melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

More documents

Recommendations

Info

vernederde Jezus gelijkvormig gemaakt worden, zullen Zijn verheerlijkt beeld gelijkvormig zijn in de eeuwige zaligheid. Ja, wij mogen eraan toevoegen, dat beiden met hun dierbare Koning eens de wereld zullen oordelen, zittend op tronen met Christus. 1 Kor. 6: 2. Tot roem van Christus heb ik tijd en gelegenheid gekregen om de boeken van Luther en Melanchton in korte tijd - door een goede Voorzienigheid - te digitaliseren. En hoop dat de Waarheid die nu in veel plaatsen onder het stof ligt, weer opnieuw en helderder zal schijnen in de landen waar ze in vroeger eeuwen zoveel licht heeft verspreid. De alleen zalige Verbondsgod gebiede er Zijn zegen over, totdat Zijn Koninkrijk zal gekomen zijn, waarin Hij alles en in allen zijn zal. Middelburg, 31 oktober 2012. Willem Westerbeke 4
INLEIDING Melanchton was met Luther de schrijver van de Augsburgse Geloofsbelijdenis en de voornaamste opsteller van de Apologie en een groot aantal artikelen, die de Lutherse Geloofsbelijdenis en Leer betreffen. Vanaf zijn publicatie van de Loci Communes(1521) hadden de theologen van diverse kerkelijke richtingen een handleiding voor de beschrijving van hun geloofsleer. Luther omschreef de Loci Communes als 'Een onoverwinnelijk boek, niet alleen de onsterfelijkheid waardig, maar zelfs goed voor een plaats in de kerkelijke Canon.' Erasmus noemde de Loci Communes: 'Een slagorde van dogma's, schitteren bijeen gebracht tegen de Farizeese dwingelandij.' Wij hebben nu de beschikking over goed doordachte leerstellingen die door de jaren heen solide zijn gebleven en zo nodig aangevuld of gecorrigeerd werden. Melanchton had dit niet. Melanchton had een zeldzame parate kennis van de oude Kerkvaders. Hij streefde ernaar om hun leer opnieuw in het daglicht te stellen. Het was hem niet om een nieuwe leer te doen, maar om de oude Bijbelse waarheid, zoals die in de eerste eeuwen na Christus geleden en in Geloofsbelijdenissen waren opgenomen. Niet alle kerkvaders konden zijn goedkeuring wegdragen. 'Origenes, Chrysostomus, en ná hen Thomas Aquino, zijn van het rechte pad afgeweken, omdat ze de grens van de duidelijke leer in wezen niet hebben begrepen en Wet en Evangelie niet duidelijk hebben onderscheiden, Epist, Lib, XII, 1555, pagina 543. Kerkvaders die dwaalleraars bestreden zijn onder meer: Gregorius Neocaesarensis, Basilius en boven allen Augustinus.' De Loci Communes heeft een buitengewone invloed uitgeoefend op de Gereformeerde leerstellingen en dogmatieken die na 1521 verschenen zijn. We kunnen veel lijnen noemen die lopen vanuit de universiteit te Wittenberg, waar Melanchton meer dan 40 jaar heeft gedoceerd, naar het vasteland van Europa en naar Engeland. Bucer, de hervormer van Straatsburg was een leerling van Luther en Melanchton. Zijn invloed op Calvijn en de Zwitserse hervorming was groot. Niet minder van belang was zijn invloed in Cambridge in Engeland, waar hij doceerde aan de universiteit, nadat hij uit Straatsburg werd verdreven. Ursinus was een van de beroemdste leerlingen van Melanchton te Wittenberg. Via de Heidelberger Catechismus heeft Melanchton in beperkte mate de leer van de Catechismus beïnvloed. Op zijn beurt heeft Ursinus de universiteit van Heidelberg in de geest van Melanchton beïnvloed. De bekende Gomarus, lid van de Dordtse synode 1618/19 was leerling van Ursinus en verwerkte het gedachtegoed van zijn leermeester in zijn theologische publicaties. Bijvoorbeeld, ten opzichte van het begrip Natuurverbond, etc. bladzijde 293-5. Franciscus Junius, hoogleraar onder andere in Heidelberg en Leiden was geestverwant van Melanchton. Wij mogen ook David Paraeus niet vergeten, wiens uitleg over de Romeinenbrief door de kantekenaren werd geraadpleegd en in hun kanttekeningen zijn verwerkt. Een groot theoloog in de Nederlandse kerkhistorie is Gijsbertus Voetius. In zijn geschriften vraagt hij aandacht voor Melanchton. Hij noemt hem een licht onder de theologen, niet alleen 'leraar van Duitsland' maar ook leraar van het hele Gereformeerde gemeenschap. Let op de uitdrukking: Gereformeerde gemeenschap. Voetius schrijft niet Lutherse gemeenschap, maar rekent hem als de theologische grondlegger van de Gereformeerde religie, als we het zo eens mogen noemen. 5
Page 1 and 2: MELANCHTON 'DE HOOGLERAAR VAN DUITS
Page 3: VOORWOORD Philippus Melanchton, wer
Page 7 and 8: soms al te toegeeflijk was; zeker t
Page 9 and 10: Veel kerken zijn dood, veel theolog
Page 11 and 12: op zodanige wijze, dat men algemeen
Page 13 and 14: zijnen brachten door te grote toege
Page 15 and 16: 2. MELANCHTON EN DE POGING VAN AART
Page 17 and 18: hoofdstukken toe, die Bucer uit een
Page 19 and 20: geargumenteerde reformatie als die
Page 21 and 22: omstandigheden, de keur-vorst-aarts
Page 23 and 24: antwoordde, maar toen de man eindel
Page 25 and 26: worden. 'Maar waarom', zeggen zij,
Page 27 and 28: onderscheid zijn, zeggen zij, tusse
Page 29 and 30: natuur in haar zwakheid nu eenmaal
Page 31 and 32: om God te binden aan dit beeld en h
Page 33 and 34: Tenslotte, hoewel de sacramenten ze
Page 35 and 36: wijze aan te roepen, en zich het ge
Page 37 and 38: groot deel uw openbare en particuli
Page 39 and 40: Op hen beroep ik mij. En ik bid de
Page 41 and 42: het grote, z.g. Konkordienbuch afge
Page 43 and 44: niet aan Karel is opgedrongen zonde
Page 45 and 46: die dansen, jagen zij niets dan law
Page 47 and 48: Vastenpreken, en wel over I Petrus
Page 49 and 50: hij een toelichting volgen en daarv
Page 51 and 52: mocht leren kennen en uit de veelvu
Page 53 and 54: verschenen die het gewaagd heeft te
Page 55 and 56:
jegens allerlei andere gezagdragers
Page 57 and 58:
van de christen niet aan de kerkeli
Page 59 and 60:
tegenstander gaat, duidelijk als vo
Page 61 and 62:
ijvoorbeeld tussen wet en Evangelie
Page 63 and 64:
verborgen zit. In de kloof tussen G
Page 65 and 66:
Reformatoren, maar een kwestie van
Page 67 and 68:
van 'ken uzelf' gekomen was en zich
Page 69 and 70:
oude Joden zelf hebben gedaan (…)
Page 71 and 72:
ewijzen dat ze het Evangelie niet v
Page 73 and 74:
Bekenntnis) en Bremen met Albert va
Page 75 and 76:
de objectiviteit van het heil in he
Page 77 and 78:
hij binnen de stad een vrij sterke
Page 79 and 80:
geestelijken met hun ambten door ee
Page 81 and 82:
tot de oude gebruiken, waarbij beda
Page 83 and 84:
Doop Wat de doop aangaat, ook hier
Page 85 and 86:
Maar heeft Luther mogelijk over het
Page 87 and 88:
Straatsburg een vrijhaven voor alle
Page 89 and 90:
de gemeente van God: 'Onder voorwen
Page 91 and 92:
denken, het is duidelijk dat ze nu
Page 93 and 94:
In deze tijd komt met kracht een ni
Page 95 and 96:
de zuidelijke Nederlanden. In 1538
Page 97 and 98:
leek steeds meer dat het zwaartepun
Page 99 and 100:
voorwendsel van evangelische vrijhe
Page 101 and 102:
101 betere tijden zouden zijn aange
Page 103 and 104:
103 geopend door de dood van Flaciu
Page 105 and 106:
105 Gereformeerde leer is, dat Gods
Page 107 and 108:
107 was ook in de Palts, toen daar
Page 109 and 110:
109 voorkeur verdienden, en omdat s
Page 111 and 112:
111 en wij in onze kerken teren er
Page 113 and 114:
113 al meer aan de geestelijke pols
Page 115 and 116:
115 Kettler een wereldlijk hertogdo
Page 117 and 118:
117 een nieuwe uitgave van de Augsb
Page 119 and 120:
119 noodzakelijk zijn ter zaligheid
Page 121 and 122:
121 overtuigen. De Philippisten wer
Page 123 and 124:
10. CALVINISME EN LUTERANISME, Prof
Page 125 and 126:
125 gezag verleende moet men niet v
Page 127 and 128:
127 door de heilige Paulus en Luthe
Page 129 and 130:
129 rabies theologorum ging, om een
Page 131 and 132:
131 Avondmaal verklaard. Menigeen e
Page 133 and 134:
133 eeuwige dood in het hospitaal h
Page 135 and 136:
135 Heidelberg en Bazel gezonden. M
Page 137 and 138:
137 Zoon van God en de Zoon des men
Page 139 and 140:
139 van de gezamenlijke ouderlingsc
Page 141 and 142:
141 waar men beslist niet in deze r
Page 143 and 144:
143 troepen door Frederik III van d
Page 145 and 146:
145 Was het Calvinisme? Zoals bij D
Page 147 and 148:
147 die niet in de Schrift genoemd
Page 149 and 150:
149 de belijdenis van de Franse ker
Page 151 and 152:
151 En inderdaad, hetgeen zeer te p
Page 153 and 154:
12. CALVIJN EN LUTHER / MELANCHTON
Page 155 and 156:
155 moest nemen. Zij mag haar orden
Page 157 and 158:
157 gekruisigd word, word ik ook vo
Page 159 and 160:
159 wijze komt het inderdaad tot "g
Page 161 and 162:
161 27 Calvin, Der Brief an die Gal
Page 163 and 164:
163 daarin, een overwinning van dez
Page 165 and 166:
13. MELANCHTONS WIJSHEID EN INVLOED
Page 167 and 168:
167 Hemmingsen studeerde van 1537-1
Page 169 and 170:
169 werd. Dit werk is vooral bekend
Page 171 and 172:
zijn dood. Toch heeft het wel navol
Page 173 and 174:
173 Eind 1527 begon Melanchton met
Page 175 and 176:
175 vruchtbaar gebruik kunnen maken
Page 177 and 178:
177 Het Melanchthonjaar 2010 ging t
Page 179 and 180:
179 Deze leefregel van de wet van d
Page 181 and 182:
6. AAN JOHANN VON STAUPITZ, Wittenb
Page 183:
8. MELANCHTHONS VOORREDE VOOR DE SA
show all

melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?