melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

hoofdstukken toe, die Bucer uit een zekere voorzichtigheid niet geschreven had. Zo
kwam een 'Ordinatio', enigszins naar 't model van de Reformatie van Neurenberg
(1533), de Saksische (1539) en die van Kassel (1539), tot stand, nadat zij echter door
de aartsbisschop zelf ook nog degelijk bekeken was.
De inleiding, het stuk over de Kerk, en in feite alles, wat wij er thans van kennen, is
daarin uitsluitend Bijbels gemotiveerd. Als er gepolemiseerd, of eigenlijk alleen maar
gewaarschuwd wordt, is het tegen de ketterijen van die tijd, en daarmee zijn de
geestdrijvers bedoeld. Ter zake van de orde in de Kerk wordt vastgehouden aan de
aanstelling van de geestelijken door de bisschop, dus niet door de gemeente zelf. De
Avondmaalsleer was - tot Luthers ontevredenheid - 'Straatsburgs'. Het doel, dat dit
'Bedencken' nastreefde, was reformatie en verbetering, vooral geestelijk, niet zo maar
verandering. Dat juist die Bijbels-theologische hervormingen toch een verandering
zouden betekenen, lag niet aan deze opzet, maar aan het verleden der Kerk. Tenslotte
beriep de aartsbisschop zich nog eens op het hem te Regensburg verleende recht om
op eigen gebied te reformeren, in afwachting van een vrij Christelijk, of anders een
nationaal concilie.
Van deze reformatie van het aartsbisdom Keulen, - al werd zij door de Stenden in juli
1543 aanvaard, - is niets terecht gekomen. In de Historie der Reformatie, door V.L
Seckendorf, tweede deel, bladzij 504, staat de uitslag als volgt beschreven. 3
"De aartsbisschop van Keulen, Herman is van Wied, nam zelf de Reformatie in
handen. Hij publiceerde een uitvoerige uiteenzettingen van hervorming in leer en
leven. De titel luidt: Eenvoudig Bedenken van Hermannus, van Gods genade
aartsbisschop van Keulen en keurvorst, enzovoort.
Deze reformatie pogingen heeft de goedaardige keurvorst Hermannus de
onverzoenlijke haat van de paus en de clerici op de hals gehaald. De paus heeft de 1e
februari 1543 aan de raad van Keulen hierover geschreven.
Aan de andere kant vonden de Luthersen deze hervorming van Hermannus te zacht.
Deze reformatie behaagde de keurvorst van Saksen in genen delen. Hij beval de
bisschop Amsdorf de 4e juni 1544 zijn mening daarover op papier te zetten. Hij
schreef verder: 'Ons dunkt dat de leer niet volkomen rein daarin bewaard wordt en
vele ceremoniën die niet te billijken zijn enkele maar worden gevernist', enzovoort.
Luther werd ook op Melanchton en Bucer zeer misnoegd omdat zij bij deze reformatie
te zacht te werk waren gegaan. Hij schreef aan dr. Brüg van dit boek: 'Het was hem
wel lief, dat daarin van hem geen melding was geschied, omdat de mensen daardoor
maar afgeschrikt zouden worden. Maar het artikel van het Heilig Avondmaal dat hij
toen maar ééns in der haast had gelezen, mishaagde hem zeer. Daar wringt mij de
schoen het hardst. Het boek maakt veel woorden van het gebruik en de nuttigheid van
het Sacrament maar over het wezen ervan loopt men overheen, om het gevoelen te
verbergen, zoals ook de Schwärmer doen; tegen wie de bisschop geen woord rept.
Hetwelk vooral had behoren te geschieden; want het overige vindt zich ligt. Het wordt
niet klaar uitgedrukt, of het waarachtig lichaam en bloed van Christus tegenwoordig is
en met de mond ontvangen wordt. Van de wederdopers wordt veel woorden gemaakt
daar nochtans de Schwärmer net zulke boze artikels als zij hebben. Daarom zal hen dit
boek niet alleen verdragelijker maar ook troostlijk zijn, omdat het meer voor hun als
voor onze leer is. Het walgt mij en ben er ongewoon onrustig over. Als ik het
helemaal moet doorlezen zal de keurvorst mij tijd laten, dat ik ervan overgeef. Het
boek is ook te lang en te comedianterig. Daarbij bespeur ik Bucer's klappernij daarin.'
3 Seckendorfs bericht ingelast door Red. Gihonbron
17