melanchton 'de hoogleraar van duitsland' - Heidelberger Catechismus

zijnen brachten door te grote toegeeflijkheid en verkeerde vredelievendheid de
Lutherse belijdenis in gevaar. Melanchton was zelfs zó ver gegaan, dat hij de
Augsburgse Confessie van 1530 naar eigen inzicht op sommige punten gewijzigd had.
Eenerzijds zocht Melanchton toenadering tot de Rooms-Catholieken en anderzijds tot
de Calvinisten. Deze ireniek veroorzaakte Melanchton veel ellende, zodat hij ten
laatste blij was, dat de dood hem uit de strijd der theologen (e rabie theologorum)
verloste.
3. Melanchtons huiselijk leven
Twee jaren na Melanchtons benoeming te Wittenberg huwde hij met Katharina Kropp,
de 23-jarige dochter van de burgemeester. Hij had een zeer gelukkig huwelijk.
Joachim Camerarius, de huisvriend van Melanchton, die ook zijn levensbeschrijver
werd, roemt de deugden van Katharina zeer. Zij verzorgde haar echtgenoot met veel
toewijding, wat wel nodig was, omdat Melanchton zwak van gestel was. In het begin
van hun huwelijk moesten de echtelieden zich zeer behelpen. In het vierde jaar van
hun huwelijk had Melanchton nog geen nieuw kleed voor zijn vrouw kunnen kopen (J.
H. Kurtz, II, 17). Geen van beiden had enig vermogen en Melanchton had een klein
traktement, dat na zes jaar op aandrang van Luther eerst verhoogd werd. Melanchton
was zeer mild en van het weinige, dat hij verdiende, schonk hij nog weg, ook aan
arme studenten. Zeven en dertig jaar was hij met Katharina gehuwd. Zijn kinderen gaf
hij een uitnemende opvoeding. Hij bemoeide zich veel met het huiselijk onderricht,
daarin trouw bijgestaan door zijn trouwen dienaar Johann Koch, die van alle markten
thuis was, en na wiens dood Melanchton een rede hield in de academie.
Zijn oudste dochter Anna was niet gelukkig gehuwd. Georg Salvius, haar man, had
een lichtzinnig karakter. Zijn oudste zoon Philip stierf in hoge ouderdom als secretaris
van een consistorie. Zijn jongere zoon Georg stierf, toen hij nog maar twee jaar oud
was. Zijn jongste dochter Magdalena huwde met Kaspar Peucer, hoogleraar in de
medicijnen, die meer Calvinist was dan Lutheraan.
4. Levensavond en dood
Melanchtons levensavond was somber. Zijn trouwe vrouw was hem ontvallen en zijn
tegenstanders stelden pogingen in het werk om hem van de universiteit te Wittenberg
te verdrijven. Hij schreef aan Camerarius, toen hij de strijd moede werd: "Ik zou
gaarne, als het de wille Gods was, uit dit leven willen scheiden. Gij weet, hoe ik
immer naar de eenheid der kerk heb verlangd en daarom veel smartelijks heb moeten
dragen. Mijn vurigste begeerte is altoos geweest, dat de waarheid aan het licht mocht
treden en dat er vrede in de kerken mocht heersen. Gij weet, hoe ik tot bereiking van
deze doeleinden gearbeid heb en, als ik daarom nu op mijn oude dag veel lijden moet,
hoop ik alles geduldig te dragen."
In 1560 werd Melanchton ziek. Hij riep de hulp in van zijn schoonzoon Peucer. Toch
liet hij zijn arbeid nog niet na. Hij zeide: "Ik zal als een kaars uitgeblust worden." Hij
gaf nog college tot 11 April 1560. Daarna bleef hij in huis.
Hij zeide tot zijn vrienden: "Ik denk, dat ik spoedig zal afreizen." Hij nam afscheid
van zijn kinderen en vermaande ze. De studenten sprak hij ook toe. Zijn krachten
namen gaandeweg af. Zijn vrienden lazen voor hem uit de Bijbel, bovenal Romeinen
5. Toen zijn schoonzoon hem vroeg, of hij nog iets begeerde, antwoordde hij: "niets
dan de hemel."
Op 19 April 1560 ontsliep hij, beweend door duizenden zoowel in als buiten
Duitsland, die hem hadden liefgehad. Hij werd begraven in de Slotkerk te Wittenberg.
Op een metalen plaat is gegraveerd: "Hier rust het lichaam van de eerwaarden Philipp
13