melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

Doop
Wat de doop aangaat, ook hier vielen tal van gebruiken weg, die voorheen nogal
aandacht kregen: zalving, olie, kaarsen, zout etc. Op dit punt omvatte de Reformatie
als belangrijkste moment, dat men de gemeente wees op de innerlijke reiniging, de
wedergeboorte en vernieuwing. Omdat de doop een uiterlijk teken is, kan men de
kinderdoop handhaven. Ook hier horen we reeds van opkomend verzet van Doperse
zijde: 'Er zijn er echter, die het absoluut noodzakelijk achten dat men een derde
Reformatie zou invoeren, een verandering, namelijk dat men de kinderen niet meer
doopt. Zij menen dat men daarvan geen woord en ook geen voorbeeld in de Bijbel
heeft'. Deze 'dritte reformation', naast de andere opvatting en naast de andere praktijk,
acht Bucer niet noodzakelijk. Hij pleit nu voor geduld met hen, die met de kinderdoop
moeite hebben, wanneer dit tenminste met het oog op de onderlinge liefde en eenheid
zich verdraagt. Op dit punt behoeft het niet tot een breuk te komen. 'Het lijkt er op, dat
de duivel ons gaarne vanwege uiterlijke zaken zou willen scheiden, nu hij ons in de
hoofdzaken niet tot onenigheid kan brengen'. Later zou Bucer over de doop positiever
gaan denken. Het grote treffen met de Dopersen moest nog komen.
Zo heeft Bucer met behulp van de Schrift verantwoording afgelegd omtrent de
veranderingen in de gemeente: ook de feestdagen werden afgeschaft, omdat iedere dag
ons oproept om de zonde los te laten en God in ons te laten werken. De dwaling moet
worden vermeden, dat de ene dag meer betekent dan de andere. Er is geen feest, of het
heeft het bijgeloof en overdaad in de hand gewerkt. Daarom houdt men zich aan de
zondag alleen. De beelden moeten verwijderd worden. Maar dit is de taak van de
overheid.
De invoering van de gemeentezang verdedigt Bucer met een beroep op de Schrift.
'Omdat wij weten, dat alleen de Geest van God de dingen van God kent en ook dat de
Schrift alle goeds bevat, zo gebruiken wij in onze gemeente van God geen gezang
noch gebed, dat niet uit de goddelijke Schrift is genomen'. De landstaal deed het
Latijn wijken. Men moest in gemeiner Teütscher sprach, das der ley gemeincklich
moge amen sprechen, wie das der Geist Gottes lemet'.
Van de prediking van het Woord van God verwachtte Bucer alles. Waar deze in het
gedrang kwam, daar kon men op geen verbetering hopen. Maar waar deze in
getrouwheid geschiedde, daar zouden de zaken vanzelf een keer nemen.
Zo heeft Bucer de eerste verantwoording gegeven van de Reformatie in Straatsburg.
Zijn geschrift was mede ondertekend door Wolfgang Capito, Caspar Hedio, Mattheus
Zell, Symphorian Pollio, Theobaldus Niger, Jo. Latomus, Antonius Firn en Martinus
Hag. Zij stonden allen achter de zaak. Zij hebben ieder met eigen krachten die zaak
verdedigd.
Reformatie en revolutie
Opmerkelijk is aan het einde van dit belangrijke geschrift van Bucer de distantie tot de
revolutie: 'Revolutionair en met rumoer kan er niets bereikt worden. Wie daarom
zonder voorafgaande prediking met geweld iets zou willen forceren, voordat zij die
daartoe verkozen zijn erin bewilligd hebben, die zouden wij niet erkennen als een der
onzen. Evenmin als zij die niet geloof en liefde als het voornaamste in hun prediking
zouden brengen'.
Bucer grijpt hier terug op het verwijt dat van meer dan één zijde werd gemaakt, alsof
de Reformatie de oorzaak zou zijn van opstand. Erasmus dacht zo over wat er in
Straatsburg aan de hand was. Ook de bisschop van Straatsburg maakte dit verwijt. Het
is te beluisteren in de klacht van inwoners van Straatsburg zelf, die wisten te berichten
83