You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Nr</strong>. 1 - <strong>2018</strong><br />
GEZONDHEIDSMAGAZINE<br />
Hoe krijgt de<br />
winterprik je<br />
niet klein?<br />
Hoe blijf je er<br />
lang jong uitzien?<br />
Steeds meer diabetes<br />
op jongere leeftijd<br />
Patiënten verkiezen natuurlijke<br />
geneesmiddelen boven scheikunde<br />
SANA nr 61<br />
1
CO<br />
-<br />
-<br />
Bestellen?<br />
www.nutribell.be<br />
2 SANA nr 61
COLOFON<br />
I-SANA MAGAZINE<br />
Web-en Gezondheidsmagazine<br />
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw<br />
info@isana.be<br />
www.isana.be<br />
Redactieadres:<br />
Wegvoeringstraat 66a<br />
B-9230 Wetteren<br />
redactie@isana.be<br />
Uitgave:<br />
Tweemaandelijks elektronisch<br />
nummer<br />
Verantwoordelijk uitgever:<br />
Monique Kmita<br />
Gedelegeerd bestuurder:<br />
Danny Zeegers<br />
Verantwoordelijke marketing,<br />
promotie en advertenties België:<br />
peter.adviesmedia@gmail.com<br />
Verantwoordelijke regie Nederland:<br />
Kees Martens<br />
Hoofdredacteur:<br />
Jan van Bercken<br />
Art-Director:<br />
Ellen Drenth<br />
Artistiek advies:<br />
Alvin Bamps<br />
Documentatie & secretariaat:<br />
Klaudia Pauwels<br />
Abonnementen:<br />
Losse nummers : € 3,20<br />
Jaarabonnement: € 24,95<br />
Copyright <strong>2018</strong><br />
Alle in de advertenties en redactionele<br />
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s<br />
door derden aangeleverd, vallen onder<br />
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,<br />
instelling of dienst die aanlevert aan Advies<br />
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de<br />
rechten van die gegevens kan de uitgever niet<br />
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties<br />
kunnen zonder enige motivering worden<br />
geweigerd.<br />
Niets uit deze uitgave mag worden<br />
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door<br />
middel van druk, fotokopie of welke andere<br />
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke<br />
toestemming van de uitgever. De inhoud<br />
(teksten en advertenties) van I-sana is geen<br />
medisch advies en kan een consult bij een<br />
arts niet vervangen. Bij medische problemen<br />
of twijfel moet altijd een geneesheer worden<br />
geraadpleegd.<br />
i-sana een uitgave<br />
van Advies Media<br />
Lange tijd is men er van<br />
uit gegaan dat het hart<br />
de zetel van emoties<br />
en gevoelens was.<br />
Uitdrukkingen als „je hebt geen<br />
hart, het ging me recht naar het<br />
hart, mijn hart is gebroken” wijzen<br />
op de belangrijke rol die het hart<br />
in de menselijke emoties en<br />
gevoelens toebedeeld kreeg. De<br />
graffitihartjes en de ingekerfde<br />
symbolen op kasteelmuren en<br />
eeuwenoude eiken symboliseren<br />
de invloed van die emoties op het<br />
gemoed van mensen. En hoewel<br />
andere levende wezen eenzelfde<br />
hartfunctie hebben, heeft enkel de<br />
mens visueel uitdrukking gegeven<br />
aan zijn gevoelens die „uit het hart<br />
komen”. Tot Christian Barnard<br />
de eerste harttransplantatie<br />
verrichtte. Wat nu met de<br />
emoties? Waar komen onze<br />
gevoelens vandaan?<br />
„Het hart is enkel een pomp,<br />
die elektrische impulsen krijgt,<br />
samentrekt en uitzet en daarmee<br />
ongeveer vijf liter bloed in het<br />
lichaam van de mens rond pompt.<br />
Gevoelens hebben er niets mee<br />
te maken, het is een pomp, een<br />
mechaniekje, een systeem,” zei<br />
hij. De poëzie van eeuwen, de<br />
illusie van dromers en dichters,<br />
het koninkrijk van de liefde lag<br />
aan stukken. Maar eeuwen<br />
geleden, 500 jaar voor Christus,<br />
wist Hippocrates reeds dat we<br />
niet met ons hart, „maar met onze<br />
hersenen denken”. Aristoteles was<br />
het daar niet mee eens en was er<br />
van overtuigd dat de mens met<br />
zijn hart dacht en dat daar de zetel<br />
Voorwoord<br />
Hart boven hard<br />
van onze gevoelens gevestigd<br />
was. De hersenen fungeerden<br />
louter als een soort airco, om<br />
de gevoelens af te koelen, de<br />
emoties te temperen.<br />
In onze eeuw waarin gentechnologie<br />
beoefend wordt om<br />
eigenschappen van planten en<br />
dieren te wijzigen, in te grijpen<br />
in de black-box van het leven,<br />
de natuur en de schepping naar<br />
onze hand te zetten, komen we<br />
als leerling-tovenaar toch tot de<br />
vaststelling, dat ondanks de bluf<br />
en de poker met de proefbuis en<br />
het leven, nog steeds het geheim<br />
niet doorhebben, zelfs niet in<br />
staat zijn de kracht in de geest<br />
te doorgronden. Een mier heeft<br />
meer power in haar brein dan de<br />
krachtigste supercomputer ter<br />
wereld. Alle computers ter wereld<br />
samengevoegd zijn niet in staat<br />
het vermogen op te bouwen dat<br />
één enkel menselijk brein vermag.<br />
Zelfs Einstein met al zijn vernuft<br />
kon er geen verklaring voor<br />
vinden: „Zonder Schepper kan<br />
ik het niet uitleggen”. Er zijn nu<br />
veel meer dingen waarvoor we<br />
geen uitleg hebben: waarom<br />
mensen geen hart meer tonen<br />
voor elkaar, daarom bij het begin<br />
van dit nieuwe jaar is het beste<br />
voornemen: hart boven hard<br />
te tonen. Dat wensen we jullie<br />
allemaal.<br />
Jan van Bercken<br />
Hoofdredacteur<br />
SANA nr 61<br />
3
06<br />
12<br />
16<br />
20<br />
32<br />
28<br />
24<br />
38<br />
4 SANA nr 61
nhoud<br />
06<br />
12<br />
16<br />
20<br />
24<br />
28<br />
Hoe krijgt de winterprik je niet klein?<br />
Waarom worden vrouwen<br />
mannelijker na de menopauze?<br />
Stress: hoofdoorzaak van depressie<br />
Hoe voorkom je griep?<br />
Patiënten verkiezen natuurlijke<br />
geneesmiddelen boven scheikunde<br />
Hoe blijf je er lang jong uitzien?<br />
32<br />
34<br />
38<br />
44<br />
46<br />
48<br />
Waarom zijn frisdrank, snoep en<br />
suiker slecht voor je gebit?<br />
Voor mij geen pijnstillers aub<br />
Steeds meer diabetes op<br />
jongere leeftijd<br />
Heilzame planten en<br />
hun toepassing<br />
Gezond koken met i-Sana<br />
De groene vingers van Ivo Pauwels<br />
SANA nr 61<br />
5
Hoe krijgt de<br />
winterprik je niet<br />
klein?<br />
De winter is lang niet voorbij, ondanks de vroege<br />
koudeprik die we hebben gehad in december. Januari<br />
en februari kunnen nog echt geniepig uit de<br />
hoek komen voor wat kou en winterweer betreft. Je<br />
kan je dus maar beter goed voorbereiden en harden tegen de<br />
winterse omstandigheden. Dat doe je niet door zomaar binnen<br />
te blijven. Zwakke personen moeten uiteraard voorzichtig<br />
zijn en verkouden of zieke mensen vermijden, maar je<br />
kan je toch best harden door af en toe naar buiten te gaan,<br />
te bewegen, gezonde kost te eten en de kracht van de natuur<br />
te gebruiken om de weerstand een zetje te geven: Echinacea,<br />
vitamine C, probiotica. Verlucht ook geregeld de kamers, en<br />
vermijd te droge lucht.<br />
6 SANA nr 61
Mijd te droge lucht, tabak, suiker<br />
en te veel handjes schudden<br />
Veel mensen zijn van mening<br />
dat koude een verkoudheid of<br />
griep kan veroorzaken. Daar is<br />
niets van aan, rechtstreeks toch<br />
niet. Want een verkoudheid of<br />
een griep worden veroorzaakt<br />
door bacteriën en virussen<br />
en dat heeft niets met kou te<br />
maken. Wel is het zo dat in het<br />
koude winterseizoen en zeker<br />
als de winterprik zich sterk laat<br />
voelen, er meer mensen ziek<br />
worden. Dat komt omdat hun<br />
weerstand door de kou wellicht<br />
verzwakt was en ook omdat<br />
ze te weinig vitamines antioxidanten<br />
en te veel ziekmakende<br />
factoren in hun omgeving hebben<br />
gehad: hoestende mensen,<br />
handjes schudden in de nieuwjaarsperiode.<br />
Want handen<br />
brengen meer bacteriën over<br />
dan gewoon kussen.<br />
Artsen geven hun patiënten dan<br />
ook de raad om vaker de handen<br />
te wassen en zeker nadat<br />
ze een “verdachte hand” hebben<br />
geschud.<br />
Opgelet voor droge lucht<br />
In de winter willen we het<br />
ook gezellig warm hebben. De<br />
SANA nr 61<br />
7
verwarming wordt een graadje<br />
hoger gezet, maar daardoor<br />
droogt de lucht ook uit, zeker<br />
bij vrieskou. Gevolg: we ademen<br />
te droge lucht in en die is<br />
“besmettelijker” dan vochtige<br />
lucht. De ideale luchtvochtigheid<br />
moet liggen tussen de 55<br />
en de 65 percent relatieve vochtigheid.<br />
Dan heb je het minste<br />
kans op besmettingen.<br />
Bovendien is te droge lucht ook<br />
niet het beste voor je meubels,<br />
tapijt, parket, huisdieren en<br />
zeker niet voor jezelf.<br />
Hang dus luchtbevochtigers bij<br />
de verwarming, of installeer een<br />
waterverstuiver, maar zorg er<br />
wel voor dat die niet nog meer<br />
microben de lucht instuurt.<br />
Ook regelmatig naar buiten<br />
gaan is een ideale gezondheidskuur,<br />
ook in de winter. De lucht<br />
is buiten doorgaans minder<br />
droog dan binnen, behalve bij<br />
vrieskou. Maar te droge lucht is<br />
ook niet ideaal voor de huid, die<br />
daardoor sneller uitdroogt en<br />
rimpels aflevert.<br />
Train je bloedsomloop<br />
Wie een goede bloedsomloop<br />
heeft, zal ook minder gauw<br />
ziek worden, ook de typische<br />
winterkwalen krijgen dan minder<br />
vat op de patiënt. Je kan je<br />
bloedsomloop ook trainen en<br />
verbeteren door dagelijks te bewegen:<br />
elke dag tweemaal een<br />
half uurtje naar buiten, stap-<br />
8 SANA nr 61
pen, wandelen, lichte looppas.<br />
Dat hoeft niet altijd joggend of<br />
hardlopend te zijn, integendeel<br />
zelfs: ook flink doorwandelen<br />
is uitstekend voor je hart en<br />
bloedsomloop. Vergeet niet dat<br />
in de winter meer hartinfarcten<br />
voorkomen dan in de zomer.<br />
Trainen is dus de boodschap.<br />
Wisselbaden zijn een andere<br />
maatregel die we kunnen aanbevelen.<br />
Neem elke morgen na de warme<br />
douche ook een koude douche,<br />
eventueel kan je dat een<br />
paar keer herhalen. De bloedsomloop<br />
krijgt er een zweepslag<br />
door: de bloedvaten gaan snel<br />
open en dicht en de training van<br />
de vasomotoren is ideaal voor<br />
het hart en de weerstand.<br />
Zorg voor gezonde darmflora<br />
Omdat de weerstand voor meer<br />
dan tachtig percent wordt opgebouwd<br />
in de darmen en de<br />
darmflora dus in belangrijke<br />
mate de immuniteit bepalen, is<br />
het goed te zorgen voor perfecte<br />
darmflora. Hou er rekening<br />
mee dat nutteloos gebruik<br />
van antibiotica gevaarlijk is en<br />
de weerstand ondermijnt. Dat is<br />
ook zo voor voedsel waarvan bij<br />
de productie (vlees) gebruik is<br />
gemaakt van antibiotica.<br />
Het tegenovergesteld van<br />
antibiotica zijn probiotica. Dat<br />
zijn goede bacteriën die de<br />
slechte verdringen en maken<br />
SANA nr 61<br />
9
V<br />
dat de weerstand weer op peil<br />
wordt gebracht. Dat is ook de<br />
reden waarom je van de arts<br />
de raad krijgt om tijdens en na<br />
een antibioticakuur ook yoghurt<br />
te gebruiken, omdat de<br />
goede bacteriestammen weer<br />
de plaats van de slechte kunnen<br />
innemen. Een goed probioticum<br />
is in wintertijd en zeker na<br />
medicijnengebruik zeker op zijn<br />
plaats. Denk daarbij aan Digesbiose<br />
van Fytobell, dat er voor<br />
zorgt dat de darmflora weer<br />
door miljarden goede bacteriën<br />
wordt gekoloniseerd en dus de<br />
weerstand weer op goed niveau<br />
wordt gebracht..<br />
Ook voor vermoeidheid moet<br />
worden gewaarschuwd. De vele<br />
bijeenkomsten, feestjes, bedrijfsvergaderingen<br />
bij het begin<br />
van het jaar zetten de normale<br />
agenda van veel mensen<br />
een beetje op zijn kop. Gevolg:<br />
ze slapen te weinig, ze gebruiken<br />
te veel alcohol, roken, of<br />
eten ongezonde dingen. Ze<br />
geraken vermoeid, het lichaam<br />
kan zoveel prikkels tegelijk niet<br />
corrigeren en de poort voor<br />
ziekmakende bacteriën of virussen<br />
staat open.<br />
Sluit die poort weer door op<br />
tijd te gaan slapen, voldoende<br />
rust te genieten en gezonder te<br />
eten met voldoende vitamines<br />
en mineralen: fruit en groenten,<br />
minder suiker of liever geen,<br />
minder alcohol, of liever geen<br />
en zeker geen tabak.<br />
En wie zijn weerstand een zetje<br />
wil geven, kan naast probiotica<br />
ook een beroep doen op een<br />
lang beproefd middel waarvan<br />
bewezen is dat het de weerstand<br />
versterkt: Echinacea.<br />
Denk daarbij aan Echinabell<br />
van Fytobell of Echina plus<br />
van Almed, waaraan ook vitamine<br />
C is toegevoegd.<br />
Op die manier krijgt de winter<br />
je niet klein. Laat de winterprik<br />
maar komen…<br />
Jan van Bercken<br />
E<br />
•<br />
•<br />
•<br />
D<br />
E<br />
i<br />
C<br />
V<br />
P<br />
10 SANA nr 61
Voor een ijzersterke<br />
weerstand<br />
Advertentie<br />
Echinacea4<br />
max<br />
• Met vier verschillende extracten,<br />
dus viermaal sterker.<br />
• De superbooster voor uw immuniteit<br />
in elk seizoen.<br />
• Bij winterse indringers: EchinaceaMax4<br />
helpt u er zo weer bovenop!<br />
Dosering: 3 x 1 capsule per dag<br />
EchinaceaMax4 van AlkPharma<br />
is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met<br />
CNK bestelcode: 3139-581<br />
Verpakking: 60 capsules.<br />
Rode zonnehoed<br />
Katsklauw<br />
PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158<br />
Vlier<br />
Lapacho<br />
www.alkpharma.be<br />
SANA nr 61 11
Waarom worden<br />
vrouwen mannelijker<br />
na de menopauze?<br />
Onze maatschappij heeft voor elk probleem een oplossing:<br />
vooral eentje met pillen. Daarom hebben we van<br />
de vruchtbaarheid een probleem gemaakt en van de<br />
menopauze een groot probleem en dat moet allemaal opgelost<br />
worden met een pilletje: hormonen. Voor wat dit op termijn<br />
oplevert, kunnen we alleen maar bang zijn. Dat zegt Dr.<br />
Dujardin die duizenden vrouwen observeerde en er een boek<br />
over schreef. Het is niet goed alles met een hormonenpil te<br />
willen regelen. Een zachte aanpak en een natuurlijke aanpak,<br />
zelfs een gesprek kunnen vaak veel meer.<br />
Hoe kan je de problemen dan regelen?<br />
Dr. Dujardin: „Men probeert met<br />
pillen alles te regelen, de vraag<br />
is hoe goed dat wordt op termijn.<br />
We hebben zelfs de vruchtbaarheid<br />
geregeld dankzij de pil... maar<br />
het heeft veel vrouwen ook mannelijker<br />
gemaakt. Bovendien is er<br />
het nadeel dat voeding en milieu<br />
al een overlast aan oestrogenen<br />
oplevert. Daar komt de „pil” nog<br />
eens bij. Het gevolg is dat we een<br />
beetje evolueren naar uniseks. Wie<br />
12 SANA nr 61
Zachte natuurlijke aanpak is veiliger: Menobell<br />
weet gaan die veranderingen zich<br />
op den duur niet in de chromosomen<br />
inschrijven? Wie weet verliezen<br />
mannen hun vechthormoon<br />
niet over vijftig jaar, maar zullen<br />
vrouwen wat meer van het type<br />
Jeanne d’ Arc zijn? Het lichaam<br />
is immens complex en wij in de<br />
geneeskunde kunnen dat bijlange<br />
nog niet vatten. Er zijn de emoties,<br />
de hormonen, het immuunsysteem,<br />
de stress, de adrenaline, het cortisone...<br />
maar het lichaam is veel<br />
meer dan de som van de delen. We<br />
missen de integrale...”<br />
Natuurlijke aanpak<br />
De goede raad van een vrouwenkenner<br />
en arts bij uitstek:<br />
„Ik heb dertig jaar de vrouwen<br />
bestudeerd, twintigduizend verhalen<br />
beluisterd en tien jaar lang van<br />
’s morgens vijf uur aan mijn stelling<br />
gewerkt en uiteindelijk besluit<br />
getrokken. Mijn grote conclusie is<br />
zoals de oude Grieken: ’Gnootie seauton’:<br />
leer jezelf beter kennen. We<br />
moeten er naar streven het beste<br />
uit onszelf en de anderen te halen<br />
en iedereen naar best vermogen laten<br />
ontwikkelen. Op lichamelijk vlak<br />
SANA nr 61 13
A_Bo<br />
moeten we proberen ongemakken<br />
te voorkomen en pijn te bestrijden,<br />
want als je dat niet doet, wordt<br />
een overlaste maag uiteindelijk een<br />
maagzweer. Tegen migraine moeten<br />
ze gewoon op tijd gaan slapen, de<br />
emoties onder controle houden, op<br />
vaste tijdstippen eten, niet te veel<br />
vet en alcohol gebruiken en sterke<br />
prikkels zoals fel licht en lawaai<br />
vermijden. Een juiste pil kiezen is<br />
evenzeer van belang.<br />
Maar ook de geneeskunde moet<br />
de klachten op de juiste waarde<br />
leren inschatten en naar vrouwen<br />
leren luisteren. Als een vrouw mij<br />
komt spreken over maagpijn, en<br />
een trage spijsvertering, maak<br />
ik mij geen zorgen, want ik heb<br />
als internist uitgezakte magen bij<br />
vrouwen gezien die van het middenrif<br />
tot het schaambeen rekten.<br />
Als een man klaagt over maagpijn,<br />
moet je meteen ingrijpen, dan is er<br />
wat ernstigs aan de hand. Je moet<br />
dus oog hebben voor de emotieve<br />
waarden van een persoon. Waardering<br />
en luisteren is even belangrijk<br />
als rendement, want het maakt het<br />
leven prettiger. En wat meer eerbied<br />
krijgen voor de vrouwen is niet<br />
slecht. Ze verdienen dat, ze zijn<br />
mooi, ze hebben plastische vormen,<br />
ze hebben soepele emoties, ze zijn<br />
minder agressief, meer altruïstisch.<br />
Ze zijn zo lief, ze verdienen een<br />
zachte aanpak. En de natuurlijke<br />
methode is daarom veiliger. Een<br />
goed gesprek, een zacht middel,<br />
een lief gebaar. Menobell is<br />
daarom beslist te verkiezen boven<br />
sterke hormonale middelen. Veiligheid<br />
voor alles, de natuur is intelligenter<br />
dan de industrie.<br />
Jan van Bercken<br />
14 SANA nr 61
De beste zorgen uit de natuur!<br />
Uw online gezondheidsadviseur<br />
GEHEEL<br />
VERNIEUWDE SITE!<br />
www.boverte.com<br />
Advertentie<br />
BOVERTE is een moderne internetwinkel.<br />
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd<br />
en een goede service.<br />
U koopt bij Boverte omdat…<br />
• U toegang heeft tot een mooi assortiment van producten.<br />
• U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt.<br />
• U met korting op uw bestelling aankoopt.<br />
• De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd.<br />
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft.<br />
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is.<br />
Daarnaast kunt u 7 dagen per week<br />
bij onze klantenservice terecht.<br />
• Wij garant staan voor een optimale service.<br />
• Wij u helder en duidelijk over<br />
de producten informeren<br />
via de website, per telefoon<br />
en via e-mail.<br />
e-mail: info@boverte.com - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48<br />
SANA nr 61 15<br />
A_Boverte2016_15042016.indd 3 21/04/2016 9:02:12
STRESS:<br />
hoofdoorzaak van<br />
depressie<br />
Veel ziekten en problemen ontstaan door stress en<br />
in de winter is dat schering en inslag. Merkwaardig<br />
genoeg kent de feestperiode meer stressmomenten<br />
dan de rest van het jaar. Veel mensen belanden in de<br />
winter in een negatieve denk- en gevoelsspiraal. Hoe herken<br />
je de signalen en wat kun je er aan doen?<br />
Niet iedereen heeft dezelfde emotionele<br />
draagkracht. Er zijn patiënten<br />
die in de grootste stresssituaties<br />
het hoofd koel houden en gelaten<br />
reageren, kalm blijven. Je moet zelf<br />
uitmaken waar je grenzen liggen en<br />
de verborgen signalen leren ontdekken.<br />
Die signalen kan je op tijd<br />
bemerken.<br />
Let op de signalen<br />
Als je gemakkelijk geïrriteerd<br />
geraakt, je voor de minste onnozelheid<br />
opwindt, snel kwaad wordt in<br />
16 SANA nr 61
Tijdens de wintermaanden zijn veel<br />
mensen in emotionele nood:<br />
Sint-Janskruid zal je deugd doen<br />
het verkeer, ruwe taal hanteert voor<br />
onnozelheden, moeilijk inslaapt,<br />
ofwel gemakkelijk inslaapt, maar<br />
te vroeg ontwaakt, pijn hebt in de<br />
borstkas of de armen, ademnood<br />
hebt en concentratiestoornissen,<br />
nooit een werk afmaakt en voortdurend<br />
dringende zaken uitstelt, met<br />
moeite iets aanpakt en zelfs relatief<br />
eenvoudige zaken als een groot<br />
probleem ervaart, dan is er iets aan<br />
de hand en heb je hulp nodig, of<br />
tenminste een grondige vakantie en<br />
geregeld ontspanning. Hoog tijd om<br />
je leven te veranderen. Ga niet aan<br />
deze signalen achteloos voorbij.<br />
Een patiënt die licht geïrriteerd<br />
is, is geen zeldzaamheid en het is<br />
eigenlijk ook geen ziekte. Maar als<br />
het voor jezelf en voor je omgeving<br />
te veel aan het worden is en je<br />
gedragingen uit de hand lopen, dan<br />
SANA nr 61 17
heb je echt hulp nodig en dan moet<br />
je die ook zoeken. Deze soort depressie<br />
komt zeer veel voor. Je mag<br />
aannemen bij één op zes vrouwen<br />
en bij één op tien mannen.<br />
Problemen uitpraten<br />
Er zijn verschillende vormen van<br />
behandeling. In de eerste plaats<br />
is er zelfhulp. Iedereen, maar<br />
vooral patiënten die last hebben<br />
van depressie moeten leren zich te<br />
ontspannen.<br />
Ook in de winter zijn er gelegenheden<br />
genoeg om aan sport en<br />
beweging te doen.<br />
Een oplossing voor de problemen<br />
van de patiënt waar hij zelf iets kan<br />
voor doen is: zijn problemen uitpraten.<br />
Hij of zij moet dat doen met<br />
een goede vriend of vriendin die<br />
ook het verstand heeft te luisteren<br />
en die niet meteen belerend wil<br />
gaan zedenpreken.<br />
Daarnaast kan het nodig zijn gespecialiseerde<br />
hulp in te roepen van<br />
een therapeut.<br />
Stress en depressie<br />
Stress is de hoofdoorzaak van depressie.<br />
Je kan er te veel van hebben,<br />
maar ook te weinig en beide<br />
situaties zijn niet goed. Je kan te<br />
veel onder druk staan, of te weinig,<br />
maar de maatschappij van vandaag<br />
kenmerkt zich door overdruk, spanningen,<br />
problemen, stress.<br />
We houden te weinig rekening<br />
met elkaar. Iedereen leeft op een<br />
eilandje en het grote “ik” regeert,<br />
meer en meer. Je ziet dat ook op<br />
het werk. De ellebogen worden de<br />
belangrijkste werktuigen. Vrienden<br />
worden concurrenten en het luisterend<br />
oor wordt een nijdige tong.<br />
Dan zijn er situaties waar je soms<br />
niets kan aan veranderen, zoals<br />
werkloosheid.<br />
18 SANA nr 61
Maar niet enkel op de werkvloer,<br />
ook thuis, in het gezin, de relatie<br />
met de partner, met de kinderen.<br />
Of kinderen die een andere koers<br />
willen varen, gezondheidsproblemen<br />
hebben, aan de drugs zitten,<br />
of geen inspanning meer willen<br />
doen op school.<br />
Elke familie kent wel dergelijke gevallen.<br />
En dan wordt soms de limiet<br />
bereikt, veel ouders zien het niet<br />
meer zitten. Als er dan overdruk<br />
van het werk bijkomt en je leeft<br />
ook nog ongezond, dan krijg je een<br />
barst in de veerkracht: de stress<br />
wordt een depressie…<br />
Hier moet je zo snel mogelijk iets<br />
aan doen. Verander van levenswijze<br />
en vooral van denken. Aanvaard<br />
ook de dingen die je echt niet kan<br />
veranderen.<br />
Probeer je ook nuttig te maken en<br />
een doel in het leven te hebben,<br />
vooral als je te weinig omhanden<br />
hebt. Vergeet niet dat alles in het<br />
leven slechts zin heeft, tenzij je het<br />
in functie kan stellen van anderen.<br />
Bekijk je situatie tenslotte in een<br />
breder perspectief, neem afstand<br />
van de moeilijkheden en leer het<br />
leven en de dingen, maar ook je<br />
moeilijkheden relativeren. Vlucht<br />
niet in de pillen, zoek het gezelschap<br />
op van jonge mensen die je<br />
opbeuren, die positief denken...<br />
en trek naar buiten. En gelukkig<br />
mogen we goede hulp verwachten<br />
van de natuur: bewegen, wandelen,<br />
stappen, maar ook een preparaat<br />
op basis van Hypericum is uitstekend<br />
daarvoor. Denk daarom in<br />
wintertijd en bij sombere stemming<br />
aan Hyperibell van Fytobell. Het<br />
zal je deugd doen.<br />
Jos van Landuyt<br />
SANA nr 61 19
Hoe voorkom<br />
je griep?<br />
Griep wordt veroorzaakt door een virus. Dat weet ongeveer<br />
iedereen. Het is een erg besmettelijke virusinfectie<br />
die vooral in het koude jaargetijde optreedt en talrijke<br />
slachtoffers kan maken, ook dodelijke slachtoffers<br />
maakt. Denk aan de griepepidemie op het einde van de<br />
eerste wereldoorlog, die in Spanje meer slachtoffers heeft gemaakt<br />
dan de oorlog zelf. Hij werd dan ook de Spaanse griep genoemd.<br />
Nu nog treedt griep in vlagen op, waardoor soms grote bevolkingsgroepen<br />
worden getroffen. De Aziatische griep van 1957 en de Hong<br />
Kong griep van ‘68 waren legendarische voorbeelden. Het is niet<br />
verstandig griep te bagatelliseren. Er kunnen ernstige verwikkelingen<br />
en zelfs de dood uit volgen. Goed verzorgen is geboden! Maar<br />
beter nog kan je alles in het werk stellen om griep te voorkomen.<br />
Hoe?<br />
Het griepvirus komt ons lichaam<br />
gewoonlijk binnen via de slijmvliezen<br />
van de luchtwegen. Wie een<br />
zwakke weerstand heeft, krijgt ook<br />
gemakkelijk een sur-infectie. Naast<br />
een griep krijgt men dan ook een<br />
bronchitis, een longontsteking,<br />
omdat bacteriën gemakkelijker toegang<br />
hebben nadat de weg geëffend<br />
is door de virussen.<br />
20 SANA nr 61
Patiënten met gevoelige luchtwegen,<br />
een zwak hart, een stofwisselingsziekte,<br />
en een slechte weerstand,<br />
wie zwanger is of net een<br />
andere ernstige ziekte heeft doorgemaakt,<br />
moet dubbel voorzichtig<br />
zijn en zijn immuniteit van tevoren<br />
opbouwen. Ook heel kleine kinderen<br />
die nog geen eigen weerstand<br />
hebben opgebouwd behoren tot de<br />
risicogroep.<br />
Hoe begint het?<br />
Een echte griep maakt je doodziek.<br />
Griep is absoluut geen ernstige<br />
verkoudheid, of een aandoening<br />
van de luchtwegen. Het is daar niet<br />
mee te vergelijken. Bij griep voel je<br />
je echt geradbraakt. Je krijgt een<br />
suf gevoel, een algemene malaise<br />
maakt zich van je meester. Je bent<br />
slap en niet meer tot werken in<br />
staat. Bovendien heb je overal pijn:<br />
in de spieren, in de lenden, in de<br />
ledematen. Gewoonlijk is er ook<br />
nog hoofdpijn, keelpijn en een verkoudheid<br />
bovenop. Een paar dagen<br />
later komt er hoge koorts opzetten.<br />
SANA nr 61 21
P<br />
Dan kan de patiënt met zekerheid<br />
besluiten dat er griep in het spel is.<br />
Vasten is de boodschap. De zieke<br />
kan beter enkel nog vloeistof tot<br />
zich nemen: bij voorkeur warme<br />
lindethee, of lauw vruchtensap dat<br />
sloksgewijs moet worden opgedronken.<br />
De patiënt moet bij griep absoluut<br />
het bed in tot de koorts is geweken.<br />
Het is onverstandig om met allerlei<br />
preparaten toch te proberen op de<br />
been te blijven. Daar berokken je<br />
je lichaam alleen maar schade mee.<br />
Griep duurt normaal zo’n dag of<br />
tien. Je kan de natuur niet forceren<br />
en die periode heeft het lichaam<br />
ook nodig niet enkel om de ziekte<br />
te overwinnen, maar ook om weer<br />
op krachten te komen. Veel drinken<br />
is in periodes van koorts zeker<br />
belangrijk.<br />
Voorkomen is beter<br />
Natuurlijk moet je alles in het werk<br />
stellen om toch de griep te voorkomen.<br />
Dat kan om te beginnen door<br />
een gezonde leefwijze die start aan<br />
tafel. Veel vruchten en voldoende<br />
groente om voldoende vitamines<br />
C en A op te slaan. Vermijd teveel<br />
vlees en kaas. Eet zo zuiver en zo<br />
natuurlijk mogelijk en berokken het<br />
lichaam geen overlast.<br />
Roken en alcohol kan je beter achterwege<br />
laten. Dagelijks bewegen!<br />
Een half uurtje stappen per dag is<br />
geen overbodige luxe. Wisseldouches<br />
en sauna versterken de weerstand.<br />
Ook Echinacea (Echinabell)<br />
is het middel bij uitstek.Vermijd ook<br />
grote mensenmassa’s in periodes<br />
van hoge besmetting. Tenslotte is<br />
voldoende slaap en voldoende ontspanning<br />
vanzelfsprekend. Op die<br />
manier gaat de griep dit jaar aan<br />
jou voorbij. Vitamine C is van essentieel<br />
belang. Vruchtensappen en<br />
vooral voldoende appelen en kiwi's<br />
naast citrusvruchten zijn van groot<br />
belang om verkoudheidsziekten en<br />
griep te helpen voorkomen.<br />
Hans de Groot<br />
P<br />
22 SANA nr 61
Advertentie<br />
PROBIOTICA<br />
zetten<br />
bacteriën<br />
schaakmat<br />
Probiotische zuiverende handgel<br />
Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode:<br />
3311-909 voor 30ml en 3311-917 voor 100ml.<br />
Meer informatie? Tel. 011/371924 of e-mail: info@drenco.be<br />
SANA nr 61 23
Patiënten<br />
verkiezen<br />
natuurlijke<br />
geneesmiddelen<br />
boven scheikunde<br />
24 SANA nr 61
Wat wil de patiënt van de arts? In de praktijk bestaat<br />
er een behoorlijk verschil tussen wat de<br />
dokter meent te moeten leveren en tussen wat<br />
de patiënt verwacht. Bovendien blijkt de apotheker<br />
zich eerder als een weinig vaardige en minder actieve<br />
maar wel exclusieve verkoper van medicijnen te gedragen,<br />
dan een vertrouwens- en raadsman die patiënten in de moeilijke<br />
en soms gevaarlijke materie van medicijnen wegwijs wil<br />
maken.<br />
Als de patiënten niet ziek zijn, dan<br />
is de geneeskunde het wel af en<br />
toe. Het probleem is dat de mondigheid<br />
van patiënten wel door<br />
artsen officieel aangemoedigd,<br />
maar eigenlijk niet verwacht wordt<br />
en nog minder gewenst is.<br />
Dat bleek uit een onderzoek van<br />
huisartsenverenigingen in Nederland,<br />
waar patiënten mee opgenomen<br />
werden in de commissies die<br />
de vestiging van huisartsen regelden.<br />
Er bleek een groot verschil van<br />
mening te bestaan: artsen waren<br />
er van overtuigd dat de patiënten<br />
liefst en altijd medicijnen voorgeschreven<br />
wilden krijgen, terwijl de<br />
patiënten te kennen gaven dat ze<br />
dat liever niet wilden, maar graag<br />
zagen dat hun huisartsen ook thuis<br />
waren in de homeopathie, daarvoor<br />
speciale cursussen moesten volgen<br />
en bij voorkeur geregeld vervolgopleiding<br />
genoten.<br />
Uit een grote enquête bleek dat<br />
meer dan een derde van de patiën-<br />
SANA nr 61 25
S<br />
e<br />
C<br />
ten liever een homeopathisch geneesmiddel<br />
voorgeschreven kreeg,<br />
terwijl slechts twee vijfde het liever<br />
bij een gewoon regulier geneesmiddel<br />
hield, stelde het gespecialiseerd<br />
bureau „Interview” vast dat de<br />
Nederlander zijn kinderen liever homeopathische<br />
dan gewone geneesmiddelen<br />
geeft.<br />
Wat blijkt in de praktijk, dat de<br />
vertegenwoordiging van patiënten<br />
in de vestigingscommissies na een<br />
paar jaar achterwege werd gelaten.<br />
En wat stelde men daarop vast: dat<br />
de kandidaat huisartsen officieel te<br />
horen kregen dat homeopathisch<br />
werken liever niet op prijs werd<br />
gesteld.<br />
De situatie bij ons is niet verschillend!<br />
De huisartsen gaan er hier<br />
eveneens van uit dat de patiënten<br />
bij voorkeur met een voorschrift<br />
voor medicijnen het kabinet willen<br />
verlaten. Meer nog: de huisarts<br />
neemt aan dat zijn functioneren<br />
als arts als minderwaardig zal<br />
beschouwd worden, als zijn voorschrijfgedrag<br />
niet spontaan en niet<br />
uitgebreid genoeg wordt bevonden<br />
door de patiënt. De stap naar overconsumptie<br />
van niet altijd ongevaarlijke<br />
medicijnen en naar een<br />
dure geneeskunde is daarmee niet<br />
erg groot meer.<br />
Jos van Landuyt<br />
26 SANA nr 61<br />
A_iSa
Soepele spieren<br />
en gewrichten?<br />
Advertentie<br />
CURCUMA<br />
FORTE<br />
Altijd vrij en<br />
soepel bewegen!<br />
Curcumine is een krachtige antioxidant,<br />
die bijdraagt tot de soepelheid van de<br />
gewrichten, spieren en pezen.<br />
Curcuma forte is hoog gedoseerd voor een<br />
snelle werking, die ook nog versterkt wordt<br />
door toevoeging van zwarte peper.<br />
Verpakking 90 stuks tabletten<br />
cnk-bestelcode 2963-700<br />
Meer info op www.fytobell.be<br />
Gezonde kracht uit de natuur!<br />
SANA nr 61 27<br />
A_iSana_CurcumaForte_1001<strong>2018</strong>.indd 1 10/01/<strong>2018</strong> 12:00:06
Hoe blijf je er<br />
lang jong uitzien?<br />
Logisch toch dat iedereen er op zijn best wil uitzien.<br />
De vraag is natuurlijk wat eigenlijk op zijn<br />
best is... Als men je zegt dat je er tien jaar jonger<br />
uitziet dan je echte leeftijd, dan ben je beslist<br />
gelukkig. Hoewel het uitzicht niet de enige norm is<br />
uiteraard. Maar iedereen blijft graag jong en er is<br />
niemand die er niet jong wil blijven uitzien. De vraag is, hoe<br />
je dat voor mekaar krijgt.<br />
Jarenlang gold het uitzicht als de<br />
norm van gezondheid. Er fris en<br />
jong uitzien was een garantie om<br />
gezond te zijn en het te blijven en<br />
dus een gelukkige hoge leeftijd te<br />
behalen. Maar tegenwoordig geldt<br />
het jeugdige uitzicht niet als de<br />
dragende norm. Men ging er van uit<br />
28 SANA nr 61
Met zestig nog de huid van<br />
iemand van dertig...<br />
dat de gezondheid van de bloedvaten<br />
een waardemeter was om aan<br />
te nemen of je jong uitzicht ook<br />
garant stond voor jong zijn. Nadien<br />
kwam daar nog een dimensie bij:<br />
de gezondheid van de zenuwcellen.<br />
Als die jong waren en gezond, dan<br />
mocht je zeker zijn dat je lang en<br />
gezond ging leven.<br />
Elke periode heeft zijn favoriete<br />
referenties. Maar toch zijn er ook<br />
objectieve<br />
criteria.<br />
Waar het<br />
uitzicht<br />
vroeger<br />
het doel<br />
was, er<br />
jong uit<br />
te zien,<br />
is dit<br />
tegenwoordig<br />
eerder<br />
het resultaat.<br />
Er jong<br />
uit zien,<br />
kan verraden<br />
dat je van binnen uit ook<br />
jong gebleven bent en daar moeten<br />
we dan naar streven. Hoe doen we<br />
dat eigenlijk?<br />
Jong blijven<br />
Wie wil er niet als hij of zij zestig<br />
jaar is er nog uitzien zoals beroemde<br />
filmvedetten. Zij hebben ondanks<br />
hun gevorderde jaren, toch<br />
hun charme en schoonheid weten<br />
te bewaren. Hoe krijgen ze het voor<br />
elkaar? Hun methodes zijn misschien<br />
geen algemeen toepasbare<br />
referenties, maar in elk geval is<br />
door hen bewezen dat het mogelijk<br />
is er op elke leeftijd charmant uit te<br />
zien. En hier zijn we natuurlijk bij<br />
het begin beland.<br />
De charme spreekt uit het zijn, niet<br />
enkel uit het uitzicht. De manier<br />
waarop we ons voordoen, waarop<br />
we denken<br />
en<br />
handelen,<br />
waarop<br />
we functioneren,<br />
bepaalt al<br />
een deel<br />
van de<br />
aantrekkelijkheid.<br />
Daarnaast<br />
zijn<br />
natuurlijk<br />
basisregels<br />
van<br />
toepassing.<br />
Naarmate de cellen voldoende<br />
voedsel en zuurstof hebben gekregen,<br />
zullen ze in een betere<br />
staat verkeren. Voldoende vitamines,<br />
mineralen, eiwitten, vetten<br />
en koolhydraten en dat in hun zo<br />
zuiver mogelijke vorm, zullen het<br />
effect bepalen. Geef het lichaam<br />
zo weinig mogelijk gifstoffen en<br />
het functioneert beter. Je kan het<br />
vergelijken met een motor. Hoe<br />
SANA nr 61 29
eter de kwaliteit van de olie, des<br />
te langer kan hij meegaan en feilloos<br />
draaien. Voeding is dus heel<br />
belangrijk. Vooral voldoende fruit<br />
en groenten, dat de basis van ons<br />
voedsel moet zijn. Eet niet te veel<br />
vlees en eet zo mogelijk vis, vooral<br />
diepzeevis. Vette vis zoals makreel,<br />
haring, enz... helpt ook hartinfarct<br />
en beroerte voorkomen.<br />
Tabak is erg schadelijk en laat je<br />
vroegtijdig verouderen. Je ziet<br />
dat trouwens op de huid van een<br />
roker. De perifere vaten vernauwen<br />
en kunnen dus minder bloed en<br />
dus ook zuurstof en voedsel naar<br />
de cellen voeren. Ook de huidcellen<br />
zijn daar het slachtoffer van.<br />
Vandaar dat rokers er minder fris<br />
uitzien dan niet-rokers.<br />
Vitamines A en E<br />
Een van de schadelijkste dingen<br />
voor de huid is overdreven zonnebaden.<br />
De huid wordt als het<br />
ware gelooid door de Uv-stralen.<br />
Een beetje zon kan, maar dan bij<br />
voorkeur in de schaduw en nooit<br />
zonder beschermende crème.<br />
Teveel zon veroudert enorm en vergroot<br />
het risico op huidkanker, zelfs<br />
in de winter, en zeker op skiverlof.<br />
Gebrek aan vitamines A en E heeft<br />
ook een verouderend effect op<br />
de huid. Recent wetenschappelijk<br />
onderzoek heeft aangetoond dat als<br />
het voedsel voldoende vitamines A<br />
en E bevat, de lichaamscellen en<br />
dus ook de huid langer jong blijven.<br />
Wortelen en tarwekiemen zijn<br />
in dat opzicht vitaminebommen.<br />
Voeg ze geregeld toe aan je menu<br />
en je zal zien dat je langer jong en<br />
gezonder blijft. Ook huidcrèmes die<br />
vitamine A en E bevatten zijn nuttig<br />
gebleken. Maar bovenal is ook de<br />
tevredenheid en de rust van de ziel<br />
belangrijk om er goed en jong te<br />
blijven uitzien. Gebruik bij voorkeur<br />
geregeld een goede verjongende<br />
huidcrème. Denk daarbij aan het<br />
gamma van Ellen Dee: Aloë Vera,<br />
kamille en Echinacea. En je blijft<br />
eeuwig jong!<br />
Jos van Landuyt<br />
30 SANA nr 61
Advertentie<br />
Aloë Vera Crème<br />
Bij droge en gevoelige huid<br />
De unieke formule van deze crème met de natuurlijke<br />
en waardevolle actieve bestanddelen van aloë vera<br />
is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het<br />
bijzonder bij de droge en gevoelige huid.<br />
De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans,<br />
waardoor de huid een frisse en gezonde<br />
uitstraling krijgt.<br />
Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon<br />
beschadigde huid, striae en littekens.<br />
Potje 100 ml - Prijs € 5,95<br />
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-390.<br />
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter<br />
kunnen helpen.<br />
Voor meer info: www.ellendee.be<br />
SANA nr 61 31
Waarom zijn frisdrank, snoep<br />
en suiker slecht voor je gebit?<br />
Een gezond gebit is doorgaans een mooi gebit en dat<br />
siert het gezicht en vormt een belangrijk onderdeel<br />
van de aantrekkelijkheid van een persoon. Een stralende<br />
glimlach wordt geaccentueerd door een gaaf<br />
en mooi gebit. Dat krijg je niet vanzelf, ondanks het<br />
feit dat de meeste baby’s een paar jaar na de geboorte toch<br />
een mooi gebit hebben. Het komt er op aan het goed te verzorgen<br />
en schadelijke gewoonten te vermijden.<br />
Regelmatige tandverzorging is<br />
belangrijk omdat onze tanden zich<br />
niet zelf kunnen regenereren zoals<br />
andere lichaamscellen. Daarom<br />
zijn ze van zeer hard materiaal<br />
gemaakt, dat - mits een goede<br />
verzorging en poetsen - een leven<br />
lang ongeschonden mee kan. Als<br />
je het gebit niet regelmatig reinigt,<br />
ontstaat er kans op gaatjes, gevoelige<br />
tanden, ontstoken tandvlees<br />
of verkleurde tanden. De grootste<br />
boosdoener hiervan is tandplak.<br />
Tandplak wordt hoofdzakelijk gevormd<br />
door bacteriën die normaal<br />
in de mond voorkomen. Tegen die<br />
bacteriën kan je niets ondernemen,<br />
wel tegen tandplak en dat moet<br />
elke dag worden verwijderd.<br />
De tandkroon (het zichtbare gedeelte)<br />
is volledig bedekt met een<br />
laag blinkend glazuur die als een<br />
kap over de tand zit. Dit glazuur is<br />
de hardste stof die in ons lichaam<br />
voorkomt. Binnen in de tand is er<br />
een tandholte die gevuld is met<br />
tandmerg, een geleiachtige stof die<br />
zenuwen en bloedvaten bevat. De<br />
bloedvaten voeren voedingsstoffen<br />
aan die ervoor zorgen dat de tand<br />
kan leven. De zenuwen vertakken<br />
zich in het tandbeen (in het<br />
tandvlees en de kaak) en daardoor<br />
kan je voelen of spijzen koud of<br />
warm zijn. Als deze zenuwen in het<br />
tandmerg ontstoken zijn, heb je<br />
32 SANA nr 61
Gebruik liever Stevabell met<br />
steviolglycosiden<br />
tandpijn. De grote vijand daarvan<br />
zijn gaatjes en plak die onder het<br />
tandvlees kruipt en langzaam de<br />
tand vernielt.<br />
Bacteriën doen etensresten tussen<br />
de tanden verzuren en sommige<br />
etensresten worden als ze op de<br />
tanden of tussen de tanden blijven<br />
ook zelf zuur. Veel suiker en snoepgoed<br />
geven echte zuursalvo’s op de<br />
tanden! Zuur is een vijand voor het<br />
tandglazuur. Kijk maar wat er gebeurt<br />
als je azijn morst op marmer.<br />
Minder snoep, minder suiker en<br />
vooral ook veel poetsen is daarom<br />
de enige oplossing.<br />
Als je een beugel draagt, is de verzorging<br />
van je tanden vaak lastig.<br />
Vooral bij een vaste beugel blijven<br />
er snel veel etensresten achter.<br />
Maar ook de beugel zelf moet gereinigd<br />
worden.<br />
Waarom poetsen?<br />
Voor een gezond en schoon gebit is<br />
het essentieel om de tanden zorgvuldig<br />
te reinigen. Hiermee worden<br />
etensresten en tandplak verwijderd.<br />
Het reinigen van het gebit<br />
volstaat niet alleen met tweemaal<br />
daags met een tandenborstel over<br />
de tanden te wrijven, ook tussen<br />
de tanden moet worden gereinigd.<br />
Hiervoor kan je flossen, stoken,<br />
ragen en spoelen. Tandenpoetsen<br />
blijft echter de hoofdzaak. Het belangrijkste<br />
van het tanden poetsen<br />
is dat het zorgvuldig gedaan wordt<br />
en dat je een goede tandenborstel<br />
en tandpasta gebruikt. Van belang<br />
is in ieder geval dat het gebied rond<br />
de overgang van tanden naar tandvlees<br />
goed gereinigd wordt. Omdat<br />
een tandenborstel daar niet altijd<br />
bij kan, is het essentieel één keer<br />
per dag te flossen, te ragen of stoken<br />
of een waterpik te gebruiken.<br />
In de apotheek vind je leuke kleine<br />
rageborsteltjes, dat zijn dunne<br />
tandenstokertjes met poetshaartjes<br />
rondom. Je kan er de tussenruimte<br />
tussen de tanden mee schoon<br />
maken en dat is wel belangrijk. Ter<br />
ondersteuning kun je tenslotte een<br />
mondspoelmiddel gebruiken. Maar<br />
het allerbelangrijkste: hoed u voor<br />
schadelijke gewoonten en spijzen:<br />
suiker, zoet gebak, snoep, frisdrank.<br />
Dat ruïneert de tanden. Ook<br />
tabak is uit den boze. Je kan suiker<br />
beter vervangen door Steviolglycosiden.<br />
Denk daarom aan Stevabell,<br />
als je tanden je lief zijn.<br />
Monique van Hasselt<br />
SANA nr 61 33
De helft van de mensen heeft<br />
geregeld pijn<br />
Voor mij geen<br />
pijnstillers<br />
aub<br />
34 SANA nr 61
België heeft de reputatie een land te zijn waar<br />
medicijnen gehanteerd worden als snoepjes. Een<br />
groot aantal middelen is vrij te koop, apothekers<br />
verkopen ze graag met gulle hand en artsen gaan<br />
er van uit dat als ze niet voldoende medicijnen<br />
voorschrijven ze als slechte artsen zullen beoordeeld worden<br />
door de patiënten.<br />
De realiteit is anders. Een groot bevolkingsonderzoek heeft<br />
nagegaan wat het gedrag was als de patiënt geconfronteerd<br />
werd met pijn.<br />
Hieruit blijkt dat de Belg niet<br />
gespaard wordt als het op pijn<br />
aankomt. Eén Belg op twee lijkt<br />
minstens eenmaal in de maand<br />
hier of daar pijn te voelen. Bij<br />
één op vijf Belgen en dat betekent<br />
toch al ruim 18 percent,<br />
doet de pijn zich zelfs dagelijks<br />
voor en bij evenveel patiënten<br />
slechts eenmaal in de week.<br />
Hoofdpijn is de kampioen op de<br />
pijnlijst met 32 percent, gevolgd<br />
door rugpijn 31 percent en<br />
tenslotte spier- en gewrichtspijn<br />
met 22 percent.<br />
Twee derde slikt niets<br />
Als de opvatting van de artsen<br />
zou kloppen moet dit blijken uit<br />
het slikgedrag. Toch ziet dat er<br />
SANA nr 61 35
heel anders uit: twee op drie<br />
patiënten onderneemt helemaal<br />
niets! Slechts 12 percent van de<br />
Belgen slikt een pijnstiller van<br />
zodra het probleem zich voordoet.<br />
Dit gedrag moet vooral<br />
gesitueerd worden bij de oudere<br />
bevolking en meer bij weinig<br />
bemiddelde en niet actieve<br />
mensen uit landelijke gebieden.<br />
In steden is men wat voorzichtiger<br />
en ook bij de hogere sociale<br />
klasse, bij mensen die hebben<br />
gestudeerd en vooral ook jonge<br />
mensen, grijpt men niet meteen<br />
naar medicijnen. Men verwacht<br />
dus ook niet van de arts dat<br />
dit de eerste reactie is als men<br />
met klachten in zijn kabinet<br />
verschijnt. Trouwens niet voor<br />
elk ongemakje wordt naar de<br />
dokter gerend.<br />
De meerderheid van onze<br />
landgenoten vindt hoofdpijn<br />
of andere pijnsignalen weinig<br />
verontrustend en beschouwt<br />
het als onbeduidend en voorbijgaand,<br />
want slechts één op drie<br />
raadpleegt er geregeld een arts<br />
voor. Pas als er ernstige rugklachten<br />
zijn en spier- en gewrichtspijnen<br />
optreden die het<br />
functioneren bemoeilijken, gaat<br />
men naar de arts.<br />
Vrouwen jonger dan 55 wachten<br />
het langst om naar de dokter te<br />
gaan. Zij behoort tot het afwachtende<br />
type. Zij zal ook het<br />
langst wachten om medicijnen<br />
te gebruiken.<br />
In tegenstelling tot de overtuiging<br />
van artsen, heeft 35 percent<br />
van de patiënten verklaard<br />
dat men een groter belang<br />
36 SANA nr 61
SUIKERVRIJ<br />
ook geschikt voor diabetici<br />
dills ®<br />
digestive<br />
mints<br />
Zachtverfrissende muntjes<br />
met essentiële oliën<br />
Advertentie<br />
uit kruiden en vruchten.<br />
hecht aan een goede en juiste diagnose,<br />
terwijl bij 22 percent de consultatie<br />
van een arts zelfs niets te maken heeft<br />
met medicijnen. Van alle patiënten die<br />
met klachten naar een dokter trekken,<br />
verwacht slechts 16 percent in eerste<br />
instantie een voorschrift, terwijl precies<br />
omgekeerd zelfs 58 percent van<br />
de dokters er van overtuigd is dat deze<br />
patiënten vooral voor een voorschrift<br />
komen. Toch volgen de meeste dokters<br />
niet meteen deze opvatting in, want<br />
ondanks die overtuiging schrijft slechts<br />
17 percent van hen meteen een medicament<br />
voor. De meerderheid van de<br />
landgenoten is voor de natuurlijke aanpak.<br />
We houden er dus niet echt van<br />
om pillen te slikken.<br />
Jan van Gendt<br />
Verkrijgbaar in de apotheek<br />
met CNK-bestelcode: 2161-149<br />
dills ® digestive mint<br />
Maakt de dingen<br />
verteerbaar!<br />
voor meer info:<br />
www.dills.be<br />
SANA nr 61 37
Steeds meer<br />
diabetes<br />
op jongere<br />
leeftijd<br />
Zowel in de geïndustrialiseerde wereld als in de ontwikkelingslanden<br />
is diabetes een toenemend probleem,<br />
dat vooral aan onze sedentaire levenswijze<br />
als aan zwaarlijvigheid wordt gelinkt. Omdat bovendien<br />
het type 1 diabetes bij heel jonge mensen<br />
toeneemt, is het een zorg voor de overheid en belast het ook<br />
het gezondheidssysteem en belast het eveneens de toekomst<br />
van veel jonge volwassenen en zelfs kinderen.<br />
38 SANA nr 61
Gezond dieet kan grote<br />
problemen helpen voorkomen<br />
Belgische universiteiten hebben<br />
jarenlang een register bijgehouden<br />
van jonge diabetici. Elk nieuw geval<br />
van diabetes werd gemeld aan de<br />
centrale eenheid van de BDR met<br />
toestemming van de patiënt. In een<br />
vragenlijst heeft men geprobeerd te<br />
peilen naar de familiale, demografische,<br />
klinische en biologische achtergronden<br />
die kenmerkend konden<br />
zijn voor de ziekte, teneinde uit te<br />
maken of er algemene „merkers”<br />
waren die konden worden toegepast<br />
op mogelijk nieuwe nog niet<br />
gediagnosticeerde gevallen van<br />
hyperglycemie of een teveel aan<br />
bloedsuiker, diabetes dus. Bloedstalen<br />
lieten toe na te gaan in welke<br />
mate bepaalde onschadelijke medicijnen<br />
in staat waren het probleem<br />
te beheersen. Elke patiënt jonger<br />
dan 40 jaar die te maken heeft met<br />
het type I diabetes wordt gemeld.<br />
Sinds 1994 worden ook de andere<br />
diabetesvormen zoals zwangerschapsdiabetes,<br />
secundaire of type<br />
2 diabetes, geregistreerd. Bij de<br />
registratie worden ook de gezondheidstoestand<br />
van onmiddellijke<br />
verwanten (broers, zusters, enz...)<br />
in kaart gebracht.<br />
Uit al deze rapporten en epide-<br />
SANA nr 61 39
miologische studies blijkt dat de<br />
meerderheid van de gevallen van<br />
het type 1 diabetes ontstaat bij<br />
adolescenten en jonge volwassenen,<br />
eerder dan bij kinderen. Bij de<br />
volwassenen ontwikkelt de ziekte<br />
zich eerder bij mannen dan bij<br />
vrouwen. In overeenstemming met<br />
rapporten uit de ons omringende<br />
landen werd een toename van de<br />
incidentie geobserveerd bij zeer<br />
jonge kinderen, vooral bij jongens<br />
jonger dan vijf jaar. Tegelijk is er<br />
een daling van het optreden van<br />
diabetes type 1 bij adolescenten<br />
en jonge volwassenen. Men besluit<br />
daaruit dat het om een vroegere<br />
manifestatie van de aandoening<br />
gaat, eerder dan om een globale<br />
toename van de incidentie van<br />
type 1 diabetes. Deze vervroeging<br />
van de klinische verschijnselen van<br />
diabetes doet op termijn voor een<br />
toename van chronische diabetescomplicaties<br />
vrezen. Men probeert<br />
daarom de oorzaak te achterhalen<br />
om zo invloed te kunnen uitoefenen<br />
op het verloop van het probleem.<br />
In verscheidene Europese landen<br />
waaronder Finland en Groot-Brittannië,<br />
werd recent een duidelijke<br />
toename waargenomen van diabetes<br />
type 1 bij kinderen, vooral<br />
onder de leeftijd van vijf jaar. Ook<br />
in België en zeker in de pilootagglomeratie<br />
Antwerpen werd dezelfde<br />
trend waargenomen. Men becijferde<br />
dat er elk jaar met een toename<br />
van 1,8 percent van diabetes type<br />
1 moet rekening worden gehouden.<br />
Onder de leeftijd van vijf jaar moet<br />
men zelfs rekening houden met een<br />
toename van 5 percent per jaar. Bij<br />
volwassenen werd geen toename<br />
40 SANA nr 61
vastgesteld. In de groep van 15 tot<br />
39 jaar bestaat zelfs een neiging tot<br />
lichte daling.<br />
De werkhypothese is thans dat de<br />
vervroeging van het optreden van<br />
type 1 diabetes bij jong volwassenen<br />
en bij kleuters, verband houdt<br />
met de toenemende frequentie van<br />
overgewicht bij kinderen, vooral bij<br />
jongens. Men weet dat zwaarlijvigheid<br />
of obesitas bij volwassenen<br />
een risicofactor is voor diabetes<br />
van het type 2. Er zijn thans steeds<br />
meer argumenten die er op wijzen<br />
dat zwaarlijvigheid een ziekteversneller<br />
is bij het type 1. Obesitas<br />
wordt beschouwd als een trigger<br />
of aanzwengelaar van een autoimmuunreactie<br />
via een toename<br />
van antigenen ter hoogte van de<br />
pancreas.<br />
Toenemend probleem<br />
Diabetes wordt als een groeiend<br />
probleem op wereldschaal gezien.<br />
Omdat type 1 steeds meer uitbreiding<br />
neemt, vreest men dat het de<br />
volgende generaties, nog decennia<br />
lang zal belasten. Het probleem<br />
wordt hoofdzakelijk in verband gebracht<br />
met onze sedentaire levensstijl,<br />
een verhoogd overgewicht en<br />
een toenemende vergrijzing van<br />
de bevolking, zowel in de ontwikkelde<br />
als de ontwikkelingslanden.<br />
In West-Europa is de prevalentie<br />
momenteel 4 percent. Volgens de<br />
gegevens die in de bevolkingsindicatoren<br />
vermeld staan, neemt<br />
men aan dat 3,3 percent van de<br />
Belgische bevolking met diabetes<br />
type 2 zal geconfronteerd worden.<br />
Voor Vlaanderen zou dat zelfs iets<br />
meer zijn en op 4 percent worden<br />
SANA nr 61 41
geschat. Dat baart zorgen omdat<br />
het vaak een oorzaak is van voortijdig<br />
overlijden. Jammerlijk is vooral<br />
dat de helft van dit aantal patiënten<br />
laattijdig wordt gediagnosticeerd.<br />
Een goede screening waarbij diabetes<br />
zo vroeg mogelijk wordt ontdekt<br />
en behandeld, is van essentieel<br />
belang voor de volksgezondheid.<br />
Vroeg en voortijdig opsporen, is<br />
daarom de zorg van de overheid.<br />
Gezond dieet<br />
Van zodra de diagnose is gesteld<br />
wordt meteen behandeld. De meest<br />
frequent voorgeschreven medicatie<br />
is orale antidiabetica. Bij 16,6 percent<br />
in Vlaanderen is dat een dieet,<br />
tegen 12 percent in Wallonië.<br />
Er werd ook gesteld dat diabetes<br />
in feite geen onmiddellijke levensbedreigende<br />
ziekte is. Mensen met<br />
diabetes hebben wel een verhoogd<br />
risico op hart- en vaatziekten. Het<br />
aantal vermeldingen van diabetes<br />
als bijkomende doodsoorzaak is<br />
dan ook bijna driemaal hoger dan<br />
het aantal mensen dat overlijdt aan<br />
diabetes zelf: 2.139 tegenover 788.<br />
Dit brengt het totale aantal overlijdens<br />
gelinkt met diabetes tot 2.927<br />
of 5 percent van de totale sterfte.<br />
Omdat diabetes gerelateerd is aan<br />
ouderdom, zijn er bij de doodsoorzaken<br />
die sterk gerelateerd zijn aan<br />
ouderdom ook meer diabetespatiënten<br />
dan verwacht. Goede tijdige<br />
diagnose en adequate preventie<br />
door middel van een gezond dieet,<br />
voldoende beweging, gewichtsbeheersing<br />
en eventueel aangepaste<br />
medicatie kunnen de cijfers gunstig<br />
beïnvloeden.<br />
Preventie door een gezond dieet is<br />
evenwel het allerbelangrijkste. Dat<br />
omvat zo weinig mogelijk enkelvoudige<br />
suikers, wel veel groenten en<br />
vruchten, volkoren in de plaats van<br />
geraffineerde producten en voldoende<br />
bewegen. Geen alcohol en<br />
geen tabak!<br />
Jan van Bercken<br />
42 SANA nr 61
ntie<br />
STOP<br />
MET<br />
ROKEN!<br />
MET<br />
kan je<br />
ROKEN!<br />
helpen.<br />
STOP<br />
Xantipex mondspray<br />
Xantipex mondspray<br />
kan je helpen.<br />
Xantipex mondspray<br />
is een volledig natuurlijk product dat een<br />
gunstig effect heeft op de negatieve verschijnselen die<br />
bij tabaksontwenning optreden. Zes werkzame planten<br />
vormen samen dit unieke product. Het product vermindert<br />
de ontwenningsverschijnselen, bederft de smaak van<br />
tabak, ondersteunt<br />
Xantipex<br />
het zenuwstelsel,<br />
mondspray<br />
en doet de behoefte<br />
aan nicotine<br />
is een<br />
verminderen.<br />
volledig natuurlijk product dat een<br />
En dan is<br />
gunstig<br />
er natuurlijk<br />
effect<br />
ook<br />
heeft<br />
het<br />
op<br />
psychologisch<br />
de negatieve<br />
effect<br />
verschijnselen<br />
van<br />
die<br />
het steeds<br />
bij<br />
bij<br />
tabaksontwenning<br />
zich hebben van een<br />
optreden.<br />
mondspray.<br />
Zes werkzame<br />
Er is<br />
planten<br />
natuurlijk motivering<br />
vormen samen<br />
nodig:<br />
dit<br />
je<br />
unieke<br />
moet wíllen<br />
product.<br />
stoppen<br />
Het product<br />
met<br />
vermindert<br />
roken. Maar<br />
de<br />
Xantipex<br />
ontwenningsverschijnselen,<br />
mondspray kan je<br />
bederft<br />
over de<br />
de smaak van<br />
moeilijke momenten<br />
tabak, ondersteunt<br />
heen helpen.<br />
het zenuwstelsel, en doet de behoefte<br />
aan nicotine verminderen.<br />
En dan is er natuurlijk ook het psychologisch effect van<br />
het steeds bij zich hebben van een mondspray. Er is<br />
natuurlijk motivering nodig: je moet wíllen stoppen met<br />
Xantipex roken. mondspray Maar Xantipex is in de apotheek mondspray verkrijgbaar kan je over met de<br />
cnk-bestelcode moeilijke 3271-459 momenten heen helpen.<br />
(of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.)<br />
Advertentie<br />
Voor meer info www.<br />
Xantipex mondspray is in de apotheek verkrijgbaar met<br />
cnk-bestelcode 3271-459<br />
(of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.)<br />
.be<br />
Voor meer info www.<br />
.be<br />
SANA nr 61 43
Heilzame plantenextracten en hun toepassing<br />
Plant van de maand<br />
Door Kees Martens<br />
Kruidenkundige<br />
Sambucus nigra L.<br />
Vlier: tegen verkoudheid,<br />
griep en aandoeningen<br />
van de slijmvliezen<br />
We kennen allemaal wel het woord “flierefluiter”. Dat woord<br />
is afkomstig van de vlierstruik, of vlierboom, waarvan het<br />
hout een zachte kern heeft en waarvan heel goedkope<br />
en gemakkelijk fluitjes konden worden gemaakt. Maar<br />
dat goedkope en gemakkelijke duidt niet zozeer op de<br />
gezondheidseigenschappen van de vlier, want die zijn krachtig en zeker<br />
doeltreffend.<br />
Vlier heeft namelijk prima eigenschappen tegen verkoudheid, griep,<br />
slijmen in de mond, de keel, de luchtwegen en wordt tegenwoordig daarvoor<br />
gebruikt, met groot succes trouwens. Vlier wordt daarom ook nog<br />
altijd in goede plantengeneesmiddelen gebruikt.<br />
Geschiedenis van de plant<br />
De gewone vlier kent een zeer lange geschiedenis.<br />
Door de eeuwen heen kende<br />
de plant allerlei toepassingen, waaronder<br />
vooral medicinale. In nederzettingen<br />
uit de Steentijd zijn resten van de plant<br />
gevonden. Maar ook bij de oude Grieken<br />
en Romeinen was de vlier bekend. De<br />
Griekse arts Hippocrates (460-377 v.Chr)<br />
kende de urinedrijvende eigenschappen,<br />
Dioscorides, een Griekse arts uit<br />
de eerste eeuw, paste de bloesems toe<br />
als urine- en galdrijvend middel en om<br />
slijmen af te voeren. Uitwendig werden<br />
de bladeren voor zweren en ontstekingen<br />
gebruikt. De Grieks-Romeinse arts Gale-<br />
44 SANA nr 61
nus, ook uit de eerste eeuw, adviseerde<br />
vlier bij problemen die optreden bij koude<br />
en vocht, zoals verkoudheid en andere<br />
aandoeningen van de slijmvliezen. De<br />
Vlaamse plantkundige en arts Dodoens<br />
uit de 16de eeuw kende vooral de<br />
laxerende, water afdrijvende, slijmoplossende<br />
en ontzwellende eigenschappen.<br />
In de 18de eeuw werd vlierbloesemwater<br />
gebruikt om de huid te bleken, vooral<br />
sproeten. Van de bladeren maakte men<br />
een groene crème voor verstuikingen,<br />
kneuzingen, winterhanden- en voeten, en<br />
bovendien om bij aambeien en wondjes<br />
te gebruiken.<br />
Niet verwonderlijk is het dat de vlier in de<br />
volksgeneeskunde een wonderplant of<br />
‘heilboom’ werd genoemd: de medicijnkist<br />
van het volk.<br />
De antivirale werking van de eiwitten in<br />
de vlierbes werd pas later bekend en<br />
vindt tegenwoordig een brede toepassing<br />
in allerlei middelen tegen verkoudheid en<br />
griep.<br />
Eigenschappen<br />
De combinatie van inhoudsstoffen van de<br />
vlier versterkt het afweermechanisme. Ze<br />
zijn samentrekkend, zweetdrijvend, verzachtend,<br />
antiviraal, ontstekingswerend<br />
en slijmoplossend, hetgeen van belang is<br />
voor de slijmvliezen.<br />
Verwerking<br />
In het voorjaar gebruikt men de bloemen<br />
en in het najaar de rijpe bessen. Onrijpe<br />
bessen worden niet gebruikt vanwege de<br />
ongunstige werking op de spijsvertering.<br />
Toepassing<br />
De vlier stimuleert het afweermechanisme,<br />
zowel preventief als curatief.<br />
Vanwege het antivirale, ontstekingswerende<br />
en slijmoplossende effect op de<br />
slijmvliezen is de plant heel belangrijk bij<br />
griep, verkoudheid, sinusitis, hoesten,<br />
enzovoorts.<br />
Van de vlier is bekend dat hij de ziekteduur<br />
van griep verkort (in 90% van<br />
de gevallen met de helft!), koorts en de<br />
begeleidende verschijnselen vermindert.<br />
Door dezelfde eigenschappen worden<br />
ook verkoudheid en keel- en luchtwegaandoeningen<br />
stevig aangepakt.<br />
Om deze reden maakt de vlier deel uit<br />
van de krachtige mix van planten in<br />
Echinabell druppels. Zie<br />
www.boverte.com of www.fytobell.be.<br />
In de keuken wordt de vlierbes gebruikt<br />
voor het maken van wijn, thee, siroop,<br />
confituren en koekjes.<br />
De Latijnse naam 'Sambucus' is<br />
afgeleid van het Griekse 'sambuke',<br />
dat 'fluit' betekent, Maar de naam kan<br />
ook op 'sambuca' duiden, dat 'driehoekige<br />
harp' betekent. De jonge loten<br />
van de vlier zijn met merg gevuld<br />
en zijn heel geschikt om fluitjes van<br />
te maken. 'Nigra' is het Latijn voor<br />
'zwart' en duidt op de diepzwarte<br />
bessen. De Nederlandse naam 'vlier'<br />
is een verbastering van 'vedel', een<br />
instrument dat van vliertwijgen was<br />
gemaakt.<br />
SANA nr 61 45
Gezond koken met i-Sana<br />
Uit een bevraging blijkt dat de helft van de landgenoten van<br />
oordeel is dat ze eigenlijk niet gezond eten. Ze willen dat<br />
wel, maar ze komen er niet toe. Bovendien is het niet altijd<br />
duidelijk wat gezond is en wat moet vermeden worden.<br />
Ze willen ook niet te veel tijd in de keuken doorbrengen, want er<br />
moet meer tijd zijn voor ontspanning en creatief bezig zijn. Dus zijn<br />
eenvoudige recepten, maar gezonde menu’s van belang. Die vind<br />
je hier. Dit keer iets waar iedereen overweg mee kan: eenvoudige<br />
recepten voor een gezond dessert… maar zonder suiker. Ja het kan!<br />
Vervang de suiker gewoon door steviolglycosiden en je hebt al een<br />
hele prestatie geleverd voor je gezondheid. Daarom is Stevabell van<br />
Fytobell zo’n interessant product, omdat het zodanig is samengesteld<br />
dat je de gewone recepten kan blijven toepassen, waarbij je<br />
de suiker gewoon door Stevabell moet vervangen. Op die manier<br />
blijven zowel de zoetkracht als het recept dezelfde.<br />
Maar om je wat op dreef te helpen: hier een paar lekkere dessertjes<br />
met Stevabell in de plaats van suiker. Smakelijk en gezond!<br />
Taart met banaan en kokos<br />
met Stevabell<br />
Ingrediënten:<br />
• een halve kilo bananen<br />
• 50 cl kokosmelk<br />
• 75 gram gemalen kokosnoten<br />
• 25 gram Stevabell<br />
• 3 eieren<br />
• 40 gram maïzena<br />
• 75 gram zwarte chocolade<br />
(100% en zonder suiker)<br />
Bereiding:<br />
• Doe de bananen en de<br />
kokosmelk in een mixer of<br />
blender en meng goed.<br />
• Zet dit mengsel op een zacht<br />
vuurtje gedurende een zevental<br />
minuten tot de belletjes<br />
verschijnen.<br />
• Klop de eieren samen met<br />
de gemalen kokosnoten en<br />
de Stevabell tot een beslag.<br />
• Voeg nu de maïzena en de<br />
“bananen-kokosmelk” eraan<br />
toe, terwijl je stevig blijft<br />
doorkloppen.<br />
• Neem een taartenbakvorm<br />
en olie die eerst in.<br />
• Giet het beslag in de vormen<br />
zet in de oven op een<br />
46 SANA nr 61
temperatuur van 190 graden<br />
gedurende een half uurtje.<br />
• Het kan best zijn dat je de<br />
baktijd moet verlengen of<br />
verkorten, dat hangt van de<br />
eigenschappen van de oven<br />
af. De cuisson is perfect als<br />
je er een vork in prikt en de<br />
vork er droog uitkomt.<br />
• Laat de taart afkoelen en<br />
serveer met de gesmolten<br />
chocolade die je in 5 cl kokosmelk<br />
hebt opgelost.<br />
Nog meer zin in lekkere<br />
recepten met Stevabell?<br />
Vraag het receptenboekje<br />
aan bij info@fytobell.be en<br />
vermeld dat je lezer bent<br />
van i-Sana.<br />
Boterkoekjes met Stevabell<br />
Ingrediënten:<br />
• 250 gram hoeveboter<br />
• 250 gram Stevabell<br />
• 2 theelepels vanille-extract<br />
• 350 gram bloem<br />
• 1 ei<br />
• 2 theelepels bakpoeder<br />
• ½ koffielepel zout<br />
• zwarte chocolade<br />
• of vruchtenconfituur<br />
Bereiding:<br />
• Zet je oven op 190 graden<br />
voor de voorverwarming en<br />
wrijf de bakplaten in met<br />
boter of olie.<br />
• Meng de boter en de Stevabell<br />
in een kom met de<br />
mixer gedurende een viertal<br />
minuutjes.<br />
• Voeg er nu het ei en het vanillepoeder<br />
bij en meng alles<br />
tot een luchtig geheel.<br />
• Doe er nu de bloem met het<br />
zout en het bakpoeder bij<br />
en roer verder tot alles mooi<br />
gemengd is.<br />
• Neem het deeg met de<br />
handen en kneed er nootjes<br />
van die je op de bakplaat<br />
plat drukt en afsnijdt in de<br />
gewenste vorm.<br />
• Laat een klein kwartiertje<br />
bakken tot de randen mooi<br />
geel zijn en laat daarna<br />
afkoelen.<br />
• Werk af met gesmolten chocolade<br />
of met confituur.<br />
• Je kan de koekjes ook glazuren<br />
door er eiwit op te<br />
borstelen bij het bakken.<br />
Natuurlijk smakelijk!<br />
SANA nr 61 47
De groene vingers<br />
van<br />
Ivo Pauwels<br />
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en<br />
groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende<br />
rubrieken in i-Sana.<br />
De bijen zijn in winterslaap<br />
Bijenkorven, de grootste werkplaats ter<br />
wereld, een wonder van de schepping<br />
Bijen zijn een wonder van de schepping, zoals zoveel dingen<br />
die ons alleen maar kunnen verwonderen. Zo houden bijen in<br />
dit seizoen een winterslaap, hoewel ook niet helemaal, want ze<br />
leven meestal in een kolonie in een bijenkorf en houden de koningin<br />
warm door bijvoorbeeld met de vleugels te bewegen. Of ze weven<br />
een cocon rondom zich om zich te beschutten tegen de winterkou, om<br />
dan in de lente plots wakker te worden en de vrouwtjes een paar weken<br />
van tevoren op te wachten voor de paring. De natuur is wonder, groots<br />
en eigenlijk kunnen we niet zonder de bijen.<br />
“Ik heb de grootste fabriek van Frankrijk,” zei een imker met lichtjes<br />
in zijn koolzwarte ogen. En al was ik dan drie jaar lang zijn enige ingeschreven<br />
werknemer, hij had gelijk. Met zijn meer dan vijfhonderd bijenkorven<br />
die in de zomermaanden elk tot tachtigduizend werkbijen bevatten,<br />
was hij inderdaad een uitzonderlijk werkgever. Bijen zijn onmisbaar<br />
en erg werklustig!<br />
Bijen zijn inderdaad een speciaal<br />
volkje. Onmisbaar voor het<br />
voortbestaan van de wereld. Neem<br />
bijen weg en tachtig percent van<br />
onze voedselproductie valt stil.<br />
Bijenkwekers of imkers zijn trouwens<br />
ook een speciaal volkje.<br />
Ik heb van hem alle gangbare en<br />
zelfs de meest zeldzame Franse<br />
krachtwoorden geleerd. Hij had<br />
temperament voor tien en het<br />
zuidelijke Fernandel-accent zal ik<br />
nooit meer kwijtraken: ‘du pan et<br />
du van’. Op het uur van de aperitief<br />
48 SANA nr 61
die we dagelijks ergens diep in de<br />
Cevenne gebruikten, noemde hij<br />
mij steevast ‘mon fiston Belge’,<br />
want de streek was, begin jaren<br />
zeventig, nog niet platgewalst door<br />
een niet aflatende toeristenstroom.<br />
Dat zijn eigen zoon in die periode<br />
in het klooster ging, heeft hij in zijn<br />
gloriejaren nooit helemaal kunnen<br />
aanvaarden. “Dieu m’a volé mon<br />
fils,” zuchtte hij dan, wanneer<br />
vroeg in de ochtend, nadat bij het<br />
ochtendgloren de korven hoog in<br />
de heuvels waren geplaatst, we in<br />
de richting van Notre-Dame-des-<br />
Neiges keken en er, in de nevels, het<br />
strenge trappistenklooster konden<br />
vermoeden waar zijn zoon het sobere<br />
habijt droeg.<br />
Eenvoud zoals de natuur<br />
Hij sneed dan een saucissonpur-porc<br />
in dikke schijven en het<br />
knapperige stokbrood, de homp<br />
kaas en de rode landwijn smaakten<br />
heerlijk op onze uitkijkpost tussen de<br />
geur van tijm en wilde lavendel. Sinds<br />
die tijd is de wereld mijn weidse tuin.<br />
Ik leerde wilde planten kennen en<br />
benoemen, het onderscheid tussen<br />
honderden soorten paddenstoelen,<br />
soep koken waarin bussels verse<br />
tijm hingen en van een leven<br />
genieten puur als ochtenddauw. En<br />
uit dat zoete leven slingerden we<br />
honderdvoudig honing uit de raten<br />
in een omgebouwde droogzwierder,<br />
want eenvoud was het handelsmerk.<br />
Elke korf had zijn eigen karakter<br />
en van steken word je imker. De<br />
wekelijks markten in de stemmige<br />
provinciestadjes in de Cevenne<br />
waren letterlijk onze afzetmarkt<br />
en de zon begeleidde ons als een<br />
niet-aflatende volgspot langs het<br />
gloeiende asfalt waarover we met<br />
een aftands bestelwagentje tuften.<br />
Ik keerde terug, ‘pour chercher la<br />
femme’. En ik vond haar diep in de<br />
Kempen.<br />
De bijen zoemen nu anders<br />
De jaren verstreken, maar elke<br />
zomer opnieuw, sleepte ik met hem<br />
de bijenkasten begin augustus van<br />
de lavendelvelden naar de toppen<br />
van de Cevenne omdat daar de<br />
heide het eerst bloeide. “On est<br />
bien, nous deux,” sprak hij dan en ik<br />
leerde de bomen prijzen om de diepe<br />
schaduw die ze gaven, want een<br />
betere verfrissing na gedane dagtaak<br />
was er niet. De dochters trouwden<br />
een boer en een banketbakker,<br />
de kleinkinderen slurpten de<br />
maagdelijke honing uit de raten en<br />
hij werd onmerkbaar ouder. Een<br />
hersenbloeding had zijn koppigheid<br />
geveld, toen hij vorig jaar naar voren<br />
schuifelde in de basiliek van Vézelay,<br />
gesteund door één wandelstok,<br />
één van mijn schouders, fierheid<br />
en een immense levenswil. Na<br />
vijftien jaar omzwervingen door vele<br />
kloosters en orden werd zijn zoon er<br />
priester gewijd. Hij heeft de ‘force de<br />
caractère’ van zijn vader geërfd en<br />
maakt in dit ‘haut lieu’ van Bourgogne<br />
nu de dienst uit.<br />
Vandaag is mijn oudste vriend,<br />
Emile, niet meer. De zon blijft even<br />
ongenadig de Cevenne teisteren,<br />
de geur van tijm en rozemarijn<br />
parfumeert de Garrigue. Enkel in mijn<br />
tuin, tussen het vrolijk slaan van de<br />
vinken, zoemen de bijen voortaan<br />
anders, hoewel… daarop is het nog<br />
even wachten, want de bijen zijn in<br />
winterslaap.<br />
Op www.wezooz.be kunt u Ivo<br />
Pauwels in zijn en vele andere tuinen<br />
aan het werk zien.<br />
SANA nr 61 49
Met vitamine C<br />
Advertentie<br />
Voor een<br />
ijzersterke<br />
weerstand<br />
• Ondersteunt het immuunsysteem<br />
• Gemakkelijk in te nemen<br />
180 tabletten<br />
Verkrijgbaar bij de apotheek<br />
met CNK bestelcode: 2595-791.<br />
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.<br />
www.<br />
.be<br />
50 SANA nr 61