COL-2020-087

NR.1

REIS

MAGAZINE

JAN/FEB

2020

87

INDIA • ITALIË • BOTSWANA

MONTREAL DE LEUKSTE STAD VAN CANADA // WADLOPEN ZOALS

JE HET NOG NIET KENT // WIN DROOMREIS VOOR TWEE PAG. 45

44X

MOOISTE REIZEN

WEG VAN DE MASSA

STRAND, WINTERSPORT,

CITYTRIPS & EILANDEN

ONTDEK

doe reisinspiratie op

VOORPRET

plan de mooiste reizen

ONTMOET

leer andere reizigers kennen

GENIET NA

deel je reisherinneringen

VOOR JOU

geniet van leuke extraatjes

Met Columbus maak je de

mooiste reizen weg van de massa

Columbus Travel schrijft over de mooiste, ongereptste en avontuurlijkste

plekken op aarde. Ver weg, dichtbij en voor elk budget, met duurzaamheid

als leidraad.

Wij vinden het essentieel om de massa’s te vermijden. De magie van een

plek ervaar je immers pas écht door één te worden met je omgeving en

jezelf (opnieuw) te verbinden met de natuur en lokale bevolking.

Met onze ervaringen en tips hopen we je inspiratie te bieden om je

volgende reis extra bijzonder te maken, maar ook om je te laten groeien

als mens. Op de mooiste reizen weg van de massa doe je immers kennis

en inzichten op die jouw leven en dat van de locals verrijken, en die zelfs

de wereld een beetje beter kunnen maken.

Team Columbus

004

WEGDROMER

Droom verder weg op columbustravel.nl/wegdromers EN

Deel je eigen wegdromers op instagram met #wegdromer OF

via onze online community, columbustravel.nl/community

21° 46’ ZUID, 114° 9’ OOST

Happy family

Tussen juni en eind oktober doen duizenden bultruggen het kustgebied voor het West-Australische

Exmouth aan. Een paar weken in het seizoen kreeg ik eindelijk de kans om met ze te zwemmen.

Ik sprong van de boot in het diepe blauwe water. Mijn oriëntatiegevoel liet me even in de steek en

mijn hart begon onmiddellijk sneller te kloppen. En toen … Uit het niets doemden twee grote

gevaarten op. Ze zwommen recht op me af. Ik vergat zelfs een foto te nemen! Een paar dagen later

besloot ik om vanaf de kust met mijn drone te vliegen. Tot mijn verbazing zag ik op ongeveer twee

kilometer afstand een moeder en haar kalf zwemmen. Ik maakte deze foto vlak voordat ze weer naar

beneden doken. Wat mij betreft geeft deze dronefoto het familiegevoel tussen de dieren goed weer.

FOTO EN TEKST: JOOST BOERMAN VIA ZIJN PERSOONLIJKE PAGINA JOOSTBOERMAN.COLUMBUSTRAVEL.NL

005

Het mooiste strand ter wereld

Anse Source d’Argent op La Digue — het kleinste hoofdeiland van de Seychellen — is het drukst bezochte en misschien wel

mooiste strand ter wereld. In feite is het niet één strand, maar een aaneenschakeling. Achter elke granieten rots tref je weer

een nieuw ongerept strandje. De naam betekent letterlijk ‘geldbron’. Al wil dit niet zeggen dat een verblijf nabij de kuststrook

alleen is weggelegd voor jetsetters. Op tien minuten fietsen vind je eenvoudige guesthouses waar je nog voor een redelijk

bedrag kunt overnachten. Ga vroeg in de ochtend. Dan heb je deze strandparel bijna voor jezelf. Het is ook aan te raden om

de kust vanaf het water te observeren. Snorkel langs de kust en verbaas je over dit wereldwonder.

FOTO EN TEKST: LOES VAN DEN BOOMEN VIA HAAR PERSOONLIJKE PAGINA LOESVANDENBOOMEN.COLUMBUSTRAVEL.NL

006

WEGDROMER

4° 22’ ZUID, 55° 49’ OOST

007

VOORWOORD

als reiziger

bouwen wij

bruggen in

plaats van

muren

toast op een jaar zonder MURen

bouwen te veel muren en te weinig

bruggen.’ Aan die woorden van de Amerikaanse

‘Mensen

schrijver Joseph Fort Newton moest ik denken

toen ik dit jaar in Berlijn was en voor de laatste restjes van de

Muur stond, exact dertig jaar na de val van dit monsterlijke

bouwwerk. 2019 was ook in andere opzichten een jaar van

muren: van een Amerikaanse president die van de zuidgrens

van zijn land één grote barricade wil maken, en van Britse

politici die hun eiland als een fort zien waar Europa niets te

zoeken heeft. Zo bezien, bedacht ik me in Berlijn, hebben

wij als verantwoorde reizigers een maatschappelijke taak:

door simpelweg grenzen over te steken, verleggen wij die

grenzen en slechten wij muren. Wij bouwen bruggen in

plaats van muren door ons te verdiepen in de lokale cultuur,

contact te zoeken met de bevolking, en iets van elkaar te

leren. Dat is ook de reden waarom reizen mij blijft inspireren:

ik verleg continu mijn grenzen.

Als Columbus-redactie roepen wij 2020 dan ook uit tot

het Jaar zonder Muren. We hopen je ook in 2020 weer volop

reisinpiratie te bieden voor de mooiste reizen weg van de

massa. Daarvoor luisteren wij uiteraard naar jullie persoonlijke

reiswensen. Via een uitgebreid lezersonderzoek lieten

jullie ons weten dat jullie graag meer willen lezen over

duurzame reizen en meer tips voor reizen binnen Europa

zouden waarderen. Ook informatie over hoe je voordelig op

reis kunt gaan zonder op kwaliteit of duurzaamheid in te

leveren staat hoog op jullie verlanglijstje. Aan deze

reisthema’s zullen we vanaf nu elke editie meer aandacht

besteden. Lees in dit nummer bijvoorbeeld over treinreizen

naar wintersportbestemmingen (pagina 59) en insidertips

om te sparen voor een wereldreis (pagina 57). Neem ook

eens een kijkje op onze vernieuwde website — onder het

kopje ‘thema’s’ vind je webpagina’s met handige tips over

een specifiek thema, van roadtrips tot duurzaam reizen.

Natuurlijk blijft Columbus ook jouw lijfblad voor de

bijzonderste reisreportages. Zo laten we je in deze editie

zien hoe je in de paleizen van maharadja’s in India logeert

(pagina 24), hoe je een roadtrip door een uniek wildreservaat

in Botswana maakt (pagina 90) en waar je in Italië buiten de

gebaande paden wintersport viert (pagina 114) .

Ik wens je een gelukkig Jaar zonder Muren en grenzeloos

veel reisplezier!

Hoofdredacteur Mark Mackintosh

columbustravel.nl • instagram.com/columbustravel • facebook.com/reismagazinecolumbus

008

ONTMOET TEAM COLUMBUS

Met team Columbus kom

je nog eens ergens

zo verloor lars zijn hart

AAN LEEUWEN IN BOTSWANA

Schrijver Lars Anderson ging op reis met fotograaf Malou van Breevoort en verdiepte

zijn liefde voor wildernis en de betoverende kracht van wilde leeuwen.

marije vinkt haar

bucketlist af

IN MONTREAL

Fotografe Marije combineerde cultuur en

natuur tijdens een citytrip naar de gezelligste

stad van Canada.

‘Dat gevoel dat je iets meemaakt dat groter is dan

jezelf. Elke stap is gedreven door pure nieuwsgierigheid

... Je zintuigen staan op scherp en je

sponst alle indrukken in je op. Het afvinken van

een bucketlistitem is een beetje alsof je een paar

centimeter aan het groeien bent. Dit jaar heb ik

als Columbus-fotograaf een aantal persoonlijke

bucketlistreizen mogen maken. Een ervan staat in

deze editie op pagina 50: een trip naar Montreal.

We hebben er de leukste tips voor de hippe

kunstenaarswijk Le Plateau-Mont-Royal voor je

op een rijtje gezet en hebben de kleurrijke stad

zelfs vanuit de lucht mogen ervaren in een

helikopter! Je kunt een bezoek aan Montreal

trouwens heel gemakkelijk combineren met een

roadtrip door de prachtige natuur van de regio

Quebec (zie editie 83). Je een paar dagen onderdompelen

in een bruisende stad om daarna met

een kajak op een van de vele meren van Quebec

te peddelen ... Dat is eigenlijk twee bucketlistvinkjes

in één trip!’

‘Met onze 4x4 Landcruiser reden we

de Central Kalahari Game Reserve

binnen. Het gebied is gemakkelijk

tweederde van Nederland en absolute

wildernis. Niemand rijdt met je mee,

niemand gidst je. We kwamen langs

een waterpoel waar twee leeuwinnen

tussen twee karkassen van grote

kudu’s lagen. Ik stopte de jeep twee

meter naast hen en stak voorzichtig

mijn hoofd naar buiten. Ze keken me

aan, en deden ontspannen hun ogen

weer dicht. Daar zaten we dan, in onze

auto met naast ons twee machtige

leeuwinnen. De magie zit in de

realisatie dat je terugkeert naar de

kern. Er is geen hek dat je beschermt,

geen dierentuinomgeving die je veilig

houdt. Enkel het deurtje van je auto en

je eigen handelingen. Je keert terug

naar de wildernis, terug naar vervlogen

tijden waarin je voelt dat jij

te gast bent. En je je ook als zodanig

opstelt: nietig en respectvol.

Beleef het zelf en lees ons verhaal

vanaf pagina 90.’

>> ONTMOET HET COLUMBUS -TEAM OP DE VAKANTIEBEURS

De feestelijke vijftigste editie van de Vakantiebeurs vindt plaats

van 16 t/m 19 januari 2020 in de Jaarbeurs, Utrecht.

Je vindt onze stand in Hal 12. Kom langs!

009

DE MOOISTE REIZEN WEG VAN DE MASSA

>> BESTEL VORIGE EDITIES OP COLUMBUSTRAVEL.NL/SHOP

114 037 082

ONTDEK

VOORPRET

024 INDIA 21 PAGINA’S

Je eigen best exotic Marigold

Hotel

Rajasthan ligt bezaaid met vorstelijke

optrekjes die nog steeds worden

bewoond door lokale maharadja’s.

Ook jij kunt in zo’n paleis overnachten, en

de hoofdrol spelen in jouw eigen versie

van de filmklassieker The Best Exotic

Marigold Hotel.

050 MONTREAL 6 PAGINA’S

Het Montreal van Leonard

Cohen

Ontdek Le Plateau-Mont-Royal, een

hippe kunstenaarswijk waar Leonard

Cohen, een van Canada’s beroemdste

zangers, zo van hield en nog steeds

over waakt.

060 HOTLIST 2020 18 PAGINA’S

De nieuwste reisbestemmingen

en -trends

Slenter door gloednieuwe musea,

bewandel kersverse wandelpaden

of ga waar de wind je brengt, naar

bountybestemmingen die werden

‘ontdekt’ door kitesurfpioniers.

082 NEDERLAND 6 PAGINA’S

Verzeild op de Waddenzee

Internationaal staat ‘onze’ Waddenzee

er goed op, maar in Nederland zien

we het vooral als het stukje water

richting de TVTAS-eilanden. Hoogste

tijd dus om de Waddenzee eens als

bestemming an sich te ontdekken.

090 BOTSWANA 20 PAGINA’S

In het hart van de laatste

wildernis

Botswana is met zijn eindeloze wildernis

het ultieme safariland. De natuur is rauw

en nietsontziend — nergens kom je zo

dicht bij het pure Afrika van weleer.

114 DOLOMIETEN 8 PAGINA’S

Genieten in de Dolomieten

Als je voorbijrijdt aan de welbekende

skigebieden van Oostenrijk kom je uit

bij de Dolomieten, een Noord-Italiaanse

bergketen die als zomerbestemming

reeds op de deur klopt, maar als

winterbestemming nog grotendeels

onderbelicht is. Wij gaan op

verkenningstocht in Val di Fassa — op de

piste, buiten de piste en aan tafel.

017 Reiskalender 2020

Zo laat jij je vakantiedagen voor jóú

werken in plaats van andersom.

020 Weekje weg voor weinig

in Europa

Deze betaalbare reiservaringen zijn zó

bijzonder dat je er een zevendaagse

reis omheen kunt bouwen.

057 Bespaartips voor je wereldreis

Zo bereid je binnen een jaar een

wereldreis of sabbatical voor.

059 Duurzaam op wintersport

Deze vijf onontdekte wintersportbestemmingen

bereik je gemakkelijk

met de trein.

123 Fotografietips

Leuk hoor, al die beelden om bij weg

te dromen, maar het is nog leuker als

je het zelf ook gewoon kan. In deze

nieuwe reisfotografierubriek ontleedt

Columbus-fotograaf Tim Bilman

beelden die hij maakte tijdens zijn

reizen en geeft hij tips om jouw eigen

reisfoto’s te verbeteren.

010

INHOUD

070 Noorwegen

082 Nederland

064 Zuid Tirol

077 Zuid-Korea

050 Montreal

062 Indonesie

024 India

076 Brazilië 090 Botswana

062 103

012

ONTMOET

GENIET NA

080 Reizende psycholoog

Ap Dijksterhuis

In zijn nieuwste boek Wegwee gaat

schrijver en hoogleraar psychologie

Ap Dijksterhuis (51) dieper in op de

effecten van reizen. ‘Reizen is een

schoonmaakmiddel. Door af te reizen

naar bestemmingen die op cultureel

vlak ver van me afstaan, ruim ik mijn

hoofd op.’

124 Peru-expert Guido van Es

De toeristische impact op Peru valt

niet te ontkennen. Er zijn plannen voor

een luchthaven die nóg meer toeristen

naar Machu Picchu zal brengen en de

eilanden in het Titicacameer hebben

inmiddels meer weg van een Efteling.

Toch is het mogelijk om het land

op duurzame en unieke wijze te

ontdekken. Peru-expert Guido van Es

legt uit hoe.

004 Wegdromers

Onze favoriete wegdromers. Droom

verder weg op columbustravel.nl/

wegdromers en deel je eigen

wegdromers op Instagram met

#wegdromer of via onze community,

columbustravel.nl/community

VOOR JOU

016 Bespaar tot 30% op je Columbus

Travel-abonnement

022 Alle abonneevoordelen op een rij

045 Win een droomreis naar een land

op jouw bucketlist

122 Ga met Columbus op fotografiereis

naar Engeland

126 Win 6 topprijzen, waaronder een

zeiltocht door de Waddenzee, een

Fjällräven-rugzak en een romantische

overnachting aan de Overijsselse Vecht

131 Nu online beschikbaar voor abonnees:

reisreportages uit het maar liefst vijftien

jaar oude Columbus-archief

OP DE COVER

Een van de paradijselijke

stranden van Oahu, Hawaï

(foto: Nash Hagen)

011

Hotel

TROPICANA

Van zonovergoten zandstranden tot overdadige

wouden; de tropen wekken onmiddellijk een

vakantiegevoel op. In deze oorden, aan weerskanten

van de evenaar, check je bij Hotel Tropicana in.

FOTO'S BOUTIQUE HOMES - JAMES PURVIS

Slapen in de Balinese jungle

Zodra je door de eivormige deur (afgebeeld achter de twee ligbedden) van Aura

House naar binnen stapt voel je je aura veranderen. Stress glijdt van je af en totale

ontspanning doet zijn intrede. Sla eindelijk eens die roman open of verzink in fijne

gedachten, terwijl je achteroverleunt in je privézwembadje of hangmat met uitzicht

op de Ayungrivier en de boomkruinen erachter. Werkelijk alles aan dit eco-optrekje

is gemaakt van bamboe: de meubels, de keukenkastjes, de lampenfittings.

Aura House maakt onderdeel uit van Green Village. De initiatiefnemers van dit

project proberen aan te tonen dat duurzaamheid en esthetiek óók hand in hand

kunnen gaan. Missie geslaagd! Vanaf € 222 per nacht voor maximaal vier personen.

Dit vakantiehuis is te boeken via BoutiqueHomes, een online platform met

moderne accommodaties over de hele wereld, boutique-homes.com

012

VOORPRET

minder dan

€ 50 p.p.

Slapen aan het Malawimeer

Je kunt natuurlijk voor de boot kiezen. Maar het is veel spannender om zelfstandig

naar Domwe Island Adventure Camp toe te kajakken. Het peddelen zelf is goed te

doen; je blijft dicht bij de kust en hoeft geen gevaarlijke geulen over te steken.

Dit maakt de voldoening er niet minder om, wanneer je de boeg van je kajak in het

zand graaft. Een overnachting op Domwe Island — het grootste, onbewoonde eiland

in het Malawimeer — zal vooral de actieve reiziger bekoren. Je kunt om het eiland

heen kajakken, naar de vierhonderd meter hoge top wandelen of duiken in wat het

allermooiste zoetwaterduikgebied van de wereld wordt genoemd: het Malawimeer

Nationaal Park. Dit kamp is de exclusiefste en tegelijkertijd betaalbaarste slaapoptie

aan het meer. Barefoot luxury! Vanaf € 45 p.p. (volpension voor € 27 p.p. extra),

kayakafrica.co.za/domwe-island

FOTO MARCO DERKSON

FOTO KIM STEINBERG

013

16-19 JAN 2020

JAARBEURS | UTRECHT

SCOOR NU

JE TICKET

VOOR €9

WAAR GA JIJ HEEN?

TICKETS.VAKANTIEBEURS.NL/

COLOMBUS

VOORPRET

Slapen in een bohoparadijs

Parijs heeft de Champs-Élysées, Las Vegas de Strip, en het Mexicaanse Tulum? Tulum heeft de Beach Strip, een vijftien

kilometer lange aaneenschakeling van bohemien slaapadressen — de een nog Instagramwaardiger dan de ander.

Aan het begin van deze zandweg (en dus lekker dicht bij het stadje zelf) ligt Habitas, een tropische strandoase met

veel aandacht voor de laatste design- en modetrends. De kamers zijn ruim van stuk, hebben een dak van gedroogde

bananenbladeren en wanden van canvas, vanaf € 227 voor twee personen, habitastulum.com

FOTO'S ADRIAN GAUT

Slapen tussen

de rijstvelden

We draaien er niet omheen: Bali kampt met

een toeristenoverschot. Als je een glimp wil

opvangen van het dagelijkse leven wijk je uit

naar het platteland. Bamboo Eco Cottage is

een ‘eiland’ in een zee van groene rijstplanten.

Tijdens het ontbijt kijk je vanaf het terras toe

hoe lokale boeren en boerinnen hun terrassen

bewerken, en ’s avonds ben je getuige

van een bijzondere kakofonie: kwekkende

kikkers en tjirpende krekels, vergezeld

door dansende vuurvliegjes. De bamboehut

(overigens zónder voordeur) biedt plaats aan

vier en beschikt over een eigen badkamer in

de openlucht. Het centrum van Ubud ligt op

loopafstand, vanaf € 67 voor twee personen,

airbnb.nl/rooms/744971

015

VOOR JOU

NEEM EEN

ABONNEMENT

Ontdek met Columbus

de mooiste reizen weg

van de massa. Elke editie

bestaat uit maar liefst

132 pagina’s bomvol

schitterende fotografie,

diepgaande verhalen en

uitgebreide praktische

informatie over droombestemmingen

buiten

de gebaande paden.

Daarnaast geniet je als

abonnee van exclusieve

voordelen, waaronder

korting op auto- en

camperhuur en speciale

winacties.

30% KORTING

4X COLUMBUS

€

17 50

columbustravel.nl/jouwkorting

VOORPRET

Reiskalender2020

Zo laat jij je vakantiedagen voor jóú werken

in plaats van andersom.

april / mei

DERTIG DAGEN VRIJ

VOOR DE PRIJS VAN ZEVENTIEN

MA DI WO DO VR ZA ZO

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 1 2 3

mei

VIER DAGEN VRIJ

VOOR DE PRIJS VAN ÉÉN


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Vakantiedagen 6 t/m 9 april, 14 t/m 17 april, 20 t/m 24 april,

28 april t/m 1 mei // Gratis dagen 10 april (Goede Vrijdag),

13 april (Tweede Paasdag), 27 april (Koningsdag)

Vakantiedagen 22 mei //

Gratis dagen 21 mei (Hemelvaartsdag)

mei / juni

NEGEN DAGEN VRIJ

VOOR DE PRIJS VAN VIER

december / januari

TIEN DAGEN VRIJ

VOOR DE PRIJS VAN VIER


30 31

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

Vakantiedagen 2 t/m 5 juni //

Gratis dagen 1 juni (Tweede Pinksterdag)


1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31 1 2 3

Vakantiedagen 28 t/m 31 december //

Gratis dagen 25 december (Eerste Kerstdag),

1 januari (Nieuwjaarsdag)

Conclusie In 2020 kun jij in het gunstigste geval 53 dagen vrij krijgen in ruil voor 26 vakantiedagen.

Concreet betekent dit dat je één keer een hele maand weg kunt, twee keer een weekje, en één keer een lang weekend.

017

Gear &

gadgets

HEBBEDINGETJES VOOR DE TRENDY WERELDREIZIGER

Andiamo!

Andiamo is Italiaans voor ‘laten we gaan’.

Laat dat nou net het idee zijn achter de Andiamobluetoothspeaker

van Tivoli Audio. Er zit een

handige draaglus omheen en de oplaadbare batterij

gaat tot twintig uur mee. Helder geluid. Stevige

behuizing. Lichtgewicht, vanaf € 129, tivoliaudio.nl

TRACK &

TRACE

Met de Tile Sticker haal jij de CIAagent

in jezelf naar boven. Met als

kleine kanttekening dat je geen mostwanted

criminelen, maar uit het oog

geraakte items opspoort, zoals je

autosleutel of mobieltje. Het bereik is

45 meter en het batterijtje gaat liefst

drie jaar mee. Voor de prijs hoef je het

niet te laten, vanaf € 35 voor twee

stuks, thetileapp.com

Nieuwe

Nikon

Goed nieuws voor Nikon-fans. Het cameramerk introduceert zijn

compactste systeemcamera ooit. De Nikon Z 50 is geschikt voor portretten

(oogherkenning-AF) en foto’s van bewegende onderwerpen (11 bps met

AF/AE), eenvoudig te gebruiken dankzij de diepe grip en het kantelbare

touchscreen, en in combinatie met een adapter compatibel met

honderden bestaande NIKKOR-objectieven. Ga voor meer specs

én informatie over de eveneens nieuwe NIKKOR Z DX-zoomobjectieven

naar nikon.nl. De losse toestelprijs is € 949.

nooit meer

muffe geurtjes

Je hotelkamer omtoveren tot wellnessruimte?

De Aroma Diffuser van MUJI zet etherische

olie om in fijne, geurige mist. Slechts 7,5 bij

7,5 cm groot en draadloos. Incl. reistasje,

vanaf € 40, muji.eu

018

VOORPRET

Méér dan

fisheyeperspectief

De actiecamera’s van GoPro zijn allang niet

meer voorbehouden aan mensen die handig

zijn met een skate-, snow- of surfboard.

De nieuwe GoPro HERO 8 Black is geschikt

voor vloggers, filmmakers en hobbyfotografen.

Je kunt kiezen uit drie stabilisatieniveaus, waardoor

je 4K-filmpjes vloeien als nooit tevoren.

Een ander verschil ten opzichte van zijn

voorganger is de optionele Media Mod.

Deze behuizing is uitgerust met een microfoon

en HDMI-uitgang, en kan worden aangevuld

met accessoires als een flitser en lcd-scherm.

Dankzij de verbeterde HDR-functie maak je

haarscherpe foto’s (12MP) — scherpe details,

minder ruis, vanaf € 430, gopro.com

Donsbelofte

Je hebt jassen en je hebt jássen. De Keb Touring

Down van Fjällräven behoort tot die laatste

categorie. De jas heeft een mooie, nauwe fit en

is gevuld met dons — moeilijk te verslaan als het

op warmte aankomt. Het outdoormerk doet

zelfs een ‘donsbelofte’; je kunt erop vertrouwen

dat er geen vogels voor mishandeld zijn.

Verder is de jas dun, licht (600 g), wind- en

waterbestendig. Hiermee kun je nog vele

winters vooruit, € 460, fjallraven.nl

Van laptop

tot bergtop

Groen voetje

De UBN Kiruna II Mid STX van VAUDE is leuk

onder een spijkerbroek en opgewassen tegen alle

weertypen. De warme binnenvoering en rubberen

zool met winterprofiel maken de schoen winterproof,

terwijl de tussenzool en het ademende

materiaal zorgen voor extra comfort. Het Green

Shape-label staat garant voor milieuvriendelijke

productie, € 150, vaude.com

Als we op looks afgaan, kunnen wij ons

geen mooiere rugzak voor de geest

halen dan de Mountain Pack (36 liter)

van Topo Designs. De kleurtjes zijn lekker

opvallend (maar niet té) en het formaatje

is ideaal. Zelf beschrijven ze hem als de

perfecte use-anyday, take-anywhere

backpack. Met andere woorden: hij staat

zijn mannetje, of je ’m nou meeneemt

naar werk of de bergen in. Handig zijn

de compressieriempjes — voor de

perfecte fit. Het rugpaneel is gemaakt

van ‘ademend’ mesh-materiaal, vanaf

€ 179, beaubags.nl, topodesigns.com

019

FRANKRIJK //

GA OP DE VINTAGETOUR

Dakraampje open, wind door je haren, Franse chansons uit de

radio; welke vakantiestreek leent zich nou beter voor een

vintage roadtrip dan Normandië? Pik jouw iconische Citroën

2CV op in het departement Orne en tuf richting de kust.

Je beleeft die bekende krijtrotsen bij Étretat immers heel anders

als je komt aanrijden in een oldtimer, autopassionlegende.com

Om het vintagegevoel compleet te maken zet je je kamp (lees:

eigen tent) op een Les Castels-camping op, zoals Le Brévedent

of Château de Martrigny. Les Castels-kampeerterreinen liggen

op de landgoederen van eeuwenoude Franse châteaux, en zijn

daarom per definitie vintage, camping-castels.nl

Neem ook eens een kijkje op vintageroadtrips.com

>> Kostenplaatje voor 7 dagen € 570 (oldtimer € 450 p.p. //

camping € 70 // benzine € 50)

020

Weekje weg voor weinig

in Europa

Deze betaalbare reiservaringen zijn zó bijzonder dat

je er een zevendaagse reis omheen kunt bouwen.

021

VOOR JOU

pak je VOORDEEL

als abonnee

Columbus-abonnees hebben hun abonnementskosten

er in no time uit! Een auto of camper huren of kans maken

op exclusieve prijzen: Columbus-abonnees genieten via

columbustravel.nl/abovoordeel van deze VOORDEELCHEQUES

Er komen steeds meer abonneevoordelen bij, dus houd

deze pagina in de gaten!

SPECIAAL

VOOR

JOU

COLUMBUS REISREPORTAGES UIT HET ARCHIEF

Op veler verzoek maken we Columbus Travel-reisreportages uit eerdere edities van het

magazine online beschikbaar. Onze abonnees krijgen daarmee overal ter wereld toegang tot

prachtige reisverhalen en uitgebreide reisinformatie over hun favoriete bestemmingen.

GRATIS NIEUW ABONNEEVOORDEEL

COLUMBUS WEBSHOP

Gratis verzending op alle

producten in je winkelmandje.

Met o.a. diverse Columbus

reisinspiratieboeken, specials,

digitale travel guides, vorige edities

en meer … Leuk voor jezelf of als

cadeau! Kijk voor het volledige

aanbod in onze webshop.

De voordeelcode is geldig t/m

13 februari 2020 en eenmalig per

klant te gebruiken.

EXCLUSIEVE WINACTIES

Het is je vast opgevallen: Columbus

geeft elke editie fantastische prijzen

weg. Daarbij hebben abonnees een

streepje voor. Speciaal voor jullie

hebben we prijzen gereserveerd waar

andere lezers niet naar mee kunnen

dingen. Zo geven we deze editie

een waterdichte en slijtvaste

trekkingrugzak van Fjällräven weg,

t.w.v. € 190! Zie pagina 127.

JOUW VOORDEELCODE

COLSHO13022020

JOUW VOORDEELCODE

JOUW ABONNEMENTSNUMMER

AUTOHUUR € 25 KORTING

€ 25 korting op autohuur

bij Sunny Cars, speciaal voor

alle Columbus-abonnees.

De voordeelcode is geldig

op boekingen die voor

29 februari 2020 worden

gemaakt. De pick-up van

de huurauto is mogelijk t/m

31 december 2020.

CAMPERHUUR € 50 KORTING

Als Columbus-abonnee

ontvang je € 50 korting op

een camper van Goboony.

De voordeelcode is geldig

op elke boeking die voor

31 augustus 2020 wordt

gemaakt.

JOUW VOORDEELCODE

SCCLM1911

JOUW VOORDEELCODE

COLUMBUS50

Bij alle boekingen wordt (achteraf) gecontroleerd of je Columbus-abonnee bent. Wijzigingen en tekstfouten voorbehouden.

Ondervind je problemen met een voordeelcode, neem dan contact op met Columbus alvorens te boeken. Voor de actuele codes check je columbustravel.nl/abovoordeel.

columbustravel.nl/abovoordeel

WEEKJE WEG IN EUROPA

Oostenrijk//

TREED BUITEN DE

GEBAANDE PISTES

Nederlandse en Belgische

wintersporters hebben de neiging

om in files naar dezelfde skioorden

toe te rijden. Jij weet als geen ander

dat je voor een intense winterbeleving

net even verder moet

kijken. Het kleinschalige Tiroolse

bergdorpje Hochgurgl ligt aan

dezelfde weg als het platgelopen

Sölden, maar dan vijftien kilometer

verder. Dat kleine beetje extra

moeite betaalt zich meteen uit:

110 kilometer aan maagdelijke pistes

en evenzoveel zonuren. Oostenrijkse

skiliften zonder wachttijden;

ze bestaan dus nog. En dat in het

hoogseizoen! Niet verder vertellen

hè? obergurgl.com, laurin.at

>> Kostenplaatje voor 7 dagen

€ 1040 (skipas € 300 p.p. //

middenklasse hotel € 570 p.p. //

skihuur € 170 p.p.)

SICILIË // PROEF LOKALE LEKKERNIJEN

De toon werd meteen gezet toen de voltallige Columbus-redactie aankwam bij Agriturismo

Tenuta Margitello, in de Zuidoost-Siciliaanse regio Ragusa. In een mum van tijd

stond onze tafel vol met lokale gerechten als zelfgemaakte ricotta, olijven uit eigen

gaard, varkensworstjes uit eigen stal en scaccia (calzone met ricotta en tomaat) uit eigen

keuken, tenutamargitello.com. Later dit jaar lees je meer over onze culinaire escapades

op het eiland. Maar één van onze vondsten is simpelweg té goed om nog langer voor

onszelf te houden: Delicatessen In Drogheria in Ragusa-Stad − ambachtelijke panini

waar zelfs Anthony Bourdain zijn vingers bij zou aflikken, delicatessenragusa.it

>> Kostenplaatje voor 7 dagen € 470 (vliegticket € 60 p.p. // autohuur € 200 //

agriturismo € 210 p.p.)

023

JE EIGEN BEST EXOTIC

Marigold Hotel

Rajasthan ligt bezaaid met vorstelijke optrekjes die nog steeds worden bewoond door

lokale maharadja’s. De Nederlandse Arie-Jan Laan — oprichter van reisorganisatie

Heritage Travel — ontdekte dat veel maharadja’s hun paleizen hebben opengesteld

voor gasten. Ook jij kunt in zo’n paleis overnachten, en de hoofdrol spelen in jouw

eigen versie van de filmklassieker The Best Exotic Marigold Hotel.

SCHRIJVER TOM AUSSEMS FOTOGRAAF MIRJAM BLEEKER

024

025

‘Elke keer als ik Rajasthan verlaat,

heb ik het idee dat ze de

decors inrollen en wachten

tot ik weer terugkom’

Dinner with a view

Uitzicht op de

Chambalrivier, vanaf het

immense dakterras van

Bhainsrorgarh Fort Hotel.

Niet verkeerd, toch?

Vorige pagina’s

Fortuinlijk

momentje

Bij aankomst in

Bhainsrorgarh Fort Hotel

vlogen er zwermen

zwaluwen over de

binnenplaats en door de

open ruimtes heen.

Alsof we op een filmset

waren aanbeland. Op het

dak genoten we van een

heerlijke lunch en diner,

geserveerd door strak

geklede kelners.

026

INDIA

027

028

INDIA

Vooruit met die geit

Een lokale geitenhoeder

neemt een momentje

voor zichzelf, in een van

de vele tempels in

Vijaynagar.

029

‘na dertig jaar begrijp ik nog steeds

helemaal niets van het land.

juist daarom raak ik

niet uitgekeken’

Solo in Polo

Het Polo Forest in de

buurt van Vijaynagar ligt

bezaaid met tempelruïnes

en andere overblijfselen

uit de tiende eeuw. Deze

opname is gemaakt met

behulp van een drone.

030

INDIA

031

‘Je hebt het gefotoshopt!’ roept

een verontwaardigde Ms. Ainslie

(Penelope Wilton), als ze voor

het eerst een blik werpt op het

afbrokkelende Best Exotic

Marigold Hotel. ‘In de brochure

heb ik u slechts een toekomstvisie

aangeboden,’ antwoordt de

energieke hotelmanager Sonny

(Dev Patel). ‘Ik had gehoopt dat

mijn visie reeds was uitgemond

in het heden. Maar in India hebben

we een gezegde: uiteindelijk zal

alles goedkomen. Als het nog níét

goed is, dan is het einde simpelweg

nog niet aangebroken.’

Uitbundig Bundi

Als je in Bundi de tuktuk

neemt en de stad uitrijdt,

kom je vroeg of laat verlaten

paleizen en buitenverblijven

tegen die door de natuur zijn

overgenomen. Wij gingen op

ontdekking in de moessontijd.

Vanwege de grote

hoeveelheid regen zijn de

erfgoederen omringd

door groen.

Ook Arie-Jans mond viel open van verontwaardiging, toen hij in

1988 voor het eerst voet zette op Indiase bodem. Maar al na twee

dagen was hij bezeten. ‘Ik wilde door, om het land te doorgronden

en de cultuur op te slurpen,’ herinnert hij. ‘Tot op heden is dat nog

niet gelukt. Sterker nog: na dertig jaar begrijp ik nog steeds helemaal

niets van het land. Juist daarom raak ik er niet op uitgekeken.’

Door de jaren heen bouwde Arie-Jan een waardevol netwerk en

zelfs vriendschappen met lokale maharadja’s op. Zij wijzen hem

vaak op verborgen schatten. Dat kunnen de paleizen van familieleden

zijn, maar ook oude burchten en overwoekerde privétempels.

‘Elke keer als ik ze spreek komt er wel weer iets bovendrijven. Er is

bijvoorbeeld een neef die ergens in de bossen een oud gebouw bezit.

Of een oom die sinds kort gasten verwelkomt. Zo kom ik aan mijn

adresjes.’ Eén keer per jaar stapt Arie-Jan op de motor, om de tips

die hij ontving te onderzoeken en op zoek te gaan naar maharadjaerfgoed.

Soms loopt het op niets uit. Soms is er één kamer die

helemaal te gek is.

Erfgoed voor het oprapen

Gedurende de Britse overheersing bestond het Indisch subcontinent

uit ongeveer zeshonderd koninkrijken, elk geleid door een

maharadja (of nawaab, als de heerser moslim was). De maharadja’s

van het huidige Rajasthan behoren tot de Rajputs − van oudsher de

032

033

INDIA

‘Als je Unesco bij mij achter op de motor laat

meekijken, zullen ze hun ogen

niet geloven’

034

INDIA

Het ultieme

roadtripgevoel

Voor de ultieme roadtrip

spring je op de motor of

laat je je rondrijden over

de achterafweggetjes van

Rajasthan. Wij hadden het

genoegen om een paar

dagen met Arie-Jan zelf

(voorop de motor)

op pad te gaan.

035

Met de klok mee

Rijke historie

Kipling Palace, net buiten

Bundi, is vernoemd naar

Rudyard Kipling (auteur van

The Jungle Book) die hier

kortstondig verbleef.

// Zwartwitfoto van een

maharadja te paard.

// Spiegeltjes in de

vrouwenvertrekken van

Taragarh Fort in Bundi.

// Een van de rijkelijk

versierde ruimtes van

Taragarh Fort in Bundi.

krijgerskaste − en genoten door de eeuwen heen veel aanzien. Zij

heersten over hun eigen koninkrijk en vervulden een sociale, soms

zelfs heilige functie. Een burcht was lange tijd noodzakelijk. In het

geval van gevaar konden de maharadja en zijn familie zich hierin

terugtrekken. De burchten werden uitgerust met enorme deuren

met spiesen erop, om te voorkomen dat de olifanten van mogelijke

tegenstanders de deur inbeukten. Na de komst van de Engelsen

werden de onderlinge strijdbijlen begraven. De situatie werd

stabieler. In een burcht wonen bleek wel héél oncomfortabel. Het

was moeilijk om zo’n gebouw warm te houden in de winter, en koel

te houden in de zomer. Om nog maar te zwijgen over het onderhoud.

Vrijwel alle maharadja’s lieten in de buurt van de burcht een

nieuw paleis aanleggen, compleet met huistempel. Op de plek waar

goed gejaagd kon worden verrees een gloednieuw jachtverblijf. En

voor bezoekjes aan het politieke centrum − in dit geval Jaipur −

lieten ze voor het gemak een haveli (herenhuis) bouwen. De vorsten

ontpopten zich dus tot ware vastgoedmagnaten. Maar erg lang

konden ze niet van hun privé-optrekjes genieten.

Toen India in 1947 onafhankelijk werd kregen de lokale vorsten

te maken met een flinke knauw: de macht werd gecentraliseerd, en

de invloed van de maharadja’s ingeperkt. Later, in 1971, besloot de

toenmalige premier van India, Indira Ghandi, dat de rijkdom evenrediger

over het land moest worden verdeeld. Zij oordeelde dat de

maharadja’s slechts een fractie van hun bezittingen mochten houden.

Het gevolg is dat er verspreid door India, en met name Rajasthan,

een grote hoeveelheid in de vergetelheid geraakte gebouwen staan.

Arie-Jan: ‘Als je Unesco bij mij achter op de motor laat meekijken,

zullen ze hun ogen niet geloven.’

De maharadja’s van nu − vaak goed opgeleide en bereisde

mannen die als jongste telg het onroerend goed in de schoot kregen

geworpen − zagen hun kans schoon. In het afgelopen decennium

openden steeds meer maharadja’s hun paleisdeuren voor avontuurlijke

reizigers die smachten naar een levensechte Best Exotic

Marigold Hotel-ervaring. De vorsten gebruiken de inkomsten uit

hun heritage hotel om te voorzien in hun levensonderhoud. En om

ervoor te zorgen dat de eigendommen geconserveerd blijven.

India voor gevorderden

Reizigers die voor het eerst naar India gaan richten hun vizier meestal

op Rajasthan. Terecht, vindt Arie-Jan. ‘Rajasthan is het perfecte

plaatje: tulbanden, vrouwen in sari’s (gewaden) en opzwepende dans

en muziek. Daarnaast is het de dunstbevolkte deelstaat van het land,

waardoor het gemakkelijker is om de massa te ontwijken. Wat ik

probeer te voorkomen is dat mensen na het afvinken van de Gouden

Driehoek (Delhi - Agra - Jaipur) denken dat ze uitgekeken zijn. Dat

zou eeuwig zonde zijn.’ Door maatreizen uit te stippelen probeert

Arie-Jan reizigers juist te verleiden om af te wijken van de standaard-

036

‘de maharadja is niet alleen je gastheer;

hij is je tolk om zijn deel van india

beter te leren begrijpen’

037

038

INDIA

Op de uitkijk

Nadat de lokale maharadjafamilie

Taragarh Fort rond

1900 verliet, raakte het uit

1354 daterende bouwwerk

op een helling boven

Bundi ernstig in verval.

Bundi wordt nauwelijks

bezocht door toeristen.

Hierdoor heb je het fort, dat

zijn oorspronkelijke sfeer

heeft behouden, praktisch

voor jezelf. De wereld van

de maharadja’s komt zo wel

héél dichtbij. Wij hebben er

uren rondgedwaald.

039

route. Combineer de Gouden Driehoek bijvoorbeeld met plattelandsdorpen.

De accommodaties, waaronder Fawlty Towers-achtige heritage

hotels, zijn weliswaar niet van een vijfsterrenniveau. Maar de beleving

wél. ‘Elke keer als ik Rajasthan verlaat, heb ik het idee dat

ze de decors inrollen en wachten tot ik weer terugkom.’

Het voordeel van afgelegen heritage hotels is dat ze buiten de

gebaande paden liggen, in gebieden waar weinig toeristen komen

en het échte India nog door de lucht zindert. ‘Het leuke is dat je als

reiziger direct in contact komt met een lokale maharadja. Hij neemt je

vervolgens mee de omgeving in, naar een tempel of burcht. Dat is

natuurlijk veel leuker dan dat je in Jodhpur bij het grote fort rondloopt

met een koptelefoon op. Of dat je in Delhi naar een sound and

light show kijkt bij het Red Fort. De lokale maharadja is niet alleen je

gastheer; hij is je tolk om zijn deel van India beter te leren begrijpen.’

De meeste maharadja’s hebben inmiddels in de smiezen dat een

heritage hotel succesvol kan zijn. Een aantal pakt het meteen groots en

commercieel aan. Maar er zijn er nog steeds genoeg die in het hoogseizoen

slechts vijf of zes boekingen per maand hebben. Dit zijn ook

meteen de charmantste adressen. ‘Wandel er door het stadje en

mensen laten je trots hun buffel zien, die vijf liter melk per dag geeft.

Voordat je het weet zit je bij een local thuis thee te drinken. In de

steden − zeker in de Gouden Driehoek − is dat toch anders. Als je

daar ingaat op een uitnodiging, wordt er vroeg of laat koopwaar

aangeboden. Dat is wat ik er voor je uit probeer te filteren.’

Muurbloempje

Op de muren van

Taragarh Fort zijn prachtige

muurschilderingen

aangebracht, waarop

elementen uit het vroegere

leven van de maharadja’s is

afgebeeld. Een lokale gids

leidt je rond door de

voormalige heren- en

vrouwenverblijven. Het fort

wordt verder bewoond door

aapjes, die zich er

kostelijk vermaken.

Eenzaam aan de top

Hoewel India aan de weg timmert als technologische supermacht zijn

de oude tradities nog sterk aanwezig. Bijna elke Indiër heeft een

mobiel en er zweeft een Indiase satelliet in de ruimte. Maar tegelijkertijd

kijkt men neer op lagere kasten. ‘Tijdens een recente roadtrip

kwam ik door Karauli, een vrij belangrijk koninkrijk dat in verbinding

stond met Jaipur,’ zegt Arie-Jan. ‘De lokale heerser wordt er door

sommigen nog als halfgod aanbeden. Maar eigenlijk zit hij daar zelf

niet op te wachten.’ Soms komt het voor dat een lokale bewoner,

uit eerbied, naar het stof duikt, naar de voeten van de maharadja,

die zich op zijn beurt geneert. Het sociale contact van de maharadja’s

beperkt zich dan ook tot de eigen familie. Contact met mensen uit

andere kasten is er wel, maar dit verloopt volgens eeuwenoude protocollen

en is vaak formeel. Even de stad in lopen om een biertje te

doen met de schoenmaker is er voor de maharadja’s niet bij. Tel daarbij

op dat hun broers in wereldsteden als Londen of Mumbai wonen,

en je snapt dat het leven van een lokale maharadja behoorlijk eenzaam

kan zijn. Veel van hen zijn blij als ze bezoek krijgen van reizigers

zoals jij. Ze zullen je met open armen ontvangen, en je welkom heten

in een levensecht filmdecor: je eigen Best Exotic Marigold Hotel.

Een maatreis laten uitstippelen door Arie-Jan? Of je eigen heritage

trail samenstellen? In het praktische informatiegedeelte aan het eind

van deze reportage vind je alles wat je moet weten om deze unieke

reiservaring op je eigen manier na te bootsen. Inclusief de slaapadresjes

uit de reportage.

040

INDIA

De ‘Fawlty Towers’-achtige heritage hotels

zijn niet van vijfsterrenniveau.

maar de reiservaring wél

041

RAJASTHAN VOOR GEVORDERDEN

- TWEE WEKEN PALEISHOPPEN IN HET INDIA VAN WELEER -

Voor mensen die nog nooit in India zijn geweest is het

noordwestelijke Rajasthan een voor de hand liggende

keuze. De deelstaat is de dunst bevolkte van allemaal —

een soort India light dus — en je kunt er in relatief korte

tijd diverse hoogtepunten bezoeken. Tuurlijk, je zit nog

steeds in steden van meer dan een miljoen inwoners; het

toetert, belt en rinkelt. Maar de hotels zijn uitstekend en

je geniet op deze wijze van een ‘gemakkelijke’, stressvrije

vakantie. Voor de gevorderde reiziger is er ook nog een

tweede optie: je combineert de toeristische trekpleisters

met plattelandsdorpjes in het achterland, waar de tijd

al decennialang stil lijkt te staan. Je levert ietsje in op

comfort, maar tilt jouw algemene reiservaring hierdoor in

één klap naar vijf sterren. Je slaapt in heritage hotels (omgetoverd

Indiaas erfgoed), bezichtigt verborgen tempels

en knoopt een praatje aan met His Royal Highness.

RAJASTHAN, INDIA

PAKISTAN

NEPAL

TIBET

BHUTAN

RAJASTHAN

INDIA

NEW DELHI

BANGLADESH

MYANMAR

UTTAR

PRADESH

JAISALMER

RAJASTHAN

JAIPUR

Abhaneri

8 1

Paharsar

Taj Mahal

AGRA

JODHPUR

Karauli 2

PAKISTAN

Bundi 3

Vijaynagar 5

6

Chittorgarh Fort 7 Chambalrivier

4

Bhainsrorgarh

Guru Sikhar (1722 m)

Fort

UDAIPUR

Palpur-Kuno

Wildlife Sanctuary

GUJARAT

Mumbai 750 km

AHMEDABAD

MADHYA

PRADESH

aanbevolen activiteiten en slaapplekken internationaal vliegveld meer park rivier

0 m 125 km 250 km

GRATIS ONLINE KAART • ZET DE HOTSPOTS VAN DE REPORTAGE OP JE TELEFOON!

GA NAAR COLUMBUSTRAVEL.NL/KAART/RARA OF SCAN DE QR-CODE.

042

VOORPRET | INDIA

8x

rajas t han

WEG VAN DE MASSA

Logeer in een heritage hotel

In Rajasthan vind je diverse heritage

ernstig afgetakelde fort is publiek

toegankelijk, vanaf € 19,

Chambal Safari biedt riviersafari’s aan.

Prijs op aanvraag, chambalsafaris.com

hotels. Sommige zijn groots van opzet,

commercieel en prijzig. Andere worden

maar mondjesmaat geboekt. Vermijd

jagatcollection.com/devniwas

4 BHAINSRORGARH FORT

7

Authentiek plattelandshotel op een

Bezoek Chittogarh-fort

Het honingkleurige Rajputfort van

de grote steden als je een authentieke

klif aan de Chambalrivier. Geen allures,

Chittogarh behoort tot de indruk-

ervaring wilt. Columbus-fotografe

geen gedoe, gewoon op-en-top India,

wekkendste van Rajasthan. Toch slaan

Mirjam verbleef achtereenvolgens in

vanaf € 154, bhainsrorgarh.com

de meeste westerse toeristen het over.

de volgende accommodaties.

5

VIJAY VILLAS PALACE

Om bij het fort te komen moet je eerst

1

gunstig geprijsd

HOTEL CHANDRA MAHAL HAVELI

Eenvoudig en sfeervol onderkomen in

Vijaynagar (niet te verwarren met Vijay

een kilometer omhoog lopen, onder

zeven binnenpoorten door. Als je

Prachtig, omgebouwd herenhuis in het

Vilas aan de kust). Van hieruit bezoek je

eenmaal boven bent kun je een soort

plattelandsdorpje Pahersar (tussen Agra

10de-eeuwse tempels en ruïnes, waar-

rondweg volgen langs de belangrijkste

en Jaipur). De perfecte plek om even op

onder het door oerbos overwoekerde

bezienswaardigheden.

adem te komen, alvorens je Rajasthan

intrekt, vanaf € 88, amritara.co.in/

chandra-mahal-haveli-bharatpur

Polo. Prijs op aanvraag.

Tel. +094263 95813,

vijayvilas_vijaynagar@hotmail.com

8

Neem de trap in een stepwell

Waterputten (ook wel stepwells of baori)

2

RAMATHRA FORT

Sprookjesachtig fort op een heuvel in

het district Karauli. Het hotel beschikt

over zes suites. ’s Avonds eet je in de

6

Maak een bootsafari

op de Chambalrivier

Het Nationaal Chambal Vogel- en

zijn in feite rijkelijk gedecoreerde waterreservoirs

met symmetrisch aangelegde

trappartijen. Gedurende de moessontijd

lopen ze vol, waarna het water in de

buitenlucht, onder de fonkelende sterren-

Wildreservaat is een vierhonderd

droge tijd gebruikt wordt voor irrigatie.

hemel. In een van de torens is een jacuzzi

kilometer lange, onaangetaste strook

Chand Baori, in het dorpje Abhaneri,

geplaatst, vanaf € 117, ramathrafort.com

Chambalrivier – tevens de grens tussen

behoort tot de oudste en diepste (19,5 m)

3

gunstig geprijsd

DEV NIWAS

Traditionele haveli (herenhuis) in het

pittoreske Bundi, met een binnentuin en

een knusse sfeer. Bundi ligt aan de voet

van Taragarh Fort. Het imposante doch

Rajasthan en buurregio Madhya Pradesh.

In het reservaat komen vele soorten flora

en fauna voor, waaronder de moeraskrokodil

en de zeldzame gangesdolfijn.

In de wintermaanden maken trekvogels

uit Siberië hier een tussenstop.

van het land, chandbaori.org

NOG MEER TIPS:

COLUMBUSTRAVEL.NL/

INDIA

043

BE ST E RE IST IJD

November, december en januari zijn de drukste maanden. In de maanden daarna

(maart t/m juni) is het verzengend heet. In juli begint de moesson. Zodra het eerste buitje valt,

kruipt de natuur uit haar schulp en kleurt de omgeving uitbundig groen. Eigenlijk is Rajasthan

dan op haar mooist. Bovendien is de temperatuur aangenaam. Ook qua accommodatieprijzen

is augustus t/m september een gunstige periode. Half oktober wordt er geoogst, waarna

het landschap weer geel, dor en droog wordt. In oktober en februari vinden de meeste

festivals plaats. Maar goed, eigenlijk is heel India één groot festival.

j f m a m j j a s o n d Rajasthan

15 18 24 29 33 33 30 28 28 26 21 16 temperatuur ( 0 C)

10 9 8 3 17 52 196 209 83 12 3 5 neerslag (mm per maand)

VOOR MIJN PLANNING

Reizen naar Rajasthan

KLM heeft een directe vlucht van Amsterdam

naar New Delhi en Mumbai. Houd rekening

met lange rijen voor de paspoortcontrole.

Reizen binnen Rajasthan

Als je over de middelen beschikt is het aan te

raden om een comfortabele auto met airco

en privéchauffeur te regelen. Reizen met de

trein is ook een optie. Wees er echter op tijd

bij, zodat je een stoelreservering kunt maken.

Zelf rijden is alleen weggelegd voor ervaren

automobilisten. De infrastructuur is in de

afgelopen jaren verbeterd, maar het verkeer

kan erg chaotisch zijn. Pas op voor los lopende

‘zwerfkoeien’. Columbus-fotografe Mirjam liet

haar reis uitstippelen door Heritage Travel.

Arie-Jan en zijn team stippelen individuele

maatreizen uit. Jij bepaalt de types accommodaties,

de dag indeling, het aantal rustmomenten

en in hoeverre je de dialoog aangaat

met de lokale bevolking. De expertise

van Heritage Travel is gestoeld op twintig jaar

aan reiservaringen. Ze weten als geen ander

hoe je in India buiten de gebaande paden

treedt, maar beseffen ook dat de culturele

hoogtepunten niet mogen ontbreken. Prijsindicatie

voor een vijftiendaagse reis langs

de plekken uit de reportage: € 2700 p.p. (30

september t/m 1 april) en € 2200 p.p. (15 april

t/m 15 september). Prijzen zijn exclusief

vluchten — bijvoorbeeld heen op New Delhi

en terug van Ahmedabad — en inclusief overnachtingen

met ontbijt (evt. lunch en/of diner),

vervoer met chauffeur en sommige excursies.

Eigen wensen? Vraag om vrij blijvend advies.

tel. 020-7372204, heritagetravel.nl

Papieren

Een e-visum is geldig voor dertig dagen en

kost op dit moment € 23 p.p. Sommige visumcentrales

brengen hoge administratiekosten in

rekening. Boek je e-visum daarom direct via

indianembassy.nl

Betalen

Pinnen geeft je de beste koers. In alle grote

steden kun je pinnen met je bankpas en creditcard.

Vergeet je pinpas niet op ‘internationaal’

te zetten. De meeste hotels accepteren Visa en

Mastercard. Neem voor de zekerheid cashgeld

in euro’s mee. Dit kun je omwisselen in je hotel.

Eén euro is ongeveer tachtig roepies.

Bellen en internet

India beschikt over een uitgebreid mobiel

netwerk. Alleen in afgelegen berggebieden

heb je geen dekking. Vrijwel alle hotels bieden

gratis wifi aan, snel genoeg voor bellen via

WhatsApp en Skype.

Prikken

DTP en Hepatitis A wordt aangeraden.

Check ggd.nl voor de laatste stand van zaken.

Dresscode

Respectvol een lokale tempel betreden? Draag

als man dan een lange broek en een (polo)shirt

dat de schouders bedekt. Ook voor vrouwen

geldt: bedek je schouders, bijvoorbeeld met een

doek of sjaal, en draag een lange broek of rok tot

over de knieën. Soms word je vriendelijk verzocht

om leren items, zoals een tas of riem, af of uit te

doen. Het hoofd hoeft niet bedekt te worden.

Kinderen mee?

Voor kinderen is een reis door India

onvergetelijk. De mensen zijn vredelievend en

de cultuur prikkelend. Laat je door Heritage

Travel informeren over de opties. Boek een

kookcursus of yogasessie voor het hele gezin.

Veel hotels beschikken over een zwembad en

aaneengesloten kamers.

COLUMBUS-FOTOGRAAF MIRJAM

BLEEKER HEEFT EEN FORTUINLIJKE

ONTMOETING IN EEN FORT.

Sleutel tot

het verleden

‘De huizen aan weerszijden van

de nauwe straatjes van Bundi zijn

blauw geschilderd en verweerd.

Boven ons springen aapjes van

dak naar dak. Handelslieden liggen

in hun winkeltjes (half slapend)

te wachten op klanten. En in het

verlaten fort dat boven de stad

uitrijst is geen mens te bekennen.

We dwalen in ons eentje door

de historische fortvertrekken en

verliezen onszelf in de prachtige

muurschilderingen. Grote, stenen

olifanten fungeren als steunpilaren.

Na een poosje treffen we een

lokale gids. Hij vraagt of we

misschien geïnteresseerd zijn in

het bezichtigen van ‘bijzondere

ruimtes’, die normaal voor toeristen

gesloten blijven. Hij haalt een grote

sleutelbos tevoorschijn. Lucky us!

Dichter bij het maharadjaleven van

weleer gaan we niet meer komen.’

MUNTEENHEID ROEPIE •

TIJDVERSCHIL 3,5 OF 4,5 UUR

LATER • TAAL HINDI, ENGELS

• GROOTTE 79X NEDERLAND

• AANTAL INWONERS 1,35

MILJARD • REISDUUR 8 UUR

• LANDCODE TELEFOON +91

• EET GATTE KI SABZI

(VEGETARISCH) • DRINK RAABDI,

JAL-JEERA • KIJK THE BEST

EXOTIC MARIGOLD HOTEL

044

vul je

bucketlist in

en win!

Het noorderlicht spotten, een roadtrip maken door

Canada, oud en nieuw vieren in Sydney, met een

helikopter over de Grand Canyon vliegen, Machu

Picchu bezoeken — onze bucketlist is té lang om op te

noemen. Wat mag er echt niet ontbreken op jóúw

lijst? Laat ons weten wat jouw ultieme bucketlist is

en maak kans op een droomreis voor twee personen,

aangeboden door Riksja Travel, Columbus Travel

en Qatar Airways.

riksjatravel.nl/bucketlist

€ 25 KORTING

VOORPRET

TEST JE CQ hieronder

Hoe hoog is jouw Columbus

Quotiënt? Kom erachter door te

raden welke Europese steden

zijn afgebeeld.

1 VALENCIA // 2 PARIJS // 3 PRAAG // 4 MILAAN // 5 LISSABON // 6 MÜNCHEN // 7 STOCKHOLM // 8 REYKJAVIK // 9 BOEDAPEST

1 2 3

HINT 1 dit gebouw werd ontworpen door kind van de stad Santiago Calatrava // HINT 2 van een bezoekje aan deze molen krijg je rooie oortjes

// HINT 3 deze voetgangersbrug loopt over de rivier de Moldau

4 5 6

HINT 4 de duomo die je ziet is de grootste van Italië // HINT 5 tramlijn 28 rijdt dwars door de oude volkswijk Alfama // HINT 6 tenten als deze

bieden jaarlijks plaats aan gulzige festivalgangers

7 8 9

HINT 7 dit metronetwerk wordt ‘de grootste kunstgalerie ter wereld’ genoemd // HINT 8 de kerk aan het eind is met 74,5 het hoogste

kerkgebouw van het eiland // HINT 9 veel binnenplaatsen in deze stad zijn omgetoverd tot borrelplekken

1 – 3 VRAGEN JUIST PAK METEEN JE KOFFERS EN GA OP REIS; JE BENT ZO TE ZIEN AL EEN TIJDJE NIET DE DEUR UIT GEWEEST!

4 – 6 VRAGEN JUIST JIJ HOUDT OP REIS JE OGEN OPEN. CHAPEAU!

7 – 9 VRAGEN JUIST HULDE, JE BENT DE ERETITEL ‘COLUMBUS-LEZER’ WAARDIG!

047

De mooiste onbekende

plekjes van Europa 0ntdek

je met SRC Reizen

Lonken voor jou alleen nog maar

de verre oorden omdat je in

Europa alles al hebt gezien?

Dat kunnen wij ons haast niet

voorstellen. Zelfs voor de meest

ervaren reizigers valt er in

Europa nog genoeg te

ontdekken. Geloof je ons niet?

Laat je dan op sleeptouw nemen

door onze reisleiders.

EEN ITALIAANS CADEAUTJE

Het betoverend mooie Calabrië wordt bijna geheel omringd door zee. Aan de

Costa degli Dei (de godenkust), met fijne zandstranden en helderblauw water,

ontdek je juweeltjes als Tropea en Scilla, waar kastelen en kerken balanceren op

machtige rotspartijen die oprijzen uit zee. Calabrië is een Italiaans cadeautje

dat je simpelweg niet mag missen.

VEELZIJDIG BULGARIJE

Byzantijnse kerkjes en indrukwekkende kloosters, glooiende landschappen en

machtige bergen, meanderende rivieren en de uitgestrekte Zwarte Zeekust;

het Bulgaarse leven speelt zich af in een decor dat je hart zal veroveren. En dat

is nog niet alles, want de gastvrijheid is ongeëvenaard en de wijnen zijn heerlijk.

HET GROENE NOORDEN VAN SPANJE

In de Noord-Spaanse kustregio’s Asturië en Cantabrië zijn de bergen en de zee

nooit ver weg. In één dag kun je richting de toppen van de Picos de Europa

wandelen en aan de kust genieten van verse vis, geserveerd met appelwijn die

sierlijk in je glas wordt geschonken. In dit natuurparadijs, waar schapen en

geiten voorrang hebben op secundaire wegen, kom jij als natuurliefhebber

absoluut aan je trekken.

REISINSPIRATIE VAN ONZE PARTNER

Rilaklooster, Bulgarije

Xanthi, Griekenland

Lviv, Oekraïne

Calabrië, Italië

Asturië, Spanje

ONGEREPT ALBANEES AVONTUUR

Als er één land is dat verrast, dan is het Albanië wel. Het land is pas sinds

de jaren negentig toegankelijk en dat maakt jouw reis tot een ware

belevenis. In een schitterend landschap ontdek je bijzondere opgravingen,

prachtige architectuur, fraaie stadjes en kleurrijke fresco’s in kerkjes.

EEN ANDER GRIEKENLAND

Heb jij de Griekse eilanden en de opgravingen op de Peloponnesos al

bezocht? Ga dan op ontdekkingstocht in een ander stukje Griekenland.

In het verrassende noordoosten stuit je op eeuwenoude geschiedenis,

ongerepte natuur en pittoreske stadjes. Hier dompel je jezelf onder in

het authentieke Griekse leven. In één woord: prachtig!

VOORMALIG JOEGOSLAVIË

Klaar voor een spectaculaire rondreis? Doorkruis Servië, Kosovo,

Noord-Macedonië, Albanië, Montenegro, Kroatië, Bosnië-Herzegovina

en Slovenië, en ontdek zodoende de deelrepublieken van het vroegere

Joegoslavië. Het door oorlog getekende Sarajevo is fascinerend, de baai

van Kotor magisch, het meer van Ohrid betoverend en de brug in Mostar

legendarisch. Dit is dé manier om de pracht van de Balkan te ervaren.

HET UITERSTE OOSTEN

Reis van de Oostzee naar de Zwarte Zee door het minst bekende deel

van Oost-Europa. Via Letland en Litouwen, die heerlijk bekend en

Europees aanvoelen, reis je naar Wit-Rusland, Oekraïne, Roemenië en

Moldavië. Je maakt zelfs een uitstapje naar een uniek stukje Europa:

het zelfverklaarde onafhankelijke staatje Transnistrië.

ULTIEM RUSLANDAVONTUUR

Rusland heeft zóveel meer te bieden dan menigeen denkt. Verken de

kremlins (stadskernen) van Moskou, Soezdal en Kazan, en reis aan boord

van de iconische Transsiberië Express door naar het Aziatische deel van

Rusland. Dagenlang reis je door de uitgestrekte taiga, waarna je uitstapt

in Irkoetsk en het dichtbijgelegen Baikalmeer bezoekt. Dit oudste, diepste

en grootste zoetwatermeer van de wereld is omgeven door idyllische

landschappen met houten datsja’s (buitenhuisjes).

MEER INFORMATIE EN

BOEKEN: src-reizen.nl

Het Montreal

van Leonard Cohen

OP DE MUZIKALE TOER IN LE PLATEAU-MONT-ROYAL

Le Plateau-Mont-Royal is een hippe kunstenaarswijk

met Victoriaanse allure, Franse attitude en een

kosmopolitische gemeenschapszin die je in weinig

andere steden aantreft. De plek waar een van Canada’s

beroemdste zangers Leonard Cohen zo van hield en

nog steeds over waakt.

SCHRIJVER GEERT JAN HAHN FOTOGRAAF MARIJE VAN DE VLEKKERT

050

MONTREAL

3

Le plateau herbergt

misschien wel het

kleurrijkste centrum

van alle westere

miljoenensteden,

waarin alles en iedereen

zich thuis voelt

in Downtown Montreal vind je sinds kort duizend vierkante

meter aan Leonard Cohen. Een foto van de drie jaar terug

overleden singer-songwriter diende als basis voor een

enorme muurschildering in Rue Crescent. Als een beschermheilige

kijkt Cohen uit over zijn stad. ‘Ik ben noch Canadees

noch Québécois. Ik ben Montrealer, voor altijd,’ zei hij ooit.

De beroemdste Canadees van onze tijd, die vanaf de jaren

zestig met dichterlijke liederen zoals Hallelujah, So Long,

Marianne en Suzanne en een stem vol melancholie de muzikale

wereld bestormde, had talloze muzen. Maar voor zijn ultieme

inspiratie liet hij de gedachten gewoon gaan naar de stad waar

hij zo van hield. ‘Ik kan niet anders dan teruggaan naar Montreal,

om mijn neurotische verwantschap telkens te vernieuwen.’

En als Cohen dan terugkwam voor zijn verslaving aan deze

stad, invliegend vanuit één van zijn optrekjes in New York, Londen

of op het Griekse eiland Hydra, dan ging hij terug naar zijn huis

in Le Plateau-Mont-Royal. Deze buurt is dé kunstenaarswijk van

Montreal, die als het beleg van een sandwich grofweg ligt

ingeklemd tussen Parc la Fontaine en de stadsberg Mont Royal.

Een wijk die misschien wel het kleurrijkste centrum van een

westerse miljoenenstad herbergt, waarin alles en iedereen zich

thuis voelt. Het is een wet dat één procent van de begroting van

openbare bouwprojecten in Quebec naar kunstinitiatieven gaat.

Cohen woonde vlak bij zijn favoriete Boulevard Saint-Laurent

− door iedereen La Main genoemd. Hier flaneerde, at, dronk en

genoot hij net als iedere Montrealer. Als joods jongetje wist hij al

waar de beste deli’s van de stad te vinden waren. En met de

jaren werd het culinaire koninkrijk in Le Plateau alleen maar

groter en groter; naar verluidt heeft alleen New York meer

restaurants dan Montreal, per duizend inwoners gerekend.

En La Main is het multiculturele epicentrum van dit paradijs

voor foodies. Of zoals een Australische restaurantcriticus ooit

schreef: ‘Als je in Montreal wil eten als een local, dan maakt je

maag duizelingwekkende rondjes, een theatrale duik in een

buurt die uitblinkt in historie, onafhankelijkheid en culturele

diversiteit.’ We weten dus wat ons als eerste te doen staat:

op naar de deli.

Gerookt vlees

We geven het gelijk grif toe. Schwartz’s Deli 1 is een begrip, en

dus geen tip die we even geruisloos aan je door kunnen geven.

Je struikelt bijna over de merchandising en de krantenknipsels

waar ze gretig mee strooien. Maar hallelujah, wat smaakt dat

gerookte vlees lekker. Al gaat het verhaal dat Leonard Cohen

juist meer aan de overkant van de straat te vinden was. Een serveerster

zegt dat de singer-songwriter altijd alleen kwam, om in

een booth aan het raam plaats te nemen. Smikkelend en smakkend

051

9

6

5

werd het gerookte vlees dan verorberd.

Om de hoek bij de deli’s, aan Rue Napoléon, waakt de zingende

generaal van Montreal over zijn oude buurt. Nóg een enorme muurschildering.

Met de karakteristieke hoed en een blik waarmee hij

‘You want it darker’ lijkt te vragen. De oude Cohen kijkt trouwens uit

op een oude joodse grafsteenhouwer. De ironie, of deze nou bedoeld

is of niet, zal niemand ontgaan.

Verderop zit een muze die Cohen nooit gekend heeft. Bar

Suzanne 2 kwam ter wereld in de zomer van 2017, nog geen negen

maanden na zijn overlijden. Een bar en restaurant waar ze zeer

smakelijke deegrolletjes serveren en die uitblinkt in planten, hout en

licht. Als je de trap op- of afloopt, valt gelijk de tekst ‘Takes you down’

op. Pun intented, als je de eerste zin van het nummer Suzanne kent.

De afstand tussen de diverse deli’s, de muurschildering en Bar

Suzanne is trouwens vijftig meter. Prima in een dag af te leggen dus.

Je ruikt de rest van de reis wel naar gerookt vlees.

Joie de vivre

Niet alles in Montreal hoeft aan Leonard Cohen te worden opgehangen.

In vinylzaak Le Pick-Up 3 scoor je voor een paar Canadese dollars

werk van andere muzikale Québéçois − de platen van Cohen zijn

steevast uitverkocht. Het is zelfs mogelijk om op straat nieuw talent

te ontdekken. In de zomermaanden vullen negentig publieke piano’s

4 de trottoirs van Le Plateau en andere stadswijken in Quebec.

Het project is vergelijkbaar met de piano’s die op onze stations prijken.

Al zijn de Canadese versies véél kleurrijker.

Ook de koffie is allleraardigst. Wat dat betreft verdient Le Moineau

Masqué 5 een speciale vermelding. Dit knusse koffiezaakje

(letterlijk vertaald: de gemaskerde mus) ligt verscholen in een

residentiële zijstraat en beschikt over een overdekt tuintje.

‘Montreal is een ongelooflijk welkome en inclusieve stad. Iedereen

hoort erbij en dat voel je,’ zegt Josef Yahya. Hij zit voor Le P’tit

Rustique 6 , in het zonnetje te genieten van een gepocheerd eitje.

‘Liberaal, veel progressiever dan de rest van Quebec, en met huizenprijzen

die ten opzichte van de andere grootste steden van Canada

nog te betalen zijn, al gaat het door de gentrificatie in Le Plateau wel

hard.’ Dat de stad van origine Franstalig is, speelt volgens Josef wel

een rol. ‘Joie de vivre, levensvreugde, dat voel je hier wel, ook al is

het een miljoenenstad.’

Ook de eigenaar van ‘Le K.’ 7 − een pittoresk prieelcafé midden

in Carré Saint Louis met uitzicht op de Victoriaanse gevels – denkt er

zo over. Omar Fezzoua kwam zeven jaar geleden vanuit Parijs naar

Montreal. ‘Het leven in Frankrijk was niet leuk meer, te gepolariseerd.

Ik voel mij in Montreal ongelooflijk welkom,’ vertelt hij, terwijl hij

een ijsje met biologisch vanille-ijs voor ons klaarmaakt. ‘Over ijs

gesproken: de kou is het enige nadeel. De winters hier houden nooit

op. Maar dan zitten we wel allemaal in hetzelfde schuitje.’

joie de vivre,

levensvreugde,

dat voel je hier wel,

ook al is het een

miljoenenstad

052

MONTREAL

053

2

Vanuit de hoogte doen

Als je het centrale gedeelte van Le Plateau hebt afgestruind, kun je nog

een paar dingen doen. Eén: aanschouw Le Plateau van bovenaf. Dat kan

bijvoorbeeld vanuit een helikopter 8 , waarbij je ook de rest van deze

wereldstad ‘even meepikt’. Met stadsberg Mont Royal heb je natuurlijk

een richtpunt. Blijf je liever met beide benen op de grond, dan kun je

natuurlijk ook naar de 233 meter hoge top van de berg zelf klimmen.

Tip: ga lekker vroeg op de dag, dan kom je nauwelijks toeristen tegen

en zie je van bovenaf de stad ontwaken. Net zoals Leonard Cohen.

Aan de voet van dat groene hart van Montreal moet je trouwens echt

even naar het monument van founding father Sir George-Étienne Cartier.

Deze staatsman had waarschijnlijk niet kunnen bevroeden dat, bijna

150 jaar na zijn dood, aan de voet van zijn standbeeld een ogenschijnlijk

samengeraapt zooitje een muzikaal vrijwillgersensemble zou vormen,

dansend en trommelend op drums, potten en vuilnisbakken: les Tam-

Tams 9 . Ook hier vind je een flinke portie joie de vivre én laissez-faire;

de consumptie van drank en drugs wordt gedoogd. De Tam-Tams komen

elke zondagochtend samen, een traditie die teruggaat tot de jaren zeventig.

De hele dag door is er muziek en dans; Woodstock-tijden herleven hier.

Noem het ‘een neurotisch verwantschap om te hernieuwen.’

Tot slot: je moet een bagel eten. Dat is nou eenmaal wat Montrealers

doen. Om gelijk een indruk van de rafelrand van de wijk Mont-Royal te

krijgen, zou je naar de bakkerij van St-Viateur 10 in Mile End kunnen

gaan. Al ruim zestig jaar wordt elke bagel met de hand gerold, gekookt in

honingwater en vervolgens gebakken in een houtoven. En je raadt het al:

ook Leonard Cohen kwam hier regelmatig.

11

LEUKSTE SLAAPPLEK

Je bezoek aan Le Plateau Mont-Royal begint goed

als je dit Airbnb-appartement 11 in Rue Dorion

binnenstapt. Luxe, stijlvolle inrichting, een keuken

met alle apparatuur, meerdere slaap- én badkamers,

een schattig balkonnetje voor het ontbijt en als klap

op de vuurpijl een dakterras met bubbelbad en

loungebank! Eén nadeel: het is een eindje lopen

naar de metrohalte, vanaf € 150 p.n. voor twee en

€ 259 p.n. voor zes personen, airbnb.nl/

rooms/13072248

054

MONTREAL

PLATEAU MONT ROYAL

Helikopter 10 km

8

St. Lawrence

10

LE PLATEAU-MONT-ROYAL

Av. du Parc

Mont-Royal

9

5

M

Av. de Mont-Royal E

4

2

6

Rue Rachel E

Rue Napoléon

1

Av. des Pins

Rue St. Denis

Av. du Parc

3

Parc La

Fontaine

7

Rue Sherbrooke

Av. Papineau

Rue Sherbrooke

M Sherbrooke

11

Rue Dorion

Papineau

Boulevard René-Lévesque E

Av. Viger E

M

Rue Notre-Dame Est

Rue Notre-Dame Est

St. Lawrence

Île Saint-Hélène

Mont Royal

0 m 500 m 1 km

aanbevolen activiteiten en slaapplekken M metro

park

DE PLEKKEN UIT DE REPORTAGE

1 SCHWARTZ’S DELI 3895 St Laurent Blvd, tel. +15148424813, schwartzsdeli.com 2 BAR SUZANNE 20 Rue Duluth Est., tel. +14383873007,

barsuzanne.ca 3 LE PICK-UP 169 Avenue des Pins Est., tel. +15148499484, facebook.com/lepickupdisques 4 PUBLIEKE PIANO’S Eén van

de vele publieke piano’s in Montreal, een initiatief dat begon in Mont-Royal, 405 Rue Marie-Anne. Alleen in de zomermaanden.

5 LE MOINEAU MASQUÉ, 912 Rue Marie Anne Est., tel. +15145087850, facebook.com/lemoineaumasque 6 LE P’TIT RUSTIQUE 4057 Rue

Drolet, tel. +15148835667, facebook.com/leptitrustik 7 LE K. Square Saint-Louis, tel. +15143186823 8 HELIKOPTER Een helikoptervlucht

boven Montreal is één van de vele toffe Airbnb-ervaringen die je kunt boeken. Je vertrekt vanuit voorstad Longeuil om vervolgens twintig

minuten lang te zweven boven Mont Royal, de wolkenkrabbers van het financiële district, het olympisch stadion en het formule 1-circuit. Vanaf

€ 141 p.p., airbnb.nl/experiences/178026 9 LES TAM-TAMS Bij het George-Étienne Cartier Monument. Park Avenue. 10 ST-VIATEUR

BAGEL, 263 Rue St-Viateur O., tel. +15142768004, stviateurbagel.com 11 AIRBNB-APPARTEMENT airbnb.nl/rooms/13072248

8

NOG EVEN PRAKTISCH

Na aankomst op de luchthaven neem je de shuttlebus (747 Express) naar het

centrum. Met datzelfde kaartje (€ 9 p.p.) mag je 24 uur lang gebruikmaken van het

metro- en busnetwerk, stm.info. Parkeren is verwarrend door de wildgroei aan

borden en regels. Kom je er niet uit? Zoek dan een parkeergarage. Een handige app

tegen al je parkeerzorgen is prk.ng. Met 900 kilometer aan fietspaden is Montreal

een echte fietsstad. Overal zie je ‘Bixi’. Wij raden het echter af; want als je niet elk half

uur je fiets opnieuw ‘inlevert’ zijn er additionele kosten. Als je liever een fietstour met

gids maakt, klop je aan bij Fitz & Follwell, vanaf € 23 p.p., fitz.tours. Wil je naar de top

van Mont Royal? Neem bus 11 of 711 (in de zomer), of wandel in 45 minuten omhoog.

Voor alles geldt: praat een woordje Frans; je bent te gast.

055

VOORPRET

bespaartips

voor je wereldreis

Geloof het of niet; zelfs mensen die continu reizen verlangen naar vrije (reis)tijd.

Zo ook Sara van Geloven, die haar baan als hoofdredacteur van een reismagazine

opzegde en haar break benutte om een eigen boek te schrijven. In Take a break

ontdek je hoe je binnen een jaar een wereldreis of sabbatical voorbereidt.

‘Een buitenlandbreak is het mooiste cadeau dat je jezelf kunt geven.’

4

tips

spaarplan voor je wereldreis

€

750-1000

is wat je

gemiddeld

kwijt bent voor

een maand

reizen door

Azië. Azië is

daarmee het

goedkoopste

werelddeel

#75

In die

editie van

Columbus

Travel lees

je hoe je in

vijf stappen

goedkoop de

wereld

rondreist

Nóg meer bespaartips?

Take a break is verkrijgbaar

voor € 20, kosmosuitgevers.nl

49% van

de

millennials

wil graag een

sabbatical

nemen

> 1. MAAK EEN PLAN

De kogel is door de kerk. Jij gaat op wereldreis of last een sabbatical

in. De voorpret kan beginnen. Neem de tijd om na te denken over de

invulling. Wat ga je doen? Waar ga je heen? En wanneer gaat het

gebeuren?

> 2. BEPAAL JE BUDGET

Invulling gegeven aan de eerder genoemde variabelen? Dan is het

tijd om het budget vast te stellen. Dit kun je op twee manieren doen:

je bepaalt het bedrag dat je in totaal kwijt denkt te zijn, of het

bedrag dat je per dag kwijt denkt te zijn. In het eerste geval tel je

alles op om tot je spaardoel te komen. In het tweede geval

vermenigvuldig je het dagbudget met het aantal reisdagen (vergeet

de vaste lasten thuis niet mee te nemen). In beide gevallen reken je

ca. € 1000 voor onvoorziene kosten en een extraatje om jezelf na je

wereldreis of sabbatical minstens een maand te bedruipen.

> 3. MAAK DE BALANS OP

Nu wordt het menens; er moet écht gespaard worden. Om te

bepalen hoeveel er op maandbasis opzij geschoven moet worden

deel je het vastgestelde budget door het aantal reismaanden.

Daarna leg je je maandelijkse kosten en inkomsten naast elkaar en

kijk je wat er onder de streep overblijft. Komt dit niet overeen met je

maandelijkse spaardoel? Kijk dan nog eens kritisch naar je kosten

en snijdt waar mogelijk. Je kunt natuurlijk ook je plan bijstellen.

Reis bijvoorbeeld een maandje minder.

> 4. HOUD JE UITGAVEN BIJ

Koffiedrinken, uiteten, weekendtrippen, shoppen … Onvoorziene

kosten stapelen zich al snel op. En dat betekent dat jouw maandelijkse

spaardoel in gevaar komt. Discipline is essentieel. Iets wat

daarbij helpt is het bijhouden van losse uitgaven. Je weet al wat je

vaste maandlasten zijn en wat je spaardoel is. Blijft daarnáást nog

iets over? Doe daar dan je losse uitgaven mee.

057

ONTDEK

duurzaamreizen

Met de trein op wintersport

Achter aansluiten in de file op de Duitse Autobahn of Franse Route du Soleil is voor veel

wintersportfanaten jaarlijkse kost. Maar het kan ook anders … Deze vijf onontdekte

wintersportbestemmingen bereik je gemakkelijk met de trein.

bedenkt dat dit deel van de Dolomieten over

liefst 1217 kilometer aan pistes beschikt. Canazei

is een geliefde uitvalsbasis voor skitochten over

de Sellaronda, een veertig kilometer lang

parcours door vier dalen. Vanaf Innsbruck is

het nog drie uur met de bus.

Overstappen Innsbruck // Reisduur 17 uur

Vanafprijs € 315 p.p. retour, treinreiswinkel.nl

4

tips

1. ZELL AM SEE, OOSTENRIJK

Volgens het Centraal Bureau van de Statistiek

ziet zestig procent van de Nederlanders Oostenrijk

als favoriete wintersportland. Daarom

trappen we af met een winteroord in dat land:

Zell am See. Met 77 kilometer aan pistes valt er

genoeg te beleven, en het is nog niet zo platgelopen

als andere gebieden in Tirol. De aprèsski

is er levendig en tegelijkertijd authentiek.

Overstappen Direct // Reisduur 15 uur


2. ALPBACH, OOSTENRIJK

Is jouw wintersportplaatje pas picture perfect

als er houten chalets, een traditioneel dorp en

een kerktoren opstaan? Dan is het Tiroolse Alpbach

jouw volgende wintersportbestemming.

Vanaf het treinstation in Jenbach is het nog

twintig minuten met de bus. Vanuit het dorpje

zelf brengen lokale bussen je gratis naar de

pistes van het Ski Juwel-gebied (145 km).

Overstappen Direct // Reisduur 13 uur


3. CANAZEI, ITALIË

Als de inwoners van het Italiaanse Canazei in

een naburig dorp moeten zijn, laten ze de auto

staan en nemen ze de skilift. Niet gek, als je je

4. LE GRAND-BORNAND, FRANKRIJK

Wintersporten in Frankrijk heeft de laatste jaren

zó een vaart genomen, dat authentieke

bergdorpen op steeds meer plekken moeten

wijken voor massale hoogbouwprojecten.

Gelukkig zijn er nog uitzonderingen, zoals Le

Grand-Bornand, met zijn houten chalets en

knusse sfeer. De 211 kilometer aan pistes bieden

voor ieder wat wils: groen, blauw, rood,

zwart én off-piste. Vanaf Annecy is het nog

35 minuten met de bus.

Overstappen Gare du Nord, Gare de Lyon

(beide Parijs), Annecy // Reisduur 8 uur

Vanafprijs € 150 p.p. retour, nsinternational.nl,

sncf.com

5. ENGELBERG, ZWITSERLAND

Poederfans opgelet! De pistes rondom

Engelberg, in het hart van de Zwitserse Alpen,

zijn vooral rood van kleur (50 van de 82 km).

Voor de échte durfallen zijn er zelfs verticale

afdalingen. De verbindingen tussen de blauwe

pistes zijn lastig, en dus niet voor beginners.

Overstappen Gare du Nord, Gare de Lyon

(beide Parijs), Basel, Luzern // Reisduur 16 uur

Vanafprijs € 170 p.p. retour, nsinternational.nl,

sncf.com, sbb.ch

059

HOTLIST 2020

DE NIEUWSTE REISBESTEMMINGEN EN -TRENDS

De jaarwisseling staat gelijk aan het indrukken van een denkbeeldige verversknop

(Ctrl+Shift+R). Het biedt ons een kans om opnieuw te beginnen, met een lege kalender die

uitnodigt tot het maken van nieuwe reisplannen. Met deze Hotlist hopen we je te inspireren

om ook dit jaar weer je horizon te verbreden. Slenter bijvoorbeeld door gloednieuwe musea,

bewandel kersverse wandelpaden of ga waar de wind je brengt, naar bountybestemmingen

die werden ‘ontdekt’ door kitesurfpioniers.

060

5

Nieuwe

bountybestemmingen

Ver weg &

dichtbij

1. RODRIGUES //

eilandbestemming voor incrowd

Onze reisjournalisten zijn onze ogen en oren. Dus toen

een van onze gewaardeerde fotografen — zelf een groot

kitesurffan — ons vertelde over een onbekend kitesurfparadijsje

in de Indische Oceaan, was onze interesse

meteen gewekt. Het eiland in kwestie heet Rodrigues,

hoort officieel bij Mauritius en valt het best te om -

schrijven als een mix van de Cariben en de Méditerranée,

met een vleugje Seychellen. Buiten kitesurfende pioniers

is er nauwelijks sprake van toerisme. Vooralsnog heb je

de bountystranden, koraalriffen en couleur-localemarktjes

dus voor jezelf. Maar wacht niet te lang ...

2. TELO-EILANDEN //

ultieme Robinson Crusoe-ervaring

Eigenlijk gaat het tegen onze principes in om een

bestemming in twéé opeenvolgende hotlists mee te

nemen. Maar voor de Telo-eilanden maken we graag een

uitzondering. De reden: de moeilijk te bereiken archipel

voor de kust van Sumatra ligt er nu, een jaar na dato,

nog exact zo bij als toen. Geen grootschalige resorts,

geen af-en-aan excursies, geen full moon party’s, geen

pinautomaat en geen wifi. Meer lezen over dit Robinson

Crusoe-eiland? Lees de reisreportage in editie 83.

Het eiland Rodrigues

062

HOTLIST 2020

3. DAKHLA //

waar woestijn en zee samenkomen

Je zou de Westelijke Sahara het grootste stuk niemandsland op aarde

kunnen noemen. Een groot gedeelte van het gebied wordt bezet en

bestuurd door Marokko, maar deze annexatie wordt internationaal

niet erkend. Bovendien is de bevolkingsdichtheid extreem laag; in

het gebied, dat even groot is als Groot-Brittannië, wonen slechts zeshonderdduizend

mensen. Oprecht een blinde vlek dus. Des te gekker

is het dat er langs de kust een opkomende badplaats ligt: Dakhla.

Deze relaxte stad ligt aan een veertig kilometer lange baai (meestal

aangeduid als lagune) en is omringd door zandduinen die overgaan

in woestijn. Door de driehonderd dagen wind per jaar, de aangename

watertemperatuur en de gunstige windrichting is de ‘lagune’ in trek

onder wind- en kitesurfers. Kortom: dé plek om te (leren) surfen,

of gewoon lekker te luieren buiten de massa om. Er gelden geen

noemenswaardige veiligheidsrisico’s (code geel).

4. BABAOMBY // Afrika’s golden mile

Ook de ontdekking van Babaomby komt op het conto van kitesurfers.

Zij troffen in het uiterste noorden van Madagaskar een winderige lagune

aan die Mer d’Emeraude (smaragdgroene zee) heet, maar in werkelijkheid

zó lichtblauw is dat hij pijn doet aan je ogen. De lagune wordt

geflankeerd door een weelderig koraalrif en tropische eilandjes — een

tafereel dat ook zomaar een Windows-screensaver had kunnen zijn.

Er ligt één slaapplek: de Babaomby Island Lodge. Zien we je daar?

5. EUBOEA // strandavontuur om de hoek

Ook voor Europa geldt: volg de kitesurfers en je komt op onverwachte

plekken die net weer anders en ongerepter zijn dan jouw vaste strand -

adresjes. Een goed voorbeeld is Euboea, qua grootte het op een na

grootste eiland van Griekenland. Vooral de noordkust leent zich goed

voor waterpret (kite- en windsurfen, suppen, subwingduiken en

kajakken). Waarom zou je verder kijken dan je neus lang is, als je ook

op een uurtje rijden van Athene ondiepe baaien met heerlijk witte

stranden kunt vinden?

063

3

Nieuwe

wintersportactiviteiten

Alpen tot

Balkan

1. WORD LID VAN DE CLUB4000 // ZWITSERSE ALPEN

Acht jij jezelf klaar voor het echte klimwerk? Dan weten wij de perfecte klim voor jou: die van de Breithorn.

Hoewel de beklimming zeker geen koud kunstje is, staat hij te boek als een van de gemakkelijkst te bereiken

4000-plussers van de Alpen. Zelf deze magische grens doorbreken? Neem dan vanuit het Zwitserse Zermatt

de Klein Matterhorn-kabelbaan, en loop in een paar uur naar de top (4164 m). Of schakel een gids in,

vanaf € 181 p.p. inclusief uitrusting, zermatters.ch

2.

Winterslapen

bij de boer

In het Noord-Italiaanse

Zuid-Tirol staan liefst 1600

vakantieboerderijen, allen

aangesloten bij het Roter Hahnnetwerk.

Maak een mooie

wandeling in de omgeving of blijf

op het erf om een dagje mee te

lopen, een boerenambacht te

leren en in een boerencafé te

dineren. Het hele jaar door

beschikbaar. Oók in de winter,

rodehaan.it

3. Begeef je tussen regen

en zonneschijn // Bulgarije

Landschapsfotografen opgelet:

in de Pirin — een Zuid-Bulgaars

hooggebergte — is het mogelijk

om regen en zonneschijn in

één shot vast te leggen. De

scherpe Koncheto-bergkam

fungeert als een natuurlijke

kom, waarbinnen bewolking

blijft hangen. Eendaagse hike

vanuit Bansko, vanaf € 107 voor

vier personen, bulgariaski.com

064

HOTLIST 2020

8

Nieuwe

(en gouwe

ouwe) langeafstandswandelingen

1. MULLERTHAL TRAIL, LUXEMBURG

‘Klein Zwitserland’, compleet met zandstenen

rotsformaties en uitgesleten kloven. En dat op

slechts een paar uurtjes rijden van Nederland.

Begin en eind: omgeving Echternach

Afstand: 110 km (6 etappes;

plus: 4 ‘ExtraTours’)

Dagen: 6+

Info: visitluxembourg.com

2. JULIANA TRAIL, SLOVENIË

Op de slow travel-manier door Slovenië,

dwars door de Julische Alpen en langs

de rand van Triglav Nationaal Park.

Begin en eind: Rateče

Afstand: 270 km (16 etappes)

Dagen: 16+

Info: bohinj.si, slovenia.info

3. ALPE-ADRIA TRAIL, OOSTENRIJK,

SLOVENIË EN ITALIË

Ook wel ‘wandeling door het Hof van Eden’

genoemd. Hike in één dag door drie landen

rond het drielandenpunt.


Dagen: 30+

Info: alpe-adria-trail.com, mtsobek.com

4. HIGH SCARDUS TRAIL, NOORD-

MACEDONIË, ALBANIË EN KOSOVO

Een van de minst bewandelde

langeafstands paden van het continent,

door een afgelegen deel van de Balkan.

Begin en eind: Sharri NP > Prespa NP

Afstand: 495 km

Dagen: 20+

Info: highscardus.com, bnadventure.com

5. CAMINO DOS FAROS COASTAL

TRAIL, SPANJE

Onderbelicht alternatief voor de Camino

de Santiago-pelgrimstocht, langs de grillige

kust van Galicië.

Begin en eind: Malpica > Finisterre


Dagen: 8+

Info: caminodosfaros.com

6. LIECHTENSTEIN TRAIL, LIECHTENSTEIN

Alle greatest hits van Liechtenstein,

in één weekend gepropt.

Begin en eind: Balzers > Schaanwald

Afstand: 75 km

Dagen: 2 – 6 dagen

Info: tourismus.li

7. VIA FRANCIGENA, ITALIË

Een van de minst bekende doch

mooiste middeleeuwse pelgrimsroutes

van Europa, tussen het Engelse Canterbury

en het Vaticaan. Jij beperkt je tot het traject

door Italië.

Begin en eind: Grote Sint-Bernhardpas >

Vaticaanstad


Dagen: 90+

Info: viefrancigene.org

8. LOUSIOS-KLOOF KLOOSTERHIKE,

GRIEKENLAND

Hike door een spectaculaire kloof van

vijf kilometer lang en driehonderd meter

diep. Letterlijk een ongebaand pad in

het onherbergzame binnenland van

de Peloponnesos.

Begin en eind: Karýtena > Dimitsána

Afstand: 5 – 23 km

Dagen: 1

Info: thepeloponneseguide.com,

menalontrail.eu

065

8

Nieuwe

citytripbestemmingen

Middelgroot &

onderbelicht

1. Ljubljana //groene hoofdstad van Europa

Zoek naar lijstjes met groene of leefbare steden en Ljubljana komt er geheid in voor.

In het autovrije centrum brengen elektrische autootjes je gratis van A naar B, en de stad

werkt toe naar zero waste. Er zijn zelfs zaakjes die zich toespitsen op het repareren van

defecte paraplu’s. Hoe duurzaam wil je het hebben? Ook op andere gebieden zet de stad

zijn beste beentje voor. Zo vindt er elke vrijdag tussen maart en eind oktober een grote

foodmarkt plaats en is er sprake van een heuse boom van microbrouwerijen.

Architectuur fans bewijzen zichzelf een dienst door een tour met gids te boeken langs het

Ljubljana van de twintigste-eeuwse Sloveense architect Jože Plečnik, visitljubljana.com

066

TRAVEL HOTLIST 2020

2. LUIK // buitenlandgevoel

om de hoek

Als je vanuit Maastricht de auto of boemeltrein

naar het zuiden neemt, betreed je onmiddellijk een

nieuwe wereld. Een wereld die op het gebied van

taal, architectuur en mentaliteit wezenlijk verschilt

van Vlaanderen. Het epicentrum is Luik — de

buitenl andse stad die het dichtst bij Nederland

ligt, en tegelijkertijd het meest buitenlands

aanvoelt van alle steden in onze grensstreek. In de

afgelopen jaren kroop de stad uit zijn schulp.

De historische straten zijn gevuld met fijne

speciaal zaakjes en knusse proeflokalen. Culturele

highlights zijn het station — een architectonisch

meester werk — en museum La Boverie, een

dependance van het Louvre, liegetourisme.be

Ontdek een stad step by step

De ene na de andere wereldstad gaat overstag, en

introduceert de elektrische ov-step. Je meldt je aan

via een app en betaalt met creditcard. Milieuvriendelijk,

snel en hip. Kijk voor deelnemende steden op

Lime (li.me) & Tier (tier.app).

3. BOLOGNA //

bedevaartplaats

voor foodies Over smaak valt

niet te twisten. Tenminste, niet als je een

discussie aangaat met een inwoner van

Bologna. Wordt er gesproken over kaas,

dan blijkt de ene pecorino of parmigiano

de andere niet. Nee, je moet die specifieke

soort van die specifieke kaasboer uit dat

specifieke dorp hebben. Kortom, eten is een religie – en de authentieke restaurants van

Bologna zijn de gebedsplaatsen. Is een citytripje Bologna dan echt alleen maar weggelegd

voor reizigers die van lekker eten houden? Welnee! Zelfs als je nog nooit in je leven pasta

hebt gehad zullen de nauwe straten, eeuwenoude gebouwen en Italiaanse tradities

je aanspreken. Ook leuk: elk jaar tussen juni en augustus geniet je op het Piazza

Maggiore van openluchtfilmfestival Sotto le Stelle del Cinema, bolognawelcome.com

>> OOK LEUK

4. BORDEAUX //wijngaard van de wereld

Je zou Bordeaux de grootste wijngaard ter

wereld kunnen noemen; een goed glas wijn

is nooit ver weg en de nabije omgeving ligt

bezaaid met wijngaarden. In 2016 opende er

zelfs een wijnmuseum: Cité du Vin. Tot zover

het opendeurgedeelte ... Wat veel mensen níét

weten is dat je in Bordeaux ook gezellige

pleintjes, een bruisend uitgaansleven en liefst

350 monumenten vindt, waaronder de

kathedraal Saint-André en het Grand Théâtre.

Een van meest trendy plekken ligt aan de

overkant van de Garonne-rivier, en heet

Darwin, een evenementenlocatie compleet met

skatepark, horeca, biowinkel en workshopruimte,

bordeaux-tourisme.com

5. Plovdiv // culturele hoofdstad van Europa

In 2019 was Plovdiv culturele hoofdstad van

Europa. Nu de rust is wedergekeerd, is het

jóúw beurt om de tweede stad van Bulgarije

te ontdekken. De stad lag aan een belangrijke

handelsroute en kwam door de eeuwen heen

in handen van de Thraciërs, Grieken, Romeinen,

Byzantijnen en Ottomanen. Als je van

geschiedenis houdt kijk je er je ogen uit.

Die mengelmoes aan culturen komt eveneens

tot uiting in de Bulgaarse keuken en wijnen.

De gezellige straatjes zijn tot de nok gevuld

met terrasjes, die zich perfect lenen voor het

nationale principe aylyak (losjes te vertalen

naar een relaxte en stressvrije manier van

leven), visitplovdiv.com

067

TRAVEL HOTLIST 2020

6. VIGO // stadsgeheimpje aan de Atlantische kust

Als de grote steden in Spanje verstoppertje zouden spelen, zou Vigo het moeilijkst te vinden zijn. Zijn afgelegen locatie aan de westkust is er mede

verantwoordelijk voor dat Vigo tot ’s lands grootste stadsgeheimen behoort. Niet het toerisme maar levensgenot voert hier de boventoon. Elke

sociale bijeenkomst gaat gepaard met eten — veelal verse vis en zeevruchten — en als je een inwoner vraagt naar zijn plannen, eindigt het antwoord

steevast op: para ir a tomar algo (even een drankje doen). De boel de boel laten? Slenter dan door de oude stad, rijd langs de kust naar verstopte

stranden of neem de boot naar de aangename Ciès-archipel (45 min.), turismodevigo.org

7. MANCHESTER //

Noord-Engelse verrassing

Wat houdt je tegen om naar Manchester te gaan? Is het

de bereikbaarheid? Of de regen? Geen van beide zouden

obstakels moeten vormen. Vanuit Amsterdam en Eindhoven

vlieg je er in anderhalf uur naartoe en als je de autoferry

naar Harwich neemt sta je binnen tien uur in het centrum.

En geloof het of niet: vooral in de zomer is het er heerlijk

toeven. Zeker als jij je dagen vult met rondstruinen door

creatieve wijken als Northern Quarter en up-and-coming

Ancoats, van galerie naar bistro en van conceptstore naar

bar. Tijd over? Verover op match day een stoeltje in het

stadion of kruk in de pub, en zie Manchesters befaamde

voetbalclubs (live) in actie, visitmanchester.com

068

Foto: Manon van der Zwaal

8. Sheffield // OUTDOORSTAD MET INDOORGENEUGTES

Het kan haast niet anders of er zit iets in het kraanwater in Sheffield. De stad bracht bands als

Pulp en Arctic Monkeys voort, en onderging de afgelopen jaren een opmerkelijke transformatie:

van kille industriestad naar creatieve broedplaats. In het oude stadsgeraamte huist een jonge geest.

Industriële gebouwen werden omgetoverd tot koffiezaken, foodhallen en galerieën, pakhuizen

werden omgebouwd tot moderne woningen en bakstenen muren werden voorzien van streetart.

Trek een extra dag uit voor een bezoek aan het nationale park Peak District, dat praktisch voor

de deur ligt, en ontdek hoe Sheffield aan zijn bijnaam ‘The Outdoor City’ komt. Houd ook de

cultuurkalender in de gaten, voor muziek, film en (beeldende) kunst, welcometosheffield.co.uk

069

Foto: Laurian Ghinitoiu

070

HOTLIST 2020

16

Nieuwe musea

Selfies

tot dino’s

1. The Twist //

KUNSTGALERIE EN LOOPBRUG INEEN

Dat The Twist een absolute blikvanger is valt niet te betwisten.

Dit bijzondere bouwwerk, dat zijn naam dankt aan het kwartslagdraaiontwerp,

is de nieuwste toevoeging aan het Noorse Kistefos Sculpture Park.

Bezoekers aan deze beeldentuin kunnen over een aangelegd wandelpad

langs 46 sculpturen lopen, en The Twist gebruiken om de Randselva-rivier

over te steken. In de zestig meter lange hal worden steeds wisselende

werken uitgestald. De eerste expo toont de kleurrijke, moderne werken

van Howard Hodgkin en Martin Creed. Het Kistefos Sculpture Park werd

ingericht op het terrein van een oude houtpulpmolen en ligt op een uurtje

rijden ten noorden van Oslo. Open van eind mei tot medio november.

De entree is € 15 p.p., kistefosmuseum.com

071

HOTLIST 2020

Foto: L’Autre Image

- Academy Museum of Motion Pictures - - Fluctuart - Naturalis >

2. FLUCTUART // drijvend streetartmuseum

Er zijn tal van redenen om enthousiast te worden over Fluctuart.

Eén: dit is het eerste museum in Parijs dat zich richt op streetart en

daarmee een welkome afwisseling op de gevestigde kunstinstituten

van de stad. Twee: de entree is — jawel — gratis. Drie: dit museum

drijft op de Seine. Vier: het museum heeft een ‘dakterras’. Vijf: de

deuren zijn open tot middernacht. In de collectie komen zowel

pioniers als hedendaagse sterren aan bod, fluctuart.fr. Miniopdracht:

ga op de kademuur op zoek naar het werk van Wabi-Sabi,

die overal in de stad woordpuzzels achterliet van Scrabble-steentjes.

3. CASA VICENS // Gaudí’s eerste soloproject

Meesterarchitect Antoni Gaudí liet in Barcelona liefst acht panden

achter die later werden bekroond door Unesco. Sinds kort is ook

Casa Vicens geopend voor het publiek, € 16, casavicens.org

4. ACADEMY MUSEUM OF MOTION PICTURES //

het perfecte (film)decor

Alsof je als filmfanaat nog niet genoeg aan je trekken kwam in

Beverly Hills ... In 2020 opent óók nog het Academy Museum of

Motion Pictures zijn deuren aan Wilshire Boulevard. De collectie zal

bestaan uit liefst twaalf miljoen foto’s, tachtigduizend scripts, zestigduizend

filmposters en collector’s items als de dolk van Ben Hur en de

magische rode schoentjes uit The Wizard of Oz, academymuseum.org

5. BAUHAUS MUSEUM DESSAU & WEIMAR //

bekende designschool in de spotlight

De Bauhaus-designschool, die in 2019 zijn honderdjarig bestaan

vierde, is zó invloed- en omvangrijk gebleken dat er zowel in Weimar

als in Dessau een Bauhaus-museum verrees. Bauhaus Museum

Dessau is de nieuwste van het stel. In het museum worden 49.000

voorwerpen uitgestald, en er is een open podium voor film, dans en

theater, € 8,50, bauhaus-dessau.de

6. MUSÉE MER MARINE //

zeeën aan ruimte in een havenstad

Musée Mer Marine in Bordeaux brengt een ode aan het maritieme

verleden van Frankrijk. De permanente collectie (o.a. oude kaarten,

instrumenten en replica’s) is reeds toegankelijk voor het publiek,

en in 2020 volgen een daktuin en dok, met daarin een vloot aan

gerestaureerde schepen, € 11, mmmbordeaux.com

7. FOTOGRAFISKA NEW YORK //

iconische foto’s in een iconisch pand

Het jongere broertje van het bekende fotografiemuseum uit

Stockholm, gehuisvest in een iconisch pand aan Park Avenue.

Een van de inaugurele tentoonstellingen, die reeds te bezoeken is,

toont het werk van de Duitse modefotografe Ellen von Unwerth,

€ 25, fotografiska.com/nyc

8. GRAND EGYPTIAN MUSEUM //

grootste archeologiemuseum ooit

Het Grand Egyptian Museum (GEM) in Caïro gaat open in 2020

en belooft op alle vlakken grand te worden. Het museum zal te boek

komen te staan als het grootste archeologiemuseum ter wereld en

de grootste verzameling Toetanchamon-relikwieën (5400 items)

ooit huizen. Als bezoeker wandel je door vier dynastieën en treed

je in de voetsporen van archeoloog Howard Carter. Vanuit het

gebouw kijk je strakjes uit op de piramides op het Gizehplateau.

De verwachte entreeprijs is € 18, gem.gov.eg

9. NATURALIS // vernieuwd en van wereldniveau

Naturalis (rechts afgebeeld) is terug. En hoe! Het gebouw werd

uitgebreid met een imposante aanbouw en de collectie — 66 miljoen

jaar aan natuurhistorie — aangevuld met het skelet van een T-Rex,

€ 16, naturalis.nl

EXTRA TIP: Niet alle musea in New York sluiten om 18 uur. Op deze tijdstippen mijd je de massa.

Guggenheim tot 19.45 uur op zaterdag // ‘The MET’ tot 21 uur op vrijdag en zaterdag // MoMA tot 20 uur op vrijdag //

New Museum tot 21 uur op donderdag // ‘The MAD’ tot 21 uur op donderdag en vrijdag.

072

073

Foto: Daria Scagliola & Stijn Brakkee

teamLab Borderless >

TREND

Bezoek een

Insta-museum

Door een 3D-spiegelruimte

lopen met

honderden hang lampen,

van een glijbaan roetsjen

en in een bak vol reuzenhagelslag

landen of

spelen in een ballenbak

voor volwassenen; de

immersive museumtrend

is er een uit duizenden.

Op deze plekken vul jij je

Instagramfeed:

10. WONDR Experience, Amsterdam. Dans,

zing, teken en ‘zwem’ jezelf een weg door

dit pop-upmuseum in een oude loods in

Amsterdam-Noord, € 24,50,

wondrexperience.com

-

11. Youseum, Amsterdam. Deze pop-up

draait om jóú. Loop over een catwalk, maak

ongegeneerd selfies of verbeter de wereld.

Ook maatschappelijke thema’s als gendergelijkheid

en plastic waste komen aan bod,

€ 19,95, youseum.nl

-

12. teamLab Borderless, Tokio. Een 3Dwereld

van tienduizend vierkante meter

vol digitale projecties, die jou voor even

lostrekken van de werkelijkheid, € 24,

borderless.teamlab.art

-

13. Museum of Ice Cream, San Francisco.

‘IRL (in real life) interaction and URL

connections’; dit over-de-top museum is

gericht op de generatie van nu. Eerst spelen,

dan online delen. Ook vestigingen in New

York, Los Angeles en Miami, € 34,50,

museumoficecream.com

-

14. Museum of Selfies, Las Vegas. Alles voor

de ultieme selfie: optische illusies, een Game

of Thrones-set en een emojizwembad. Ook een

vestiging in L.A., € 21, selfievegas.com

-

15. Gashouder, Amsterdam. Unieke combinatie

tussen licht en geluid, genaamd Skalar. De

installatie ligt nooit stil en loopt continu door.

Van 10 januari tot 5 februari, westergas.nl

-

16. Museum of Sweets and Selfies, Boedapest.

Zij komt uit de marketing- en social mediahoek,

hij richtte een succesvolle escaperoom op.

Het resultaat? Een kleurrijke fantasiewereld

rond het thema snoep, gebak en ijs, € 10,

szelfimuzeum.hu

074

HOTLIST 2020

075

HOTLIST 2020

4

Nieuwe

Unesco-sites

Natuur &

cultuur

1. Paraty // koloniale parel met een roemrucht verleden

Niet São Paulo of Rio de Janeiro, maar het koloniale Paraty gold eeuwenlang

als de belangrijkste stad aan de Braziliaanse zuidwestkust. De haven werd gebruikt

voor de export van goud en aanvoer van gereedschappen en Afrikaanse

slaven. Hoewel de haven tegenwoordig minder bedrijvig is, wist Paraty

zijn koloniale charme te behouden. Veel reizigers bezoeken dit ‘best

bewaarde kuststadje van Brazilië’ slechts kortstondig. Zonde. Zeker als

je je bedenkt dat er — praktisch om de hoek — ook nog waanzinnige

wouden, baaien, stranden en eilanden liggen, paraty.com.br

076

HOTLIST 2020

3. GOLF VAN BOHAI //

vogelparadijs in de Gele Zee

Foto: Arcangelo Piai

2. LE COLLINE DEL PROSECCO DI

CONEGLIANO E VALDOBBIADENE

// Europa’s mooiste wijnregio

Elders in deze editie (pag. 82) staan we uitvoerig stil bij

de schoonheid van de Waddenzee, en zijn cruciale rol als

voedingsbodem voor trekvogels. Ook in China zijn grote

groepen vogels, waaronder de Chinese kraanvogel, witnekkraanvogel

en Heudes-diksnavelmees, afhankelijk van zo’n

tussenstop. Elk jaar doen ze in groten getale de wadden en

kleurrijke moerassen (intergetijdengebieden) aan de Golf

van Bohai aan. Dit uitgestrekte waddenstelsel — het gróótste

ter wereld — wordt door de dieren gebruikt om te overwinteren,

nestelen, ruien en uit te rusten. Unesco plaatste

dit bijzondere ecosysteem, even ten zuiden van

Qinhuangdao, recentelijk op de werelderfgoedlijst,

travelchinaguide.com (zoek op Beidaihe)

Met een naam als deze moet het gebied al

met één-nul voor hebben gestaan toen de

Unesco-jury zich over het oordeel ging buigen.

Al heeft het zijn uitverkiezing niet alléén aan

zijn naam te danken. Le Colline del Prosecco

(de Prosecco-heuvels) liggen tussen het stadje

Conegliano en het dorpje Valdobbiadene in de

Veneto-regio, en onderscheiden zich op meerdere

vlakken: het landschap wordt getekend door

steile heuvelruggen en ciglioni (kleine wijnpercelen

op met gras bedekte terrassen).

Als je van een afstandje naar het dal kijkt, zegt

men, lijken de ciglioni op een schaakbord,

collineconeglianovaldobbiadene.it

Foto: UNESCO - Yancheng Broadcasting Television

4. DE SEOWONS

VAN ZUID-KOREA

// UNIVERSITEITS-

CAMPUSSEN VAN

DE OUDHEID

Foto: Kyle Magnuson

Wie het Zuid-Korea van vóór de economische

bloei en neonverlichting wil ervaren,

zou een bezoekje moeten brengen aan

een seowon (Confuciaanse academie).

In veel van deze paviljoencomplexen kun

je een gratis rondleiding krijgen. Unesco

voegde er liefst negen toe, waaronder

Oksan, Sosu, Dosan, Donam, Dodong

en Byeongsan, allen toegankelijk voor

publiek, visitkorea.or.kr

Dé 3 droombestemmingen

van Vliegtickets.nl

#2. Alaska

#1. Filipijnen

#3. Zuid-Afrika

naar

Mijn droombestemming

Vind goedkope tickets

Welke staat er nog op jouw

bucketlist? Ga naar:

vliegtickets.nl/verre-reizen

en streep die droombestemming

eindelijk af!

REIZENDE PSYCHOLOOG AP DIJKSTERHUIS:

‘Reizen is voor

mij een verslaving’

In zijn nieuwste boek

Wegwee gaat schrijver en

hoogleraar psychologie

Ap Dijksterhuis (51) dieper in

op de effecten van reizen.

‘Reizen is een schoonmaakmiddel.

Door af te reizen naar

bestemmingen die op cultureel

vlak ver van me afstaan,

ruim ik mijn hoofd op.’

TEKST GEERT JAN HAHN

Wat is wegwee?

‘Het tegenovergestelde van heimwee.

Heimwee is dat je graag naar huis wil,

wegwee betekent dat je graag weg wil.

Een zucht naar reizen. De Duitsers noemen

het Fernweh.’

En hoe weet je dat je wegwee hebt?

‘Bij mij is het zelfs een beetje een verslaving

geworden, een aandoening. Als ik lang niet

reis, ga ik het echt missen. Ik krijg geen

fysieke ontwenningsverschijnselen, dat zou

te ver voeren, maar ik word wel steeds

treuriger, opstandiger en nukkig. Ik voel me

dan gewoon niet goed. Dat heeft zelfs een

keer ertoe geleid dat ik uit balorigheid een

vliegticket naar Bakoe (Azerbeidzjan) kocht.

Na het boeken van die reis ging het wel weer.’

Dus het vastleggen van een reis werkt

als medicijn?

‘Ja, dan zet je de wegwee om in een soort

voorpretmodus. Dan kun je naar die reis

toeleven. De wegwee verdwijnt pas echt

helemaal als ik daadwerkelijk op reis ben.’

Heb je ook weleens heimwee?

‘Ik heb nooit de behoefte om naar huis te

gaan, maar ik kan er wel van genieten om

thuis te zijn. Zeker na een lange reis is het

lekker om weer in een vertrouwde omgeving

te zijn. Na een paar dagen begint het echter

alweer te kriebelen. Dan ga ik rekenen:

wanneer staat mijn volgende reis ook

alweer gepland?’

In jouw eerdere boek Wie (niet) reist is gek

schreef je ook al over wegwee. Nu is die

term gepromoveerd tot titel. Betekent dit

dat jouw wegwee in de loop der jaren is

toegenomen?

‘Het boek Wegwee is gebaseerd op een

lange reis die ik heb gemaakt door Azië,

van oost naar west. Ik ben begonnen in

Japan en reisde via Zuid- en Noord-Korea,

China, Centraal-Azië, Iran en de Kaukasus

naar Georgië. Mijn eindpunt was Batoemi,

aan de Zwarte Zee. In totaal bezocht ik

veertien landen in ruim honderd dagen.

Door deze reis is mijn wegwee juist afgenomen.

Al kan het elk moment weer de kop opsteken.’

Wat waren de mooiste plekken?

‘Laat ik twee hoogtepunten noemen:

een week in Noord-Korea — een extreme

wereld die me continu verbaasde en verraste

— en een week in een Jeep over de Pamir

Highway, die bekendstaat als de op één-nahoogste

internationale snelweg ter wereld.

De landschappen in het Centraal-Aziatische

Tadzjikistan, waar de weg doorheen loopt,

zijn groots en in alle opzichten geweldig.

Ik sliep bij boerenfamilies en at elke avond

lamsvlees met aardappelen en wortels.’

Het boek leest als een klassiek reisverslag.

Was dat ook jouw bedoeling?

‘Ik verlangde er al dertig jaar naar om een

lekker dik reisboek te schrijven. Net als Paul

Theroux, Cees Nooteboom en al die anderen.

Het thema vrijheid vormde de rode draad,

want ik reisde door allerlei onvrije landen.’

En wat heb je met betrekking tot vrijheid

geleerd?

‘Dat het gaat om hoe vrij je je voelt, niet om

hoe vrij je bent of hoe vrij je land is. In Tadzjikistan

moet je niet te veel over politiek praten

en de leider van het land niet bekritiseren,

maar religieuze en economische vrijheid is

er wel, en dat vinden mensen daar het

belangrijkst. In sommige landen in Centraal-

Azië zijn mensen daarom best gelukkig.

080

Walhalla voor roadtrippers: de Himalaya.

Even geen tijd? Luister naar dit

interview in de goede reispodcast van

Columbus Travel en BNR Nieuwsradio.

ga naar columbustravel.nl/podcasts

China is een minder vrij land dan Japan,

maar in Japan leeft iedereen een keurslijf

en is individuele vrijheid opgeofferd ten

behoeve van een perfecte samenleving.

En in Hongkong en Iran zijn mensen heel

ongelukkig, omdat ze vrijheden hebben

ervaren die ze nu niet meer hebben. Heb je

eenmaal aan vrijheid geroken, dan smaakt het

naar meer. Ken je het niet, dan mis je het niet.’

Hangen vrijheid en geluk voor jou samen?

‘Voor mij wel. Het gevoel van vrijheid dat ik

op reis ervaar draagt eraan bij dat ik op reis

gelukkiger ben dan thuis. Blijf ik een extra dag

op deze plek? Of reis ik door? Ik vind het heerlijk

om wakker te worden en al mijn opties nog

open te hebben. Ook uit onderzoek is gebleken

dat reizen gelukkig maakt. Geluk, als gevolg

van een reis, is gewoon te meten.’

Je hebt inmiddels een kleine negentig landen

bezocht. Waarom maakt dat jou zo gelukkig?

‘We weten dat geld uitgeven aan ervaringen

veel gelukkiger maakt dan geld uitgeven aan

spullen. En reizen is de ultieme ervaring.

Vaak is reizen ook een positieve ervaring.

Zeker achteraf. Dan kijk je, ietwat vertekend,

terug op je reis, omdat je vooral de leuke

dingen onthoudt. Ik was laatst in Bolivia.

Dat was geweldig, maar ik had ook enkele

dagen last van hoogteziekte en de nachten

waren koud. Ik weet zeker dat ik die twee

facetten later weer vergeet.’

Wat doet reizen met je brein?

‘Prikkels als geuren en kleuren kunnen je

in een euforische toestand brengen. Een soort

roes die vergelijkbaar is met high zijn. Van

reizen word je ook creatief, en je brein wordt

erdoor opgeschud. Je kunt een nieuwe reiservaring

zien als een emmer met sop.’

Pardon?

‘Kijk, we hebben tegenwoordig heel veel zorgen

en we moeten heel veel onthouden. Overal

heb je wachtwoorden voor nodig. Ons hoofd

zit vol met troep. Reizen is een schoonmaakmiddel.

Door af te reizen naar bestemmingen

die op cultureel vlak ver van je afstaan,

ruim je je hoofd als het ware op. Wandelen in

Drenthe is ook fijn. Maar een gek land als India

bezoeken is pas écht een mentale opfrisbeurt.’

Heb je Wegwee zelf al gelezen?

‘Ik dacht na het schrijven en redigeren dat ik

er wel klaar mee was. Maar toen ontving ik het

boek, sloeg ik het open en zat ik er gelijk weer in.

Ik heb meerdere flessen wijn opengetrokken en

heb een hele nacht doorgelezen.’

En?

‘Ik vond het nog steeds een leuk boek. En ik

had gelijk weer wegwee.’

Aps boek Wegwee kost € 19,99 en is

verkrijgbaar via uitgeverijprometheus.nl

Columbus Travel mag drie exemplaren

van Wegwee weggeven! Kans maken?

Spreek jouw spectaculairste reisanekdote

in en mail dit bestandje

naar goedereispodcast@bnr.nl

081

Verzeild op

de Waddenzee

Internationaal staat ‘onze’ Waddenzee er goed op, maar

in Nederland zien we het vooral als het stukje water

richting de TVTAS-eilanden. Hoogste tijd dus om de

Waddenzee eens als bestemming an sich te ontdekken.

SCHRIJVER PIM WESTENBERG FOTOGRAAF THIJS VAN DEN BURGH

082

083

Even geen tijd? Luister naar deze reportage

columbustravel.nl/podcasts

De Waddenzee

leeft. Waar

we ook

vastlopen,

we zien

altijd weer

nieuwe

dingen

Vorige pagina’s

Bodemonderzoek

Graven, wroeten en met de blik gericht op de

zeebodem; de Waddenzee is een natuurparadijs.

Rechts

Blijde boodschapper

Schipper Andries neemt ons mee op zijn schip

De Linde. Vriendin, matroos en natuurgids

Marjolijn geeft ons op de zeebodem een lesje

over het geslacht van krabben.

‘De Waddenzee is het grootste waddensysteem

ter wereld,’ zegt schipper Andries Terpstra.

‘Jullie komen er straks nog wel achter wat ik

daarmee bedoel.’ Fotograaf Thijs en ik zijn

zojuist vertrokken vanuit Harlingen, ligplaats

van Terpstra’s schip De Linde, maar wellicht

beter bekend als havenplaats voor de veerboten

van en naar Vlieland en Terschelling. Wij

laten de Waddeneilanden echter links liggen

− letterlijk − en gaan met onze driemaster

de zee op, om te wachten tot die droogvalt.

De Linde is veertig meter lang, beschikt

over drie masten en biedt plaats aan vijftig

mensen. Toch ligt het schip slechts 1,37 meter

diep in het water. Door de platte bodem,

zónder kiel, is De Linde uitermate geschikt

voor tochten op de droogvallende Waddenzee.

De trossen zijn al een uurtje los en er is

niets anders dan water om ons heen. Op het

eerste gezicht lijkt het water diep zat. Maar

schijn bedriegt. ‘We zijn vastgelopen!’ roept

Andries plotseling vanuit de kajuit. Vastgelopen?

Ik kijk over de railing, maar niets

wijst op een zandbank. Alhoewel ... De geur

doet vermoeden dat er iets aan de hand is.

Een penetrante, zure lucht, vergelijkbaar met

die van rotte eieren, dampt vanaf het wateroppervlak

omhoog. ‘De bodem van het schip

woelt zand en water omhoog. De eerste

centimeter van de bodem is zuurstofrijk.

Daaronder leven zwavel- en ijzerbacteriën.

En als die vrijkomen ruik je dat meteen,’ legt

de vriendin van Andries, Marjolijn, uit.

Even vermoed ik dat Andries een stuur- of

inschattingsfout heeft gemaakt, maar dat is

gelukkig niet het geval. Sterker nog: het vastlopen

op het wad is een belangrijk onderdeel

van onze trip. ‘En nu?’ vraag ik, terwijl ik

hoopvol naar Andries kijk. De schipper hangt

onderuitgezakt in een zitzak op het dek

en geniet van de rust. De toon is gezet.

De komende zes uur kunnen we geen kant

op. Ik realiseer me dat ik mijn stadse tempo

los moet laten en mee moet gaan in de kunst

van het ontspannen.

Even later hang ik in het kuivernet −

een soort hangmat XL − boven het water.

De golven klotsen tegen het schip en het

najaarszonnetje laat me wegdommelen.

Maar de zilte lucht frist onmiddellijk weer op.

Na ontspanning vind ik het tijd voor inspanning

en ik besluit en stukje te gaan kanoën.

Mijn blik houd ik gericht op de horizon.

Er kan immers altijd een zeehondenkopje

opdoemen. Even verderop geniet een vogelkolonie

van een uitgebreide maaltijd op een

al droog gevallen stuk zeebodem. Tien tot

twaalf miljoen trekvogels vinden hier jaarlijks

hun rust- of broedplaats, omdat de vloed

telkens weer nieuwe voedingsstoffen aanvoert.

Ik gebruik mijn peddel een paar keer

als meet instrument. Het water wordt steeds

ondieper. Andere schepen of mensen kunnen

hier allang niet meer komen. We hebben het

rijk volledig voor onszelf.

Het getij keren

Om zijn vergunning te behouden is elke

schipper die de Waddenzee bevaart verplicht

om elk jaar een nieuwe zeekaart aan te

schaffen. De Waddenzeebodem is immers

aan verandering onderhevig. Andries pakt de

kaart erbij voor duiding. Wat meteen opvalt

is de enorme hoeveelheid groen. Elke groene

vlek duidt een zandbank aan. In mijn voorstelling

is een zeekaart voornamelijk blauw.

Maar die kleur is op deze kaart amper terug

te zien. Slechts een paar sluiers − de vaargeulen

− zijn blauwgekleurd. ‘De bodem ligt

bezaaid met zandplaten,’ vertelt Andries.

‘Met vloed wordt het water vanaf de Noordzee

het waddensysteem op geperst. Met eb

loopt het weer weg. Sedimentatie als grind,

klei, zand en leem blijft achter en verhoogt of

verplaatst de wadden. Zo kan het dat er

steeds weer andere plekken droogvallen.’

Niet alleen het getij, ook de aanleg van de

Afsluitdijk zorgt ervoor dat de Waddenzee

verandert. Voorheen liep er van de Noordzee

naar het IJsselmeer een diepe, brede vaargeul,

maar die werd door de aanleg van de

dijk onderbroken. De Waddenzee slibt hierdoor

dicht. De vaargeulen richting Ameland

en Schiermonnikoog moeten 365 dagen per

jaar worden gebaggerd om dat tegen te gaan

en vaarverkeer mogelijk te houden.

084

WADDENZEE

085

Andere schepen

of mensen

kunnen hier

allang niet meer

komen. We

hebben het rijk

voor onszelf

Schipbreuk

Andries toont hoe (on)diep het water is.

Jep, we zijn écht vastgelopen.

086

WADDENZEE

Heat of the moment

Na een wadwandeling zoeken we verhitting

rond het vuur en verkoeling met een biertje.

Water en vuur

Als het water eenmaal tot enkelhoogte is gezakt

is het tijd om van boord te gaan, de zeebodem

op. In het laatste restje kraakheldere water zien

we tientallen krabben en garnaaltjes met de

stroming meedeinen richting diepere poelen.

Nieuwsgierige garnaaltjes trakteren me op een

voetbehandeling. De krabben zien daar gelukkig

van af. Op de plaatsen waar het water al is

weggetrokken blijven mosselen, oesters,

kokkels, otterschelpen, puitalen en strandgapers

achter. De Waddenzeebodem kan met

recht een natuurparadijsje worden genoemd.

Er valt telkens weer wat nieuws te ontdekken.

‘Kwestie van graven en wroeten,’ zegt Marjolijn,

terwijl ze met haar vingers de bodem aftast en

pardoes een strandgaper vindt. ‘De Waddenzee

leeft. Waar we ook vastlopen, we zien altijd

weer nieuwe dingen.’ Naast tweede stuurvrouw,

matroos en gastvrouw op het schip is

Marjolijn ook een bedreven natuurgids. Ze vist

met haar handen een krab uit het water,

trotseert de scherpe scharen en vertelt: ‘Deze

krab is rechtshandig en een mannetje. Kijk, zijn

rechterschaar is duidelijk dikker en sterker dan

de linker, en aan de onderkant zie je een soort

vuurtoren op de buik. Bij vrouwtjes lijkt dat

patroon op een bijenkorf.’ Ondertussen is

Andries al druk bezig met het bouwen van zijn

eigen vuurtoren. Op de drooggevallen bodem

ontsteekt hij een kampvuurtje. Met een biertje

in de hand zoeken we de hitte op.

Wadwandelen

Diezelfde namiddag maken we een

wandeling over het wad. Omdat we op ‘open

zee’ beginnen, zijn we helemaal alleen. Van

de drijfzandachtige slikvelden langs de kust

hebben we geen last en aangezien we over

een boot beschikken hoeven we ook niet

bijtijds het vasteland op te zoeken. Deze

manier van wadlopen is totaal anders dan ik

me had voorgesteld. Tot kniehoogte wegzakken

in de modder of tot mijn borst door

het water in vaargeulen waden is totaal niet

aan de orde. En ook de verwachte drukte

blijft uit. Als we na een poosje merken dat

het water in rap tempo begint terug te keren

– het water van de Waddenzee keert altijd

sneller terug dan het wegloopt – klimmen we

snel weer aan boord van De Linde.

Die nacht word ik op opgeschrikt door

onheilspellende geluiden. Het schip piept en

kraakt aan alle kanten. Met mijn slaperige

hoofd besluit ik er niet te veel aandacht aan

te besteden en ik doezel weer weg. Maar een

paar uur later gebeurt precies hetzelfde. Het

klinkt alsof mensen over het dek lopen, deuren

openen dichtslaan en de zeilen hijsen.

Ik kan de geluiden niet helemaal plaatsen.

De volgende ochtend vraag ik Andries wat

er aan de hand was. ‘Eerst trok het water

onder ons vandaan, waardoor de druk van de

massa volledig op het schip kwam te liggen.

Het schip krimpt dan letterlijk in elkaar. Toen

het water, voortgestuwd door windkracht zes,

terugkeerde, zette het schip weer uit. Nu heb

je de getijdenwisseling niet alleen gezien,

maar ook gehoord en ervaren.’

Zo lijd je zelf schipbreuk op de waddenzee

De Linde maakt onderdeel uit van rederij NAUPAR. Wij stapten aan boord in de Willemshaven

in Harlingen. NAUPAR had voor ons alvast de boodschappen gedaan. Weekendtochten op

de Waddenzee zijn beschikbaar voor groepen vanaf 12 personen. Vanaf € 125 p.p. inclusief

bemanning, naupar.nl/wad-experience

Pronkschip van NAUPAR, de Abel Tasman, vaart vanuit Lelystad of Hoorn naar het nieuwste stukje

Nederland: de Marker Wadden. Columbus-lezers kunnen twee tickets winnen t.w.v. € 65 per

persoon. Zie pagina 126.

087

ZA 11.01.20

ZO 12.01.20

MartiniPlaza Groningen

10.00 - 17.00 uur

www.reisevent.nl

Travel

your way!

Kijk voor meer informatie,

het programma en tickets op

www.reisevent.nl

WADDENZEE

FOTO JUSTINSINNER.NL

TEXEL

Buiten de gebaande wadplaten

Wil je er even tussenuit en zoek je een verrassende staycation? Dan is Texel jouw volgende

bestemming! Wij zochten alvast vier unieke activiteiten voor je uit.

1. WINDSURFEN // aan de Noordzeekust

De Noordzeekust van Texel behoort tot de beste windsurfplekken

van Nederland. Neem je het niet van ons aan? Neem het dan van

meervoudig wereldkampioen windsurfen en Olympisch kampioen

Dorian van Rijsselberghe aan. De geboren Texelaar spendeerde een

groot deel van zijn jeugd in het water rond Paal 17. Vooral in de

zomer wordt hier volop gewindsurft. De ligging van de strekdammen

en zandbanken zorgen voor ideale condities, voor zowel beginners

als gevorderden. Zelf leren windsurfen in ‘Dorians speeltuin’?

Klop aan bij Surfschool Texel, vanaf € 35 per les, surfschool-texel.nl

2. STERRENKIJKEN //aan de Texelse hemel

De hemel boven Nederland kampt op veel plekken met lichtvervuiling.

Maar op Texel wordt het nog écht donker. Tijdens speciale kijkavonden

in Volkssterrenwacht De Jager kun jij door telescopen naar de

fonkelende sterrenhemel turen. De laatste geplande kijkavond van

dit jaar staat gepland op 28 februari, oriontexel.nl. De sterrenwacht

beschikt ook over een zonnekijker, waarmee je zelfs op klaarlichte

dag en in hartje zomer, zonnevlammen en -vlekken kunt observeren.

3. WANDELEN // in De Slufter

Kreken, kwelders, wilde planten, duinen en naderend zeewater;

De Slufter (afgebeeld) in Nationaal Park Duinen van Texel is misschien

wel de mooiste natuurparel van het eiland. Eén probleempje:

het gebied is niet vrij toegankelijk. Maar laat je daar niet door kisten.

Op elke zondag (en op sommige donderdagen) tot eind maart is

het mogelijk om onder begeleiding van een gids een wandeling te

maken, en zodoende de weidsheid van dit unieke gebied te ervaren.

Laarzen aan, kinderen mee! € 12,95 p.p., ecomare.nl

4. LOGEREN IN EEN YURT // bij Den Hoorn

Afzien en behelpen? Welnee joh! Piet en Ina Laan — uitbaters van

Texel Yurts — wonen permanent in een yurt en gaan er voorlopig ook

niet meer weg. Zelf proeven van het yurtleven? Huur dan een van de

vijf tenten, die geposteerd staan op een apart gedeelte van duinkampeerterrein

Loodsmansduin. Je hoeft de houten deur maar open

te zwiepen om je in de natuur te begeven. De camping ligt op een

vloedhaak (strandwal) en het strand is vlakbij. Midweek of weekend

vanaf € 310 voor twee en € 400 voor zes personen, texelyurts.nl

Voorpret

Voordeel

Profiteer nog tot 15 januari! Boek via VVV Texel de actie Voorpret-Voordeel en ontvang een jaar lang gratis

parkeren en de nieuwe editie van het unieke Texel Paspoort cadeau! Kijk snel op texel.net/voorpret-voordeel

089

21° 53’ zuid, 23° 45’ oost

in het hart van de

LAATSTE WILDERNIS

090

Botswana is met zijn eindeloze wildernis het ultieme safariland. Je kunt er luxueus

verblijven in een lodge of in een tent slapen tussen de leeuwen en luipaarden. De natuur

is rauw en nietsontziend — nergens kom je zo dicht bij het pure Afrika van weleer.

SCHRIJVER LARS ANDERSON FOTOGRAAF MALOU VAN BREEVOORT

091

Op een droogje

Onze safari-Landcruiser

rijdt ons diep in de

Kalahari. Voor ons ligt

de game reserve van

Deception Valley Lodge,

aan de horizon begint de

wildernis van de Central

Kalahari Game Reserve.

Het is zo vreselijk droog

geweest dat alles dor is.

Maar vergis je niet: onder

de oppervlakte sluimert

het leven. Zodra het een

paar dagen stevig regent,

is het binnen een week

groen. Gras klimt uit het

zand, bomen staan in

bloei.

Vorige pagina’s

Trotse cultuur

Je kijkt naar dansende

San-mensen van de

Johxwasi-stam (spreek uit

als doe’n-ts-jwa-si).

Ze hebben een

eigen kliktaal met 48

verschillende klikmedeklinkers,

bijna

onmogelijk te maken

met een ongeoefende

tong. Je ziet meteen hoe

vertrouwd ze zijn met

de natuur. Ze plukken

binnen dertig seconden

een schorpioen uit een

holletje en maken nog

sneller via wrijving een

vuurtje met wat houtjes

van de Afrikaanse

Commiphora. Ze zijn trots

op hun afkomst en laten

graag hun cultuur zien.

092

BOTSWANA

093

Knowledge knijpt zachtjes zijn ogen samen en

tuurt zo diep hij kan in de Kalahari- woestijn.

Onze gids is hoopvol. Donkere wolken gloren

aan de horizon, lichtflitsen proberen de

avondschemer te verdringen. Eindelijk vallen er kleine

regendruppels in het zand van Deception Valley.

De korrels zuigen het water gulzig op. Ingedampte

mineralen komen na maanden van droogte weer vrij en

geven de wind die kenmerkende ziltige geur die water

belooft en de dorre hitte zal wegnemen. Zebra’s

trappelen onrustig, jakhalzen brullen hun gehuil

door de vallei. ‘We vielen stil, bewogen als altijd door

het jammerlijke geluid,’ noteerden de Amerikaanse

zoölogen Mark en Delia Owens over de jakhalzen in

hun cultboek Cry of the Kalahari. ‘Het leek te komen

uit het hart van de woestijn – de roep van de Kalahari.’

Ik moet denken aan dit zinnetje, aan de rauwheid

die past bij de Kalahari. We kijken over de vallei die

diep doorloopt in de wildernis van de Central Kalahari

Game Reserve. De jakhalzen rennen als opgewonden

teckels door het zand, alsof ze de donderwolk roepen:

‘Kom hier, kom dan!’ Maar Knowledge schudt zijn

hoofd, hij weet dat de smeekbede niet verhoord gaat

worden. De grijze slierten vallend water blijven aan de

horizon en drijven dit deel van Botswana voorbij.

Hij bergt onze wijnglazen op en stapt in de Toyota

Landcruiser. ’Zullen we verder gaan met de game

drive?’ vraagt hij. ‘Misschien zien we nog een paar

nachtdieren zoals een aardvarken of een springhaas.’

Fotograaf Malou en ik stappen braaf in de open jeep,

maar na vijfhonderd meter zet Knowledge alweer de

motor uit. ‘Wow, kijk daar,’ wijst hij. ‘Een luipaard, op

nog geen vijf meter.’ De luipaard ligt onder een struik

en bekijkt ons loom. Dan staat hij op en wandelt

van ons weg. ‘Zoveel geluk als jullie hebben!’ zegt

Knowledge zacht. ‘Sommige gasten zien nooit een

luipaard, zo schuw als ze zijn. Sommigen zien zelfs

geen leeuwen. Jullie zien ze allebei, binnen twee uur.’

Hij heeft gelijk, de middag begon betoverend.

We waren net aangekomen toen een mannetjesleeuw

dertig meter achter de lodge naar een poel slenterde

om water te drinken. ‘Mufasa,’ fluisterde ik verbluft,

In de wacht

Bij het dorpje Kuke

(spreek uit: Koekie) staat

een eenzame wachter te

controleren wie uit het

Central Kalahari Game

Reserve rijdt. Het doel is om

het reservaat in quarantaine

te houden. We moeten van

hem met onze schoenen in

een badje desinfecterend

water staan, en met een

slang spuit hij hetzelfde

spul over onze banden.

Uiteraard is dit beleid een

wassen neus, want langs

de C.K.G.R. liggen hele

stukken hek plat waar de

dieren onbelemmerd in en

uit lopen.

geheel naar het evenbeeld van de Leeuwenkoning.

‘Hij heet Blondie,’ zei Knowledge. ‘Leeuwen in de

Kalahari staan bekend om hun zwarte manen. Maar

Blondie is blond.’

Knowledge zette ons in de Landcruiser en reed

dichterbij. Blondie keek op, maar leek zich weinig

zorgen te maken over onze nabijheid. Uit de doornstruiken

kwam zijn familie tevoorschijn. Het was een

troep van negen leeuwen, met vrouwtjes, welpen en

Blondie als onbetwiste leider. Ze paradeerden rustig

langs de lodge en het landhuis waar wij sliepen.

Ze speelden op het veld voor onze veranda en al snel

gingen de vrouwtjes uiteen om te jagen, vermoedelijk

omdat ze een kudu of gemsbok hadden opgemerkt.

Blondie keek toe, ontspannen liggend, met de

spelende welpen rond hem.

Pas als je wilde leeuwen zo dichtbij ziet voel je

hun kracht, de souplesse, de omvang van een klauw.

Tegelijkertijd verlies je je in hun knuffeligheid,

verdrink je in hun amberkleurige ogen. De leeuwen

lopen nog geen vijf meter naast de auto. Je hoort ze

gapen en grommen. Je voelt je onbeschermd, één keer

springen en ze zitten naast je. Toch doen ze dat niet

omdat ze de auto en inzittenden zien als één geheel.

Totdat je uitstapt, dan ben je een entiteit en een

mogelijke bedreiging.

Kliktaal van Bushmen

Knowledge kan nog steeds niet geloven dat we binnen

luttele uren twee dieren van de Big Five zien; leeuwen

en luipaarden. Nu nog olifanten, neushoorns en

Afrikaanse buffels. Hoewel die buffels lastig zijn in de

Kalahari, die zitten vooral in de Okavangodelta en

noordelijker. Knowledge kent elk dier en doet zijn

naam eer aan; hij zag vanuit de auto een groene

boomslang hoog boven in een boom. Hoe dan, vroeg

ik me af. Ik had een verrekijker nodig om de slang te

kunnen zien, en ik stond onder de boom.

Toen Knowledge zich voorstelde, kon ik een speelse

opmerking niet onderdrukken.

‘Hi, I’m Knowledge.’

‘Of course you are, and I’m Wisdom.’

094

BOTSWANA

095

096

BOTSWANA

097

Op zoek naar water

In de Makgadikgadi

Pans komen duizenden

migrerende zebra’s aan.

We hebben geluk, een

donderwolk van een paar

dagen eerder bracht

de eerste regen en ze

ruiken het water van

kilo meters afstand. Het

is het startsein voor het

regenseizoen en in de

Pans hopen de zebra’s

water te vinden en zich

te kunnen voortplanten,

veilig van de roofdieren.

Zo blij als jonge veulens

komen ze aangerend nu

ze weten dat het

water lonkt.

Malou lachte hard en legde bemoedigend een hand op

zijn schouder. Binnen tien seconden hadden we er een

vriend bij.

Knowledge (38) is een geuzennaam, verkregen om

die ook door mij geroemde kennis van de natuur. Zijn

echte naam is Kitsontle Saqago. Hij is een nazaat van

de Moyei, een nomadisch jager-verzamelaar-stam in

de Okavangodelta. Zijn stam hoort bij het San-volk,

ook wel de bushmen genoemd, naar het Nederlandse

Boschjesmens. Er zijn veel verschillende stammen,

vertelt Knowledge. ‘De Naro, de Makaukau, de Bukak,

de Qgoo, de Bakanikwe. Ooit leefden er zo’n twaalf

stammen in de Central Kalahari Game Reserve.

Maar die zijn in de jaren zeventig door de overheid

naar buiten gedreven, om zo de game reserve te

beschermen.’ De meeste van hen leven nu in het

woestijnplaatsje Ghanzi. Knowledge schat dat er

ongeveer dertigduizend San leven.

Ik vertel hem dat we in de Makgadikgadi Pans zijn

opgetrokken met een San-stam. Ze hebben een eigen

kliktaal met 48 verschillende klik-medeklinkers, bijna

onmogelijk te maken met een ongeoefende tong.

De stam die ons hun levensverhaal vertelde, heet de

Daar zit muziek in

Bushmen spelen op een

duimpiano, een van de

instrumenten waarmee ze

muziek maken.

De tonen ontstaan door het

met de duimen aantokkelen

van metalen tongetjes die

op een klankkast zijn

gemonteerd.

Johxwasi, waarbij de x een klik is. Je spreekt het uit

als doe’n-ts-jwa-si. Je ziet meteen hoe vertrouwd ze

zijn met de natuur. Ze plukken binnen dertig seconden

een schorpioen uit een holletje en maken nog sneller

via wrijving een vuurtje met wat houtjes van de

Afrikaanse Commiphora. Ze zijn als de dood voor

leeuwen, maar jagen zelf wel op graseters voor vlees

en kleren. De huid van steenbokken is voor mannen,

springbokhuiden gaan naar de dames, en de kinderen

kleden zich met huid van jonge kudu’s.

Ook Knowledge was een kind van de natuur in zijn

Moyei-stam. Maar net als bij de andere inheemse

stammen drong de moderniteit zijn dorp binnen. Hij

weet nog goed hoe blij hij was toen hij als kind voor

het eerst een paar echte schoenen kreeg. Hij leerde de

Engelse taal, specialiseerde zich in wildlife en gidsen,

en is nu hoofdgids van de game reserve van Deception

Valley Lodge. De lodge is het kloppende hart van een

privéreservaat dat aanschurkt tegen de uiterste noordoosthoek

van de Central Kalahari Game Reserve.

Ingewijden hier noemen het de C.K.G.R. En let op, het

is cool om het zo snel mogelijk uit te spreken: cee-kaygjee-aar.

098

BOTSWANA

Avontuurlijke Hollanders

Bij toeval stuit ik tijdens de reisvoorbereiding op de

lodge en bij toeval blijken de eigenaren drie Nederlanders

te zijn. Berry Hooijer (43) is als enige aanwezig.

Hij wil onder geen beding in dit verhaal.

Ik maak grapjes met hem, dat hij de hoofdpersoon

gaat worden. ‘Als je het maar laat,’ zegt hij met

Brabants accent. Hij is een vrolijke mopperkont en

trots op zijn werk. Zijn zinnen zijn net zo doelgericht

als zijn handelingen, recht op hun doel af.

Berry staat elke dag met de zon op en maakt in zijn

terreinwagen een grote ronde langs de hekken van

de game reserve. Ze zijn sinds 2015 eigenaar van

43.000 hectare grond. Zijn jeugdvriend en avonturier

Bart Kramer was met een Landrover heel Afrika

door gereisd en wilde liefst nooit meer vertrekken.

Op het web ontdekte hij dat ene Braam Badenhorst

in Botswana zijn lodge met grond wilde verkopen, en

zo stapten de vrienden in dit afgelegen avontuur.

Nu moet Berry ruwweg honderdtwintig kilometer

aan hekwerk controleren, hopend dat het nog intact

is. Het hek is er vooral om het vee van de boeren in de

noordelijk gelegen Hainavelden te beschermen tegen

Uit het leven

gegrepen

Een Bosjesman of San

poseert voor de lens

van fotografe Malou.

Bosjesmannen behoren

tot de eerste inwoners

van Botswana — hun

rotstekeningen zijn tot wel

zeventigduizend jaar oud.

In het safarikamp Menoa-Kwena

staat een ketel

kokend heet water klaar om

thee te zetten. Het kamp

heeft een spectaculaire

ligging op een klif met

uitzicht over kuddes

olifanten en zebra’s.

de roofdieren van de C.K.G.R. En natuurlijk ook om

hun eigen wildlife binnen te houden. Dat is nogal een

operatie. Steenbokken, springbokken of impala’s

manoeuvreren zich gewoon tussen de draden door,

leeuwen, hyena’s en cheeta’s graven zich eronderdoor

en kudu’s springen eenvoudig over het twee-en-eenhalve

meter hoge hek. ‘Het grote probleem zijn de

olifanten,’ zegt Berry. ‘Die doen niet moeilijk over een

hekje, die stormen er dwars doorheen.’ Hij aait

peinzend over zijn drie-dagen-baardje. ‘Helaas gaan ze

nooit twee keer door hetzelfde gat. Meestal denderen

ze aan de ene kant binnen, en door een ander hek er

weer uit. Maar net zo vaak gaan ze honderd meter

verderop nog eens door hetzelfde hek. En dat moeten

we zo snel mogelijk repareren om zo veel mogelijk

dieren binnen te houden.’

Het conflict tussen de wilde dieren en het grazende

vee is vooral zichtbaar in de grensgebieden.

Het reservaat van Deception Valley Lodge is feitelijk

een bufferzone tussen de grazende koeien en het

ongeremde wild in de C.K.G.R. De strijd om ruimte

tussen wildlife en de agrarische sector is al decennia

gaande. Bij Deception Valley vermindert de druk

099

Olifanten doen niet moeilijk over een hekje.

Ze stormen er dwars doorheen

inmiddels door de aanhoudende droogte in de

Kalahari. De Hainavelden zijn te droog voor vee, het

gras heeft amper voedingsstoffen en het water is te

zout, met als gevolg dat boeren vaker hun land

verkopen.

Slimme olifanten

We dineren in de lodge aan een lange tafel met een

man of acht. Berry en Knowledge zijn er, oprichter

Braam, manager Jani en een architect die de nieuwe

verblijven vormgeeft. Ik vraag Berry of we nog

olifanten gaan zien.

‘Dat weet je nooit,’ zegt hij. Maar voor de zekerheid

kijkt hij naar de poel buiten die wordt verlicht door

een lamp. ‘Nee, ik zie geen olifanten,’ zegt hij. ‘Maar

wel een luipaard.’ We staan op van tafel en zien inderdaad

een silhouet van een luipaard. We eten verder,

waarop hij droog zegt: ‘Kijk, nog een luipaard.’

We staan op en een tweede luipaard drinkt uit de

poel. We beginnen aan een dessertje, waarop hij zegt:

‘Kijk, olifanten.’ ‘Ja dahaag,’ zeg ik lachend. Maar

Berry bluft niet. Twee olifanten lopen aarzelend

dichterbij. Ze ruiken het water van het zwembad.

Voorzichtig sluipen we naar de andere kant van het

zwembad en zien twee slurven over de rand hangen.

Gorgelend zuigen ze het water op en spuiten het met

kracht in hun keel. Als ze zijn uitgedronken, lopen ze

zij aan zij het duister in.

‘Een lodge beginnen voor het geld hoef je niet te

doen,’ zegt mede-eigenaar Bart Kramer (47). Hij zit in

Nederland, terwijl wij in zijn landhuis verblijven en ik

spreek hem via WhatsApp. ‘Je bent vooral aan het

investeren, in materialen en in dieren.’ Ze hebben

ongeveer vierduizend game in hun reservaat. En met

game bedoelen ze in Afrika dieren. Twee jaar geleden

kocht Bart nog flink wat nieuwe dieren. Honderd

zebra’s ($ 200 per stuk), honderd wildebeesten ($ 350

per stuk), vijfentwintig gemsbokken ($ 400 per stuk),

veertig elanden ($ 450 per stuk). Bart: ‘Wij doen dit

vooral voor natuurbescherming. We willen de natuur

weer in oude luister te herstellen.’ Hij speelt zelfs met

de gedachte om de neushoorn terug te brengen. ‘Maar

dan verandert het spel volledig en heb je een groot

Modderbad

Wat een kracht zit er in de

bewegingen van de olifant.

Deze meneer heeft het

gloeiend heet in de

onverbiddelijke zon. Er is

weinig schaduw en het

enige dat hij nog kan doen

is een schild creëren van

modder. En dus staat hij een

halfuur lang modder over

zich heen te gooien.

beveiligingsteam nodig om te voorkomen dat stropers

binnendringen en op jacht gaan naar de hoorn.’

De waarde van beide hoorns van een volgroeid dier is

ongeveer $ 480.000.

Vooralsnog is dat toekomstmuziek. Nu is het

zaak voor Berry om de hekken gesloten te houden.

De jongste plannen zijn om spanning op de hekken te

zetten aan de noordkant. Via zonnepanelen zou het

moeten lukken om 10.000 volt op een hoge draad te

zetten aan de buitenkant van het hek, dat zou de

olifanten buiten moeten houden. Om de leeuwen en

andere katachtigen binnen te houden, willen ze een

stroomdraad met een lager voltage bij de grond

plaatsen. Maar veel geloof heeft Berry er nog niet in.

‘Olifanten zijn slim, hé! Ik heb ze zien bukken onder

een stroomdraad om met één poot een paal van een

hek omver te trappen. Met hun slurf houden ze het

liggende hek laag totdat ze er helemaal overheen zijn.

En mocht dat niet lukken, dan duwen ze hun minder

snuggere broertje naar voren en rammen hem door de

stroomdraden.’

De olifanten laten een spoor van vernieling achter.

Acaciabomen, hekken, grasvelden, waterleidingen, alles

lopen ze onder de voet of trekken ze uit de grond. De

Afrikaanse olifant is een prachtdier – sierlijk, imposant

en ze hebben die typische grote flapperende oren.

Maar langzaamaan zijn ze met te veel in Botswana.

Het land is een safe haven voor de olifant, zegt Bart.

‘En dat is meteen de reden voor de wildlifeconflicten

hier. In Botswana leven zo’n 130.000 olifanten. Dat is

meer dan een derde van alle olifanten in Afrika. Ze zijn

hier omdat ze in de landen rond ons worden bejaagd

en gestroopt. De aantallen zijn volledig uit balans, we

zien nu olifanten waar ze helemaal niet horen te zijn.

Ook dat versterkt weer de verwoestijning.’

We zagen het met eigen ogen toen we door de

droogstaande Boteti-rivier reden. Gekraakte bomen,

platgeslagen bossen en karkassen van olifanten die zo

ver hebben gelopen voor water dat ze zijn bezweken

door uitdroging. Sommige karkassen zijn expres

verbrand omdat het ministerie van Wildlife denkt

dat ze zijn gestorven door antraxbacteriën. Andere

olifanten zijn doodgeschoten door wanhopige boeren

100

BOTSWANA

101

Gespot!

De kudu is een prachtig

dier, met fraaie witte

lijnen over het lichaam.

Bovendien zijn de hoorns

van de mannetjes sierlijk

en sterk. De krul kan

ook voor problemen

zorgen bij onderlinge

knokpartijen, soms raken

ze verstrikt in elkaars

hoorns. Dan zijn ze

snel een prooi voor de

roofdieren.

Rechts

Beeldschoon

Een San poseert voor

onze fotograaf. De huid

over haar schouders komt

van de al even sierlijke

springbok. We hebben

haar ontmoet in Menoa-Kwena.

Bij welke stam

ze hoort weten we niet,

ze moest gauw verder om

met vijf familieleden haar

cultuur te laten zien aan

de bezoekende reizigers

in het kamp.

102

BOTSWANA

103

pas als je wilde

leeuwen zo

dichtbij ziet

voel je hun kracht, de

souplesse, de omvang

van een klauw

die hun leven niet zeker waren door deze vaak

ontheemde en agressieve mannetjesolifanten.

De droogte heeft een warzone gemaakt van de rivierbedding.

Zebra’s, wildebeesten, giraffen, kudu’s en

olifanten rotten weg in de brandende zon. Om de

honderd meter ruik je dat je een nieuw karkas nadert.

Maar daar tussendoor zie je de glans van de dieren die

het wel redden. Nijlpaarden draaien hun oren als kleine

radars rond boven het wateroppervlak in een poel,

impala’s vinden beschutting onder een acacia, olifanten

zoeken naar gras en blaadjes tussen de doornstruiken.

Hoe het ooit was

Voor 1970 was de Kalahari nog het toneel van een

van de grote migratiestromen van Afrika. Vanuit de

Kgalagadi nabij Namibië trokken duizenden wildebeesten

en zebra’s ongehinderd door de Kalahari naar

de vlakten van de Makgadikgadi. Daar verzamelde het

water zich uit Angola en de Okavango. Sinds de jaren

zeventig is die route onderbroken door een honderden

kilometers lang hek rond de C.K.G.R. De regering van

Botswana bouwde het hek om Europa te garanderen

dat de koeien niet in contact konden komen met de

wilde dieren en vooral de buffels die van nature

dragers zijn van het mond- en klauwzeervirus. Zo kon

de agrarische sector groeien, want rundvlees bracht in

het Westen meer op.

Bart Kramer ziet het liefst alle hekken verdwijnen

zodat de dieren weer vrije doorgang hebben. De drang

naar migratie is zo sterk bij de dieren, zegt hij. ‘Elk

jaar staan er in het begin van het regenseizoen weer

duizenden wildebeesten tegen de hekken in de noordoosthoek

van de C.K.G.R., hun instinct zegt ze dat ze

naar het noorden moeten, maar ze kunnen niet verder.’

Iets verderop, in de Makgadikgadi Pans, zagen wij

de eerste migrerende zebra’s aankomen. Zo gauw ze

die eerste regenbui zien, rennen ze honderden kilometers

naar de zoutpannen in de hoop dat er water is.

Op onze eerste dag zagen we misschien enkele honderden

zebra’s drinken uit de waterpoelen. Een dag later

stonden ze elkaar met duizenden te verdringen, de

Weggebruiker

Wat een beeld. Heel in de

verte zagen we een schim

van deze giraffe. Hij liep via

de weg naar ons toe, tot de

motorkap. Met een boogje

liep hij door de bosjes om

ons heen. Om vervolgens

aan de achterzijde

ongestoord zijn weg te

vervolgen.

vlakte was een deken van zwart-witte strepen, alsof

er een wereldwijde zebraconferentie gaande was.

Dood en verderf

Fotografe Malou en ik nemen afscheid van Berry.

Hij heeft net de lekke linker-achterband van onze

4x4 gerepareerd. Hij kijkt ons bezorgd aan, samen

met Knowledge. Hij vreest dat we eigenwijs zijn en

naar de C.K.G.R. rijden, terwijl we in zijn ogen

slecht zijn voorbereid. Dat klopt ook: we hebben

geen extra brandstof, geen tweede reservewiel,

niets om te overnachten mocht er iets misgaan.

Maar ik voel een prikkel, een itch. Ik moet de totale

wildernis zien waarover Mark en Delia Owens

schreven in Cry of the Kalahari – 32.000 vierkante

kilometer ongerepte natuur.

We zijn avonturiers en rijden naar de toegangspoort

bij Matswere. Malou betaalt de entree en de

wachtpost tipt ons om naar de Sunday Pan te rijden,

hij hoorde dat daar leeuwen liggen. We rijden anderhalf

uur door mul zand over kleine heuvels en

doorkruisen de beroemde Deception Valley, een

rivier bedding die al 16.000 jaar droog ligt. De naam

is een vertaling van een woord uit de taal van de

bushmen. Het verwijst naar bedrog doordat leigrijze

grond je blik vertekent. Als je onder de brandende

zon van ver de rivierbedding inkijkt, denk je dat er

water in staat. Zelfs vogels trappen erin.

In de C.K.G.R. is niemand te zien, niemand die

kan helpen als het tegenzit. We rijden in de buurt van

de Sunday Pan als we een mannetjesleeuw zien onder

een acaciaboom. Hij ligt lekker te slapen, zijn snuit

rust op zijn voorpoten. Zou hij alleen zijn, vragen we

ons af. Of zijn er nog vrouwtjes in de buurt?

We rijden verder naar de pan. Ze ligt droog, grijs

zand markeert wat in het regenseizoen een poel is.

Nu ligt er alleen in het midden een kleine waterpoel

met grondwater, een installatie met een zonnepaneel

pompt het water elektrisch omhoog. In deze droogte

hebben de wilde dieren een beetje hulp nodig.

De pan is een bloedig slagveld, de geur van rottend

vlees dringt de auto binnen. Vijftig gieren maken ruzie

om een onherkenbaar karkas. Twintig meter verderop

liggen twee vrouwtjesleeuwen tussen de bomen uit

te buiken. Naast hen liggen nog twee karkassen,

aan de gekrulde hoorns zie ik dat het ooit gezonde

kudu’s waren. Weer vijf meter zie ik de overblijfselen

van een leeuwin, kennelijk een rivaal of verbanneling

van de troep. Ik herken haar alleen aan de achterpoten.

Hier komt de rauwheid van de wildernis pas

echt naar voren. Van de knuffeligheid die ik de

leeuwen eerder nog toedichtte, is weinig over.

104

BOTSWANA

Het ritme an het

lopen, de berglucht

en de vergezichten

openen de poriën

en de geest.

Juist door het

landschap in te

drinken, verdiept

ook de blik naar

binnen zich

105

IN HET HART VAN DE LAATSTE WILDERNIS

-TIEN DAGEN OP 4X4 SAFARI IN DE BOTSWAANSE KALAHARI-

De Kalahari-woestijn bedekt een groot deel van Botswana. Het land

is hierdoor relatief dunbevolkt. Je kunt er veilig reizen en alle locals

weten dat reizigers maar voor één ding komen: het wilde dierenrijk.

De regering van Botswana houdt het land bewust exclusief

voor reizigers die écht het land willen bezoeken. Zo vermijden ze

massa toerisme en houden ze hun wildlife ook daadwerkelijk wild.

Dat heeft een keerzijde: er zijn weinig hotels, lodges of guesthouses.

Dat zorgt voor schaarste en hoge prijzen. Wil je Botswana

bezoeken? Houd er rekening mee dat je diep in de buidel moet

tasten. Maar dat geeft je wel een onvergetelijke ervaring.

Wie voor het eerst naar Botswana reist, móét natuurlijk naar de

Okavangodelta, dat is het meest dierenrijke deel van het land.

Wij zijn daar al eerder geweest voor het magazine en zochten

daarom het avontuur in de Central Kalahari Game Reserve

(C.K.G.R.) en de Makgadikgadi Pans. Onvermijdelijk begint de

reis dan in ‘reishoofdstad’ Maun. Van hieruit reis je eenvoudig

de wildernis in van de C.K.G.R. Daal af naar het zuiden en rij de

game reserve in bij Xade. Met je 4x4 trek je met je tent in een

mooie ronde door Deception Valley. Je slaapt hier letterlijk tussen

de leeuwen, je hoort ze brullen in het ochtendgloren. Aan de

oostkant verlaat je het reservaat bij de Matswere Gate. Rij via

de Boteti-rivier het park in van de Makgadikgadi. Vooral aan de

oostkant van dit reservaat vind je uitgestrekte vlakten en zoutpannen

die na het regenseizoen vol water staan. Hier migreren

de zebra’s en wildebeesten naartoe, gevolgd door de cheeta’s,

hyena’s en leeuwen.

BOTSWANA

ANGOLA

ZAMBIA

Chobe NP

NAMIBIË

Okavango Delta

ZIMBABWE

START/EINDE

TRAIL

Ghanzi

MAUN

Deception Valley Lodge

3

Sunday Pan

6 Nxai Park

4

5

Makgadikgadi

Pans NP

2

Matswere Gate

NAMIBIË

ZIMBABWE

ZUID-AFRIKA

BOTSWANA

Xade Gate

1

Central Kalahari

Game Reserve

aanbevolen activiteiten en slaapplekken internationaal vliegveld meer park Columbus-trail

0 m 70 km 140 km


GA NAAR COLUMBUSTRAVEL.NL/KAART/BOTSIE OF SCAN DE QR-CODE.

106

VOORPRET | BOTSWANA

MUNTEENHEID 1 EURO =

12 PULA TIJDVERSCHIL

0 UUR IN ZOMERTIJD /

+1 UUR IN WINTERTIJD

TAAL SETSWANA, ENGELS

LANDOPPERVLAK 13X

NEDERLAND AANTAL

INWONERS 2,3 MILJOEN

REISDUUR 15 UUR

LANDCODE TELEFOON +267

SURF COLUMBUSTRAVEL.NL/

BOTSWANA

1 Trek met je 4x4 de C.K.G.R. in

Deze game reserve is het summum wat

Botswana te bieden heeft aan wildernis.

De omvang doet je duizelen, je bent uren

aan het rijden om het gebied te doorkruisen.

Reis van pan naar pan, van kamp

naar kamp. Onderweg kom je olifanten

tegen, en ’s avonds beginnen de leeuwen

rond je tent te brullen. Let op, dit reservaat

is geen grapje, zorg dat je goed voorbereid

onderweg gaat, met materiaal

(auto, kampeerspullen) waarop je kunt

vertrouwen. Je komt met gemak niemand

tegen op een dag en er is geen hulp om je

even uit de brand te helpen bij problemen

— en leeuwen kennen geen mededogen.

Check vooraf zorgvuldig hoe je een wiel

verwisselt, neem een plank mee waar je

krik op kan staan. Voor de hele game

reserve mag je gerust vijf dagen uittrekken.

Voor de ronde in Deception

Valley zou je aan drie dagen genoeg

moeten hebben, dit is ook het mooiste

deel met de meeste dieren. Let op, je

2x

bo ts wana

WEG VAN DE MASSA

bewegingsruimte is beperkt, lekker een

lange wandeling maken zit er niet bij,

veiligheidshalve zit je vooral in je jeep.

Maar wees gerust, dit is echt een beleving.

Overnachten is het fijnst in een 4x4 met

een uitklapbare daktent. Er zijn verschillende

verhuurders in Maun. Boek tijdig,

misschien wel tien maanden op voorhand.

Prijzen liggen op circa € 180 per dag,

inclusief verzekering, maar zonder extra

kilometers. Enkele aanbieders zijn:

maunselfdrive4x4.com, mckenzie4x4.

com, drivesouthafrica.com, bushlore.com

2 Rijd met je 4x4 dwars door

Makgadikgadi Pans National

Park Ook hier zijn diverse plaatsen

waar je kunt kamperen. Als je in mei,

juni, juli komt, staan de grote panvlakten

waarschijnlijk vol water en flamingo’s.

In die maanden heb je ook kans dat de

Boteti-rivier vol water staat, met nijlpaarden

en krokodillen. Paradijs.

TIPS & TRICKS

4X4 HUREN IN

ZUIDELIJK AFRIKA

Voor een buiten-de-gebaande-paden

roadtrip door Zuidelijk Afrika heb je écht een

4x4 nodig. Dat Google Maps een ‘grote’

weg toont wil niet zeggen dat die weg

geasfalteerd is. Wij hebben goede

ervaringen met Sunny Cars. Sunny Cars

werkt samen met lokale partners en is

vertegenwoordigd in grote steden en op

luchthavens. De website is overzichtelijk, de

supportafdeling Nederlandstalig, het aantal

kilometers ongelimiteerd en de huurprijs allin.

Je bent dus óók verzekerd als een hyena

aan de banden heeft geknaagd. Extra

bestuurder standaard inbegrepen. Let op:

als je van plan bent om de auto in een ander

land in te leveren zul je tegen meerprijs een

grensoverschrijding moeten aanvragen.

Zorg ervoor dat je op tijd tankt; de tankstations

liggen ver uit elkaar.

Als Columbus-abonnee krijg je € 25

korting op je boeking, columbustravel.nl/

abovoordeel

107

VOORPRET | BOTSWANA

3

4

5

6

HIER SLIEPEN WIJ

Er zijn twee manieren om de C.K.G.R. en de

Makgadikgadi Pans te bekijken. De budgetoptie

(maar nog altijd prijzig) is om een 4x4 te

huren met een tent op dak. In de parken zijn

kampeerplekken waar je kunt overnachten.

Sommige campgrounds hebben zelfs een

douche. Zorg dat je van tevoren al een plekje

reserveert als je weet wanneer je de C.K.G.R.

binnenrijdt. Er zijn weinig plekjes en die

kunnen bezet zijn als je op de bonnefooi

binnenkomt. De luxe optie is om te verblijven

in een van de lodges die rond de parken

liggen. Zij bieden naast een geweldig verblijf

ook safari’s in hun eigen game reserve.

Deception Valley Lodge Fraaie lodge

midden in een private game reserve bij de

C.K.G.R. De eigenaren zijn avontuurlijke

Nederlanders die de wildlife in oude glorie

willen herstellen. Leeuwen lopen om je cabin

heen, net als luipaarden, kudu’s, wildebeesten

en zo veel meer. Ze hebben 20

plaatsen inclusief een gezinsverblijf. Je gaat

op safari met uitstekende gidsen. Prijs: $ 350

tot $ 600 per persoon per nacht, afhankelijk

van het seizoen. Juni, juli augustus en

september zijn piekmaanden. Safari en

drinks inbegrepen, WhatsApp:

+27798696027, deceptionvalleylodge.co.bw

Meno-a-Kwena Prachtig tentenkamp met

verbluffend uitzicht over de Boteti-rvier.

Olifanten lopen langs, nijlpaarden badderen

in het water, net als de zebra’s. Je tent is

voorzien van alle luxe en manager Tutalife

doet alles om het je naar de zin te maken. Ze

hebben in totaal tien tenten met 25 bedden.

$ 495 in laagseizoen, $ 960 in hoogseizoen

(juli-augustus), inclusief eten, drankjes en

safari’s, tel. +27113264407, naturalselection.

travel/camps/meno-a-kwena

Camp Kalahari Van dezelfde organisatie als

Meno-a-Kwena, alleen is Camp Kalahari nog

iets verfijnder. Plus je gaat op safari in de

Makgadikgadi, vooral in het hoogseizoen

prachtig om te reizen, $ 620-960 p.p.p.n.

Leopard Plains In de 7.000 ha grote

game reserve van Rob Timcke en Tim

Flachberger lopen elanden, hartebeesten en

luipaarden rond. Zij nemen je mee op safari

en vertellen verhalen. Misschien brengen

zij binnenkort zelfs neushoorns terug.

Ze zijn net begonnen met hun lodge en

tent verblijven en zijn nog zeer betaalbaar!

$ 100-200 p.p. (safari niet inbegrepen),

tel. +264811484240, leopardplains.com

4

5

6

5

109

Ter plekke een

extra verzekering

afsluiten?

Nergens voor nodig

€ 25 korting

voor Columbus abonnees

bekijk de voorwaarden op de abovoordeelpagina van Columbus

of via columbustravel.nl/abovoordeel

Met een huurauto van Sunny Cars weet je waar je aan toe bent. Geen verborgen kosten en geen gedoe

ter plaatse. Wél ben je optimaal verzekerd. Stel dat er sprake is van glas-banden-bodem of dakschade,

dan wordt deze standaard door ons gedekt. Bovendien betalen we het eigen risico aan je terug als je

schade rijdt. Een extra verzekering hoef je dus nooit af te sluiten. Dat voelt goed. Niet voor niets scoren

we met reviews het hoogst van alle autoverhuurders. Een mooiere verzekering is er niet.

Auto met glimlach huren?

Kijk op www.sunnycars.nl of vraag je reisbureau om advies.

VOORPRET | BOTSWANA

BE ST E RE IST IJD

Het regenseizoen loopt van november tot en met april. Dan

is het modderig en nat. De mooiste maanden zijn juni, juli en

augustus, dan is de Kalahari prachtig groen en zijn er volop

dieren. Vanaf september wordt het droog en heet, echt heet.

j f m a m j j a s o n d Maun

33 33 33 32 29 27 26 28 34 36 35 34 temperatuur ( 0 C)

110 103 61 26 5 1 0 0 4 19 47 84 neerslag (mm per maand)

VOOR MIJN PLANNING

Reizen naar Botswana

Vliegen gaat via Johannesburg. Vanaf daar

neem je een charter naar Maun.

Reizen binnen Botswana

Je reist er het fijnst in een grote 4x4, er zijn

te veel mooie zandwegen om te verkennen.

Benzine vind je in Maun, Ghanzi, Gweta.

Ertussen niet. Check elders in Botswana

vooraf waar je kunt tanken, neem voor de

zekerheid een gevulde jerrycan mee. Wie

cashflow over heeft: je kunt met chartervluchtjes

vliegen van kamp naar kamp.

Supervet, best duur ook ($ 250 p.p. per vlucht).

PAPIEREN

Geen visum vereist.

BETALEN

Met creditcard kun je betalen bij tankstations.

Maar het is altijd handig om contant

geld bij je te hebben voor de kleine dingen.

BELLEN EN INTERNET

Wifi is daar waar ze gps hebben. De meeste

lodges hebben het, en de cafeetjes in Maun

ook. Maar ga ervan uit dat het traag gaat en

je lang moet wachten voor je Insta-filmpjes

online staan.

KINDEREN MEE?

Goh, moeilijk. Ja, kinderen meenemen is

veilig. Maar het is fijn als ze een beetje

uithoudingsvermogen en weerbaarheid

hebben, vanaf 12 jaar bijvoorbeeld.

LEZEN

Cry of the Kalahari, Mark en Delia Owens

(1984) (ebook & paperback, 1992); Lonely

Planet Botswana & Namibia, vooral voor

tips rond C.K.G.R.; Landkaart Botswana,

Tracks4Africa, schaal: 1:1.000.000

COLUMBUS-REPORTERS LARS ANDERSON

EN MALOU VAN BREEVOORT VOELDEN

ZICH THUIS BIJ DE SAN

ÉÉn grote familie

‘De San-people leven eigenlijk niet meer

traditioneel in de Kalahari. Maar bij Camp

Kalahari in de Makgadikgadi zijn ze trots

op hun roots, en dat willen ze delen met

bezoekende reizigers. De Johxwasi-stam

nam ons mee naar hun oorspronkelijke

leefwijze. Vooraf denk je dat het een

tourist trap gaat zijn, maar ze vertellen hun

verhaal echt authentiek, vol humor, zang

en dans. Twintig Sans, van oud naar baby,

lieten ons zien welke bladeren beschermen

tegen hoesten, met welke houtjes ze vuur

maken, van welke boom ze zeep maken —

en welke spelletjes ze samen spelen om

plezier te hebben. En dan levert het ook

nog deze geweldige foto op, alsof we terug

in de tijd zijn gefotoshopt!’

111

Vakantiebeurs voor Bijzondere Reizen

in Amsterdam Beurs van Berlage, za 11+ zo 12 januari

en Breda Grote Kerk in Breda, za 1+ zo 2 februari

Agenda

selectie uit de live filmpresentaties in Amsterdam

Presentaties zaterdag 11 januari 2020 Amsterdam Presentaties zondag 12 januari 2020 Amsterdam

Rode Kamer

14:00-14:25 Sun Africa Expeditions | Oeganda, een perfecte mix van wildlife, cultuur en

avontuur

14:30-14:55 Fika Safaris Limited | Wild van safaris? Laat je inspireren op een ontdekkingsreis

door Kenia, Tanzania en Uganda.

16:00-16:25 Caracara Travel | Costa Rica – An amazing experience starts here

16:30-16:55 TravelEssence | Australië door de ogen van de locals

|

Mendes Da Costa Kamer

16:00-16:25 Better Places | Reisexpert Linda die jaren in Nepal heeft gewoond geeft je

tips voor een bijzondere rondreis, 100% op Maat.

Ontvangkamer

11:30-11:55 Mimpi Reizen | Veelzijdig Sumatra, Java en Bali

14:30-14:55 Your Planet | Mongolië rondreizen en Transmongolië Express | individuele

reizen met de specialist

16:00-16:25 GorGeoUs Trips Georgia | Ontdek Georgië, Armenië en Azerbeidzjan met

Georgische Lela en Vlaamse Simon

Der Kinderen Kamer

12:00-12:25 Khuduga Botswana Self Drives | Self drive safaris in Botswana

14:00-14:25 Van Verre Reizen | Woestijn en Wildparken Namibië, individuele rondreis

16:00-16:25 Van Verre Reizen | Individuele maatwerkreis naar onbekend Sulawesi

17:30-17:55 Tabula Rasa Travel | Individuele rondreizen Laos en Cambodja.

Roland Holst Zaal

12:30-12:55 Travelsuriname | Uit liefde voor Suriname

13:00-13:25 Sovjet Reizen | Langs de schatten van Perzië / Rondreizen in Iran

14:30-14:55 Tot hier en verder | Reizen naar niet-erkende landen: Abchazië, Nagorno-

Karabach. Transnistrië & Zuid-Ossetië

15:30-15:55 Music Trails | Muziekreizen met Marc Stakenburg: beleef de muziek in USA,

Cuba en Engeland!

Albert Verwey Kamer

11:30-11:55 Tiara Tours | Trans Siberië/Mongolië Express

13:00-13:25 BirdingBreaks | Fotografie tijdens reizen naar Antarctica: Pinguïns, zeevogels,

zeezoogdieren en spectaculaire landschappen

13:30-13:55 Condor Travels | Selfdrive Peru en Bolivia

16:30-16:55 Tierragua | Reizen naar de onbekende Spaanse regio Extremadura

Veiling zaal

13:30-13:55 Mevo Reizen | Transsiberië en Transmongolië Express

15:00-15:25 Indonesia Travel | Stippel met Indonesia Travel je eigen droomreis uit! Niet

duurder dan een groepsreis

16:00-16:25 Culture Road | Onbekend Midden Oosten: Irak, Saoedi-Arabië en Socotra

Rode Kamer

11:00-11:25 Maroc Travel | Bijzondere Marokko reizen (ambachten, kruiden) en

Marrakech stedentrips – ontmoet de Berbers!

11:30-11:55 TravelEssence | Nieuw-Zeeland door de ogen van de locals

15:00-15:25 ZaZoe Xperience | Op 4x4 avontuur door Afrika; niet voor watjes!

16:00-16:25 Caracara Travel | Costa Rica – An amazing experience starts here

Mendes Da Costa Kamer

11:00-11:25 Better Places | Op reis naar Patagonië? Reisexpert Linda geeft tips voor een

bijzondere rondreis door Argentinië en Chili, 100 % op maat.

13:30-13:55 Better Places | Reisexpert Eileen die jaren in Suriname heeft gewoond geeft

je tips voor een bijzondere rondreis, 100% op Maat.

Ontvangkamer

11:30-11:55 Bureau Balans | Pelgrimeren in Roemenië:Een bezinningstocht langs kloosters

12:30-12:55 Zimba Safaris | Zimbabwe; Meer dan Victoria Falls. Wij nemen u mee naar

verschillende hoogtepunten van dit unieke land


Der Kinderen Kamer

11:00-11:25 EthicalTravelPortal | Ethical Norway | Beyond Fjords & Northern Lights

13:00-13:25 Van Verre Reizen | Individuele rondreis door veelzijdig Chili, van woestijn tot

gletsjer

14:30-14:55 Ciran | Ancient and Modern poetry of Iran in everyday life

15:30-15:55 Music Trails | Muziekreizen met Marc Stakenburg: beleef de muziek in USA,

Cuba en Engeland!

Roland Holst Zaal

14:30-14:55 Indotracks | Op reis door Indonesie per auto, trein, fiets, boot!

15:00-15:25 GroosCom Traven and Day’s in Georgia | Ontdek met ons de landen van Azeri,

Hayastan en Sakartvelo

16:00-16:25 Zimba Safaris | Machtig Mooi Malawi; Natuur & cultuur. Een land ook zeer

geschikt voor families met kinderen.

Albert Verwey Kamer

12:30-12:55 Makasa Tanzania Safari’s | Prive reizen naar Tanzania | Op Safari en naar

Tropisch Zanzibar

15:30-15:55 Kyrgyz Muras | Ontdek duurzaam en veelzijdig Kyrgyzstan. Tips voor een

persoonlijke bijzondere rondreis op maat.

16:00-16:25 Rosetta Reizen | Iran, bakermat van onze beschaving.

Veiling zaal

11:00-11:25 Travel Fiesta | Ontdek authentieke Maya cultuur, actieve vulkanen, indrukwekkende

natuur en paradijselijke stranden in Guatemala & Belize.

✁

B O

Een gratis extra

N!Knip

combi-entreebewijs

dit entreebewijs uit en u heeft gratis toegang tot

de Vakantiebeurs voor Bijzondere Reizen in de Beurs

van Berlage in Amsterdam op zaterdag 11 januari of op

zondag 12 januari.

Dit entreebewijs is alleen geldig in combinatie met

minimaal één officiëel entreebewijs, gekocht via onze

website (www.vakantiebeursamsterdam.nl) of aan de deur.

De Vakantiebeurs Bijzondere Reizen is uw ‘eyeopener’.

200 specialisten (groot en klein)uit de

hele wereld tonen de andere kant van de wereld

en maken uw vakantie tot een bijzondere gebeurtenis

waar u nog jaren aan terugdenkt Bezoek

De Beurs van Berlage in Amsterdam of De Grote

Kerk in Breda, praat direct met de samenstellers

en laat het koude internet even rusten.

Agenda

Presentaties zaterdag 1 februari 2020 Breda

Tickets met korting!

www.vakantiebeursamsterdam.nl

www.beursbijzonderereizenbreda.nl

selectie uit de live filmpresentaties in Breda

Presentaties zondag 2 februari 2020 Breda

Koor




13:00-13:25 Better Places | Reisexpert Emile die al jaren in Indonesië woont geeft je

tips voor een bijzondere rondreis,100% op Maat.

13:30-13:55 Better Places | Reisexpert Linda die al jaren in Costa Rica komt geeft je tips

voor een bijzondere rondreis, 100% op Maat.

14:00-14:25 Norske Noorwegen Reizen | Hurtigruten, per postboot langs de Noorse

kust

14:30-14:55 Ander Licht Reizen | In Darwins voetsporen: Over de mooiste reizen naar

de Galapagos Eilanden

15:00-15:25 Himalayan Vacation Treks & Expeditions | Nepal als basis voor Himalayan

Experience

15:30-15:55 BirdingBreaks | Expeditiecruise Antarctica: Pinguïns, zeevogels, zeezoogdieren

en spectaculaire landschappen

Tegenover M

12:00-12:25 Kyrgyz Muras | Ontdek duurzaam en veelzijdig Kyrgyzstan. Tips voor een

persoonlijke bijzondere rondreis op maat.

12:30-12:55 Your Planet | Noord-Korea ontrafeld | individuele- en groepsreizen met de

specialist

13:00-13:25 Amedida Travel | Argentinië… de highlights en onze eigen geheimen


14:00-14:25 Condor Travels | Selfdrive Argentinie en Chili

14:30-14:55 Splendid Life | Reizen langs bijzondere krachtplekken in Engeland, Ierland,

Portugal en Nederland: ervaar de levenskracht van de aarde

15:00-15:25 ZaZoe Xperience | Op 4x4 avontuur door Afrika; niet voor watjes!

15:30-15:55 GroosCom Traven and Day’s in Georgia | Ontdek met ons de landen van

Azeri, Hayastan en Sakartvelo



Kerkraadskamer

11:30-11:55 Better Places | Reisexpert George uit Georgië geeft je tips voor een bijzondere

rondreis, 100% op Maat.

12:00-12:25 Better Places | Reisexpert Linda die jaren in Nepal heeft gewoond geeft je

tips voor een bijzondere rondreis,

100% op Maat.

12:30-12:55 Better Places | Reisexpert Sigrid die al jaren in Colombia woont geeft je

tips voor een bijzondere rondreis, 100% op maat.

13:00-13:25 Mevo Reizen | Transsiberië en Transmongolië Express


14:00-14:25 Better Places | Reisexpert Eileen die jaren in Suriname heeft gewoond

geeft je tips voor een bijzondere rondreis, 100% op Maat.

14:30-14:55 Better Places | Reisexpert Linda geeft je tips voor bijzondere rondreizen

door de Balkan, 100 % op maat.

Koor


12:00-12:25 Waterproof Cruises & Expeditions



13:00-13:25 Ander Licht Reizen | Antarctica het witte continent. Lezing over de mooiste

expeditiecruises

13:30-13:55 Better Places | Reisexpert Linda geeft je tips voor bijzondere rondreizen

door de Balkan, 100 % op maat.

14:00-14:25 Better Places | Reisexpert Eileen die jaren in Suriname heeft gewoond geeft

je tips voor een bijzondere


14:30-14:55 Norske Noorwegen Reizen | Hurtigruten, per postboot langs de Noorse kust

Tegenover M

11:00-11:25 Mambulu! | Malawi – veelzijdig safariland

11:30-11:55 BirdingBreaks | Expeditiecruise Spitsbergen: IJsberen, Walvissen en spectaculaire

landschappen

12:30-12:55 Your Planet | Mongolië rondreizen en Transmongolië Express | individuele

reizen met de specialist

13:00-13:25 Amedida Travel | Argentinië… de highlights en onze eigen geheimen


14:00-14:25 Himalayan Vacation Treks & Expeditions | Nepal als basis voor Himalayan

Experience

14:30-14:55 Better Places | Reisexpert Anna die al jaren in Cuba komt geeft je tips voor

een bijzondere rondreis, 100% op maat.

15:00-15:25 Better Places | Reisexpert Sander die al jaren in Oeganda woont geeft je tips


15:30-15:55 GroosCom Traven and Day’s in Georgia | Ontdek met ons de landen van

Azeri, Hayastan en Sakartvelo



Kerkraadskamer

11:00-11:25 Better Places | De leukste reizen voor gezinnen met tieners en tips van onze

reisexperts. Regel je reis op maat bij een lokale specialist.

11:30-11:55 Better Places | Reisexpert George uit Georgië geeft je tips voor een bijzondere


12:00-12:25 Better Places | Reisexpert Linda die al jaren in Costa Rica komt geeft je tips


12:30-12:55 Better Places | Reisexpert Sigrid die al jaren in Colombia woont geeft je tips

voor een bijzondere rondreis, 100% op maat.

13:00-13:25 Better Places | Reisexpert Emile die al jaren in Indonesië woont geeft je tips



14:00-14:25 Tot hier en verder | Reizen naar niet-erkende landen: Abchazië, Nagorno-

Karabach. Transnistrië & Zuid-Ossetië

✁

B O

Een gratis extra

N!Knip

combi-entreebewijs

dit entreebewijs uit en u heeft gratis toegang tot de

Vakantiebeurs voor Bijzondere Reizen in de Grote Kerk

in Breda op zaterdag 1 februari of op

zondag 2 februari.

Dit entreebewijs is alleen geldig in combinatie met

minimaal één officiëel entreebewijs, gekocht via onze

website (www.beursbijzonderereizen.nl) of aan de deur.

114

GENIETEN IN DE

Dolomieten

Wintersporten en fijnproeven in een onderbelicht stukje Alpen

Als je voorbijrijdt aan de welbekende skigebieden van Oostenrijk kom

je uit bij de Dolomieten, een Noord-Italiaanse bergketen die als

zomerbestemming reeds op de deur klopt, maar als winterbestemming

nog grotendeels onderbelicht is. Wij gaan op verkenningstocht in

Val di Fassa — op de piste, buiten de piste en aan tafel.

SCHRIJVER PIM WESTENBERG FOTOGRAAF TOM VAN DER LEIJ

115

1. Ervaar de ultieme afdaling

Er is geen top in de Dolomieten die freerider

Tomasso Cardelli niet heeft getrotseerd. Door speciale

opzetstukken kan hij zich als freerider ook bergop

voortbewegen. In tegenstelling tot skiën blijven de

hielen vrij, waardoor de ski’s te allen tijde contact

houden met de ondergrond. Zowel de beklimming

als de afdaling (off-piste) is een ultieme uitdaging.

‘Zodra ik een bergtop zie verlang ik naar de top.

Hoog in de bergen is de sneeuw nog onaangetast,

waardoor ik mijn eigen pad kan bepalen.’ Vandaag

neemt Tomasso ons mee naar de Marmolada, de

hoogste berg (3342 m) van de Dolomieten. Bij het

bevroren bergmeer Lago di Fedaia houdt de weg op

en stappen we over op ski’s met opzetstukken. Er zijn

geen liften, pistes of andere mensen te bekennen.

Alleen wij. De weg naar boven vergt energie.

De harde wind maakt het er niet gemakkelijker op.

Ik probeer desondanks om me heen te kijken. Om de

paar stappen vang ik een glimp op van het panoramazicht,

over witte hellingen en rotsige toppen. De top

komt dichterbij. En de afdaling ook. Want dat is het

mooie aan freeriden: elke meter die je klimt, mag je

ook weer afdalen. Vlak voordat dat moment aanvangt,

haalt Tomasso de opzetstukken onder onze

latten vandaan, zodat we ongehinderd omlaag

kunnen sjezen. Ik probeer de helling breed te

pakken, om zo het meeste uit deze unieke afdaling te

halen. De verse poedersneeuw stuift aan alle kanten

op. Nergens is een sneeuwmachine te bekennen,

nergens een skispoor van een andere wintersporter.

Nu snap ik waarom Tomasso dit het ultieme

gevoel van vrijheid noemt. Ervaring is niet vereist.

Een instructeur wel! Vanaf € 65 p.p. voor een halve

en € 100 p.p. voor een hele dag, fassasport.com

2. Maak een sneeuwschoenwandeling

Zodra we uit de Vajolet-skilift stappen maakt een

aantal skiërs meteen weer aanstalten om af te dalen.

Wij niet, want onder onze voeten zijn vandaag geen

ski’s maar sneeuwschoenen gebonden. We slaan een

besneeuwd wandelpad in dat vlak naast de piste

begint. Na vijf minuten wandelen buigt het pad af

naar Val de Gardecca. Het rumoer is weggestorven

en er is niemand meer te bekennen. De verse sneeuw

kraakt onder mijn voeten. Voor mij als winterliefhebber

bestaat er haast geen lekkerder gevoel. Na

een uur wandelen door bosrijk gebied bereiken we

de bodem van Val de Gardecca. De vallei is omringd

door bergtoppen van rond de drieduizend meter,

Vorige pagina’s

Beste voetje voor

Een route is er niet.

We moeten de afgelegen

Rifugio Stella Alpina, in het

door machtige bergtoppen

omringde niemandsland dat

Val de Gardecca heet,

op eigen kracht bereiken.

Onze voeten zijn in sneeuwschoenen

gestoken.

Maar nog steeds zakken we

tot onze kniën weg in

de sneeuw. Een lesje in

nederigheid jegens

Moeder Natuur.

Rechts

Piekfijn

De Dolomiti Superski is een

van de grootste skigebieden

ter wereld, met het Sellamassief

als letterlijk en

figuurlijk hoogtepunt.

‘Zodra ik

een bergtop

zie verlang ik

naar de top’

die – vanuit ons oogpunt – zo’n zevenhonderd meter

boven ons uittorenen. We overnachten vannacht

in Rifugio Stella Alpina. Deze afgelegen herberg is

in de winter alleen per sneeuwschoenwandeling

of langlaufloipe bereikbaar, vanaf € 65 p.p. (incl.

ontbijt en diner), rifugiostellaalpinaspizpiaz.com

3. Beklim een bevroren waterval

Terwijl ik mezelf, gewapend met stijgijzers en

pikhouwelen, naar boven hijs, zie ik de waterval

achter de buitenste ijslaag naar beneden kletteren.

Gids Tomasso stelt me gerust en verzekert me dat het

ijs dik en stevig genoeg is. Het kwik zakte afgelopen

nacht tot -25 graden Celsius. Hierdoor is het van

medio december tot begin april mogelijk om zo’n

beetje elke waterval in de Dolomieten te beklimmen.

De waterval die wij beklimmen ligt nabij Fontanazzo,

een piepklein dorpje in Val di Fassa. Tomasso gaat

ons voor. Eerst schopt hij de ijzers in de ijswand

en vervolgens slaat hij zijn pikhouwelen in het ijs.

Hak, hak, tsjak, tsjak. Het ziet er soepeltjes uit.

Zo moeilijk kan het niet zijn, toch? Vanaf € 180 voor

twee personen, fassasport.com. Reserveren via

tommi@omnimail.sm of tel. +393332487834.

4. Ontdek het sneeuwlandschap

te paard

Langlaufers in de omgeving van het dorpje

Campitello kijken raar op als we langs hobbelen.

Paardrijden is nou niet bepaald een typische winteractiviteit.

De zestien paarden van Charlotte Horse

Riding voelen zich echter als vissen in het water

op de besneeuwde ondergrond. Dat blijkt wel als

Charlotte ons, als een heuse cowgirl, een bergpad

op jaagt. Mijn paard, Macchia, is zichtbaar in zijn

element. Voordat Charlotte de paarden onder haar

hoede nam, was hun situatie beduidend slechter.

116

OOLOMIETEN - ITALIË

117

De dieren werden door hun vorige eigenaren mishandeld.

Littekens van zweepslagen zijn nog zichtbaar

op hun lijven. Na een poosje belanden we op

een hoogte van 2100 meter. Van hier kijken we uit

over Canazei en het Sellamassief, vanaf € 30 per

uur en € 50 voor twee uur, chorseriding.com

5. Verken het grootste skigebied

ter wereld

Tijdens je wintersportvakantie beland je vroeg of

laat op Dolomiti Superski. Dit uitgestrekte skigebied

beschikt over 1200 kilometer aan pistes,

verdeeld over twaalf bergkammen, en is daarmee

een van de grootste skigebieden ter wereld.

Hypothetisch zou het mogelijk moeten zijn om een

week lang te skiën zonder een lift twee keer te

nemen. Ook de locals maken handig gebruik van

het netwerk. Voor familiebezoekjes in andere valleien

worden niet zelden de latten ondergebonden.

Langlaufen en skiën is simpelweg sneller dan de

auto nemen. Een skipas voor Dolomiti Superski kost

je € 55 per dag. Hoe meer dagen, hoe voordeliger,

dolomitisuperski.com

6. Proef de keuken van Trentino

De regio Trentino werd pas na de Eerste Wereldoorlog

onderdeel van Italië. Daarvoor behoorde hij toe aan

Oostenrijk. Die wisseling van de wacht is te zien en te

proeven. In het plaatsje Pozza di Fassa schuiven we

aan in Restaurant Salin. De connectie met Oosten rijk

zien we meteen terug in het interieur: houten

plafond, houten tafels en stoelen, bloemetjesgordijnen

en kleurrijke tafelkleden. De connectie met

Italië openbaart zich pas als we de kaart openslaan.

Geen wienerschnitzel te bekennen. Wel 46 verschillende

pizza’s, waaronder een pizza Wurstel (met

Frankfurterworst) en pizza Tirol (met spek).

Dat dan weer wel, soreie.com. Het grote voordeel

van winter sporten in Italië, ten opzichte van Oostenrijk,

komt pas écht tot uiting in familiehotel Césa

Tyrol. Als eerbetoon aan de regio wordt er elke

Rechts

Tijd voor actie

Sneeuwschoenwandelen,

ijsklimmen en freeriden;

gids Tomasso Cardelli is van

alle markten thuis. Hij neemt

ons mee naar de ongereptste

en avontuurlijkste plekken

van de Dolomieten.

avond een regionaal menu samengesteld. Ravioli

staat vrijwel elke dag op het menu. Volgens de

chef wordt de ravioli, met vullingen als pompoen,

schüttelbrot, hert, spek en spinazie, nergens anders

in Italië zo goed bereid als hier. Buen appetito!

hotelcesatyrol.com

7. Laat je adviseren door de

beste sommelier van Italië

‘Het gaat om veel méér dan wijn. Ook de beleving

eromheen telt,’ zegt Roberto Anesi, die in 2017

werd verkozen tot beste sommelier van Italië.

In zijn restaurant en wijnbar El Pael, in Canazei,

geeft Roberto advies op maat, aan tafel. ‘Als sommelier

ben ik eigenlijk een soort psycholoog; ik probeer

mijn gast te begrijpen,’ zegt hij. Het wijnassortiment

wisselt voortdurend. Verreweg de meeste van de

350 wijnen op de kaart komen uit de regio. Trentino

staat vooral bekend om zijn witte wijnen. De meeste

zijn mousserend. Roberto beveelt de Trentodoc aan

als aperitiefwijn. Gedurende de avond serveert hij

wijnen die op onze voorkeuren zijn aangepast.

Reserveren is aanbevolen, elpael.com

8. Kom tot rust in een spa

De Dolomieten nodigen zó uit tot buitenspelen dat

je bijna zou vergeten dat er ook nog gerelaxt moet

worden. Dat kan heel goed bij QC Therme. Verspreid

over drie verdiepingen geniet je hier van sauna’s,

Turkse stoombaden, massages, jacuzzi’s en meer.

Maar de grootste blikvanger ligt buiten: een aantal

buitenbaden met prachtig uitzicht op de bergen.

Nu ik mijn armen over de rand van een van de

buitenbaden heb gevouwen, probeer ik me te

oriënteren. Daarginds zie ik de bergpas waar ik

eerder vandaag vanaf skiede. Ietsje verderop ligt de

bergtop die ik trotseerde met speciale freerideski’s.

En ertussenin spot ik de bergkom waarin ik een deels

bevroren waterval beklom. De perfecte samenvatting

van een perfecte wintersportreis, vanaf € 40 voor een

dagdeel en € 48 voor een hele dag, qctherme.com

118

OOLOMIETEN - ITALIË

WINTERSPORTEN MET NÉT DAT BEETJE EXTRA

-Een weeklang eten en kilometers vreten in de Dolomieten-

De Dolomieten zijn groot en het is dan ook zaak om focus aan te

brengen. Wij kozen Val di Fassa – een dal dat zich uitstrekt tussen

Canazei en Moena – als uitgangspunt. Dit twintig kilometer lange

dal beschikt over steengoede faciliteiten en er zijn voldoende

mogelijkheden om er de drukte, die sowieso al meevalt, te ontlopen.

Het gebied ligt op 1000 kilometer rijden van Utrecht. Ietsje

verder dus dan de gebaande wintersportgebieden in Oostenrijk.

Maar daar krijg je dan wél een unieke wintersportbeleving voor

terug: het berglandschap is anders-dan-anders, het eten is goed,

de mensen zijn gastvrij en je komt er weinig landgenoten tegen —

óók weleens lekker. Door het dal loopt één hoofdweg die alle zeven

dorpjes met elkaar verbindt. Canazei is de toeristische trekpleister.

Vooral vanwege zijn ligging, die toegang biedt tot de Sellaronda

(een populaire skiroute om het Sellamassief heen). De meeste

hotels, restaurants en verhuurbedrijven vind je langs deze hoofdweg.

Je moet Val di Fassa echter vooral zien als uitvalsbasis voor de

skigebieden in de omringende bergen; het is geen bestemming an

sich. Het Ladinisch (een Reto-Romaanse taal) is de officiële taal.

DE DOLOMIETEN

DUITSLAND

ZWITSERLAND

ITALIË

OOSTENRIJK

Parco Naturale

di Fanes-Sennes-Braies

DOLOMIETEN

BOLZANO

ITALIË

Parco Naturale

5

Puez Odle

Dolomiti Superski

2

Val de Gardecca

Parco Naturale

Sciliar-Catinaccio

Campitello 4 7 Canazei

3 Fontanazzo Lago di Fedaia

6 8 Pozza di Fassa 1

Marmolada (3343 m)

Val di Fassa

Moena

Cortina d’Ampezzo

Parco Naturale

Paneveggio Pale

di San Martino

Venetië 170 km

aanbevolen activiteiten en slaapplekken internationaal vliegveld meer park

0 m 7 km 14 km


GA NAAR COLUMBUSTRAVEL.NL/KAART/DOLCE OF SCAN DE QR-CODE.

NOG MEER TIPS: COLUMBUSTRAVEL.NL/ITALIE

120

VOORPRET | OOLOMIETEN

Reizen naar de Dolomieten Met de auto naar

Noord-Italië rijden is goed te doen. Wij vlogen

zelf met KLM naar Venetië, en reden in drie

uurtjes naar Canazei. Hoe je het ook wendt of

keert: je zult altijd een bergpas over moeten om

in een van de dalen te komen. Fingers crossed

dat het niet sneeuwt. Er zijn ook shuttlebussen

van en naar de luchthavens van Verona, Bergamo

en Venetië, vanaf € 35, flyskishuttle.com

Reizen binnen de Dolomieten Skibussen

(€ 2 voor een enkeltje) rijden tussen verschillende

liften en hotels in het dal. Om in andere

gebieden te komen pak je de regionale bus.

Voor alle bussen geldt dat ze voornamelijk over

de hoofdwegen rijden. De gebieden erachter

zijn, zonder auto, moeilijker bereikbaar.

voor mijn planning

Skiverhuur Bij Rightfeeling in Canazei helpen

ze je graag aan de juiste ski’s en afstelling.

De nieuwste schoenen, ski’s, stokken en helm

kosten bij elkaar € 25 per dag. Ouder materiaal is

beschikbaar vanaf € 15 per dag, rightfeeling.com

Kinderen mee? Zeker, maar pas de activiteiten

daar dan op aan. IJsklimmen is niet weggelegd

voor jonge kinderen. Net als freeriden.

Let op: de rode pistes zijn de mooiste

afdalingen. Al zijn de blauwe pistes dichter bij

het dal ook de moeite waard. Voor skiën geldt:

hoe hoger, hoe steiler, hoe ruiger.

Bellen en internet Internetten en bellen

via je Nederlandse bundel. Overal bereik.

Ook hoog in de bergen.

COLUMBUS-SCHRIJVER PIM WESTENBERG LEGT DE LAT HOOG

‘Als ik maar één keer per jaar op vakantie zou kunnen, zou ik gaan

wintersporten. Ik kan intens genieten van besneeuwde bergen,

verse sneeuw die onder mijn ski’s kraakt, knusse avonden in chalets

en sportieve activiteiten. In de loop der jaren heb ik heel wat

wintersportgebieden gezien. Maar de Italiaanse Dolomieten staan

vanaf nu met stip op één. Dat heeft er vooral mee te maken dat het

nergens echt druk is, door de grote hoeveelheid pistes. Bovendien zijn de

Dolomieten nog redelijk onontdekt onder Nederlanders. Fotograaf Tom

en ik kletsten ons in de skiliften een slag in de rondte zonder dat iemand

ons kon verstaan. Dat is in de meeste wintersportgebieden wel anders.’

Ski de

Sellaronda

Zo doet

iedereen het

De Sellaronda

is de beroemdste

DE GEBAANDE PADEN

MET LOCALS • BESTE TIMING • KORTE WACHTTIJD

MAAR DAN

À LA

Columbus

‘skitour’ van de Dolomieten en loopt om het

Sellamassief heen. Deze veertig kilometer

lange tour loopt door vier skigebieden heen:

Val Gardena, Alta Badia, Arabba and Fassa.

De groene ronde loopt tegen de klok in, de

oranje met de klok mee. Voor de ervaren en

zeer snelle skiër is het in vier uurtjes te doen.

Maar het is aan te raden om er wat meer tijd

voor uit te trekken, zodat je onderweg kunt

genieten van de fantastische panorama’s.

Zo doe jij het

De Sellaronda loopt dus óm het massief

heen. Maar de mooiste tour loopt óver de

berg heen. Op Passa Pordoi heb je naast de

groene (rechtsom) en oranje tour (linksom)

nóg een optie: de skilift naar boven. Vanaf

het station op de top (2950 m) kun je,

onder leiding van een gids, een off-pisteafdaling

maken, en de Sellaronda achthonderd

meter lager weer oppakken.

121

VOORPRET JOU

ga met columbus

op fotografiereis

in engeland

Op de eerste Columbus-fotografiereis neemt onze fotograaf Tim Bilman je

mee naar het Engelse Lake District. In dit betoverende nationaal park ga je een

weeklang op pad met een kleine groep andere deelnemers om je fotografie

naar een hoger niveau te tillen. Door dagelijkse workshops kun je nieuw

opgedane kennis direct in de praktijk brengen en feedback krijgen.

>> 8 dagen inclusief 6 fotografieworkshops // KLM-vluchten //

lokaal vervoer // goed middenklassehotel // ontbijt en diner // activiteiten

boek nu

beperkte

plaatsen!

src-reizen.nl/fotografiereis-columbus

VOORPRET

fotografiecolumn

landschapsfotografie

— Wil je je reisfoto’s net een tikkeltje beter maken? Tim tipt —

Leuk hoor, al die beelden om bij weg te dromen, maar het is nog leuker als

je het zelf ook gewoon kan. In deze nieuwe reisfotografierubriek ontleedt

Columbus-fotograaf Tim Bilman beelden die hij maakte tijdens zijn reizen

en geeft hij tips om jouw fotografie naar een hoger niveau te tillen.

verhaal

Voordat we gaan nadenken over compositie en

techniek, is het belangrijk dat je weet wat je wil

vertellen met een beeld. Dit beeld is geschoten voor

een outdoorreportage in Spaans Baskenland. Het is

voor mij belangrijk dat het beeld ‘outdoor’ ademt en

niet een doorsnee landschapsfoto wordt.

Compositie

Nu het thema is vastgesteld, ga ik op zoek naar een

compositie waarbij ik het natuurschoon van de regio

en het outdoorgevoel in één beeld kan vastleggen.

Eerst ga ik op zoek naar hoogte om overzicht te krijgen.

Door iemand in de voorgrond bij de tent te plaatsen,

creëer ik een gevoel van vrijheid; het échte outdoorleven.

Er gebeurt plotseling iets in het landschap. Je ogen worden

getriggerd door de tent en de persoon ernaast. Ik laat de

persoon juist níét in de camera kijken, maar wegkijken.

Hij leidt je hierdoor niet af en nodigt je als het ware uit

om mee te kijken naar het uitzicht. Dit beeld draait

immers om het landschap; hij is slechts te gast.

Doordat de tent bijna dezelfde kleur heeft als de ondergrond

en dus niet contrasteert, zorg ik voor een lichtbron in de tent.

In dit geval een draadloze flitser. Maar dit kan ook een felle

zaklamp zijn. Hierdoor valt de tent net wat meer op. De kans

is dus nóg groter dat je oog er meteen op valt. Alleen nog

even wachten op mooi licht van de weergoden, en ik kan de

camera het werk laten doen. Als fotograaf is geduld altijd

een schone zaak.

Techniek

Nu ook de compositie is vastgesteld, stel ik de camera in.

Ik kies voor een 50mm lens, omdat deze lens het dichtst in

de buurt komt van het perspectief van het oog. Ik wil jou

als lezer het gevoel geven dat je zelf op die helling staat.

Doordat er een mens in de voorgrond staat kies ik voor een

snelle sluitertĳd, zodat ik geen beweging (en daardoor

een onscherp persoon) krijg. Het diafragma stel ik in op

een waarde boven de f8, omdat ik zowel de gebeurtenis

in de voorgrond als de achtergrond scherp wil hebben.

123

Ontmoet Peru-expert

Guido van Es

De toeristische impact op Peru valt niet te ontkennen. Er zijn plannen voor een luchthaven die

nóg meer toeristen naar Machu Picchu zal brengen en de eilanden in het Titicacameer hebben

inmiddels meer weg van een Efteling. Toch is het mogelijk om het land op duurzame en unieke

wijze te ontdekken. Guido van Es — Peruspecialist voor reisorganisatie Better Places — legt uit hoe.

Allereerst: wat is de stand van zaken met

betrekking tot massatoerisme in Peru?

‘Een aantal bestemmingen in Peru gaat gebukt

onder massatoerisme. Op nummer één staat

natuurlijk Machu Picchu. De regering voert om

de haverklap nieuwe regels door. Eerst was het

nog zo dat je een ochtend- of middagticket

kon kopen. Nu worden de tickets per uur verkocht.

Als toerist mag je slechts een maximum

aantal uren blijven. Op die manier willen ze de

menigte beter spreiden. Ondanks de drukte is

het een fantastische plek, die je één keer in je

leven gezien moet hebben. Ook Rainbow

Mountain is uitgegroeid tot een toeristensensatie.

Een jaar nadat er voor het eerst over

de regenboogkleurige bergrug werd gepraat,

gingen wij erheen om poolshoogte te nemen.

Er kwamen toen al tweehonderd bezoekers

per dag. Tegenwoordig is dat het tienvoudige.

En dan heb je nog het Titicacameer. Veel

toeristen brengen tijdens hun reis aan dit

grootste meer van Zuid-Amerika een bezoek

aan de drijvende Uros-eilanden. De bewoners

van deze rieteilanden kleden zich speciaal

voor de toeristen aan en voeren een theaterstukje

op. Door de vele bezoekers dreigt het

meer zijn charme te verliezen. Ik heb mensen

uit de duurzame toeristenwereld in Peru weleens

horen zeggen dat het beter zou zijn als

we de stop eruit trekken, de hele boel doorspoelen

en opnieuw beginnen. Al deze attracties

leveren een plaatje van een foto op en ik snap

waarom mensen erheen willen. Maar het is

jammer hoe de ontwikkeling is verlopen.’

Hoe vermijden jullie als reisorganisatie

de massa?

‘We bieden reizigers waar mogelijk een mooi of

beter alternatief aan voor populaire plekken.

Zo hebben we een alternatieve Rainbow

Mountainroute uitgestippeld; een ander dorpje

als uitvalsbasis, waardoor je een ander stuk

moet rijden en een ander stuk van de bergkam

ziet. Want het is echt niet zo dat de regenboogkleuren

maar op één plek te zien zijn. Wil jij

graag naar het Titicacameer? Laat de eilanden

Amantani en Taquile dan links liggen en blijf

slapen bij een lokale familie op het schiereiland.

Je zit dan eveneens aan de oever en ziet twee

dagen lang bijna geen enkele toerist. Zo is het

Titicacameer ineens weer prachtig. Je zou er

ook voor kunnen kiezen om een toeristische

highlight te combineren met een authentieke

reiservaring.’

Hoe bedoel je?

‘Weinig mensen weten bijvoorbeeld dat Cusco

— doorgaans het vertrekpunt van een reis naar

Machu Picchu — tot de beste koffieregio’s van

het land behoort. Als je de door ons ontworpen

Koffieroute volgt, wandel je over eeuwenoude

Incapaden, proef je van de Peruaanse keuken

en word je met open armen ontvangen door

koffieboeren en hun gezinnen, alvorens je naar

de Incaruïnes gaat. Een flink stuk zuidelijker ligt

Colca Canyon. Ik raad je aan om een bezoek

aan de beroemde Cruz del Condor (uitzichtpunt)

te combineren met een authentiek

verblijf. Vrijwel iedereen logeert in het centraal

gelegen Chivay, waar je ook de bekende

warmwaterbaden en doorsnee hotels vindt.

Coporaque ligt op slechts een kwartier rijden.

124

Met de klok mee

Inwoonster van Vicos.

// Guido op de motor

in NP Manu.

// Spelen in Vicos.

// Apu Ecolodge in

Caraz wordt gerund

door een bessenboer.

Ik heb mijn hart verpand aan de

bergdorpen in Midden- en Noord-Peru

Dit lieflijke dorpje beschikt zelf óók over warmwaterbaden,

die je waarschijnlijk alleen maar

hoeft te delen met dorpsbewoners. Het hoger

gelegen Sibayo is een stenen dorpje à la Asterix

en Obelix. Er liggen geen warmwaterbaden,

dus je moet tegen de kou kunnen. Maar het is

een paradijs voor slow travellers. Door deze

alternatieve benadering spek je de lokale

economie. En je krijgt er een bijzondere reiservaring

voor terug.’

Waar treed je volgens jou nog écht buiten de

gebaande paden?

‘Eigenlijk is het heel simpel: als je in Peru

de massa wil vermijden kies je níét voor het

standaardrondje door het zuiden. In de bergen

van Midden- en Noord-Peru liggen meer dan

genoeg onaangetaste bestemmingen, zoals de

vele comunidades (bergdorpen). Het gemeenschapstoerisme

dat zich in deze dorpen

afspeelt biedt avontuurlijke reizigers een

welkome afwisseling voor massaal bezochte

attracties. Eén van de redenen waarom het

gemeenschapstoerisme nu pas op gang komt,

is dat de locals vaak angstig waren voor buitenlanders.

Vooral voor blanke mannen met een

beetje baardgroei. Die angst is ontstaan door

de conquistadores — er zaten natuurlijk ontzettend

foute Spanjaarden tussen — en de mijnbouw.

Mijnen waren eng. Men gebruikte rare

machines en er werd geboord in heilige bergen.

Het idee om nu juist met deze buitenstaanders

samen te werken strookt niet met de wilde

verhalen die ze kennen. Ook ik ben in het begin

weggejaagd en bekogeld met stenen. Elke keer

als ik een meeting had in een van de dorpen,

verstopte de moeder van mijn gesprekspartner

zich tussen de cavia’s in de keuken, omdat ze

bang was dat ik haar iets aan zou doen.’

Welke comunidades mag je als reiziger zeker

niet overslaan?

‘Momenteel werken we met meer dan vijftig

comunidades samen. Het gebied dat me het

meest aan het hart gaat ligt rond de Noord-

Peruaanse stad Huaraz. Het stadje Caraz ligt

op ‘slechts’ 2250 meter hoogte. Je slaapt er in

mooie accommodaties (zoals Apu Ecolodge)

en er zijn heerlijke farm-to-tablerestaurants.

Voor de échte avonturier — mensen die zelf de

interactie aan durven gaan — raad ik Vicos aan.

Er zijn twee Quechuafamilies die er gastverblijven

hebben en unieke ervaringen in de

omgeving aanbieden. Voor de alles-in-één

ervaring reis je nog verder naar het noorden.

Chachapoyas is Peru in het klein. Je vindt er

grote archeologische complexen, de natuur is

prachtig en de flora en fauna endemisch.

Trek hier een week voor uit en combineer het

met de omgeving van Tarapoto. We merken

dat steeds meer reizigers kiezen voor een

uniek verblijf bij de locals. De dorpen worden

er daadwerkelijk beter van. Wat we zien is dat

de inkomsten voornamelijk worden gebruikt

voor onderwijs en gezondheidszorg — uitgaven

die ze zonder het gemeenschapstoerisme niet

hadden kunnen doen.’

Zelf een unieke reis maken door Peru?

Neem contact op met Guido en hij stelt

graag een reis op maat voor je samen.

betterplaces.nl/rondreis-peru

125

Met Columbus win

je nog eens wat

KANS MAKEN? GA NAAR COLUMBUSTRAVEL.NL/WIN

1. 2x t.w.v. € 65

Op expeditie met de Abel Tasman

Ga op ontdekking op de Marker Wadden

met de Abel Tasman, het expeditieschip

van NAUPAR. De driemaster vaart vanuit

Lelystad of Hoorn naar het nieuwste

natuurparadijsje van Nederland. Koffie, lunch

en borrelhapjes zijn inclusief, naupar.nl

2. 1x € 80

Draadloze oortjes

van Skullcandy

De draadloze oortjes van Skullcandy met

het handige ‘clip-anywhere’-systeem zijn

speciaal ontwikkeld voor de avonturiers

die niet zonder hun audio kunnen. De oortjes

verliezen is geen optie en draadjes zitten

nooit in de weg. De Vert heeft een batterijduur

van 12 uur en beschikt over de

Rapid Charge-technologie, waarmee je met

10 minuten opladen alweer 2 uur verder kan,

skullcandy.eu

Overnachten bij Mooirivier

Kom helemaal tot rust aan de oever van

de Overijsselse Vecht in het stijlvolle hotel

Mooirivier. Het Scandinavische design en

hoge plafond met oude houten spanten

brengen je in de Deluxe Loft in de juiste

sferen, terwijl buiten direct voor de deur

het Vechtdal op je wacht om ontdekt te

worden, mooirivier.nl

3. 1x € 159

ALLEEN VOOR ABONNEES

VUL JE ABONUMMER IN EN WIN!

4.

1x € 190

FJÄLLRÄVEN SINGI 28L

De Fjällräven Singi 28L is een waterdichte en slijtvaste trekkingrugzak, met tal van handige

eigenschappen voor een hele dag op stap. De gewatteerde heupgordel kan eraf worden

gehaald voor een lichtere rugzak, de lange ritssluiting zorgt voor een goed overzicht van

de inhoud en met het drinkwatersysteem blijf je comfortabel gehydrateerd, fjallraven.nl

126

Columbus

COMMUNITYWEDSTRIJDEN

MET JE REISFOTO'S MAAK JE

ELKE MAAND KANS OP TOPPRIJZEN

>> WINNAAR MAANDWEDSTRIJD #MYNORWAYSTORIES

5.

1x € 218

JAS VAN NECKPACKER

Lange en vermoeiende reisdagen zijn met de Neckpacker

een stuk draaglijker. De jas is dankzij de speciale zakken voor

je paspoort, telefoon of tickets al handig, maar is uniek met

ingebouwde opblaasbare kussens in de capuchon en rug.

Reizen was nog nooit zo comfortabel, neckpacker.com

Columbus Communitylid Jesse wint met deze duizelingwekkende

dronefoto van het Noorse nationaal park Ånderdalen een rugtas van

Fjällräven en maakt kans op een Nikon D7500 camera met AF-S DX

NIKKOR 18-105 VR f/3.5-5.6G ED VR-objectief t.w.v. € 1499. Als je goed

kijkt, zie je de hut waar hij enkele dagen heeft gespendeerd zonder

iemand te zien, jessenrvs.columbustravel.nl

>> winnaar themawedstrijd ZON & SNEEUW

6.

1x € 220

TIMOK 60 LITER

Ons groene label verdient

deze Timok van 60 liter

niet alleen dankzij het PVCvrije

canvas, maar ook door te

denken aan het verlengen

van de levensduur. De koffer

is vocht- en vuilwerend, heeft

een versterkte bodem en een

extra randbescherming.

Het euvel van een kapot

wieltje kan simpel verholpen

worden met een inbussleutel,

vaude.com

Columbus Communitylid Willemien Jongman sleept een vliegticket

van Air Europa naar Spanje in de wacht met haar prachtplaat van

White Sands National Monument, een uniek Amerikaans natuurgebied

met duinen van gipskristallen, willemien.columbustravel.nl

Je valt elke maand in de prijzen met je reisfoto’s

op columbustravel.nl/wedstrijd

127

NBBS Reizen is partner van

Verre

Reizen

op maat

Afrika - Australië, Nieuw-Zeeland & Pacific - Azië

USA & Canada - Midden- & Zuid-Amerika

Ben je op zoek naar een verre reis op maat, dan ben je bij NBBS Reizen aan het goede adres.

Onze ervaren medewerkers maken graag een offerte op maat, volledig afgestemd op je reiswensen.

Je kunt rekenen op onze uitgebreide kennis en ervaring.

www.nbbs.nl - E info@nbbs.nl - T 010 2 891 891

COLOFON

Uitgever Pim Osterhaus

Hoofdredacteur Mark Mackintosh

Aan deze editie werkten mee Tom Aussems, Emmy Bekker, Manon Suykerbuyk, Ursula Hopson, Marije van de Vlekkert,

Pim Westenberg, Jan Willem Papo, Malou van Breevoort, Tom van der Leij, Lars Anderson, Mirjam Bleeker,

Thijs van den Burgh, Geert Jan Hahn, Elke Berens, freepik

Internet Harm van Kessel, Saphira Siahaya-Ursepuny, Kim van der Wegen

Marketing Charlotte Fanger, Natasja Ramautar

Advertentiemarkt Arian Azad

Adverteerders Bo Byblos, 020-6268469 // Djoser, 071-5126400, djoser.nl // Eastpak, 0800-3949061, eastpak.com // Goboony,

085-4016832, goboony.nl // Kerala Tourism +91 471-2321132, keralatourism.org // NBBS, 010-2891891, nbbs.nl // Qatar

020-7941434, qatarairways.com // SRC, 050-3123123, src-reizen.nl // Sunny Cars, 023-5669696, sunnycars.nl // Vakantiebeurs,

030-2955911, vakantiebeurs.nl // Vliegtickets, 0900-9556, vliegtickets.nl

Nieuwe abonnementen Columbus verschijnt negen keer per jaar, columbustravel.nl/abo of postbus 23620, 1100 EC

Amsterdam Vragen over je abonnement Tel. 085-8888313 (op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 u), klantenservice@

columbusmagazine.nl. België: tel. +32 (0)78-480911. Abonnementsprijs per jaar: Nederland en België € 56,25, rest van de

wereld: op aanvraag. Cadeau-abonnementen stoppen na de abonnements periode automatisch. Met uitzondering van

cadeau-abonnementen, geldt voor het beëindigen van een abonnement een opzegtermijn van drie maanden voor afloop

van de abonnementsperiode. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement omgezet in een abonnement voor

onbepaalde tijd. Adreswijzigingen of andere wijziging in gegevens of voor het opvragen van je abonneenummer:

columbustravel.nl/abonneeservice Welkomstcadeaus zolang de voorraad strekt. Indien het welkomstgeschenk niet meer

voorradig is, wordt automatisch het kortingsabonnement gekozen. Drukkerij Habo DaCosta BV Losse verkoop

Nederland Columbus kost € 6,25 per editie in de losse verkoop, Aldipress, tel. 030-6660611 Losse verkoop België AMP,

tel. (+32) 25294400 © New Skool Exploitatie BV 2020, alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

verveelvuldigd en/of openbaargemaakt, door middel van druk, kopie, microfilm, of op welke wijze dan ook zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Insturen redactioneel materiaal Columbus is niet

verantwoordelijk voor ongevraagd ingestuurd redactioneel materiaal. Ongevraagd materiaal wordt niet teruggezonden.

Voor het aanbieden van redactioneel materiaal of het indienen van ideeën en verzoeken, zie columbustravel.nl/contact

Columbus Travel is een uitgave van New Skool Exploitatie BV, dat onderdeel is van New Skool Media BV,

Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam, columbustravel.nl, info@columbusmagazine.nl

(let op: vragen over abonnementen worden alleen beantwoord via klantenservice@columbusmagazine.nl)

Privacy New Skool Media BV, de uitgever van Columbus Travel, legt van haar abonnees en klanten in het kader van haar dienstverlening

gegevens vast. Deze persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de toepasselijke weten regelgeving, waaronder de

Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Kijk voor het privacybeleid van New Skool Media op newksoolmedia.nl/

privacyvoorwaarden. Via privacy@newskoolmedia.nl en/of via New Skool Media B.V., ter attentie van Afdeling Klantenservice Privacy, Postbus

23620, 1100 EC Amsterdam, kun je altijd contact opnemen met vragen over dit privacybeleid.

129

VOLGENDE KEER

DE MOOISTE REIZEN WEG VAN DE MASSA

EEN SNEAK PREVIEW VAN DE VOLGENDE COLUMBUS TRAVEL

33 ROADTRIPS DIE JE EENS IN JE LEVEN

GEMAAKT MOET HEBBEN

OFF-ROAD IN PATAGONIË // MET DE TAXI DOOR DE WESTELIJKE JORDAANOEVER //

DE LEUKSTE CAMPERTOCHTEN VAN EUROPA // MET EEN SOVJETBUS DOOR MONGOLIË

+NOORWEGEN // DUITSLAND // TUNESIË // GROOT-BRITTANNIË

Editie 88 valt op 14 februari op de mat bij abonnees en ligt op 18 februari in de winkel

130

VOOR JOU

columbus

reisreportages

Op veler verzoek maken we Columbus Travel-reisreportages

uit eerdere edities van het magazine online beschikbaar. Onze abonnees

krijgen daarmee overal ter wereld toegang tot prachtige reisverhalen en

uitgebreide reisinformatie over hun favoriete bestemmingen.

GRATIS

nieuw

abonneevoordeel!

registreer je eenmalig op

columbustravel.nl/meldjeaan

DJOSER

De andere manier van reizen

Djoser Rondreizen

Meer dan 300 pagina's

prachtige groepsrondreizen.

Djoser Family

Ontdek de wereld

met je kinderen.

Djoser Wandel & Fiets

Beleef een land op

een actieve manier.

Brochure?

DJOSER.NL of 071-512 64 00

COL-2020-087

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?