De Duitse ‘Energiewende’

De Duitse ‚Energiewende‘ | 07
145 kilowattuur per vierkante meter woonoppervlak per jaar, wat
overeenkomt met ongeveer 14,5 liter aardolie. Zeer efficiënte nieuwe
gebouwen hebben slechts een tiende daarvan nodig. In bestaande
gebouwen kan de primaire energiebehoefte door de energetische
sanering en de overschakeling op hernieuwbare energieën met tot wel
80 procent worden verminderd. Dit vereist een betere isolatie van de
schil van het gebouw, de vernieuwing van gebouwcomponenten, een
modernisering van de verwarming en koeling en geoptimaliseerde
regeltechniek. Alleen al in 2015 is ongeveer 53 miljard euro in energetische
renovatie geïnvesteerd. De Duitse regering stimuleert deze
renovaties met laagrentende kredieten en subsidies. Duitse burgers
bespaarden in 2016 door energie-efficiëntiemaatregelen bijna 500 euro
per hoofd van de bevolking en zijn daarmee wereldwijd koploper.
Dit is hoeveel energie er in gebouwen
wordt verbruikt
Aandeel van het totale eindenergieverbruik in Duitsland
Nieuwe gebouwen verbruiken slechts
een tiende
Jaarlijks verwarmingsverbruik in liters stookolie per vierkante
meter woonoppervlak voor verschillende typen gebouwen
15–20 liter
niet gerenoveerde oudbouw
36,0 %
in gebouwen
5–10 liter
gerenoveerde oudbouw
28,0 %
verwarmen
vanaf 2016
4,7 %
warmwater
2,8 %
verlichting
0,4 %
airconditioningsystemen
7 liter
nieuwbouw
1,5 liter
passiefhuis
koeling groter worden. Uiterlijk 2020 moeten hernieuwbare energieën
14 procent van de warmte- en koelingsvraag dekken. Op deze manier
geeft Duitsland ook uitvoering aan Europese doelstellingen: de huidige
EU-gebouwenrichtlijn bepaalt dat vanaf 2021 alle nieuwbouw in
Europa moet bestaan uit energiezuinige huizen, d.w.z. gebouwen met
een zeer laag energieverbruik.
Welk energiebesparingspotentieel gebouwen hebben, onderkende
Duitsland al in een vroeg stadium. Al in 1976 heeft de toenmalige
Duitse regering als gevolg van de oliecrisis de eerste energiebesparingswet
en vervolgens de eerste warmte-isolatieverordening aangenomen.
Deze voorschriften zijn voortdurend verder ontwikkeld en
aangepast aan de technische vooruitgang. Sinds 2009 moeten volgens
de Hernieuwbare-Energiewarmtewet (EEWärmeG) alle nieuwe woningen
een minimaal deel van hun energiebehoefte dekken via hernieuwbare
energieën. Dit is bijvoorbeeld mogelijk met ondersteuning
van een gas- of olieverwarming via thermische zonne-energie of een
verwarmingssysteem dat uitsluitend gebruik maakt van hernieuwbare
energieën, zoals een warmtepomp of een pelletverwarming.
Van alle woongebouwen in Duitsland is 70 procent meer dan 35 jaar
oud. Ze dateren dus uit de tijd van vóór de vaststelling van de eerste
warmte-isolatieverordening. Dienovereenkomstig zijn veel gebouwen
onvoldoende geïsoleerd en worden vaak verwarmd met verouderde
ketels en fossiele brandstoffen zoals olie of gas. De verwarmingsenergiebehoefte
van een gemiddeld Duits huishouden bedraagt ongeveer
Speciale aandacht wordt besteed aan de vervanging van verouderde
verwarmingssystemen en de omschakeling van fossiele brandstoffen
naar hernieuwbare energie. Terwijl de Duitsers in 1975 nog
ruim de helft van alle woningen met olie verwarmden, is dat nu nog
slechts iets meer dan een kwart. Van de in 2016 opgeleverde, nieuwe
woningen wordt 60 procent met duurzame energie verwarmd.
Zonthermische systemen, biomassaverwarmingen of warmtepompen
die gebruik maken van omgevingswarmte leveren al ongeveer twaalf
procent van de verwarmingsvraag. Om de vervanging te versnellen,
stimuleert de Duitse regering sinds 2000 de vernieuwing van verwarmingssystemen.
1977
Met de warmte-isolatieverordening stelt de Duitse regering voor
het eerst normen voor de energie-efficiëntie van gebouwen vast.