Et Exspecto

Et Exspecto
1

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
programma
Vera Hofman - Musique (2019)
Olivier Messiaen - Et exspecto
resurrectionem mortuorum (1964)
pauze
Hans Timmermans - Answering
Messiaens awaiting (2019)
UITVOERENDEN
Vera Hofman - dirigent
The Next Ensemble - 34 blazers en
6 slagwerkers
Hans Timmermans – audiovisueel
kunstenaar
Et Exspecto
The Next Ensemble debuteert o.l.v.
dirigent Vera Hofman op zondag 19
mei in het Jheronimus Bosch Art Center
’s-Hertogenbosch. Zij presenteren het
concert Et Exspecto rond de componist
Olivier Messiaen: ‘Et exspecto
resurrectionem mortuorum’ (‘En ik
verwacht de wederopstanding van
de doden’). Ook gaat de compositie
‘Musique’ in première, gecomponeerd
door Vera Hofman. Hans Timmermans,
componist, musicus elektronische
muziek, presenteert een reactie op
Et Exspecto met de titel ‘Answering
Messiaens awaiting’, daarin weerklinkt
de compositie van Messiaen.
ET EXsPECTO
Audi
19MEI
2 0 1 9
Affiche, ontwerp Vera Hofman
DEBUUTCONCERT
Een nieuwe ster fonkelt boven het
Nederlandse muzieklandschap. Met
The Next Ensemble blikt een enthousiaste
generatie musici vol vertrouwen
de muzikale toekomst in. Een gloednieuw
ensemble voor actuele muziek
onder de bezielende leiding van
dirigente en musicus Vera Hofman
(1992). Het in wisselende bezettingen
optredende The Next Ensemble wil
zich bij uitstek profileren als instrument
voor de muzikale maker.
Het debuutconcert van The Next
Ensemble liegt er niet om; het veertigkoppige
ensemble stort zich meteen op
2
3

een van de grote meesterwerken van
de twintigste eeuw, ‘Et exspecto
resurrectionem mortuorum’ van de
Franse componist Olivier Messiaen.
Dit aangrijpende werk voor vierendertig
blazers en zes slagwerkers is zelden
live te horen. Een monumentale,
hoopvolle ode aan de slachtoffers van
beide wereldoorlogen.
TWEE WERELDPREMIÈRES
Speciaal voor dit concert schreef Vera
Hofman een compositie waarbij ze zich
baseerde op het gedicht ‘Musique’ van
Cécile Sauvage, de moeder van Olivier
Messiaen. Een sfeerimpressie die het
beste tot zijn recht komt in de weidse
akoestiek van een kerk of kathedraal.
The Next Ensemble kiest dan ook
bewust voor de imposante, sacrale
ruimte van het Jheronimus Bosch Art
Center in ’s-Hertogenbosch.
Een uitdagende toevoeging komt
daarna van elektronicawizard Hans
Timmermans in zijn werk ‘Answering
Messiaens awaiting’. Door middel van
live-recording en sampling, presenteert
de musicus een actuele reflectie
op Messiaens meesterwerk als
afsluiting van het concert.
De keuze van Vera Hofman voor
het orkestwerk van Messiaen
‘Mei is de herdenkingsmaand. In deze
maand herdenken we in Europa de
Tweede Wereldoorlog in de hoop dat
we deze verschrikkelijke tijden nooit
meer hoeven mee te maken. Maar, de
recente ontwikkelingen in de wereld
stemmen mij niet hoopvol. Daarom
heb ik gekozen voor deze indrukwekkende
compositie van Olivier Messiaen.
Een werk geschreven in opdracht van
de Franse overheid om alle slachtoffers
van de twee wereldoorlogen te
herdenken.
Messiaen heeft zelf een concentratiekamp
overleefd en verklankt in dit werk
op compleet eigen wijze de hel op
aarde. Toch hoor ik veel hoop in de
compositie. Nog altijd fladderen de
vogeltjes rond en is hij ervan overtuigd
dat er ooit een dag komt waarop alle
doden weer opstaan. Als iemand met
zo’n bagage nog hoop kan hebben, dan
moeten wij deze positieve verwachting
ook opbrengen voor de toekomst.
Echter, deze verhalen zullen steeds
weer opnieuw verteld moeten worden,
om er voor te zorgen dat het thema
actueel blijft en we oorlog hopelijk
nooit hoeven mee te maken.’
foto: Timmermansoog fotografie
4
5

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
Vera Hofman dirigeert The Next Ensemble
eigenzinnig
Het concert van vanavond dient als
pilotproject voor The Next Ensemble.
Het woord ensemble, in tegenstelling
tot orkest, geeft iets aan over het
eigenzinnige karakter. Want wat is
tegenwoordig de definitie van een
orkest, ensemble of gezelschap?
The Next Ensemble is opgericht om
nieuwe verbindingen te leggen tussen
makers, uitvoerders en publiek anno nu.
The Next Ensemble werkt samen met
niet alledaagse componisten om een
nieuw klankpalet te ontwikkelen. De
in wisselende bezettingen optredende
musici willen zich bij uitstek profileren
als een flexibel opererend ensemble
voor muziekmakers en muziekliefhebbers.
Het ensemble dient hierbij als
instrument voor de makers, waarbij
de instrumentatie en bezetting een
variabele is. The Next Ensemble
koppelt inspirerende Nederlandse
makers aan een mentorship met
artiesten als Sigur Rós, David Lang
en Brian Eno.
In het najaar van 2020 presenteert
The Next Ensemble het eerste
resultaat van deze route. Dit concert is
haar proeve van bekwaamheid onder
leiding van dirigent Vera Hofman.
ondersteunen
Geïnteresseerd om deze ambitie mede
vorm te geven of te ondersteunen?
Neem dan contact op met
info@thenextensemble.com
foto: Studio Koektrommel
6
7

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
Muziek als verbindende kracht
‘De verbindende kracht van muziek
heeft mij gedreven om op de bok te
gaan staan. Zodra een orkest muziek
maakt, worden alle individuele
problemen aan de kant gezet om
een gezamenlijk resultaat te boeken.
Dit proces zorgt voor een bijzonder
groepsgevoel, waarin je even alles mag
vergeten. Als orkestlid, maar ook als
toehoorder.’
Vera is op 15 april 1992 geboren in een
vrolijk en druk gezin, waar muziek een
belangrijk onderdeel was van het
dagelijks leven. Dat deze combinatie
centraal komt te staan in haar leven
als musicus, is dan ook niet verwonderlijk.
Vera raakt gefascineerd door de
verbindende kracht die zij ervaart als
mensen samen musiceren, of samen
naar muziek luisteren. Muziek is een
hogere, universele vorm van communicatie.
Vera wil muziek maken die
mensen echt raakt. Het verklaart haar
keuze om naast uitvoerend fluitist en
componist ook als dirigent te musiceren.
Als dirigent laat zij haar hart spreken,
en stimuleert en begeleidt Vera andere
musici om topprestaties te leveren met
muzikale klanken van deze tijd. Om
deze ambitie vorm te geven, realiseert
Vera met en voor andere musici de
ontwikkelplek Dock Zuid. Een laboratorium
waar vrijuit geëxperimenteerd
wordt en hedendaagse klanken en
muzikale vormen verder worden
onderzocht.
Op zondag 19 mei 2019 bent u getuige
van de pilot van The Next Ensemble en
de wereldpremière van haar compositie
Musique (2019).
multitalent
Vera Hofman studeert nu af als Master
of Music met twee hoofdvakken;
Dwarsfluit en HaFa Directie.
Als fluitist had ze onder andere les van
Leon Berendse, Valerie Debaele en
Peter Rijkx. Afgelopen tijd behaalde ze
twee keer de finaleplek bij concoursen
met haar duo The Hair en is ze actief
op internationale podia met het
ensemble Lola Marie & Les Chats
Noirs.
Als dirigent had ze onder andere les
van Hardy Mertens, Sander Teepen en
Lucas Vis. Momenteel is ze werkzaam
bij Harmonie de Vriendschap te
Middelbeers en Muziekvereniging
Ontspanning Na Arbeid te Lage
Mierde. In de zomer van 2018 heeft
Vera het ZomerOrkest Nederland
gedirigeerd en wordt ze veel gevraagd
voor gastdirecties.
foto: Timmermansoog fotografie
8
9

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
Musique: compositie Vera Hofman
Tijdens de zoektocht naar de achtergronden
van componist Olivier
Messiaen kwam Vera Hofman als
vanzelf op het pad van zijn moeder,
de Franse dichteres Cécile Sauvage
(1883-1927). De moeder is namelijk vaak
een sleutelpersoon in iemands leven.
Speciaal voor dit debuutconcert
schreef Vera Hofman een nieuwe
compositie waarbij ze zich baseert
op het gedicht ‘Musique’ van Cécile
Sauvage.
Cécile Sauvage wordt ook wel ‘dichteres
van het moederschap’ genoemd.
Haar poëzie is gewijd aan geluk, de
vreugde van het moederschap en de
eenvoud van de natuur. Van haar
wordt beweerd dat zij haar kinderen
Alain en Olivier opvoedde ‘in een
feeërieke context’. Haar liefde voor
de natuur heeft ze waarschijnlijk
overgedragen aan haar zoon Olivier:
in zijn werken vinden we vaak de
geluiden van vogeltjes terug, zo ook in
Et exspecto resurrectionem mortuorum.
eigen accenten
Sauvages gedicht dient als inspiratie
voor de compositie met houtblazers,
hoorns en zes slagwerkers. Vera vindt
het mooi om een licht te laten schijnen
op de opvatting van Cécile Sauvage
over muziek. Ze heeft hieraan, in
tegenstelling tot het suikerzoete
gedicht, haar eigen accenten gegeven.
The Next Ensemble speelt vanavond de
wereldpremière van dit mystieke werk.
foto: Wikipedia
Plaquette ter ere van de dichter, Avenue de Verdun, Digne-les-Bains
10
11

Musique - Cécile Sauvage
Muziek - Cécile Sauvage
vertaling: Vera Hofman en Peter Hofman
Une lente voix murmure
Dans la verte feuillaison ;
Est-ce un rêve ou la nature
Qui réveille sa chanson ?
Cette voix dolente et pure
Glisse le long des rameaux :
Si fondue est la mesure
Qu’elle se perd dans les mots,
Si douces sont les paroles
Qu’elles meurent dans le son
Et font sous les feuilles molles
Un mystère de chanson.
À peine si le murmure
De la muette chanson
Poursuit sa note et s’épure
Dans la douce feuillaison ;
Et la main passe en silence
Sur la tige d’un surgeon
Dont le rythme fin balance
Les branches de ce vallon.
Ô musique qui t’envoles
Sur les papillons glissants
Et dans la plainte du saule
Et du ruisseau caressant !
Een slepende stem mompelt
In het groene gebladerte
Is het een droom of de natuur
Die het lied wakker maakt?
Deze droeve, pure stem
Glijdt over de takken:
Zo wazig is de maat
Dat zij verdwaalt in de woorden,
Zo zacht zijn de teksten
Dat zij sterven in de klank
En onder de zachte bladeren
Componeren zij een mysterieus lied.
Zwakjes weerklinkt het gemompel
Van het gefluisterde lied
Vervolgend zijn klank en verdwijnend
In het zachte gebladerte;
En de hand strijkt in stilte
Over de bloem van een struik
In een delicaat ritme waardoor
Tenslotte de takken in de vallei bewegen.
O, muziek die jou meedraagt
Glijdend over vlindervleugels
En in de klaagzang van de wilg
En de liefkozing van de beek!
Ô lente voix réveillée
Qui caresse la feuillée
Comme la brise et le vent ;
Voix profondes de la vie
Et de l’âme réunies
Qui murmurez en rêvant.
Une forme s’effaçant
Dont les gestes nus et blancs
Flottent dans l’ombre légère
Sous un rideau de fougères
Semble exhaler à demi
De ses lèvres entr’ouvertes
Un chant de silence aussi
Berceur que les branches vertes.
Passe, chant grêle des choses,
Coule, aile fluide qui n’ose
Peser sur l’azur pâli,
Sur les rameaux endormis ;
Efface-toi, chant de l’âme
Où se mêlent des soupirs
Dans la fuite molle et calme
Des voix qu’on ne peut saisir.
O, slepende ontwaakte stem
Die het blad liefkoost
Zoals het briesje en de wind;
Diepe stemmen van het leven
En van de ziel verenigd
Mompelend terwijl ze dromen.
Een gestalte vervaagt
Waarvan de onschuldige bedoelingen
Zweven in de lichte schaduw
Onder een gordijn van varens
Die zachtjes lijken uit te ademen
Door half geopende lippen
Een lied van stilte
Sussend als de groene takken.
Passeer in klankvolle tonen
Vlieg gracieus op vleugels zonder angst
Om het hemelsblauwe azuur te belasten
Op de ingeslapen takken;
Verlies jezelf, lied van mijn ziel
Waar zuchten zich vermengen
In een zachte en kalme ontsnapping
Van stemmen die niet gegrepen
kunnen worden.
12
13

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
foto: Wikipedia
Olivier Messiaen
Olivier Eugène Prosper Charles Messiaen
(Avignon, 10 december 1908 – Parijs, 27
april 1992) was organist, leraar en een
van de belangrijkste en invloedrijkste
componisten van de twintigste eeuw,
wiens onconventionele werk sterk
beïnvloed is door de rooms-katholieke
geloofsleer. Hij droeg als geen ander
zijn katholieke geloof uit in zijn
composities. Ook vogelgeluiden,
volksmuziek, exotische instrumenten,
Hindu ritmen en Oosterse slaginstrumenten
horen we terug in zijn niet
altijd even gemakkelijke werken.
Messiaen in Nederland (1986)
Messiaen verdiepte zich in theologische
vraagstukken, ondanks het feit dat de
ontkerkelijking niet alleen in het leven
van veel mensen, maar ook in de
klassieke muziek voortschreed.
Et exspecto resurrectionem mortuorum
droeg hij op aan de Franse minister van
cultuur die Messiaen om een symfonisch
requiem had gevraagd om de gevallenen
van de Tweede Wereldoorlog te
herdenken.
bijbelteksten
De vijfdelige compositie voor
blaasorkest Et exspecto resurrectionem
mortuorum uit 1964 behandelt het
mysterie van het eind der tijden en de
wederopstanding. Messiaen gebruikt
kolossale, soms onoverzichtelijke
klankstructuren en zeer trage harmonische
ritmen om de muziek als het
ware buiten de tijd en het wereldse te
plaatsen. Dit heeft het effect dat het
een religieuze extase ontlokt. De
thema’s van alle delen zijn ontleend
aan bijbelteksten met als hoofdthema
Et exspecto resurrectionem mortuorum
(En ik verwacht de wederopstanding
van de doden) uit het Credo van de
katholieke mis.
14
15

THE NEXT ENSEMBLE
DEBUTEERT MET DE
WERELDPREMIERE VAN
MUSIQUE ONDER LEIDING
VAN VERA HOFMAN
IN ET EXSPECTO
EEN PROGRAMMA MET
HANS TIMMERMANS
ROND DE COMPONIST
OLIVIER MESSIAEN
'
Answering Messiaens awaiting
Componist en muzikant Hans Timmermans
(1968) heeft zich gespecialiseerd
in geïmproviseerde elektronische
muziek. Als studio-eigenaar produceerde
Hans ruim honderd cd’s in
uiteenlopende genres. Hij schreef voor
en speelde in verschillende bands die
optraden in het voorprogramma van
de Red Hot Chili Peppers, Atari
Teenage Riot en Ministery. ‘Zijn’ bands
stonden op Lowlands, Dance Valley,
Detroit Electronic Music Festival,
Oppikoppi (Zuid-Afrika), Trans Europ
Halls (Kopenhagen), Mind the Gap
(Belgie & Nederland) en Heineken
Crossover Awards. Zijn autonome werk
kenmerkt zich door twee extremen:
rust en energie. Binnen deze twee
extremen is alles mogelijk voor Hans,
in zijn soloproject Budha Building staat
vooral rust op de voorgrond. De muziek
die hij voor de bands schrijft heeft
energie als kern.
In opdracht schreef Hans muziek voor
danstheater, tv-series, internationale
documentaires en exposities. Zijn
filmische muziek inspireert de verbeelding
en werd gebruikt in meer dan 140
Amerikaanse televisie producties Bij
het maakproces was er een constante
interactie en samenwerking met de
opdrachtgever. Momenteel treedt hij
vaak op als solist maar ook met
uiteenlopende muzikanten zoals
saxofonist Paul van Kemenade, pianist
Jeroen van Vliet en de formatie Echte
Mensen.
Vera Hofman heeft Hans Timmermans
gevraagd een werk te maken dat een
reactie is op ‘Et exspecto resurrectionem
mortuorum’ . Hans zal in deze
improvisatie gebruik maken van een
geluidsopname van dit stuk, opgenomen
door de Concertzender en
gespeeld door de Next Ensemble.
fotografie: Luuk Timmermans
16
17

musici - the next ensemble
credits
Vera Hofman - dirigent
Carmen Terol Grau - piccolo
Yentl van der linden - piccolo
Renske van der Heijden - fluit
Henny Pulles - fluit
Evelien Clement - fluit
Anne-Marie van Mierlo - hobo
Elise Kleintjes - hobo
Loes de Jong - hobo
Femke Schmitz - althobo
Michele Adelizzi - clarinet
Geert Schrijvers - clarinet
Jonie Pijpers - clarinet
Vincent van de Logt - clarinet
Na’ama Reuven - clarinet
Christiaan Post - piccolotrompet
Jenny Leerschool - trompet
Sanne Kers - trompet
Rens van Leeuwen - trompet
Andrea Mancini - hoorn
Hugo Pieters - hoorn
Claudia Rigoni - hoorn
Tjeerd Vrieswijk - hoorn
Danielle Ploumen - hoorn
Roland Smeets - hoorn
Hans Sparla - trombone
Bart Bergmans - trombone
arjan linker - trombone
Jos Jansen - bastrombone
Hans Boon - euphonium
Joost van Genugten - tuba
Olivier Messiaen - Et exspecto
resurrectionem mortuorum
Vera Hofman - Musique
Hans Timmermans - Answering
Messiaens awaiting
The Next Ensemble - o.l.v. Vera
Hofman
Mark van Rhijn - orkestmanager
Lies Frankhuyzen - communicatie,
pers & media benadering
Joep Hofman, JH Prolights - licht &
podiumtechniek
Bart Smit, De Twee Snoeken -
grafisch ontwerp programmaboekje
Kees van de Wiel, Concertzender -
opnames
Wies van Aken, Jheronimus Bosch
Art Center - locatie
Marcel Andriessen, AMPA
conservatorium Tilburg -
ondersteuning
Wim Konink, VNK Percussion
Rental & Sales - percussie
Sander Borst - fagot
Martine Duijkers - fagot
Felix Schiffler - fagot
Evert van Noort - contrafagot
Erik de Jong - 6 gongs
Fons Toonen - tamtams
Cor Links - koebellen
Joeri Wilms - koebellen
Frank Smetsers - koebellen
Louis Franken - buisklokken
JH
Prolights
18
19

Met dank aan
Zonder de steun en hulp van alle vrienden, familie, muzikanten en relaties was dit
concert nooit tot stand gekomen. Daarom wil ik iedereen die zijn steentje heeft
bijgedragen, groot en klein, heel erg bedanken voor zijn of haar positieve inzet!
In het bijzonder dank aan:
Michele Adelizzi, Wies van Aken, Marcel Andriessen, Leon Berendse, Mieke
Berende, Bart Bergmans, Harry van den Berselaar, Hans Boon, Sander Borst,
Jos van de Braak, Björn Bus, Louis Buskens, Evelien Clement, Geeske Coebergh,
Chloé Cuttaz, Sanne van Dijk, Tobias van Dongen, Theo van Dooremalen, Martine
Duijkers, Simon Emmen, Louis Franken, Lies Frankhuyzen, Joost van Genugten,
Luc Geraats, Koen Graat, Renske van der Heijden, Steven Henry, Peter & Marlies
Hofman, Joep Hofman, Demos Horn, Jos Jansen, Erik de Jong, Loes de Jong,
Erik Jongen, Sanne Kers, Elise Kleintjes, Cynthia Knoch, Wim Konink, Rens van
Leeuwen, Jenny Leerschool, Evelien Leijtens, Remi Leunissen, Yentl van der
Linden, Cor Links, Vincent van de Logt, Toos van Loon, Jan van Loon, Andrea
Mancini, Sjors van der Mark, Paul van de Mast, Erik Matheeuwsen, Hardy
Mertens, Anne-Marie van Mierlo, Nanda Mol, Evert van Noort, Bert Palinckx,
Marion Peek, Anne Peters, Hugo Pieters, Jonie Pijpers, Daniëlle Ploumen, Iris
Poelstra, Christiaan Post, Peter van Polanen, Henny Pulles, Hans Raaijmakers,
Na’ama Reuven, Mark van Rhijn, Claudia Rigoni, Gijs Roosen, Marjolein van
Ruiten, Felix Schiffler, Femke Schmitz, Geert Schrijvers, Roland Smeets, Cor
Smetsers, Frank Smetsers, Bart Smit, Koen Smits, William Sniekers, Hans Sparla,
Sander Teepen, Rogier Telderman, André en Mariëtte Telderman, Carmen Terol
Grau, Geert-Jan Timmermans, Hans Timmermans, Marlon Titre, Fons Toonen,
Teddy Tops, Nico Vis, Lucas Vis, Marcel en Willemien Vollebregt, Mark van de
Voort, Peter de Vries, Tjeerd Vrieswijk, Nanne Walenberg, Kees van de Wiel,
Amber Riel – Wijnhoven, Joeri Wilms, Peter-Pim Windhorst.
Et Exspecto
Jheronimus Bosch Art Center
’s-Hertogenbosch
19 mei 2019, 19.30 uur
20

22
www.thenextensemble.com
www.verahofman.nl
www.hanstimmermans.nl