melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

More documents

Recommendations

Info

3. HET ANTWOORD VAN PHILIPPUS MELANCHTON OP HET GESCHRIFT VAN DE COMMISSIE UIT DE LAGERE CLERUS VAN KEULEN, 1543 Ik twijfel niet of er zijn zowel onder de burgers van Keulen als aan de universiteit en zelfs in de zgn. clerus vele wijze en ernstige mensen, die niet alleen de platvloerse geestigheid van taal in het onlangs uitgegeven boek tegen Bucer afkeuren maar ook werkelijk betere toestanden wensen. En zeker paste het hen, die voor de behandeling van een zo grote zaak door de beide voornaamste stenden gecommitteerd waren, minder hun gewone onbeschaamdheid ten toon te spreiden dan zich dienstbaar te maken aan de ernst van de zaak en de waardigheid der stenden, vooral omdat zij weten, dat de vorst met de meest betamelijke zorg om de Kerken goed te organiseren bezield is en omdat zij zich herinneren, dat Bucer zich beschikbaar houdt voor onderzoek en keuring overeenkomstig kerkelijk gebruik. Waartoe was die onbeschaamdheid nodig om niet met gematigdheid te strijden en daar dan een vuilheid van taal aan toe te voegen met uitgezochte woorden uit Plautus (Romeins dichter) gemene komedies? Waartoe diende zulk een vracht scheldwoorden als één schip niet kan vervoeren, zoals die sterke man bij Homerus zegt, tegen de ware leer, tegen zoveel Kerken Gods, die God met zekerheid in het vertrouwen op de Zoon Gods aanroepen, en tegen staten, die bescherming aan de Kerken verlenen? Het is aan geen twijfel onderhevig dat zulke overbodigheden vele ernstige mensen mishagen. (1) Toen ik besloten had enkele dingen te antwoorden om de herinnering van de lezer op te frissen, heb ik dan ook gemeend voorop te moeten stellen, dat ik alleen maar strijd met de schrijvers van dat zouteloze en verwenste geschrift en dat ik niets wens af te doen aan de glans van de beroemde stad zelf of van de waardigheid van de universiteit en de goede leden van de clerus. Want, om van de stad en van de kapittels der Kerken niet te spreken, ik vereer alle universiteiten om de verscheidenheid van haar wetenschappen en de Keulse houd ik in het bijzonder hoog, omdat ik mijn eigen cultuur, hoe gering ze ook zijn mag, voor een deel aan haar verschuldigd ben. Ik heb immers als jongeling twee schitterende geleerden, Georg Simler en Koenraad Helvetius, leerlingen van de Keulse universiteit, gehoord, van wie eerstgenoemde mij de Latijnse en Griekse dichters het eerst verklaard heeft, mij tot de zuivere wijsbegeerte ingeleid heeft door dikwijls de lezing van Aristoteles, die toen algemeen bestudeerd werd, tot de Griekse bronnen terug te brengen; en de andere, Koenraad, toehoorder van de zeer geleerde en eerzame Dominus Caesarius, heeft ons te Heidelberg de beginselen van de astronomie onderwezen, om welke reden ik erken bijzondere dank en verering aan Dom. Caesarius evenals aan mijn leermeester verschuldigd te zijn. Later heb ik met vele andere leerlingen van deze universiteit innige en blijvende vriendschapsbanden gehad, zoals met Busch, met Petrus Mosellanus en met Mezler. Maar het zou te ver voeren allen op te noemen. Ten zeerste bid ik derhalve allen in de universiteit, in de eerste plaats dat ze mij niet verdenken van met de universiteit twist te zoeken, in de tweede plaats mij te vergeven dat ik niet ook nog de scheldwoorden van enkelen voorbij ga, evenals de beledigingen van anderen. Ik zal het zeggen zoals het werkelijk is: het was gemakkelijk de rest niet te tellen; ik herinner mij dat van een Attisch burger, die toen iemand hem op de markt en in de volksvergadering lang echter elkaar vele scheldwoorden had toegevoegd en hem, toen hij wegging met alle mogelijke beschimpingen had beladen, volstrekt niets 22
antwoordde, maar toen de man eindelijk vertrok omdat de nachtelijke duisternis reeds ophanden was zijn dienaar naar hem toezond om hem bij het huiswaarts keren met zijn fakkel voor te gaan. Maar de schrijver van het boek, wie hij dan ook is, beweert in zijn slotwoord, dat wij lasteringen spreken tegen de Heilige. Geest. Een zo grove beschuldiging voorbij te gaan zou op zich zelf een goddeloosheid zijn. Veel hebben Eck, Pighius en anderen in hun woede geschreven, maar ik weet niet of iemand ooit zulke afgrijselijke woorden heeft gewaagd te bezigen. (2) Ik antwoord er daarom op, dat wij in waarheid en van harte begeren de eer van God en van Zijn Zoon, onze Heere Jezus Christus te verheerlijken en de leer van de Heilige Geest in waarheid en zuiverheid te verkondigen en mede te werken aan het welzijn van de Kerk, opdat zij in waarheid de eeuwige God en Vader van onze Verlosser, Jezus Christus aanroepe, in het vertrouwen op de Middelaar en bidde, dat allen, die Hem aanroepen, geregeerd mogen worden door de Heilige Geest. Om dus aan het gebod Gods te gehoorzamen en deze aanroeping in de Kerk zuiver te verkondigen, is het nodig, dat de afgodsbeelden en de valse cultus geoordeeld worden. En wij betwijfelen niet, dat onze ijver voor God en de ware Kerk bewezen kan worden. Ook wij volgen immers als vaste regel der leer de Schriften van profeten en apostelen, als symbolen het Apostolicum, Nicaenum en dat van Athanasius, de beproefde uitspraken van de oude synoden van Nicaéa, Constantinopel, Eféze en Chalcedon en overeenkomstige getuigenissen van de oude Kerk, toen zij nog zuiver was. En wij twijfelen niet, dat deze leer, die onze Kerken belijden, waarlijk de algemene leer van de Katholieke Kerk van Christus is, die wij verdedigen en met Gods hulp altijd getrouw zullen blijven vercedigen tegen alle soorten verblinden, Epicureërs, Joodsgezinden, Heidensgezinden, Mohammedanen, ketters en wie ook maar afgoden verdedigen. Het is ons niet onbekend, dat de ware Kerk deze strijd nu eenmaal heeft te voeren ook al betreurt de zin der mensen deze twisten ten zeerste. Wij zijn nl. overtuigd, dat het Evangelie geen verzinsel is, maar het ware Woord van de eeuwige God. Wij verschillen volkomen van de Epicureërs, die menen, dat alle godsdiensten oorspronkelijk verzonnen zijn om de uiteenlopende menigte tot vrede en burgerplichten te brengen, en dat daarom altijd de bestaande vorm van godsdienst, hoe dan ook, beschermd moet worden om te voorkomen dat de harmonie in de burgerlijke staat weer in de war gestuurd wordt. Ik heb hiermede geantwoord, zoveel als nu goed scheen, op de grofste van alle scheldwoorden. In de gehele wereld is er niemand voor wie ik zoveel vriendschap gevoel, dat ik niet zou menen, dat hij bestreden moet worden, indien ik hem met scheldwoorden de leer, die in onze Kerken weerklinkt, hoorde veroordelen. Wijze regeerders moeten zo grote onbeschaamdheid weten te beteugelen opdat dergelijke woorden niet door openbare rampen geboet moeten worden. Tenslotte, welke hoop op eendracht zal er ooit kunnen bestaan, zolang aan boze mensen toegestaan wordt op zulk een manier tegen de onzen te razen? (3) Aan deze zeer korte verdediging zal ik nog een en ander toevoegen. Ten zeerste bid ik mijn lezer om nauwkeurig te overwegen, waarom het in werkelijkheid bij beide partijen gaat, waarover van weerskanten gestreden wordt. Ik weet, dat vele Epicureërs beide partijen uitlachen of minachten. Maar deze onze controversen moet men niet door hen laten beoordelen. De weldenkenden, die het Evangelie niet verachten, moeten letten zowel op de Kerk zelf als op hetgeen bij beide partijen aan de orde is. Vóórdat deze zaak (de Hervorming) in beweging gekomen is, heerste er overal dikke duisternis. Onder kerkelijke ceremoniën waren kloosters, kerken, ja, ook alle gewone 23
Page 1 and 2: MELANCHTON 'DE HOOGLERAAR VAN DUITS
Page 3 and 4: VOORWOORD Philippus Melanchton, wer
Page 5 and 6: INLEIDING Melanchton was met Luther
Page 7 and 8: soms al te toegeeflijk was; zeker t
Page 9 and 10: Veel kerken zijn dood, veel theolog
Page 11 and 12: op zodanige wijze, dat men algemeen
Page 13 and 14: zijnen brachten door te grote toege
Page 15 and 16: 2. MELANCHTON EN DE POGING VAN AART
Page 17 and 18: hoofdstukken toe, die Bucer uit een
Page 19 and 20: geargumenteerde reformatie als die
Page 21: omstandigheden, de keur-vorst-aarts
Page 25 and 26: worden. 'Maar waarom', zeggen zij,
Page 27 and 28: onderscheid zijn, zeggen zij, tusse
Page 29 and 30: natuur in haar zwakheid nu eenmaal
Page 31 and 32: om God te binden aan dit beeld en h
Page 33 and 34: Tenslotte, hoewel de sacramenten ze
Page 35 and 36: wijze aan te roepen, en zich het ge
Page 37 and 38: groot deel uw openbare en particuli
Page 39 and 40: Op hen beroep ik mij. En ik bid de
Page 41 and 42: het grote, z.g. Konkordienbuch afge
Page 43 and 44: niet aan Karel is opgedrongen zonde
Page 45 and 46: die dansen, jagen zij niets dan law
Page 47 and 48: Vastenpreken, en wel over I Petrus
Page 49 and 50: hij een toelichting volgen en daarv
Page 51 and 52: mocht leren kennen en uit de veelvu
Page 53 and 54: verschenen die het gewaagd heeft te
Page 55 and 56: jegens allerlei andere gezagdragers
Page 57 and 58: van de christen niet aan de kerkeli
Page 59 and 60: tegenstander gaat, duidelijk als vo
Page 61 and 62: ijvoorbeeld tussen wet en Evangelie
Page 63 and 64: verborgen zit. In de kloof tussen G
Page 65 and 66: Reformatoren, maar een kwestie van
Page 67 and 68: van 'ken uzelf' gekomen was en zich
Page 69 and 70: oude Joden zelf hebben gedaan (…)
Page 71 and 72: ewijzen dat ze het Evangelie niet v
Page 73 and 74:
Bekenntnis) en Bremen met Albert va
Page 75 and 76:
de objectiviteit van het heil in he
Page 77 and 78:
hij binnen de stad een vrij sterke
Page 79 and 80:
geestelijken met hun ambten door ee
Page 81 and 82:
tot de oude gebruiken, waarbij beda
Page 83 and 84:
Doop Wat de doop aangaat, ook hier
Page 85 and 86:
Maar heeft Luther mogelijk over het
Page 87 and 88:
Straatsburg een vrijhaven voor alle
Page 89 and 90:
de gemeente van God: 'Onder voorwen
Page 91 and 92:
denken, het is duidelijk dat ze nu
Page 93 and 94:
In deze tijd komt met kracht een ni
Page 95 and 96:
de zuidelijke Nederlanden. In 1538
Page 97 and 98:
leek steeds meer dat het zwaartepun
Page 99 and 100:
voorwendsel van evangelische vrijhe
Page 101 and 102:
101 betere tijden zouden zijn aange
Page 103 and 104:
103 geopend door de dood van Flaciu
Page 105 and 106:
105 Gereformeerde leer is, dat Gods
Page 107 and 108:
107 was ook in de Palts, toen daar
Page 109 and 110:
109 voorkeur verdienden, en omdat s
Page 111 and 112:
111 en wij in onze kerken teren er
Page 113 and 114:
113 al meer aan de geestelijke pols
Page 115 and 116:
115 Kettler een wereldlijk hertogdo
Page 117 and 118:
117 een nieuwe uitgave van de Augsb
Page 119 and 120:
119 noodzakelijk zijn ter zaligheid
Page 121 and 122:
121 overtuigen. De Philippisten wer
Page 123 and 124:
10. CALVINISME EN LUTERANISME, Prof
Page 125 and 126:
125 gezag verleende moet men niet v
Page 127 and 128:
127 door de heilige Paulus en Luthe
Page 129 and 130:
129 rabies theologorum ging, om een
Page 131 and 132:
131 Avondmaal verklaard. Menigeen e
Page 133 and 134:
133 eeuwige dood in het hospitaal h
Page 135 and 136:
135 Heidelberg en Bazel gezonden. M
Page 137 and 138:
137 Zoon van God en de Zoon des men
Page 139 and 140:
139 van de gezamenlijke ouderlingsc
Page 141 and 142:
141 waar men beslist niet in deze r
Page 143 and 144:
143 troepen door Frederik III van d
Page 145 and 146:
145 Was het Calvinisme? Zoals bij D
Page 147 and 148:
147 die niet in de Schrift genoemd
Page 149 and 150:
149 de belijdenis van de Franse ker
Page 151 and 152:
151 En inderdaad, hetgeen zeer te p
Page 153 and 154:
12. CALVIJN EN LUTHER / MELANCHTON
Page 155 and 156:
155 moest nemen. Zij mag haar orden
Page 157 and 158:
157 gekruisigd word, word ik ook vo
Page 159 and 160:
159 wijze komt het inderdaad tot "g
Page 161 and 162:
161 27 Calvin, Der Brief an die Gal
Page 163 and 164:
163 daarin, een overwinning van dez
Page 165 and 166:
13. MELANCHTONS WIJSHEID EN INVLOED
Page 167 and 168:
167 Hemmingsen studeerde van 1537-1
Page 169 and 170:
169 werd. Dit werk is vooral bekend
Page 171 and 172:
zijn dood. Toch heeft het wel navol
Page 173 and 174:
173 Eind 1527 begon Melanchton met
Page 175 and 176:
175 vruchtbaar gebruik kunnen maken
Page 177 and 178:
177 Het Melanchthonjaar 2010 ging t
Page 179 and 180:
179 Deze leefregel van de wet van d
Page 181 and 182:
6. AAN JOHANN VON STAUPITZ, Wittenb
Page 183:
8. MELANCHTHONS VOORREDE VOOR DE SA
show all

melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?