melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

hij een toelichting volgen en daarvan geven wij nog de slotbrief weer. De reformator
toont zich hier diep verontwaardigd over de wijze waarop hij na zijn vertrek uit
Weissenburg door kloosterlingen zwart gemaakt werd, terwijl zij heel goed konden
weten onder welke omstandigheden Motherer en hij op wens van en in goede
vriendschap met de raad het veld geruimd hadden, terwijl het volk wel degelijk het
met de reformatorische strekking van zijn prediking eens was.
Deze teksten passen in ons kader ten eerste omdat zij openlijk door een Hervormer, tot
een overheid en een stadsgemeente gericht zijn en op deze een beroep doen. In de
tweede plaats omdat zij doen zien hoe terecht hier direct van het Evangelie uit voor
een heel eenvoudige, maar bitter nodige Kerk- en levenshervorming gearbeid werd.
Tenslotte hebben zij de bekoring van het prille en het locale: Bucer was in het begin
van zijn ontwikkeling als reformator en de vormen van zijn leer en handelen moesten
groeien; en Weissenburg maakte in zijn persoon voor het eerst met de positieve en
opbouwende inhoud van de nieuwe beweging kennis.
De tekst, die nu volgt, en verschillende gegevens in de inleiding zijn ontleend aan: Martini
Buceri Opera Omnia, Series I, Deutsche Schriften (im Auftrage der Heidelberger Akademie
der Wissenschaften), Frühschriften 1520-1524, herausgegeben von Robert Stupperich,
Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn - Presses universitaires de France, 1960, blz. 77-147. De
eerste druk droeg als titel: Martin Butzers an ein christlichen Rath and Gemeyn der Statt
Weissenburg etc. Strassburg 1523.
J. W. Baum, Capito und Butzer (Leben und ausgewählte Schriften der Väter und Begründer
der reformirten Kirche,
III. Theil), Elberfeld 1860, waarin ook veel aandacht aan de 'Summary' gegeven wordt.
G. Anrich, Martin Bucer, Strassburg 1914.
E. Münch, Franz von Sickingens Thaten, Plane, Freunde and Ausgang, Stuttgart und
Tiibingen 1827-1829, met zeer veel oorspronkelijke documenten.
H. Bornkamm - R. Stupperich, M. Bucers Bedeutung für die europäische
Reformationsgeschichte, Bibliographia Bucerana (Schriften des Vereins fur Reformationsge-
schichte Nr. 169), Gütersloh 1952.
W. F. Dankbaar, Martin Bucers Beziehungen zu den Niederlanden, Kerkhistorische Studien
IX, 's-Gravenhage 1961.
UIT BUCERS 'SUMMARY', 1523
… Nodig zal het ook voor u zijn - aangezien waar is, zoals Paulus schrijft, dat alles
het uwe is, of het nu Paulus is of Apollos, of Cephas of de wereld, leven of dood,
heden of toekomst: alles is van u, maar gij zijt van Christus en Christus is van God (1
Cor. 3 : 22-29.) - dat gij u door niemand laat verhinderen, hetzij paus of bisschop,
koning of keizer, u te voorzien van een of meer personen, die u het goddelijk Woord
getrouw en zuiver prediken. Geen macht bestaat er, die het recht heeft u te belemmeren
in hetgeen Christus u leert. Hij heeft u geleerd acht op uw predikers te houden,
u voor de valse te hoeden, Matth. VII, de ware echter te volgen, Matth. X en XXIII.
Uit deze woorden blijkt duidelijk, dat bij u het oordeel staat, wie waar of vals zijn en
ook de macht om de valse af te zetten en de ware aan te stellen. Waaraan deze echter
te herkennen zijn, heb ik boven in de samenvatting van mijn preken aangetoond. 4
4 In het voorafgaande had Bucer zich o.m. beroepen op 1 Thess. 5 : 21, I Joh. 4 : 1-3, I Cor. 1 : 26-28 en
49