melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

groot deel uw openbare en particuliere gebruiken afwijken van de gehele strekking der
kanones, die met het goddelijk recht in overeenstemming zijn? Maar ook dit is de
gewone manier bij huichelaars: de mug uit te ziften en de kameel door te zwelgen.
(10) Gij, die aan het roer der Kerk zit, moest zoveel mogelijk de bediening van het
Evangelie bevorderen en in orde brengen, zowel om de glorie Gods te verheerlijken
als om voor het heil des volks te zorgen. U weet, dat dit de eigenlijke taak van de
hogere geestelijkheid is. Maar wat doet gij?
Het grootste deel van hen, die de Kerk op de hoogste post verheven heeft, geeft geen
onderwijs. Op vele plaatsen ontbreken de pastores. De kanunniken, die niets
uitvoeren, genieten intussen de salarissen. Verder zwerven er monniken rond om te
onderwijzen, die of onbekend zijn met het Evangelie of in dienst van de belangen van
anderen de afgoderij bevestigen. De godsdienst ondertussen, en waarin deze voor het
volk bestaat, dat tonen uw tempels aan, waar een hoe grote verscheidenheid van
beelden in staat! Hier wordt Anna vereerd, daar Maria, elders staat Servatius, aan
wiens hals een beurs hangt omdat hij geacht wordt het geld te bewaren voor zijn
vereerders; kortom, ontelbare dergelijke voorstellingen ziet gij vooral op deze
plaatsen! Daarheen komt het volk in groten getale samen; deze handelingen houden ze
voor godsdienst. Over de ware aanroeping, over Christus, over de ware plichten van
het godsdienstig leven, over de tucht van de Kerk wordt gezwegen. Intussen tracht gij,
terwijl gij zelf de bediening van het Evangelie verwaarloost, nog de geschikte en
deugdelijke doctores buiten dit zo nodige ambt te houden onder het voorwendsel van
een verouderde kanon die bezwaar maakt tegen een man, die na de dood van zijn
eerste vrouw op rechtschapen en eerzame wijze een andere heeft getrouwd en deze als
enige heeft.
Maar wat strijd ik, daar gij immers niets eerlijk doet. Niet voor die kanon strijdt gij,
maar het voorwendsel is door U alleen gezocht om op de een of andere manier Dr.
Bucer te kunnen weren. Daar ik Bucer te Bonn gehoord heb, ben ik zijn getuige, dat
hij zuiver en getrouw de ongeschonden summa van de Christelijke leer overgeleverd
heeft.
Melanchton beklaagt zich er ernstig over dat de clerici heftig te keer gaan over
de kerkgoederen, en de reformatorische kerken met die der Anabaptisten
verwarren en alle dwaasheden van alle anderen op de reformatoren
overbrengen en, vergetend hun eigen misdaden, beweren dat om hunnentwil
Duitsland door openbare rampen getroffen wordt.
Herhaald wordt de klacht: 'de tegenstanders vermengen ons met de Anabaptisten - en
gaan heftig te keer, dat om ons, als om misdadigers, God op de hele natuur vertoornd
is en dat hierom ziekten en Turkse oorlogen ontstaan.
Gij hoort lezer, de gebruikelijke eretitels, waarbij vrome leraars door mensen zonder
God gesierd worden. Niet alleen onze geschriften maar ook de hervormde landen
tonen, dat wij niets moeten hebben van de Anabaptistische woelingen, die voor een
groot deel juist in die plaatsen ontstaan zijn, waar het volk het Woord van het
Evangelie niet mocht horen'.
Melanchton zegt dan, dat eigenlijk de monniken dezelfde ongehoorde dingen
als de Anabaptisten doen: afstand van hun bezit, in somber gewaad als het
ware voortdurend rouw veinzen, de evangelische gerechtigheid uit het geloof
verachten en er de werkgerechtigheid voor in de plaats stellen. Hij vervolgt
dan:
37