd worden met jongeren die zelfverwondend gedrag vertonen. Je vindt er informatie in over hoe je zelfverwondend gedrag kan herkennen, wat mogelijke oorzaken en gevolgen zijn en hoe je er als ouder of hulpverlener mee kan omgaan.
Deze brochure is bedoeld voor ouders en hulpverleners die geconfronteerd worden met jongeren die zelfverwondend gedrag vertonen. Je vindt er informatie in over hoe je zelfverwondend gedrag kan herkennen, wat mogelijke oorzaken en gevolgen zijn en hoe je er als ouder of hulpverlener mee kan omgaan.
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Omgaan</strong> <strong>met</strong><br />
<strong>zelfbeschadiging</strong><br />
e<strong>en</strong> <strong>gids</strong> <strong>voor</strong> <strong>ouders</strong> <strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ers<br />
ontwIkkelD Door onDerzoekers aan De UnIversIteIt van oXForD<br />
vertaalD <strong>en</strong> bewerkt Door vlesp<br />
CENTRE<br />
FOR<br />
SUICIDE<br />
RESEARCH<br />
VLESP Vlaams<br />
Expertisec<strong>en</strong>trum<br />
Suïcideprev<strong>en</strong>tie
Over deze <strong>gids</strong><br />
Wat is <strong>zelfbeschadiging</strong>?<br />
Deze <strong>gids</strong> is bedoeld om<br />
<strong>ouders</strong>, hulpverl<strong>en</strong>ers,<br />
andere familieled<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> te help<strong>en</strong> omgaan<br />
<strong>met</strong> jonger<strong>en</strong> die zichzelf<br />
verwond<strong>en</strong>. De inhoud<br />
werd ontwikkeld op basis<br />
van gesprekk<strong>en</strong> <strong>met</strong><br />
<strong>ouders</strong> <strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ers.<br />
U vindt in deze brochure<br />
informatie over de<br />
k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> oorzak<strong>en</strong><br />
van <strong>zelfbeschadiging</strong>, hoe<br />
u e<strong>en</strong> jongere kan steun<strong>en</strong><br />
die hiermee kampt <strong>en</strong><br />
welke hulp beschikbaar is.<br />
We sprek<strong>en</strong> over <strong>zelfbeschadiging</strong> wanneer<br />
iemand zichzelf opzettelijk verwondt.<br />
Meer dan 10% van de Vlaamse jonger<strong>en</strong><br />
zegt ooit al aan <strong>zelfbeschadiging</strong> te<br />
hebb<strong>en</strong> gedaan.<br />
Zelfbeschadiging kan op veel verschill<strong>en</strong>de<br />
manier<strong>en</strong>:<br />
• zichzelf snijd<strong>en</strong><br />
• e<strong>en</strong> overdosis drugs nem<strong>en</strong><br />
• zichzelf slaan of blauwe plekk<strong>en</strong><br />
toebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
• opzettelijk te veel of te weinig<br />
medicatie nem<strong>en</strong><br />
• zichzelf brand<strong>en</strong><br />
• zich verhang<strong>en</strong><br />
• verstikking<br />
Hoewel sommig<strong>en</strong> die aan<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> do<strong>en</strong> ook suïcidaal<br />
kunn<strong>en</strong> zijn, wordt <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
vaak gebruikt als e<strong>en</strong> manier om <strong>met</strong><br />
moeilijke emoties om te gaan zonder<br />
dat het de bedoeling is om hieraan te<br />
overlijd<strong>en</strong>. Dat neemt echter niet weg dat<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> ongewild tot de dood kan<br />
leid<strong>en</strong>.
Verwondt uw kind<br />
zichzelf?<br />
Als ouder vermoedt u misschi<strong>en</strong> dat<br />
uw kind zichzelf verwondt. Als dat<br />
zo is, let dan op deze signal<strong>en</strong>:<br />
• Onverklaarde snij- of<br />
brandwond<strong>en</strong> of kneuzing<strong>en</strong><br />
• Het lichaam steeds bedekt<br />
houd<strong>en</strong>; vermijd<strong>en</strong> om te gaan<br />
zwemm<strong>en</strong> of zich om te kled<strong>en</strong><br />
in aanwezigheid van ander<strong>en</strong><br />
• Teruggetrokk<strong>en</strong>heid of zich<br />
isoler<strong>en</strong> van vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> familie<br />
• Neerslachtigheid, ge<strong>en</strong><br />
interesse hebb<strong>en</strong> in het lev<strong>en</strong> of<br />
depressieve symptom<strong>en</strong><br />
• Zichzelf problem<strong>en</strong><br />
kwalijk nem<strong>en</strong> of blijk<br />
gev<strong>en</strong> van gevoel<strong>en</strong>s van<br />
mislukking, waardeloosheid,<br />
uitzichtloosheid of woede<br />
Wat maakt e<strong>en</strong> jongere<br />
kwetsbaar <strong>voor</strong><br />
<strong>zelfbeschadiging</strong>?<br />
Individuele factor<strong>en</strong>:<br />
bij<strong>voor</strong>beeld depressie, angst, laag<br />
zelfbeeld, hopeloosheid, problem<strong>en</strong> die<br />
niet goed opgelost rak<strong>en</strong>, impulsiviteit,<br />
eetstoorniss<strong>en</strong>, drugs- of alcoholmisbruik<br />
Familiale factor<strong>en</strong>:<br />
bij<strong>voor</strong>beeld geestelijke<br />
gezondheidsproblem<strong>en</strong> in de familie,<br />
slechte relatie <strong>met</strong> de <strong>ouders</strong>, drugs- of<br />
alcoholmisbruik in de familie, onredelijke<br />
verwachting<strong>en</strong>, conflict tuss<strong>en</strong> de jongere<br />
<strong>en</strong> de <strong>ouders</strong>, buit<strong>en</strong>sporige straff<strong>en</strong> of<br />
beperking<strong>en</strong>, familiegeschied<strong>en</strong>is op het<br />
vlak van <strong>zelfbeschadiging</strong>, mishandeling,<br />
misbruik, verwaarlozing<br />
Sociale factor<strong>en</strong>:<br />
moeilijk relaties kunn<strong>en</strong> opbouw<strong>en</strong> <strong>met</strong><br />
leeftijdsg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>, pest<strong>en</strong>, afwijzing door<br />
leeftijdsg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>, misbruik, mishandeling,<br />
beschikbaarheid van <strong>met</strong>hodes om<br />
zichzelf te verwond<strong>en</strong>, vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> die aan<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> do<strong>en</strong>, invloed van de<br />
media <strong>en</strong> het internet<br />
“<br />
Ik d<strong>en</strong>k dat het <strong>voor</strong> <strong>ouders</strong><br />
belangrijk is te wet<strong>en</strong> dat<br />
ze niet alle<strong>en</strong> zijn.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder
Red<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>zelfbeschadiging</strong>g<br />
Mogelijke problem<strong>en</strong> in de<br />
toekomst<br />
Zelfbeschadiging kan<br />
verschill<strong>en</strong>de functies hebb<strong>en</strong>:<br />
• omgaan <strong>met</strong> extreme<br />
emotionele gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong><br />
• spanning verminder<strong>en</strong><br />
• fysieke pijn gebruik<strong>en</strong> om de<br />
aandacht van de emotionele<br />
pijn af te leid<strong>en</strong><br />
• uitdrukking gev<strong>en</strong> aan<br />
emoties zoals verdriet,<br />
woede of frustratie<br />
• vlucht<strong>en</strong> uit de realiteit<br />
• prober<strong>en</strong> om op die manier<br />
gevoel<strong>en</strong>s of problem<strong>en</strong> weer<br />
onder controle te krijg<strong>en</strong><br />
• zichzelf of ander<strong>en</strong> prober<strong>en</strong><br />
te straff<strong>en</strong><br />
• bekommernis van ander<strong>en</strong><br />
uitlokk<strong>en</strong><br />
• zich id<strong>en</strong>tificer<strong>en</strong> <strong>met</strong><br />
ander<strong>en</strong><br />
• poging tot zelfmoord<br />
• Zelfbeschadiging kan e<strong>en</strong> ernstig<br />
probleem zijn<br />
• Herhaalde <strong>zelfbeschadiging</strong> komt heel<br />
frequ<strong>en</strong>t <strong>voor</strong> na e<strong>en</strong> eerste episode<br />
van <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
• Naargelang de gebruikte <strong>met</strong>hode kan<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> zware fysieke schade<br />
veroorzak<strong>en</strong>, zoals blijv<strong>en</strong>de littek<strong>en</strong>s<br />
<strong>en</strong> de lichamelijke effect<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
gevaarlijke overdosis<br />
• Zelfbeschadiging kan te mak<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> <strong>met</strong> andere problem<strong>en</strong>,<br />
zoals depressie, angststoornis,<br />
eetstoorniss<strong>en</strong> of drugs- <strong>en</strong><br />
alcoholgebruik, waar<strong>voor</strong> specifieke<br />
behandeling nodig kan zijn<br />
• Person<strong>en</strong> die aan <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
hebb<strong>en</strong> gedaan, lop<strong>en</strong> meer risico op<br />
zelfdoding dan andere jonger<strong>en</strong>, al is<br />
het risico nog steeds klein<br />
Om die red<strong>en</strong><strong>en</strong> is het belangrijk dat<br />
zelfbeschadig<strong>en</strong>d gedrag zo vroeg<br />
mogelijk wordt aangepakt.<br />
“<br />
Als je in je hoofd<br />
zoveel pijn hebt, zorgt<br />
zelfverwonding op je huid<br />
er<strong>voor</strong>... dat de pijn in je<br />
hoofd ev<strong>en</strong> ophoudt.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder
“<br />
Zelfbeschadiging<br />
ontdekk<strong>en</strong><br />
Sommige kinder<strong>en</strong> zull<strong>en</strong><br />
hun <strong>ouders</strong> vertell<strong>en</strong> over<br />
hun <strong>zelfbeschadiging</strong>; andere<br />
<strong>ouders</strong> vernem<strong>en</strong> het van<br />
vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, lerar<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> arts of<br />
hulpverl<strong>en</strong>er.<br />
Ontdekk<strong>en</strong> dat uw kind zichzelf<br />
verwondt, kan bijzonder<br />
aangrijp<strong>en</strong>d <strong>en</strong> zwaar zijn.<br />
Ouders kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> heleboel<br />
emoties ervar<strong>en</strong>: woede,<br />
verdriet, hulpeloosheid,<br />
schaamte, afkeer,... Het is<br />
normaal dat zoiets hevige<br />
emoties opwekt, <strong>en</strong> het is<br />
belangrijk dat u deze emoties<br />
probeert te begrijp<strong>en</strong> <strong>en</strong> te<br />
aanvaard<strong>en</strong>, zodat u ze niet t<strong>en</strong><br />
onrechte op uw kind projecteert.<br />
Probeer dit gedrag te zi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
uitdrukking van diepgewortelde<br />
emoties waar<strong>voor</strong> uw kind ge<strong>en</strong><br />
andere uitlaatklep vindt.<br />
Wij hebb<strong>en</strong> uiteindelijk<br />
afgesprok<strong>en</strong> dat ze mij<br />
gewoon e<strong>en</strong> leeg sms’je<br />
zou stur<strong>en</strong> om aan te<br />
gev<strong>en</strong> dat ze gezelschap,<br />
e<strong>en</strong> knuffel of wat<br />
afleiding nodig had.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder<br />
Uw kind steun<strong>en</strong><br />
• Spreek <strong>met</strong> uw kind, maar begin niet<br />
<strong>met</strong>e<strong>en</strong> zelf over de <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
• Probeer e<strong>en</strong> gesprek over de<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> te integrer<strong>en</strong> in e<strong>en</strong><br />
andere activiteit, zoals e<strong>en</strong> wandeling<br />
of e<strong>en</strong> rit <strong>met</strong> de wag<strong>en</strong><br />
• Vraag of uw kind zich erg<strong>en</strong>s zorg<strong>en</strong><br />
over maakt <strong>en</strong> hoe hij of zij zich voelt<br />
• Maak duidelijk dat u niet oordeelt of<br />
de situatie niet afkeurt, maar dat u<br />
van uw kind houdt <strong>en</strong> dat niets daar<br />
verandering in zal br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
• Toon dat u bereid b<strong>en</strong>t te luister<strong>en</strong><br />
naar wat uw kind te zegg<strong>en</strong> heeft<br />
• Als uw kind niet wil prat<strong>en</strong>, vraag dan<br />
of hij of zij op papier, in e<strong>en</strong> e-mail<br />
of zelfs in e<strong>en</strong> sms'je zijn of haar<br />
gevoel<strong>en</strong>s wil verwoord<strong>en</strong><br />
• Vraag of uw kind liever <strong>met</strong> iemand<br />
anders wil prat<strong>en</strong> (bv. de huisarts,<br />
e<strong>en</strong> professionele hulpverl<strong>en</strong>er of e<strong>en</strong><br />
hulplijn)<br />
• Als uw kind op<strong>en</strong> kan zijn over zijn<br />
of haar <strong>zelfbeschadiging</strong>, tracht het<br />
dan te help<strong>en</strong> omgaan <strong>met</strong> zijn of<br />
haar gevoel<strong>en</strong>s <strong>en</strong> de situaties die die<br />
kunn<strong>en</strong> uitlokk<strong>en</strong><br />
• Tracht sam<strong>en</strong> na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over<br />
manier<strong>en</strong> om <strong>met</strong> sterke gevoel<strong>en</strong>s om<br />
te gaan zonder aan <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
te do<strong>en</strong> (zie “Voor te stell<strong>en</strong><br />
alternatiev<strong>en</strong>” op pagina 7 <strong>voor</strong><br />
ideeën)<br />
• Help door de problem<strong>en</strong> he<strong>en</strong> te kijk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> mogelijke oplossing<strong>en</strong> te zi<strong>en</strong><br />
• Moedig uw kind aan om op lange<br />
termijn te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> probeer het<br />
te lat<strong>en</strong> inzi<strong>en</strong> dat de toekomst<br />
verandering kan br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>
Andere manier<strong>en</strong> om te<br />
help<strong>en</strong>:<br />
• Neem uitlating<strong>en</strong> over<br />
zelfmoord heel ernstig <strong>en</strong> praat<br />
erover <strong>met</strong> uw kind<br />
• Laat <strong>zelfbeschadiging</strong> niet de<br />
focus van de relatie <strong>met</strong> uw<br />
kind word<strong>en</strong><br />
• Probeer op e<strong>en</strong> nuchtere manier<br />
<strong>met</strong> <strong>zelfbeschadiging</strong> om te<br />
gaan<br />
• Maak uw kind duidelijk dat<br />
emoties echt <strong>en</strong> belangrijk zijn<br />
• Wijs uw kind op sterke punt<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> tal<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
• Stel uw kind gerust <strong>en</strong> zeg dat u<br />
hem of haar ge<strong>en</strong> mislukkeling<br />
vindt, wat de problem<strong>en</strong> ook<br />
zijn<br />
• Leg uw kind uit dat u wilt<br />
help<strong>en</strong>, maar misschi<strong>en</strong> niet alle<br />
antwoord<strong>en</strong> hebt. Tracht sam<strong>en</strong><br />
tot e<strong>en</strong> oplossing te kom<strong>en</strong><br />
(bij<strong>voor</strong>beeld te rade gaan bij<br />
de huisarts)<br />
• Zoek sam<strong>en</strong> <strong>met</strong> uw kind uit<br />
hoe het moeilijker kan word<strong>en</strong><br />
gemaakt om zichzelf te schad<strong>en</strong><br />
(bv. door medicatie veilig<br />
te bewar<strong>en</strong> of door scherpe<br />
<strong>voor</strong>werp<strong>en</strong> weg te hal<strong>en</strong>)<br />
• Kijk uit naar signal<strong>en</strong> van<br />
pest<strong>en</strong> of misbruik die tot<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>
<strong>Omgaan</strong> <strong>met</strong> de letsels van <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
Als u zich zorg<strong>en</strong> maakt over e<strong>en</strong> wonde (bij<strong>voor</strong>beeld als die te diep is om ze thuis<br />
te behandel<strong>en</strong>) of andere ernstige letsels, ga dan naar de spoeddi<strong>en</strong>st van uw lokale<br />
ziek<strong>en</strong>huis.<br />
“<br />
Overdosis:<br />
• Br<strong>en</strong>g uw kind zo snel mogelijk<br />
naar de spoeddi<strong>en</strong>st<br />
• Tracht te bepal<strong>en</strong> om welk<br />
middel het gaat <strong>en</strong> geef dat<br />
door aan de hulpverl<strong>en</strong>ers<br />
• Als uw kind het niet wil<br />
vertell<strong>en</strong>, zoek dan naar lege<br />
pill<strong>en</strong>flesjes of -doosjes<br />
Sned<strong>en</strong> <strong>en</strong> wond<strong>en</strong>:<br />
• Oef<strong>en</strong> druk uit op bloed<strong>en</strong>de<br />
sned<strong>en</strong> <strong>met</strong> behulp van e<strong>en</strong><br />
verband of keuk<strong>en</strong>handdoek<br />
(e<strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>handdoek plakt<br />
minder snel vast in de wonde)<br />
• Maak de wonde schoon onder<br />
strom<strong>en</strong>d water <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g e<strong>en</strong><br />
steriele pleister aan<br />
• Als de wonde geïnfecteerd is<br />
(bv. zwelling, ettervorming<br />
of rode huid), spoor uw kind<br />
dan aan om medische hulp te<br />
aanvaard<strong>en</strong><br />
Ik ging over op<br />
automatische piloot.<br />
Automatische piloot was<br />
misschi<strong>en</strong> makkelijker dan<br />
emoties toe te lat<strong>en</strong>. En dus<br />
koop je onts<strong>met</strong>tingsmiddel<br />
<strong>en</strong> watt<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg je<br />
de wond<strong>en</strong>, want dat is het<br />
gemakkelijkste.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder<br />
Brandwond<strong>en</strong>:<br />
• Spoel 10 tot 30 minut<strong>en</strong> <strong>met</strong> koud<br />
water <strong>en</strong> dek de wonde af <strong>met</strong><br />
huishoudfolie<br />
• Gebruik ge<strong>en</strong> ijs of crèmes of vette<br />
product<strong>en</strong> zoals boter<br />
Littek<strong>en</strong>s:<br />
• Als uw kind littek<strong>en</strong>s heeft<br />
waar<strong>voor</strong> hij of zij zich<br />
schaamt, kunt u informer<strong>en</strong> bij<br />
de apotheker <strong>voor</strong> product<strong>en</strong><br />
om die te help<strong>en</strong> vervag<strong>en</strong><br />
• Littek<strong>en</strong>s kunn<strong>en</strong> ook word<strong>en</strong><br />
bedekt <strong>met</strong> make-up<br />
• Herinner uw kind er ook aan dat<br />
de meeste littek<strong>en</strong>s uiteindelijk<br />
vervag<strong>en</strong>
Alternatiev<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
<strong>zelfbeschadiging</strong><br />
Voor te stell<strong>en</strong><br />
alternatiev<strong>en</strong><br />
“<br />
Omdat <strong>zelfbeschadiging</strong> uw kind<br />
helpt om te gaan <strong>met</strong> moeilijke<br />
gevoel<strong>en</strong>s, is het belangrijk dat<br />
u nad<strong>en</strong>kt over andere manier<strong>en</strong><br />
om hun gevoel<strong>en</strong>s te verwerk<strong>en</strong>.<br />
Mogelijke <strong>voor</strong>beeld<strong>en</strong> zijn afleiding,<br />
stressbeheertechniek<strong>en</strong> <strong>en</strong> nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
over alternatieve manier<strong>en</strong> om<br />
extreme emoties de vrije loop te<br />
lat<strong>en</strong>. Soms kan deelnem<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong><br />
sociale activiteit of bij e<strong>en</strong> sportclub<br />
gaan, <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> goede afleiding<br />
zorg<strong>en</strong>. Dat kan bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> ook <strong>voor</strong><br />
e<strong>en</strong> vorm van sociale ondersteuning<br />
zorg<strong>en</strong>.<br />
Soms kan <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
uitstell<strong>en</strong> ertoe leid<strong>en</strong> dat de<br />
drang vermindert of zelfs helemaal<br />
weggaat. Voorwerp<strong>en</strong> die word<strong>en</strong><br />
gebruikt <strong>voor</strong> <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
(bv. potloodslijpers, mess<strong>en</strong>,<br />
medicatie <strong>en</strong>z.) minder makkelijk<br />
bereikbaar mak<strong>en</strong>, kan de impuls tot<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> help<strong>en</strong> uitstell<strong>en</strong>.<br />
Geef de moed niet op. Er zijn<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die kunn<strong>en</strong> help<strong>en</strong>.<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder<br />
”<br />
Kalmer<strong>en</strong>/stressvermindering/afleiding:<br />
• Ga e<strong>en</strong> om<strong>met</strong>je mak<strong>en</strong>, kijk rond <strong>en</strong><br />
luister naar de verschill<strong>en</strong>de geluid<strong>en</strong><br />
• Wees creatief: tek<strong>en</strong>, schrijf,<br />
musiceer of maak e<strong>en</strong> beeldhouwwerk<br />
• Ga naar e<strong>en</strong> op<strong>en</strong>bare plaats, weg van<br />
huis<br />
• Hou e<strong>en</strong> dagboek of weblog bij<br />
• Aai of verzorg e<strong>en</strong> huisdier<br />
• Kijk naar tv of e<strong>en</strong> film<br />
• Neem contact op <strong>met</strong> e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<br />
• Luister naar kalmer<strong>en</strong>de muziek<br />
• Neem e<strong>en</strong> ontspann<strong>en</strong>d bad<br />
Uit emoties op e<strong>en</strong> andere manier:<br />
• Hou e<strong>en</strong> ijsblokje in de hand tot het<br />
smelt<br />
• Laat e<strong>en</strong> elastiekje teg<strong>en</strong> de pols<br />
slaan<br />
• Tek<strong>en</strong> op de huid <strong>met</strong> e<strong>en</strong> rode balp<strong>en</strong><br />
of rode verf in plaats van te snijd<strong>en</strong><br />
• Sport of doe fysieke inspanning<strong>en</strong><br />
(lop<strong>en</strong>, spring<strong>en</strong>, dans<strong>en</strong>,…)<br />
• Sla teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> boksbal<br />
• Sla teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kuss<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> ander<br />
zacht <strong>voor</strong>werp<br />
• Beluister of maak luide muziek
Wanneer zoekt u beter<br />
hulp?<br />
Als u zich zorg<strong>en</strong> maakt over uw<br />
kind, <strong>voor</strong>al als de <strong>zelfbeschadiging</strong><br />
of het verdriet to<strong>en</strong>eemt, of als<br />
u gevoel<strong>en</strong>s opmerkt zoals angst<br />
of neerslachtigheid, zoekt u beter<br />
hulp.<br />
• De beste persoon hier<strong>voor</strong><br />
is uw huisarts, die uw kind<br />
kan doorverwijz<strong>en</strong> naar<br />
professionele hulpverl<strong>en</strong>ing,<br />
waar het kan word<strong>en</strong><br />
onderzocht <strong>en</strong> waar e<strong>en</strong> plan<br />
kan word<strong>en</strong> opgesteld om uw<br />
kind te ondersteun<strong>en</strong> <strong>en</strong> te<br />
behandel<strong>en</strong><br />
• Als uw kind weigerachtig staat<br />
teg<strong>en</strong>over hulp of de risico's<br />
niet erk<strong>en</strong>t, kan u nog steeds<br />
raad vrag<strong>en</strong> aan uw huisarts<br />
• U kan ook informatie<br />
krijg<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> aantal<br />
telefonische hulplijn<strong>en</strong> (zie<br />
informatiebronn<strong>en</strong> op de<br />
rugzijde van dit boekje)<br />
• Als uw kind naar het<br />
ziek<strong>en</strong>huis gaat weg<strong>en</strong>s e<strong>en</strong><br />
red<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> heeft<br />
<strong>met</strong> <strong>zelfbeschadiging</strong>, moet<br />
het word<strong>en</strong> behandeld door<br />
iemand die <strong>met</strong> uw kind over<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> spreekt <strong>en</strong><br />
die de psychische toestand<br />
onderzoekt. Als niet duidelijk<br />
is of dat al is gebeurd, vraag<br />
er dan naar bij het personeel<br />
Erover sprek<strong>en</strong> <strong>met</strong> ander<strong>en</strong><br />
D<strong>en</strong>k goed na over de person<strong>en</strong> <strong>met</strong> wie<br />
u praat over de <strong>zelfbeschadiging</strong> van<br />
uw kind. Dat betek<strong>en</strong>t ook dat u moet<br />
nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over hun mogelijke reacties<br />
<strong>en</strong> de privacy van uw kind moet afweg<strong>en</strong><br />
teg<strong>en</strong>over uw behoefte aan steun.<br />
Vele <strong>ouders</strong> zegg<strong>en</strong> dat geheimhouding<br />
het moeilijker kan mak<strong>en</strong>: het kan zowel<br />
de <strong>ouders</strong> als het kind nog meer onder<br />
druk zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> hulp <strong>en</strong> steun van andere<br />
familieled<strong>en</strong> wegnem<strong>en</strong>.<br />
Met m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> prat<strong>en</strong> die u vertrouwt,<br />
kan <strong>en</strong>orm veel hulp bied<strong>en</strong>. Als u er<br />
nog niet <strong>met</strong> familieled<strong>en</strong> over hebt<br />
gesprok<strong>en</strong>, kunt u misschi<strong>en</strong> professionele<br />
hulp overweg<strong>en</strong> om uw gevoel<strong>en</strong>s te<br />
verwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te besliss<strong>en</strong> hoe <strong>en</strong> wanneer<br />
u <strong>met</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> familie over de<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> van uw kind kunt prat<strong>en</strong>.<br />
“<br />
Zodra je <strong>met</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> over<br />
psychische problem<strong>en</strong> van<br />
iemand in de familie praat, krijg<br />
je heel vaak het antwoord:<br />
Weet je, ik heb dat ook.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder
Andere familieled<strong>en</strong><br />
U <strong>en</strong> uw kind kunn<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
over hoeveel u aan de andere familieled<strong>en</strong><br />
- ook aan broers <strong>en</strong> zuss<strong>en</strong> - precies wilt<br />
vertell<strong>en</strong> over de <strong>zelfbeschadiging</strong>.<br />
• Leg aan de andere kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
dichte familie uit dat uw kind e<strong>en</strong><br />
moeilijke periode doormaakt – u hoeft<br />
ge<strong>en</strong> details te gev<strong>en</strong><br />
• Broers <strong>en</strong> zuss<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> kwaad<br />
zijn of vind<strong>en</strong> dat deg<strong>en</strong>e die aan<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> doet egoïstisch is <strong>en</strong><br />
verdriet in de familie veroorzaakt<br />
• U b<strong>en</strong>t nog altijd de ouder: wees<br />
niet bang om het gedrag van uw kind<br />
aan band<strong>en</strong> te legg<strong>en</strong> (bv. de manier<br />
waarop hij of omgaat <strong>met</strong> broers <strong>en</strong><br />
zuss<strong>en</strong>)<br />
• D<strong>en</strong>k eraan dat uw andere kinder<strong>en</strong><br />
ook aandacht <strong>en</strong> steun nodig hebb<strong>en</strong><br />
• Tracht h<strong>en</strong> te help<strong>en</strong> om <strong>met</strong> hun<br />
gevoel<strong>en</strong>s om te gaan<br />
• Kijk uit <strong>voor</strong> gelijkaardig gedrag bij<br />
uw andere kinder<strong>en</strong><br />
“<br />
Wees nooit<br />
beschaamd om over<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong><br />
te prat<strong>en</strong>… Er zijn<br />
zoveel ander<strong>en</strong> die<br />
in precies dezelfde<br />
situatie zitt<strong>en</strong>.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder<br />
• Herinner h<strong>en</strong> eraan dat er andere<br />
manier<strong>en</strong> zijn om <strong>met</strong> heftige<br />
gevoel<strong>en</strong>s of problem<strong>en</strong> om te gaan:<br />
prat<strong>en</strong>, relaxatie, sport of kunst,...<br />
• Luister naar h<strong>en</strong> <strong>en</strong> herinner h<strong>en</strong><br />
eraan dat u h<strong>en</strong> graag ziet<br />
• De bredere familie zal al dan niet<br />
begrijp<strong>en</strong> waarom e<strong>en</strong> kind zichzelf<br />
zou verwond<strong>en</strong>. U <strong>en</strong> uw directe<br />
familie zull<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over<br />
hoe zij misschi<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> reager<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
hoe jullie daarmee will<strong>en</strong> omgaan
Uw eig<strong>en</strong> nod<strong>en</strong><br />
Het is normaal dat de emoties bij<br />
<strong>ouders</strong> sterk zijn <strong>en</strong> het is belangrijk<br />
dat u niet alle<strong>en</strong> aan uw kind d<strong>en</strong>kt,<br />
maar ook aan uzelf. Herstell<strong>en</strong> van<br />
<strong>zelfbeschadiging</strong> kan e<strong>en</strong> werk van<br />
lange adem zijn, dus tracht ook<br />
voldo<strong>en</strong>de tijd te vind<strong>en</strong> om te<br />
ontspann<strong>en</strong>. Wees aandachtig <strong>voor</strong><br />
tek<strong>en</strong><strong>en</strong> van stress, zoals maagpijn,<br />
slapeloosheid of depressie. Neem<br />
tijd <strong>voor</strong> uzelf wanneer u zich<br />
ontdaan voelt. Doe ding<strong>en</strong> die<br />
u graag doet, zoals uitgaan <strong>met</strong><br />
vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>, sport<strong>en</strong>, hobby's <strong>en</strong>z.<br />
Leer uw eig<strong>en</strong> gevoel<strong>en</strong>s te<br />
herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> te aanvaard<strong>en</strong>. Het<br />
kan help<strong>en</strong> om ze neer te schrijv<strong>en</strong>.<br />
Zoek e<strong>en</strong> uitlaatklep <strong>voor</strong> uw<br />
emoties, zoals prat<strong>en</strong> <strong>met</strong> e<strong>en</strong><br />
vri<strong>en</strong>d, e<strong>en</strong> familielid of therapeut.<br />
U kunt merk<strong>en</strong> dat er nog andere<br />
emoties opborrel<strong>en</strong>, zoals woede –<br />
let op dat uw kind niet d<strong>en</strong>kt dat die<br />
teg<strong>en</strong> hem of haar zijn gericht.<br />
Sta uzelf toe om <strong>en</strong>kel te do<strong>en</strong> wat<br />
echt nodig is <strong>en</strong> maak u ge<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong><br />
over minder belangrijke tak<strong>en</strong>.<br />
Neem vrij op het werk als u dat kunt<br />
<strong>en</strong> aanvaard hulp van familie <strong>en</strong><br />
vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>.<br />
Probeer te blijv<strong>en</strong><br />
communicer<strong>en</strong><br />
Uw kind zal zich mogelijk herinner<strong>en</strong> wat<br />
u hebt gezegd, ook al leek het op het<br />
mom<strong>en</strong>t zelf dat hij of zij niet aan het<br />
luister<strong>en</strong> was. En misschi<strong>en</strong> volgt uw kind<br />
uw advies wel op of praat hij of zij er<br />
later <strong>met</strong> u weer over.<br />
Blijf er zijn <strong>voor</strong> uw kind<br />
Uw kind prober<strong>en</strong> te help<strong>en</strong>, kan soms<br />
frustrer<strong>en</strong>d zijn. Maar de mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
waarop uw kind u wegduwt, zijn vaak die<br />
mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waarop hij/zij u het hardste<br />
nodig heeft. Vergeet niet, de meeste<br />
jonger<strong>en</strong> die zichzelf verwond<strong>en</strong>, stopp<strong>en</strong><br />
daar vroeg of laat mee.<br />
“<br />
Ik zie de toekomst als e<strong>en</strong><br />
reliëfkaart: ze zal blijv<strong>en</strong><br />
verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> ze zal lange<br />
periodes k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> waarin het<br />
lev<strong>en</strong> goed is.<br />
”<br />
Interview van HealthTalk.org <strong>met</strong> e<strong>en</strong> ouder
Hulp <strong>voor</strong> <strong>ouders</strong><br />
Hulp <strong>voor</strong> jonger<strong>en</strong><br />
professionele hulp<br />
• Huisarts (van wacht)<br />
• C<strong>en</strong>trum <strong>voor</strong> Leerling<strong>en</strong>begeleiding<br />
(CLB)<br />
• C<strong>en</strong>trum Algeme<strong>en</strong> Welzijnswerk<br />
(CAW)<br />
www.caw.be<br />
• Psycholoog<br />
www.psycholoog.be<br />
• C<strong>en</strong>trum <strong>voor</strong> geestelijke<br />
gezondheidszorg*<br />
www.geestelijkgezondvlaander<strong>en</strong>.be/<br />
c<strong>en</strong>trum-geesteljike-gezondheidszorgcgg<br />
* Meestal na doorverwijzing door<br />
huisarts of andere professional<br />
telefonische <strong>en</strong> online informatie/steun:<br />
• Zelfmoordlijn 1813 (telefoon, chat,<br />
mail)<br />
www.zelfmoord1813.be<br />
• Online zelfhulp<br />
www.zelfmoord1813.be/zelfhulp<br />
• Antigifc<strong>en</strong>trum 070/245 245<br />
• Hulpdi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> 112<br />
professionele hulp<br />
• Huisarts (van wacht)<br />
• Vertrouw<strong>en</strong>sleerkracht<br />
• C<strong>en</strong>trum <strong>voor</strong> Leerling<strong>en</strong>begeleiding<br />
(CLB)<br />
• Jonger<strong>en</strong> Advies C<strong>en</strong>trum (JAC)<br />
www.jac.be<br />
• C<strong>en</strong>trum Algeme<strong>en</strong> Welzijnswerk (CAW)<br />
www.caw.be<br />
• Therapeut<strong>en</strong> <strong>voor</strong> Jonger<strong>en</strong> (Tejo)<br />
www.tejo.be<br />
• C<strong>en</strong>trum <strong>voor</strong> geestelijke<br />
gezondheidszorg*<br />
www.geestelijkgezondvlaander<strong>en</strong>.be/<br />
c<strong>en</strong>trum-geesteljike-gezondheidszorgcgg<br />
* Meestal na doorverwijzing door<br />
huisarts of andere professional<br />
telefonische <strong>en</strong> online informatie/steun:<br />
• Awel 102 (telefoon, chat, mail)<br />
www.awel.be<br />
• Zelfmoordlijn 1813 (telefoon, chat mail)<br />
www.zelfmoord1813.be<br />
Deze <strong>gids</strong> werd gepubliceerd in sam<strong>en</strong>werking <strong>met</strong>:<br />
CENTRE<br />
FOR<br />
SUICIDE<br />
RESEARCH<br />
VLESP Vlaams<br />
Expertisec<strong>en</strong>trum<br />
Suïcideprev<strong>en</strong>tie<br />
Deze <strong>gids</strong> is e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting van onafhankelijk onderzoek gefinancierd door het National Institute for Health<br />
Research (NIHR) in het kader van zijn Programme Grants for Applied Research Programme (refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>ummer<br />
toelage: RP-PG-0610-10026). De uitgedrukte m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn die van de auteur(s) <strong>en</strong> niet noodzakelijk die van de<br />
NHS, de NIHR of het ministerie van Volksgezondheid. Deze <strong>gids</strong> werd vertaald <strong>en</strong> bewerkt door VLESP in 2016.<br />
EUROSTYLE regular<br />
Helvetica Neue regular<br />
Pantone 7428 c<br />
80 % zwart<br />
( C0 M80 Y45 K55 )
Change language