2019 10 12 Pavel Haas Quartet

Za 12 okt 2019
Grote Zaal
20.15 uur
Serie
Strijkkwartetten
Pavel Haas Quartet
Baanbrekende Tsjechen
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma | Programme
Pavel Haas Quartet
Baanbrekende Tsjechen
Pavel Haas Quartet:
Veronika Jarůšková viool
Marek Zwiebel viool
Jiří Kabát altviool
Peter Jarůšek cello
Serie
Strijkkwartetten
Za 12 okt 2019
Grote Zaal
20.15 - 21.45 uur
ca. 45 minuten voor de pauze
ca. 25 minuten na de pauze
Voorprogramma
Preconcert
Entreehal
19.45 - 20.00 uur
Kandinsky Kwartet:
Enzo Kok viool
Nelleke Boor viool
Ida Weidner altviool
Joshua Herwig cello
Joseph Haydn (1732 - 1809)
Uit Strijkkwartet op. 20 nr. 2
Hob.III:32 in C (1772)
1. Moderato
Wolfgang Amadeus Mozart
(1756 -1791)
Uit Divertimento in D
KV 136/125a (1772)
3. Presto
Bent u niet vergeten uw mobiele
telefoon uit te zetten?
Dank u wel.
2

Programma | Programme
Ľubica Čekovská (1975)
A Midsummer Quartet (2016)
Erwin Schulhoff (1894 - 1942)
Strijkkwartet nr. 1 (1924)
1. Presto con fuoco
2. Allegretto con moto e con maliconia grotesca
3. Allegro giocoso alla Slovacca
4. Andante molto sostenuto
Bohuslav Martinů (1890 - 1959)
Strijkkwartet nr. 2, H. 150 (1925)
1. Moderato - Allegro vivace
2. Andante
3. Allegro - Allegro ma non troppo
Pauze | Interval
Leoš Janáček (1854 - 1928)
Strijkkwartet nr. 2 ‘Intieme brieven’ (1928)
1. Andante - Allegro
2. Adagio
3. Moderato
4. Allegro
☛ see liner notes on page 7
3

Toelichting
‘In iedere Boheemse wieg ligt een viool’. Dat gezegde bestond al in de tijd van Wolfgang
Amadeus Mozart. En nog steeds struikel je in Tsjechië en Slowakije over de uitstekende
strijkers. Getuige het tot de absolute wereldtop behorende, Tsjechische Pavel Haas Quartet,
dat een avond vol afwisseling verzorgt met uitsluitend muziek uit die landen.
Ľubica Čekovská
A Midsummer Quartet
In 2016 componeerde de Slowaakse
componiste Ľubica Čekovská een stuk
speciaal voor het Pavel Haas Quartet. De titel
ontleende ze aan een festival waar het voor
het eerst werd gespeeld. Tijdens dat festival
gebeurde er namelijk veel rond Shakespeare.
In dit over het algemeen vrij dramatische stuk
maakt Čekovská driftig gebruik van allerlei
speciale effecten. We horen veel flageoletten,
waarbij de vinger de snaar maar licht beroert,
zodat er een fluittoon ontstaat. Ook staat er
vaak ‘sul ponticello’ voorgeschreven; dicht bij
de kam strijken zodat er een ijl en fluitachtig
geluid klinkt. ‘Glissandi’, glijdende tonen, spelen
ook een rol. En de strijkers moeten vaak tijdens
het pizzicato zo hard aan de snaar trekken
dat hij tegen de toets ketst, het zogenaamde
Bartók-pizzicato. Het eind van dit kwartet is
ronduit geestig.
Erwin Schulhoff
Strijkkwartet nr. 1
Het oeuvre van de Tsjech Erwin Schulhoff
doorloopt zoveel verschillende stromingen
dat we hem kunnen zien als een accolade in
de muziekgeschiedenis. Van laatromantisch
à la Max Reger, Richard Strauss en Aleksandr
Skrjabin tot zeer experimenteel, à la Alban
Berg en Arnold Schönberg. Daarna werd hij
sterk beïnvloed door de jazz en het Franse
neoclassicisme van componisten als Igor
Stravinsky.
Minstens even vaak als hij overstapte van de
ene stijl naar de andere veranderde hij van
domicilie. Hij woonde, studeerde en werkte in
Praag, Wenen, Leipzig, Keulen, Parijs, Dresden,
Saarbrücken en Berlijn. Toen Schulhoff in 1924
het kwartet van vandaag componeerde, had hij
zich weer in zijn geboortestad Praag gevestigd.
Hij raakte gefascineerd door de muziek van
Janáček en begon ook elementen uit de
Tsjechische volksmuziek in zijn composities te
verwerken. Dat laatste horen we duidelijk terug
in het derde deel, dat hij heeft voorzien van
het opschrift ‘alla slovacca’. Dat volkse is maar
een van de vele stijlelementen die de revue
passeren in dit stuk.
Het eerste deel opent krachtig met volkse
ritmes die enigszins aan Béla Bartók doen
denken. Deel twee doet wat de titel ‘con
malinconia grotesca’ belooft; licht de spot
drijven met melancholie. In het opgewekte
derde deel heeft de volksmuziek weer de
overhand. Had Schulhoff misschien heimwee
naar Joseph Haydn? Het lijkt soms of de eerste
4

Toelichting
viool een piccolo probeert te imiteren. Er wordt
opvallend veel getokkeld. Soms moet er zo
hard aan de snaar getrokken worden, dat hij
tegen de toets slaat. Het afsluiten van een
strijkkwartet met een langzaam deel is hoogst
ongebruikelijk. En minstens even bijzonder is
dat we in dit deel het emotionele zwaartepunt
van het kwartet aantreffen. De sfeer verandert
radicaal. Na alle volkse uitbundigheid komt
dit bloedserieuze deel extra hard aan.
Geheimzinnig, onheilspellend en hallucinerend
klinkt het. Het begint met een continu
getokkelde begeleiding die doet denken aan
een tikkende klok. Daarboven horen we ijle
tweeklanken van de violen. Met die passage
sluit Schulhoff het deel ook af. Maar dan doen
de geleidelijk in het niets oplossende klanken
denken aan de steeds zwakker wordende
hartslag van een stervende.
Bohuslav Martinů
Strijkkwartet nr. 2
Bohuslav Martinůs vader combineerde drie
beroepen. Hij was schoenmaker, brandwacht
en koster. Daarom woonde het gezin 36
meter hoog in een kerktoren. Als peuter
werden hem de grondbeginselen van het
vioolspel bijgebracht. Daardoor kon hij eerder
vioolspelen dan lezen.
Later bekende hij dat hij zo razendsnel
vorderde omdat hij een bloedhekel had aan
trappenlopen. Hij bleef liever boven viool
studeren dan dat hij de 192 treden op en af
liep. Hij hield er een fabelachtige viooltechniek
aan over. Op grond daarvan werd hij – ondanks
het mislukken van zijn conservatoriumstudie –
aangenomen als violist in het Tsjechisch
Filharmonisch Orkest. Hij begon al heel jong
met componeren en schreef op zijn twaalfde
al zijn eerste stuk voor strijkkwartet. Zijn
oeuvre is ontzagwekkend groot. Hij liet ruim
vierhonderd werken na.
Het heeft wel even geduurd voor hij zijn eigen
klankidioom te pakken had. Dat lag deels
aan de razendsnelle stijlontwikkelingen die
plaatsvonden toen hij nog jong was. Maar
ook aan het feit dat het muzikaal gezien
nogal conservatieve Praag tijdens de Eerste
Wereldoorlog van de buitenwereld was
afgesloten. Zijn Eerste strijkkwartet, dat hij
in 1918 schreef, zit dan ook nog vol Antonín
Dvořák-achtige romantische elementen. Maar
toen hij in 1923 naar Parijs emigreerde gingen
er werelden voor hem open. De muziek van
Maurice Ravel en Claude Debussy maakte
diepe indruk. Compositieles kreeg hij van
Albert Roussel, die hem onder meer leerde om
minder wijdlopig te schrijven. Daarom duurt zijn
tweede kwartet de helft korter dan zijn eerste.
De aanleiding tot het schrijven van dit kwartet
is bekend. Martinů was namelijk bevriend
met de violist Vitězslav Novák. Toen die een
strijkkwartet had opgericht, besloot Martinů om
voor hen een nieuw kwartet te schrijven, zodat
ze het op hun debuutconcert konden spelen.
De inleiding tot het eerste deel klinkt
bedrieglijk bedaard. Niets wijst op de ritmische
opwinding die klaar staat. Er volgt een
kalmer en meer lyrisch intermezzo, waarin
elementen van de inleiding terugkeren.
5

Toelichting
En dan is er weer volop ritmische energie
met veel pizzicato’s. Helemaal aan het eind
horen we een passage die even doet denken
aan de woest galopperende finale van Franz
Schuberts strijkkwartet Der Tod und das
Mädchen. Het emotionele zwaartepunt ligt in
het langzame deel, waarin Martinů ingenieus
gebruik maakt van de lage registers van de
violen om een sombere, onheilspellende sfeer
op te roepen. Het einde van dit deel is een en
al uitzichtloosheid. In de finale krijgen we weer
wat meer lucht en lichtheid. En virtuositeit,
ook voor de primarius in een solocadens,
waarna de muziek weer verder dartelt en de
opwinding haar hoogtepunt bereikt in een
tempoversnelling.
Leoš Janáček
Strijkkwartet nr. 2 ‘Intieme brieven’
Na zijn studie in Praag, Wenen en Leipzig
leidde Janáček een teruggetrokken bestaan
in Brno, waar hij de kost verdiende met
lesgeven en dirigeren. Net als Bartók ging hij
de boer op om volksmuziek te verzamelen
om die vervolgens in zijn eigen muziek te
verwerken.
Janáček bleef onontdekt tot hij achter in
de veertig was. Dat hij wat bekender werd,
lag aan zijn opera Jenůfa. Pas op zijn 62e
kwam men erachter hoe uniek zijn muziek
was. Janáček is zijn leven lang geobsedeerd
geweest door het vangen van spreektaal
in muziek. Dit streven naar de melodie van
de taal, zoals hij zelf schreef, spreekt ook
uit de onorthodoxe aanwijzingen voor de
uitvoerenden in zijn partituren. Zo vinden we
daar woorden als ‘heftig’, ‘scherp’, ‘timide’,
‘verlegen’, ‘als in tranen’ en ‘als gesproken
woord’. Strijkinstrumenten bezitten een rijk
scala aan expressiemogelijkheden maar bij het
verklanken van dergelijke termen komen de
grenzen daarvan toch geregeld in zicht.
Vierenzeventig was Janáček toen hij het
kwartet van vandaag schreef. Hij was hevig
verliefd op de 38 jaar jongere Kamila Stösslová.
Zij was getrouwd en hij ook. Kamila bleef haar
man trouw maar ze correspondeerden wel. In
1,5 jaar tijd schreef hij haar zo’n 700 vurige
brieven. Dat leidde tot heftige scenes tussen
zijn vrouw en hem. Tijdens het componeren van
dit kwartet was hij op vakantie en hij schreef
geregeld aan zijn geliefde hoe hij vorderde en
wat voor gevoelens hij er allemaal in verwerkte.
‘Ons leven zit erin’ stond in een van die brieven.
‘Jij staat achter elke noot, jij, levend, krachtig
en vol liefde’. Oorspronkelijk wilde hij het
kwartet ‘Liefdesbrieven’ noemen en de altviool
vervangen door de viola d’amore. Later zag hij
daarvan af en noemde hij het ‘Intieme brieven’.
Hij was behoorlijk impulsief en wispelturig en
dat hoor je terug in zijn muziek. De première
van dit kwartet heeft hij niet meer mee mogen
maken. Die vond plaats een maand na zijn dood
in 1928.
Vloedgolven van heftige emoties horen we in
dit werk. En de stemming slaat vaak plotseling
om. Vreugde, twijfel, wanhoop en tederheid
wisselen elkaar af. De finale zit vol extase en we
horen een telkens terugkerende wilde dans.
Tekst toelichting: Thijs Bonger
6

Liner Notes
‘There’s a fiddle in every Bohemian cradle’; a saying that goes back to the time of Wolfgang
Amadeus Mozart and beyond. And one still encounters outstanding string players in the Czech
Republic and Slovakia. The Czech Pavel Haas Quartet is a fine example, amongst the very best in the
world and presenting an evening full of variety, with the music drawn from just those two countries.
Ľubica Čekovská
A Midsummer Quartet
The Slovak composer Ľubica Čekovská wrote
a work especially for the Pavel Haas Quartet in
2016. She drew the title from the festival where
the piece was to receive its premiere, a festival
focussing largely on the works of Shakespeare.
Čekovská employs all manner of special effects
in what is overall a fairly dramatic piece. We hear
many harmonic effects, where the finger barely
touches the string, generating a flute-like tone.
There are also many instances of sul ponticello
writing, where the bow is drawn across the
strings close to the bridge, producing a brittle,
ethereal sound. There are also glissandi, where
one note slides seamlessly to the next. And
the string players sometimes have to pluck the
strings so fiercely in pizzicato passages that the
string snaps back on to the fingerboard – the
‘Bartók pizzicato’. The quartet closes in sparkling
style.
Erwin Schulhoff
String quartet no. 1
The body of work produced by Czech
composer Erwin Schulhoff encompasses so
many varying styles that we can regard him
as someone fairly unique in musical history
– shifting between the late Romantic, in the
footsteps of Max Reger, Richard Strauss and
Alexander Scriabin, and the ground-breaking
experimentalism of Alban Berg and Arnold
Schoenberg. He was also strongly influenced
by jazz and the French neo-Classicism of
composers such as Igor Stravinsky.
He moved his home almost as often as he
changed between styles. He lived, studied and
worked at various times in Prague, Vienna,
Leipzig, Paris, Dresden, Saarbrücken and Berlin.
Schulhoff had resettled in Prague – the city of
his birth – in 1924, when he wrote the quartet
you hear today. He had become fascinated by
the music of Leoš Janáček and had started to
incorporate elements of Czech folk music into
his work. We can hear this quite clearly in the
third movement, which he headed alla slovacca.
The element of folk music is just one of the many
styles we can hear in this work.
The first movement opens with powerful folk
rhythms, somewhat reminiscent of Bartók.
The second movement fulfils the promise of
its title – con malinconia grotesca – gently
embroidering satire with melancholy. Folk music
once more gains the upper hand in the cheerful
third movement. Nostalgia for Joseph Haydn
on Schulhoff’s part, perhaps? It seems as if
the first violin is sometimes trying to imitate
7

Liner Notes
a piccolo, while plucked strings also feature
prominently. Sometimes, the string is plucked so
violently that it snaps back off the fingerboard.
Closing a string quartet with a slow movement
is quite unusual. And it is just as unusual to
find the quartet’s centre of emotional gravity in
this movement. The atmosphere undergoes a
radical change. This deadly serious movement
is all the more striking after the folk frivolity
of the previous three, sounding mysterious,
sinister and hallucinatory. The movement starts
with a continuous, plucked accompaniment,
reminiscent of a ticking clock. Above this, the
violins play an ethereal duet, a passage that
Schulhoff also uses to close the section. The
music that follows, gradually evanescing into
nothingness, conjures the image of a dying
man’s weakening pulse.
Bohuslav Martinů
String quartet no. 2
Bohuslav Martinů’s father was a man of many
talents; a cobbler, a firefighter and a church
verger, which may explain why the family lived
100 feet up in a church tower. Martinu had the
basics of playing the violin instilled in him from
an early age, playing tunes before he could
even read.
Martinu later confessed that he made such
rapid progress because of his intense dislike of
climbing up and down stairs. He would rather
stay at home practising his violin than tramp up
and down 192 steps! He retained a wonderful
violin technique from this training and, despite
failing in his studies at the conservatoire, he was
recruited as a violinist in the Czech Philharmonic
Orchestra. He started composing music from
a tender age, writing his first piece for string
quartet at the age of just 12. His output was
formidable, leaving us with more than 400
works.
But it took him a long time to find his own
unique sound, which may in part be due to the
rapid evolution in styles that erupted during his
youth. Prague, a somewhat conservative city – at
least in musical terms – was also sequestered
from the outside during the First World War. His
first string quartet, written in 1918, is therefore
still suffused with Romantic echoes of Antonín
Dvořák. But new worlds opened up to him
when he emigrated to Paris in 1923. The music
of Maurice Ravel and Claude Debussy made a
deep impression on him. He received lessons in
composition from Albert Roussel, who taught
him to be more succinct in his writing. This may
partly explain why his second string quartet is
only half the length of the first. We know why
this quartet was written. When Martinu’s friend,
the violinist Vitězslav Novák, formed a string
quartet, Martinu decided to write a new work for
them, to be played at their debut concert.
The introduction to the opening movement
sounds deceptively calm. There is no indication
here of the impending rhythmic agitation in the
remainder of the movement. A calmer and more
lyrical intermezzo follows, recollecting elements
from the introduction, which in turn gives way
to more tense rhythmic energy, peppered with
and driven by pizzicato. Near the end of the
movement, we hear a passage reminiscent of the
8

Liner Notes
furious galloping in the finale of Franz Schubert’s
quartet Death and the Maiden. The emotional
heart of this work lies in the slow movement,
where Martinů makes ingenious use of the
lower register of the violins to create a sombre,
ominous atmosphere. This movement seems to
draw to a close entirely without hope. The finale
restores us somewhat to air and lightness and
virtuosity, including a solo cadenza written for
the first violin, after which the music becomes
increasingly playful, with the excitement
reaching its climax as the pace increases in a
rush to the close.
Leoš Janáček
String quartet no. 2 ‘Intimate letters’
After studying in Prague, Vienna and Leipzig,
Janáček led a secluded existence in Brno,
earning his keep through teaching and
conducting. Like Bartok, he used to wander
through the countryside, collecting folk music
that he could later incorporate into his own
works.
He remained in relative obscurity until his late
forties. His name came to wider attention as a
result of his opera Jenůfa. People only realised
how unique his music actually was by the
time he was in his early sixties. Janáček held
a lifelong obsession with capturing spoken
language in music. This quest for the ‘melody
of language’, as he described it, is also evident
from the unorthodox instructions contained in
his musical scores. Examples of these include
‘protesting’, ‘cutting’, ‘timid’, ‘shy’, ‘as if weeping’
and ‘like the spoken word’. String instruments
are blessed with a wide range of expressive
capabilities, but interpreting terms such as
these often stretches the limits of what is
possible.
Janáček was 74 when he composed the quartet
we will hear today, and passionately in love
with Kamila Stösslová, who was 38 years his
junior. She was married to someone else, as was
he. Kamila remained faithful to her husband,
although she and Janáček were both avid letter
writers, with Janáček sending her no fewer
than 700 ardent letters to her over an 18-month
period. This led to heated scenes between the
composer and his own wife. The composer was
on vacation while writing this quartet, sending
his beloved regular progress reports with notes
about the feelings he was embodying in the
music. One of these letters says ‘It contains
our lives’. ‘You are behind every note – you,
lively, powerful and full of love’. He originally
wanted to entitle the quartet Love Letters and
substitute a viola d’amore for the viola. He would
subsequently renege on this and use the title
Intimate letters. He was thoroughly impulsive
and capricious and this can readily be heard
in the music. Sadly, he was unable to attend
the premiere of this quartet, which was given a
month after his death in 1928.
We hear tidal waves of powerful emotion in this
work, and the mood often makes sudden shifts.
Joy, doubt, despair and tenderness appear in
turn. The finale is joyously ecstatic and features
a recurrent, wild dance theme.
Thijs Bonger
Translation: Bruce Gordon/Muse Translations
9

Biografieën | Biographies
Componisten
Pärnu in Estland, Spitalfieldsfestival
in Londen, Melos-
Ethos-festival in Bratislava,
Aspekte-festival in Salzburg,
het Praagse lentefestival). Ze
is ook succesvol als componist
van toneel- en filmmuziek.
Haar eerste opera Dorian
Gray, gebaseerd op de roman
van Oscar Wilde, ging in 2013
in wereldpremière in het
Slowaakse nationale theater in
Bratislava.
Spring Festival). She is equally
successful as a composer
of stage and film music. Her
first opera Dorian Gray, based
on the novel by Oscar Wilde,
had its world premiere at the
Slovak National Theatre in
Bratislava in 2013.
De Slowaakse componist
Ľubica Čekovská (1975)
studeerde eerst aan de
Academie voor uitvoerende
kunsten in Bratislava en
later aan de Royal Academy
of Music in Londen, waar
haar leraren Thomas Adès
en Harrison Birtwistle
waren. Čekovská ontving
verschillende prijzen en
fellowships. Ze heeft een
contract bij de in Duitsland
gevestigde Bärenreiter
Publishing Group. Haar
werken werden uitgevoerd op
Slowaakse en internationale
hedendaagse muziekfestivals
(het David Oistrakh-festival in
10
The Slovak composer Ľubica
Čekovská (1975) first studied
at the Academy of Performing
Arts in Bratislava and later
at the Royal Academy of
Music in London, where her
teachers included Thomas
Adès and Harrison Birtwistle.
Her studies in Great Britain
were accompanied by several
awards and fellowships.
She is represented by the
Germany based Bärenreiter
Publishing Group. Her works
were performed in Slovak and
international contemporary
music festivals (The David
Oistrakh Festival in Pärnu in
Estonia, Spitalfields Festival
in London, Melos-Ethos
Festival in Bratislava, Aspekte
Festival in Salzburg, Prague

Biografieën | Biographies
Erwin Schulhoff (1894 - 1942)
werd geboren in Praag in
een rijke joodse familie. Als
tiener ging Schulhoff naar het
conservatorium in Keulen. Toen
de Eerste Wereldoorlog uitbrak,
keerde hij terug naar Praag
en diende in het Oostenrijkse
leger. Tijdens het vechten
bleef hij componeren en
onmiddellijk na het einde van
de oorlog publiceerde hij zijn
eerste composities. Hij reisde
naar Dresden, waar hij met
zijn zus een kunstenaarssalon
oprichtte, waardoor ze in
contact kwamen met enkele
van de grote kunstenaars
uit de Weimar-jaren. Het
familiekapitaal verdampte
door de inflatie van 1923 en
Schulhoff moest zichzelf
onderhouden. In 1932 richtte
hij een jazzkwartet op en
ontwikkelde het idee om een
jazzschool op te richten. Hij
voelde zich aangetrokken tot
het communisme en in 1933
reisde hij naar Moskou voor
een muziekwedstrijd voor
arbeiders. Hij werd steeds
politiek actiever en schreef
socialistische liederen. Eind
jaren dertig keerde Schulhoff
terug naar Praag. Hij probeerde
uiteindelijk een visum voor
Amerika te krijgen, maar
werd afgewezen. Hij besloot
na het Hitler-Stalin-pact
dat het aanvragen van een
Sovjetburgerschap een beter
plan was. Toen Hitler in 1941 de
USSR aanviel, werd Schulhoff,
nu Sovjetburger, gedeporteerd
naar het concentratiekamp
Wülzburg in Beieren, waar zijn
gezondheid snel verslechterde.
Hij stierf aan tuberculose in
augustus 1942.
Erwin Schulhoff (1894 – 1942)
was born in Prague to a
wealthy Jewish family. As a
teenager, Schulhoff attended
the conservatory in Cologne.
At the outbreak of World War
I, he returned to Prague and
was drafted into the Austrian
army. Even while fighting, he
continued to compose, and
immediately after the end of
the war he published his first
compositions. He travelled to
Dresden where he established
a sort of artists’ salon with his
sister, where they socialised
with some of the great artists
of the Weimar years. The
inflation of 1923 devastated the
family finances and Schulhoff
had to rely entirely on his own
earnings. In 1932 he founded
a jazz quartet, and developed
the idea of starting a jazz
school to train and employ
jazz musicians. He was drawn
to Communism and in 1933
he travelled to Moscow for a
workers’ music competition.
Increasingly politically active,
he began to write explicitly
socialist songs. In the late
1930s Schulhoff moved back
to Prague. He finally tried to
get a visa to America, but
was rejected, and after the
Hitler-Stalin pact, decided that
applying for Soviet citizenship
was a better plan. When
Hitler attacked the USSR in
1941, Schulhoff, now Soviet
citizen, was deported to the
Wülzburg concentration camp
in Bavaria where his health
quickly worsened. He died of
tuberculosis in August 1942.
11

Biografieën | Biographies
Bohuslav Martinů (1890 -
1959) was een Tsjechische
violist en componist.
Hij werd beïnvloed door
traditionele Boheemse en
Moravische volksmelodieën
en hedendaagse muziek.
Hij studeerde viool vanaf
zesjarige leeftijd, werd
aangenomen aan en weer
weggestuurd van het Praagse
conservatorium, en kreeg
in 1913 een aanstelling in
het Fhilharmonisch Orkest
van Praag. Na het succes
van zijn ballet Istar en het
symfonische gedicht Mizející
půlnoc (Vanishing Midnight),
beide geschreven in 1922,
studeerde hij bij Josef Suk,
een groot voorbeeld van
de Tsjechische muziek. In
12
1923 ging hij naar Parijs om
te studeren bij de Franse
componist Albert Roussel. In
1940 ontvluchtte Martinů de
Duitse invasie van Frankrijk en
vestigde zich in de Verenigde
Staten, waar hij les gaf aan
Princeton University en het
Berkshire Music Center in
Tanglewood, Massachusetts.
Hoewel hij van plan was om
na het einde van de Tweede
Wereldoorlog naar Praag terug
te keren om daar les te geven
aan het conservatorium, bleef
hij in de Verenigde Staten
tot hij in 1956 in Rome werd
aangesteld als composer in
residence bij de American
Academy. Hij overleed in 1959
in Zwitserland.
Bohuslav Martinů (1890 -
1959) was a Czech violinist
and composer, inspired by
traditional Bohemian and
Moravian folk melodies as well
as contemporary music. He
studied violin from age six,
attended and was expelled
from the Prague Conservatory,
and in 1913 joined the Prague
Philharmonic Orchestra. After
the success of his ballet Istar
and symphonic poem Mizející
půlnoc (Vanishing Midnight),
both in 1922, he studied under
Josef Suk, a leader of the
movement toward nationalism
in Czech music. In 1923 he
went to Paris to study under
the French composer Albert
Roussel. In 1940 Martinů fled
the German invasion of France
and settled in the United
States, where he taught at
Princeton University and at
the Berkshire Music Center at
Tanglewood, Massachusetts.
Although he had planned to
return to Prague after the
end of World War II to teach
at the conservatory there,
he remained mostly in the
United States until 1956, when
he went to Rome to serve as
composer in residence at the
American Academy. He died in
Switzerland in 1959.

Biografieën | Biographies
Leoš Janáček (1854 - 1928)
wordt beschouwd als een
van de grootste Tsjechische
componisten van de vroege
twintigste eeuw. In zijn
vroege werken componeert
Janáček in een traditioneel,
romantisch idioom, typisch
voor de muziek uit de late
negentiende eeuw. Nadat hij
zijn opera Sárka had voltooid,
dompelde Janáček zich echter
onder in de volksmuziek
van zijn geboorteland
Moravië en ontwikkelde hij
langzamerhand een eigen
stijl. Janáček verwierf voor
het eerst nationale en
internationale bekendheid
met de Praagse productie
van zijn opera Jenůfa in 1916.
Na de oprichting in 1918
van de Tsjechoslowaakse
staat, werd Janáček een
nationale beroemdheid.
Janáčeks passie voor Kamila
Stösslová, een aanzienlijk
jongere getrouwde vrouw,
simuleerde ongetwijfeld zijn
creativiteit. Naast zijn werk
als componist, droeg Janáček
actief bij aan het muzikale
leven van zijn land als leraar,
criticus en organisator. Hij
verrijkte de de Oost-Europese
muziekeducatie en -cultuur
als oprichter van de Brnoorgelschool
(later het Brnoconservatorium),
directeur van
het Tsjechische Filharmonisch
Orkest, docent aan het
Staatsconservatorium van
Praag en initiatiefnemer van
vele muziekfestivals.
Leoš Janáček (1854 - 1928)
is regarded as one of the the
greatest Czech composers of
the early twentieth century.
In his early works Janáček
followed a traditional,
Romantic idiom, typical of late
nineteenth century music.
Having completed his opera
Sárka, however, Janáček
immersed himself in the folk
music of his native Moravia,
gradually developing an
original compositional style.
Janáček first gained national
and international fame with
the Prague production of
Jenůfa in 1916. After the
foundation, in 1918, of the
Czechoslovak state, Janáček
became a national celebrity.
Janáček’s passion for Kamila
Stösslová, a considerably
younger married woman,
undoubtedly simulated his
creativity. In addition to his
work as a composer, Janáček
actively contributed to his
country’s musical life as a
teacher, critic, and organizer.
Founder of the Brno Organ
School (later to become the
Brno Conservatory), director
of the Czech Philharmonic
Orchestra, teacher at the
State Conservatory of Prague,
and initiator of many musical
festivals, Janáček greatly
enriched Eastern European
music education and culture.
13

Biografieën | Biographies
Het Pavel Haas Quartet,
door Gramophone ‘het meest
opwindende strijkkwartet’
genoemd, wordt over de hele
wereld geprezen om zijn volle
timbre, aanstekelijke passie
en gevoelige klank. Het
kwartet speelt in de meest
prestigieuze concertzalen
ter wereld en heeft vijf
Gramophone Awards en
tal van andere prijzen
gewonnen voor hun opnames.
Het kwartet is gevestigd
in Praag en studeerde bij
wijlen Milan Škampa, de
legendarische altviolist
van het Smetana-kwartet.
Ze ontlenen hun naam aan
de Tsjechische componist
Pavel Haas (1899 - 1944) die
in 1941 werd gedeporteerd
naar Theresienstadt en
drie jaar later tragisch
stierf in Auschwitz. Zijn
nalatenschap omvat drie
prachtige strijkkwartetten.
In het seizoen 19/20 is het
kwartet weer te horen in
grote zalen als Tonhalle
Zürich, Wigmore Hall London,
Philharmonie Luxembourg,
Stockholm Konserthuset,
Società del Quartetto di
Milano en op festivals zoals de
Schubertiade. Ze geven drie
concerten op de Strijkkwartet
Biënnale Amsterdam in januari
14
2020 in het Muziekgebouw en
zullen aan hun eerste tournee
naar Israël beginnen met
optredens in Jeruzalem, Tel
Aviv en Haifa. Andere reizen
zijn naar de VS, Canada en
Azië, waar ze zullen optreden
in het National Centre for the
Performing Arts in Beijing en
debuteren in Hong Kong en
Singapore.
The Pavel Haas Quartet
has been called ‘the world’s
most exciting string quartet’
(Gramophone) and is revered
across the globe for its
richness of timbre, infectious
passion and intuitive rapport.
The Quartet has performing at
the world’s most prestigious
concert halls and have
won five Gramophone and
numerous other awards for
their recordings. The Quartet
are based in Prague and
studied with the late Milan
Škampa, the legendary violist
of the Smetana Quartet.
They take their name from
the Czech composer Pavel
Haas (1899 - 1944) who was
imprisoned at Theresienstadt
in 1941 and tragically died at
Auschwitz three years later.
His legacy includes three
wonderful string quartets.
In the 19/20 season the
Quartet will return to major
venues including Tonhalle
Zürich, Wigmore Hall London,
Philharmonie Luxembourg,
Stockholm Konserthuset,
Società del Quartetto di
Milano and festivals such
as the Schubertiade. They
will return to Amsterdam
Muziekgebouw to perform
three concerts at the String
Quartet Biennale in January
2020 and will embark on
their first tour to Israel with
performances in Jerusalem,
Tel Aviv and Haifa. Further
tours will be to the US and
Canada as well as to Asia,
where they will return to NCPA
Beijing and give their debuts
in Hong Kong and Singapore.

Biografieën | Biographies
foto: Marco Borggreve
15

Biografieën | Biographies
Het Kandinsky Kwartet,
opgericht in september
2019, bestaat uit Enzo Kok
(viool), Nelleke Boor (viool),
Ida Weidner (altviool) en
Joshua Herwig (cello).
Ze studeren allemaal aan
het Conservatorium van
Amsterdam. Daar volgen ze
hun hoofdvaklessen bij Ilya
Grubert, Eliot Lawson, Vera
Beths, Marjolein Dispa en
Michael Stirling. Ze krijgen
kamermuzieklessen van
Dmitry Ferschtman en Kees
Koelmans. Het kwartet is
vernoemd naar Wassily
Kandinsky, een Russisch-
Franse kunstschilder en
graficus. In veel van zijn
abstracte schilderijen zitten
veel muzikale betekenissen
die het kwartet erg
inspireert.
Michael Stirling. They receive
chamber music lessons
from Dmitry Ferschtman
and Kees Koelmans. The
quartet is named after
Wassily Kandinsky, a
Russian-French painter and
graphic artist. Many of his
abstract paintings contain
many musical meanings that
greatly inspire the quartet.
The Kandinsky Quartet is
founded in September 2019.
The members Enzo Kok
(violin), Nelleke Boor (violin),
Ida Weidner (viola) and
Joshua Herwig (cello) are all
studying at the Conservatory
of Amsterdam. There they
are taking course with Ilya
Grubert, Eliot Lawson, Vera
Beths, Marjolein Dispa and
16

Verwacht
Quatuor Danel
Alle 17 strijkkwartetten van
Weinberg
Mieczysław Weinberg (1919 - 1996) behoorde tot de
voornaamste componisten van de Sovjet-Unie, samen met
zijn vriend en mentor Sjostakovitsj. Beiden componeerden
grootse symfonieën en opera’s, maar waren minstens
zo bedreven in het intiemste en diepgravendste van alle
muziekgenres: het strijkkwartet. Weinberg componeerde
er maar liefst zeventien. Dit weekend worden ze allemaal
uitgevoerd, in vijf concerten, door de specialisten van
het Quatuor Danel. Het Muziekgebouw wijdde eerder
spraakmakende marathons aan de strijkkwartetten van
Sjostakovitsj, Bartók, Boulez, Schönberg en Beethoven.
Voorafgaand aan de vijf concerten neemt musicoloog Huib
Ramaer in drie lezingen en twee interviews het publiek
mee langs episodes uit het bewogen leven van Mieczysław
Weinberg. Deze door nazihordes en Stalin opgejaagde
componist bleef onder alle omstandigheden met een
onwaarschijnlijke werkkracht het innerlijk kompas van zijn
‘kristalzuivere ziel’ volgen. Weinbergs verbijsterende odyssee
krijgt contouren met beeld- en geluidsmateriaal.
Weinberg
Marathon
Vr 6 t/m zo 8 dec 2019
Grote Zaal
20.15 uur
Mieczysław Weinberg
Met dank aan
vr 6 dec / 20.15 uur / Weinbergs oude ziel (Strijkkwartet 1, 3 en 2)
za 7 dec / 15.00 uur / Vroege meesterproef (Strijkkwartet 4, 5, en 6)
za 7 dec / 20.15 uur / Weinberg tot de tien (Strijkkwartet 7, 8, 9 en 10)
zo 8 dec / 15.00 uur / Alleen op de wereld (Strijkkwartet 11, 13 en 12)
zo 8 dec / 20.15 uur / De late Weinberg (Strijkkwartet 14, 15, 16 en 17)
17

Verwacht
Oktober
zo 13 okt / 20.15 uur
PRJCT Amsterdam +
Maarten Engeltjes
Nicht mehr hier
wo 16 okt / 20.30 uur
Tim Hecker +
Caterina Barbieri
Amsterdam Dance Event
zo 20 okt / 20.30 uur
Mathias Eick Quintet
di 22 okt / 20.15 uur
De Vallei (een apocalyps)
Eric Sleichim, Hans Op de
Beeck en Muziektheater
Transparant
wo 23 okt / 20.15 uur
Christopher Maltman +
Joseph Middleton
Carnaval der Dieren
vr 25 okt / 20.15 uur
Cello Biënnale 2020
Sneak Preview
za 26 okt / 20.15 uur
Amsterdam Sinfonietta +
Harriet Krijgh
Concerti Vivaldi
Kijk Muziek!
zo 27 okt
13.30 + 15.30 uur / Kleine
Zaal
Waai (2-4)
SOIL Muziektheater
13.30 uur
Baboesjka en het Beest
(6+)
Hexagon Ensemble
zo 27 okt / 20.15 uur
Noors Solistenkoor
Kristalheldere koorzang
wo 30 okt / 20.15 uur
Nederlandse
Bachvereniging
Allerzielen
do 31 okt / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. Conservatorium van
Amsterdam
November
za 2 nov / 20.15 uur
Utopia
Lamentaties van Morales
wo 6 nov / 20.15 uur
Alexandre Tharaud
Versailles
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van de
Wolff van Martijn Padding ter
herinnering aan oprichter van
het Muziekgebouw Jan Wolff
(1941 - 2012). Zie voor meer
informatie muziekgebouw. nl/
huilvandewolfff
do 24 okt / 20.15 uur
Nieuw Ensemble
Thirty Situations
do 31 okt / 20.15 uur GT
New European Ensemble
De wereld van Turnage
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen
18

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor het concert eten in
Grand café 4’33. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reververingskosten en garderobe
zijn bij de kaartprijs inbegrepen.
Ook een pauzedrankje, tenzij anders
vermeld op uw concertkaartje.
Bij concerten zonder pauze staan
drankjes klaar na afloop van het
concert.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heeft
u geen toegang meer tot de zaal.
- Zet uw mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of geluidsopnamen
in de zaal alleen met
schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met uw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw geboekte
concerten of ander nieuws.
Volg ons via onze e-nieuwsbrief
(aanmelden op muziekgebouw.nl),
Facebook, Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
19