melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

VOORWOORD
Philippus Melanchton, werd op zijn 21 e jaar hoogleraar van de Griekse taal te
Wittenberg (1518). Een bijzonder talentvolle jongeman. Direct werd hij met de eerste
openlijke Hervormingsdaden van Luther geconfronteerd. Zijn roem verspreidde zich
spoedig overal. Hij verzamelde in de loop van de jaren duizenden studenten uit al de
Europese landen. Zijn aard toonde bescheidenheid en goedheid, correctheid en
oprechtheid. In kinderlijk eenvoud gaf hij zich aan de Evangelische waarheid over. Hij
boog zich in ootmoed onder de krachtige geest van Luther, die de Hervorming ter
hand nam. Luther heeft z'n hele leven steeds zijn hartelijke dank en vriendschap
betoond aan Melanchton en erkent welke grote schat God hem en zijn werk in deze
medearbeider had geschonken. Het waren geestelijke tweelingen, die elkaar aanvulden
en onmisbaar nodig hadden.
Wat Melanchton voor de Hervorming betekend heeft is bijna niet te overschatten.
Melanchton wordt de praeceptor Germaniae genoemd; de leermeester, of hoogleraar
van Duitsland. Wij kunnen hem ook praeceptor Europae noemen: de leermeester van
Europa. Hij was de eerste die een Reformatorische dogmatiek het licht deed zien, de
Loci communes. Niemand minder dan Calvijn heeft deze in een Franse uitgave van
1551 van een voorwoord voorzien. Terwijl Calvijn de eerste uitgave van zijn eigen
Institutie in 1536 al had gepubliceerd. Zo'n grote achting droeg Calvijn zijn
voorganger toe! En zo hartelijk verdedigde Calvijn hem tegen de laster van
Melanchtons eigen broeders! Hun broederlijke liefde was wederzijds. Want
Melanchton schreef eens, dat hij aan de boezem van Calvijn wilde sterven. (zie
hoofdstuk 12)
Door zijn colleges aan de Universiteit in Wittenberg heeft hij duizenden jonge mannen
gevormd waarvan er een groot aantal voortrekkers geworden zijn in het
hervormingswerk. Bucer, de hervormer van Straatsburg, - die veel invloed op Calvijn
heeft uitgeoefend - Ursinus, een van de opstellers van de Catechismus, kregen
onderwijs van Melanchton. De sporen van de grote Wittenbergse theoloog zijn nog te
vinden in de Catechismus.
De 31 e oktober 2017 D.V. Is het 500 jaar geleden dat dr. Maarten Luther zijn 95
stellingen aanplakte aan de deur van de slotkapel te Wittenberg. In verband hiermee is
een project opgestart in Duitsland en in Nederland, het zogenaamde Refo500 project.
In het kader van dit project heeft Uitgeverij Kok in 2011 een boek gepubliceerd over
Melanchton. De titel luidt: Filippus Melanchton, bruggenbouwer. Het geeft een
gedetailleerd en geïllustreerd overzicht van het leven, de relaties en de geloofsthema's
van Melanchton. Meerdere publicaties van Maarten Luther zijn of worden nog
gepubliceerd.
In 2013 zal het 450 jaar geleden zijn dat de Heidelbergse Catechismus werd
gepubliceerd. Het Refo500 project zal ook daar aandacht aan geven in Duitsland en in
Nederland.
Wanneer de 500-jarige Hervorming door Luther wordt herdacht in 2017, mogen wij
Melanchton er zeker wel bij betrekken. Jezus als het Hoofd van Zijn kerk vormde met
Luther en Melanchton een triliek, een drieluik. Jezus als het Middelste Hoofdpaneel
en Zijn beide knechten als twee zijpanelen, die het lijdende beeld van Christus
gelijkvormig waren in hun leven door de inwoning van de Heilige Geest. Die een
3