Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Nr</strong>. 2 - <strong>2018</strong><br />
Voorjaarsmoeheid:<br />
de tol aan de lente<br />
GEZONDHEIDSMAGAZINE<br />
Hoe krijg je een allergie?<br />
Laat je lokken door het buitenleven<br />
Detox:<br />
lenteschoonmaak in het lichaam<br />
SANA nr 62<br />
1
CO<br />
-<br />
-<br />
Bestellen?<br />
www.nutribell.be<br />
2 SANA nr 62
COLOFON<br />
I-SANA MAGAZINE<br />
Web-en Gezondheidsmagazine<br />
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw<br />
info@isana.be<br />
www.isana.be<br />
Redactieadres:<br />
Wegvoeringstraat 66a<br />
B-9230 Wetteren<br />
redactie@isana.be<br />
Uitgave:<br />
Tweemaandelijks elektronisch<br />
nummer<br />
Verantwoordelijk uitgever:<br />
Monique Kmita<br />
Gedelegeerd bestuurder:<br />
Danny Zeegers<br />
Verantwoordelijke marketing,<br />
promotie en advertenties België:<br />
peter.adviesmedia@gmail.com<br />
Verantwoordelijke regie Nederland:<br />
Kees Martens<br />
Hoofdredacteur:<br />
Jan van Bercken<br />
Art-Director:<br />
Ellen Drenth<br />
Artistiek advies:<br />
Alvin Bamps<br />
Documentatie & secretariaat:<br />
Klaudia Pauwels<br />
Abonnementen:<br />
Losse nummers : € 3,20<br />
Jaarabonnement: € 24,95<br />
Copyright <strong>2018</strong><br />
Alle in de advertenties en redactionele<br />
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s<br />
door derden aangeleverd, vallen onder<br />
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,<br />
instelling of dienst die aanlevert aan Advies<br />
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de<br />
rechten van die gegevens kan de uitgever niet<br />
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties<br />
kunnen zonder enige motivering worden<br />
geweigerd.<br />
Niets uit deze uitgave mag worden<br />
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door<br />
middel van druk, fotokopie of welke andere<br />
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke<br />
toestemming van de uitgever. De inhoud<br />
(teksten en advertenties) van I-sana is geen<br />
medisch advies en kan een consult bij een<br />
arts niet vervangen. Bij medische problemen<br />
of twijfel moet altijd een geneesheer worden<br />
geraadpleegd.<br />
i-sana een uitgave<br />
van Advies Media<br />
Gezondheid is<br />
ongetwijfeld het<br />
hoogste goed. Daar<br />
kan je zelf veel aan<br />
doen door je levenswijze en<br />
voeding. Tabak, alcohol, suiker,<br />
geraffineerde kost, enz. Je kan<br />
over veel dingen zelf keuzes<br />
maken. Niet over de kwaliteit van<br />
de lucht waar je woont, niet altijd<br />
over het voedsel dat je eet, of<br />
toch ten dele niet. Je kan rood<br />
vlees vermijden, je kan bewerkt<br />
en behandeld voedsel zoveel<br />
mogelijk laten staan, maar je hebt<br />
niet op alles een duidelijke kijk.<br />
Denk aan de recente Fibronilcrisis<br />
met de kippen. Een eitje is<br />
gezond, behalve als het Fibronil<br />
bevat. We herinneren ons nog<br />
allemaal de dioxinecrisis. Het<br />
land stond op zijn kop, maar is<br />
het intussen beter? Ook Duitsland<br />
had zijn schandaal met het<br />
kankerverwekkende insecticide<br />
Nitrofen, dat door de slordigheid<br />
van een magazijnier in biologisch<br />
gekweekte granen was terecht<br />
gekomen. Kies dan maar voor<br />
biologisch.<br />
Een tijd geleden werd ook nog<br />
DDT aangetroffen in veevoeder<br />
en kalkoenvlees. Dat besmette<br />
kalkoenvlees werd ook verwerkt<br />
in babyvoeding. Eigenlijk staat<br />
niemand er nog bij stil dat DDT<br />
een gechloreerde koolwaterstof,<br />
bijzonder gevaarlijk en<br />
kankerverwekkend, al sinds<br />
de jaren 70 verboden is in de<br />
hele wereld. En toch wordt het<br />
aangetroffen in kalkoenvlees dat<br />
bestemd is voor babyvoeding.<br />
Voorwoord<br />
De natuur heeft gelijk<br />
Het verbod blijkt dode letter te<br />
zijn. In het vlees van pinguïns<br />
aan de zuidpool, een omgeving<br />
waar nooit één druppel DDT<br />
werd gespoten, is besmetting<br />
aangetroffen, zijn hormonale<br />
veranderingen waargenomen en<br />
wordt gevreesd voor celmutaties<br />
waardoor mettertijd deze populatie<br />
zeedieren gevaar loopt, terwijl<br />
het pas duizenden kilometer daar<br />
vandaan gebruikt werd.<br />
En de lucht wordt steeds vuiler.<br />
Eén op de tien kinderen heeft<br />
astma en meer dan de helft van<br />
de kinderen jonger dan tien is<br />
allergisch. Bijna 150 slachtoffers<br />
sterven per jaar aan de ziekte.<br />
Meer dan drieduizend kinderen<br />
worden in ons land jaarlijks in<br />
het ziekenhuis opgenomen met<br />
ademhalingsproblemen.<br />
Spelen we niet een beetje<br />
leerling-tovenaar? Kennen we het<br />
immuunsysteem wel voldoende?<br />
Is de natuur en de schepping<br />
niet veel intelligenter? Zijn we<br />
niet te ver afgedwaald van onze<br />
oorspronkelijke roeping en onze<br />
natuurlijke habitat? Zoals Maurice<br />
Messegué destijds zei: “de natuur<br />
heeft altijd gelijk”. Maar kennen<br />
we de natuur nog wel? Willen<br />
we nog weten dat er genezende<br />
kracht in schuilt? We maken ons<br />
niet meer druk over het geklungel<br />
en de corruptie, maar we worden<br />
er wel ziek door. Alleen wie<br />
verstandig is, probeert zoveel<br />
mogelijk de natuur te volgen.<br />
Jan van Bercken<br />
Hoofdredacteur<br />
SANA nr 62<br />
3
06<br />
12<br />
20<br />
16<br />
24<br />
32<br />
28<br />
40<br />
34<br />
4 SANA nr 62
nhoud<br />
06Hoe krijg je een allergie?<br />
Wat is gezonder:<br />
32joggen of wandelen?<br />
12 Voorjaarsmoeheid:<br />
de tol aan de lente<br />
34Chocolade: een godsgeschenk<br />
16Laat je lokken door het buitenleven<br />
Probiotica: voor een gezondere<br />
38omgeving, ook in de auto<br />
DETOX: lenteschoonmaak in het<br />
20lichaam<br />
40Pak verstopping zacht aan<br />
Gezonde nieren:<br />
24hoeveel moet je drinken?<br />
Heilzame planten en hun<br />
44toepassing<br />
Lente: ideaal voor verjongingskuur<br />
28van je huid<br />
Lekker gezond koken met<br />
46groentenkok Dominique Vreven<br />
SANA nr 62<br />
5
Hoe krijg je<br />
een allergie?<br />
De lente is er amper of de eerste ellende begint: niezen,<br />
hoesten, tranende ogen, lopende neus, gezwollen<br />
slijmvliezen. Iemand die allergisch reageert,<br />
herkent het probleem meteen en verwenst dan ook<br />
de “droge, mooie, heldere lentedagen”. Voor hen liever regen,<br />
zeeklimaat, berglandschappen boven de boomgrens en<br />
een clean huis dat brandschoon is als een laboratorium. Maar<br />
is dat nog een leven? Allergie is geen lachertje en dat heeft<br />
te maken met de lichaamseigen immuniteit. Het lichaam<br />
herkent een onschuldige stof als zeer bedreigend of gevaarlijk<br />
en gaat zich verweren, maakt histamine aan waardoor de<br />
crisis begint. Zo’n stof die een reactie uitlokt, noemt men een<br />
allergeen. Het probleem: een allergie. En de reactie van het<br />
lichaam op een allergie kan onmiddellijk komen of met vertraging.<br />
Soms is het levensbedreigend. Wat doe je aan zo’n<br />
overactieve immuniteit?<br />
6 SANA nr 62
Overgevoeligheid is een<br />
immuunsysteem dat zichzelf in de<br />
voet schiet<br />
Er bestaan talloze vormen van<br />
gevoeligheid. Als ze vrijwel onmiddellijk<br />
na het contact met het<br />
allergeen optreden, kan men stellen<br />
dat er antigene humorale stoffen<br />
in het lichaam aanwezig zijn. Men<br />
heeft het dan over vroege allergische<br />
reacties. Allergische<br />
reacties die later of<br />
vertraagd optreden,<br />
berusten op antistoffen<br />
die aan<br />
lichaamscellen<br />
zijn gebonden.<br />
Merkwaardig<br />
is dat een<br />
allergeen een<br />
vroege of late<br />
reactie kan veroorzaken,<br />
maar er<br />
zijn jammer genoeg ook<br />
allergenen die zowel vroeg als<br />
laat reageren.<br />
Er kunnen zelfs heel acute overgevoeligheidsverschijnselen<br />
optreden.<br />
Dat is enkel mogelijk als het organisme<br />
al eerder met het kwestieuze<br />
allergeen in contact is geweest.<br />
Binnen het kwartier na het binnendringen<br />
van het allergeen in het<br />
lichaam kan er al een reactie zijn.<br />
Er zijn twee mogelijke verschijnselen:<br />
ofwel komt er een anafylactische<br />
shock, ofwel komt er een<br />
atopische allergie.<br />
De anafylactische shock treedt<br />
vooral op als gevolg van het binnenbrengen<br />
van bloed of bloedbestanddelen<br />
in het lichaam. Er worden<br />
tegenwoordig wel kruisproeven<br />
Wat kan je<br />
doen tegen acute<br />
overgevoeligheid?<br />
gedaan op bloedgroepen, maar<br />
desondanks is bloed een gevaarlijke<br />
materie. Allergoloog Prof. Van<br />
Cauwenberge bevestigde zelfs dat<br />
hij bang zou zijn bloed te moeten<br />
krijgen. Er bestaan tegenwoordig<br />
voldoende middelen en systemen<br />
om de meeste operaties<br />
ook bloedloos te laten<br />
verlopen zodat de<br />
patiënt geen beroep<br />
moet doen<br />
op donorbloed<br />
en dat is veel<br />
veiliger. Er zijn<br />
trouwens veel<br />
meer parameters<br />
die het<br />
bloed zeer individueel<br />
maken, dan<br />
de vergelijkingen van<br />
bloedgroepen waar nu grosso<br />
modo rekening mee wordt gehouden.<br />
Maar ook bij injecties voor<br />
vaccinatie met paardenserum zoals<br />
voor tetanus, inspuiten van jodiumhoudende<br />
contrastmiddelen in<br />
aders vooraleer röntgenfoto’s worden<br />
genomen, bepaalde medicijnen<br />
en talloze dierlijke vergiften van<br />
slangengif tot addergif en bijengif,<br />
kunnen een anafylactische shock<br />
veroorzaken en dat kan levensbedreigend<br />
zijn.<br />
Ook de inspuiting van een concentraat<br />
van rode bloedcellen of<br />
andere bloedbestanddelen kan al<br />
voor problemen zorgen. Niet zelden<br />
ziet men dat de lever, soms jaren<br />
na een transfusie, het probleem<br />
SANA nr 62<br />
7
niet de baas kon, waardoor zeer<br />
ernstige verwikkelingen ontstaan.<br />
Ook serums die courant gebruikt<br />
worden in oorlogsomstandigheden<br />
zoals bijvoorbeeld een behandeling<br />
met anti-tetanos-serum, kan bij de<br />
tweede inspuiting een geweldige<br />
shock opleveren.<br />
Contactallergieën<br />
Als na een vernieuwde introductie<br />
van een allergeen een viertal dagen<br />
later een reactie optreedt, dan<br />
spreekt men van een vertraagde<br />
reactie. De meeste contactallergieën<br />
werken op deze wijze. Hiervoor<br />
kunnen bacteriën, schimmels,<br />
virussen, maar ook problemen als<br />
tuberculose, lepra en brucellosis<br />
verantwoordelijk zijn. Hier wordt<br />
de reactie niet zozeer veroorzaakt,<br />
door het allergeen, niet door de<br />
antistof, niet door het antigeenantilichaamcomplex<br />
dat hiervan<br />
het gevolg is, maar wel van giftige<br />
stoffen die chemotransmitters worden<br />
genoemd. Als er teveel chemotransmitters<br />
worden gevormd, of<br />
als ze te snel ontstaan, kunnen ze<br />
niet meer volledig worden geneutraliseerd.<br />
Het lichaam schiet dan<br />
te kort in zijn beveiligingsmechanisme.<br />
Maar dit kan ook een blijvend<br />
tekort zijn, zodat het lichaam altijd<br />
in een soort crisissituatie vertoeft.<br />
Men kan dit neutraliserend vermogen<br />
van een patiënt ten opzichte<br />
van histamine bepalen. Wie een<br />
aangeboren allergische constitutie<br />
heeft, heeft tegelijk een heel klein<br />
vermogen om histamine in het<br />
bloed te neutraliseren. Zo’n chemotransmitter<br />
kan ook van buitenaf<br />
worden ingebracht en hoeft niet per<br />
se door het lichaam te worden aangemaakt.<br />
Slangengif kan bijvoorbeeld<br />
zo’n chemotransmitter zijn.<br />
Histamine als chemotransmitter<br />
Een van de bekendste chemotrans-<br />
8 SANA nr 62
mitters is wel histamine. Normaal<br />
wordt histamine dat vrijkomt in<br />
de weefsels meteen afgebroken<br />
door het ferment histaminase, een<br />
enzym dat histamine onwerkzaam<br />
maakt. Het kan natuurlijk zijn dat<br />
deze afbraak niet voldoende gebeurt.<br />
Het gevolg is een kettingreactie<br />
van verschijnselen die de<br />
patiënt gemakshalve als allergie zal<br />
omschrijven.<br />
- Het begint met een sterke daling<br />
van de bloeddruk. Als die zo sterk<br />
is dat de bloedsomloop niet meer<br />
kan in stand gehouden worden,<br />
gaat het om een anafylactische<br />
shock en kan de dood het gevolg<br />
worden als niet meteen deskundig<br />
wordt ingegrepen.<br />
- Er ontstaat een kramptoestand in<br />
de luchtwegen met vernauwing van<br />
de bronchiolo. Er treedt ademnood<br />
op en deze krampachtige vernauwing<br />
van de luchtpijpjes staat<br />
bekend als bronchospasmus.<br />
- De huid begint te zwellen en te<br />
jeuken en ziet rood. Men noemt<br />
deze combinatie de trias van Lewis.<br />
Deze afwijkingen manifesteren zich<br />
als netelroos of allergisch eczeem.<br />
- Er kunnen ook krampen aan maag<br />
en darmen optreden. Er worden<br />
meer speeksel en maagsappen<br />
afgescheiden. Vandaar dat braken<br />
en diarree vaak begeleidende<br />
symptomen zijn van een allergische<br />
reactie.<br />
Gelukkig zijn er ook natuurlijke<br />
stoffen die histamine helpen neutraliseren.<br />
Denk aan Salsaparilla<br />
(Smilax). Daarbij kan Smilabell<br />
van Fytobell goed van pas komen!<br />
Ook serotonine<br />
Niet enkel histamine, maar ook serotonine<br />
zou betrokken zijn bij het<br />
ontstaan van allergische reacties.<br />
In heel wat dierlijke vergiften zoals<br />
na slangenbeten, wespensteken,<br />
bijensteken is serotonine betrok-<br />
SANA nr 62<br />
9
44 S<br />
A<br />
a<br />
2<br />
2<br />
O<br />
n<br />
ken. Maar ook bij schaaldieren en<br />
weekdieren komt serotonine voor.<br />
Vandaar dat sommige mensen toch<br />
een heftige reactie kunnen krijgen<br />
na het genot van oesters, mosselen,<br />
weekdieren. Maar dit is wel<br />
een omstreden gebied, aangezien<br />
niet iedereen daar op dezelfde wijze<br />
over denkt. Ook kinine kan bij een<br />
aantal patiënten heftige reacties<br />
oproepen. Het gif van horzels en<br />
wespen is rijk aan kininen. Kininen<br />
zouden bij allergische reacties een<br />
belangrijke rol spelen bij het overbrengen<br />
van pijn. Er zijn natuurlijk<br />
nog andere chemotransmitters die<br />
zelfs nog allemaal niet bekend zijn<br />
en waarvoor diepgaand onderzoek<br />
heel nuttig zou zijn. Sommige van<br />
die chemotransmitters zijn bijvoorbeeld<br />
verantwoordelijk voor het<br />
ontstaan van astma.<br />
Complex<br />
Het is een heel complexe zaak die<br />
het hele immuunstelsel van het<br />
lichaam aanbelangt en betreft.<br />
In verband met allergieën is het<br />
niet voldoende te stellen dat de allergenen<br />
uit de weg moeten worden<br />
gegaan, het is beter de schuldige<br />
allergenen te bepalen en zo het<br />
immuunstelsel weer op de sporen<br />
te zetten, zonder dat de reactie na<br />
een contact toch ontstaat.<br />
We zijn natuurlijk een heel eind<br />
verwijderd van de natuur. Weinig<br />
patiënten hebben nog heel gezonde<br />
darmen. In elk gezin komen mensen<br />
voor die allergisch zijn en dat<br />
aantal lijkt te groeien. Hun aantal is<br />
niet meer bij te houden, de allergieën<br />
dus misschien ook niet meer.<br />
Tenzij... de wetenschap een handje<br />
helpt. Maar in eerste instantie kan<br />
de patiënt zichzelf helpen door<br />
gezonde darmflora na te streven.<br />
Gezonde darmen spelen een heel<br />
grote rol in de eerstelijnszorg van<br />
de allergiepatiënt.<br />
Probiotica hebben daartoe hun<br />
uitzonderlijk belang bewezen. Wil<br />
je een tip? Denk aan Allobiose van<br />
Fytobell met zijn miljarden probiotische<br />
bacteriën. Op die manier heb<br />
je een passend antwoord tegen de<br />
allergische lenteprik.<br />
Jan van Bercken<br />
10 SANA nr 62<br />
w
Ook last in het pollenseizoen?<br />
Gedaan met het gesnotter!<br />
Advertentie<br />
geeft weerstand tegen<br />
irritante allergenen en stof.<br />
Allobiose is verkrijgbaar in de<br />
apotheek met cnk-bestelcode:<br />
2121-218 voor 50 capsules en met<br />
2121-226 voor de 100 capsules.<br />
Of vraag ernaar in de betere<br />
natuurwinkel.<br />
www.<br />
44 SANA nr 59<br />
.be<br />
SANA nr 62 11
Voorjaarsmoeheid:<br />
de tol aan de lente<br />
De winter is haast voorbij, althans volgens de kalender<br />
en daar kondigt het voorjaar zich aan met de eerste<br />
vermoeidheidsverschijnselen. Veel mensen voelen zich<br />
op de eindmeet van de winter uitgeput, leeggewerkt, uitgeblust.<br />
Voorjaarsmoeheid bestaat dus echt! Het overvalt op dit<br />
moment honderdduizenden landgenoten, als dit een troost<br />
mag wezen, je bent dus niet alleen. Elk jaar keert het probleem<br />
weer, ook voor werkgevers: het aantal zieken of thuisblijvers<br />
neemt toe: eerst door griep, nadien door de lente. Er<br />
zijn inderdaad meer zieken op het einde van de winter, dan<br />
in volle winter en de rest van het jaar. Voorjaarsmoeheid,<br />
wat doe je er aan?<br />
We hebben bijna het minst inspirerende<br />
seizoen achter de rug.<br />
Eigenlijk hebben we niet te klagen.<br />
Vreselijke temperatuurverschillen<br />
zijn er niet geweest, evenmin ernstige<br />
koude, meters sneeuw, noch<br />
zware stormen. Nu is het wachten<br />
op de grote doorbraak van de lente.<br />
Iedereen loopt er zo wat mistroostig<br />
bij. De winter is niet voorbij, de<br />
lente is er nog niet, de etalages liggen<br />
al vol zomerse kleuren en toch<br />
krijgen we af en toe nog eens een<br />
neepje van de staart van de winter.<br />
Het is nu vooral dat er veel zieken<br />
vallen. Maart is de maand waarop<br />
statistisch gezien, het meest zieken<br />
voorkomen. Samen met de maand<br />
november is maart, de maand<br />
waarin huisartsen het erg druk<br />
krijgen. Meer verkoudheden, meer<br />
griepen en ... meer hartinfarcten.<br />
12 SANA nr 62
Hoe komt het toch dat we ons na de<br />
winter zo ellendig voelen?<br />
In maart en november komen ook<br />
meest zenuwziekten en depressies<br />
voor. En in maart is er dan nog de<br />
andere gesel: voorjaarsmoeheid.<br />
Train je organisme<br />
Als je na deze winter gezond wil<br />
blijven en vooral ook je hart wil<br />
beschermen, moet je nu het organisme<br />
beginnen trainen. Je moet<br />
het lichaam weer gewoon maken<br />
aan voortdurende temperatuurwisselingen,<br />
het lichaam harden, het<br />
immuunsysteem trainen. Dat doe<br />
je niet door stil te blijven zitten,<br />
anders krijg je een verkoudheid of<br />
griep. We kennen geen afwisseling<br />
van temperatuur meer door de<br />
moderne levenswijze: living, auto,<br />
trein, kantoor, alles is verwarmd en<br />
de buitenlucht wordt als vijandig<br />
beschouwd. Het lichaam hoeft zich<br />
niet meer aan te passen, is het niet<br />
meer gewoon zich te trainen. En<br />
dan verschijnen de eerste zonnige<br />
dagen, er is meer licht in de lucht<br />
en we kleden ons weer wat luchtiger.<br />
Gevolg: in de nawinter worden<br />
veel mensen ziek door onaangepaste<br />
kleding, vanwege de wispelturige<br />
dagen. Het mag allemaal een<br />
beetje onschuldig lijken, toch kunnen<br />
ze gevaarlijke uitlopers hebben<br />
voor hart en bloedvaten.<br />
De juiste warmte<br />
Je moet je harden in deze nawinter.<br />
Dat betekent dat je het lichaam<br />
moet voorbereiden op temperatuurwisselingen.<br />
Anderzijds moet<br />
je de grote schommelingen tot een<br />
minimum beperken. Vandaar dat je<br />
de temperatuur van de woning in<br />
de gaten moet houden: living niet<br />
warmer dan 22 graden en slaapkamer<br />
niet meer dan 18 graden. In de<br />
slaapkamer maak je het beter zelfs<br />
nog wat koeler. Zestien graden is<br />
daar ideaal. Het mag zelfs kouder<br />
als je maar een dekentje bijlegt.<br />
Ramen open, is nu een goede training.<br />
De leidingen zullen nu toch<br />
niet meer bevriezen. Je kan beter<br />
een wolletje meer aantrekken dan<br />
de verwarming hoger te zetten.<br />
Droge lucht is niet gunstig<br />
Een tweede oorzaak van vele ver-<br />
SANA nr 62 13
A_Bo<br />
koudheidsziekten: te droge lucht.<br />
Vooral in ruimten waar centrale<br />
verwarming is, of elektrisch verwarmd<br />
wordt, moet de lucht meer<br />
water krijgen. Dat doe je door<br />
waterverdampers aan te brengen<br />
aan de radiators, of door een<br />
speciaal luchtbevochtigingstoestel<br />
in te schakelen als het eerste niet<br />
mogelijk is, zoals bij convectoren.<br />
Virussen gedijen beter bij een<br />
droge warmte, dan in ruimten waar<br />
de luchtvochtigheid ideaal is, en die<br />
ligt om en nabij de zestig percent<br />
relatieve vochtigheid. Je kan dit<br />
best controleren met een hygrometer.<br />
Zo’n toestel is niet duur en<br />
dat kan je je gemakkelijk aanschaffen<br />
bij een opticien. Velen verblijven<br />
ook veel te lang in bedorven<br />
kamerlucht. De ramen worden niet<br />
meer geopend, terwijl alle reten en<br />
kieren zijn dichtgespoten, om energie<br />
te besparen. Hoofdpijn is een<br />
veel gehoorde klacht als gevolg van<br />
het permanent inademen van bedorven<br />
lucht. Het is een averechtse<br />
besparing, want uiteindelijk word je<br />
gemakkelijker ziek en dat kost ook<br />
geld. Bovendien is het bewezen dat<br />
bedorven lucht moeilijker opwarmt<br />
dan frisse lucht. Daarom geregeld<br />
ramen of deuren open gedurende<br />
vijf minuten. Best van al kan je dit<br />
doen om de twee uur. Hou er trouwens<br />
rekening mee dat de mens<br />
elk uur dertig kubieke meter frisse<br />
lucht nodig heeft.<br />
Doodop<br />
En dan komt de veelbelovende<br />
lente op de kalender piepen en je<br />
kan er amper van genieten, want<br />
je voelt je zo ellendig moe: enkel<br />
nog goed genoeg om een hele dag<br />
in bed te blijven liggen. Daar komt<br />
nog een pakje depressiviteit bovenop.<br />
Het heeft met verschillende<br />
factoren te maken: gebrek aan<br />
licht, gebrek aan beweging, tekort<br />
aan vers voedsel en dan vooral fruit<br />
en groenten.<br />
Daarmee is dan ook de oplossing<br />
aangegeven. Treed naar buiten in<br />
het licht, tank een beetje zon, hoe<br />
weinig ook, eet gezonder met fruit<br />
en groenten en beweeg. En natuurlijk:<br />
stimuleer je immuniteit, want<br />
dat helpt ook, een stuk. Denk daarbij<br />
aan Echinabell als een boost<br />
voor je immuunsysteem.<br />
Laat dan de lente maar komen, ze<br />
zal zeker welkom zijn.<br />
Jan van Bercken<br />
14 SANA nr 62
De beste zorgen uit de natuur!<br />
Uw online gezondheidsadviseur<br />
GEHEEL<br />
VERNIEUWDE SITE!<br />
www.boverte.com<br />
Advertentie<br />
BOVERTE is een moderne internetwinkel.<br />
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd<br />
en een goede service.<br />
U koopt bij Boverte omdat…<br />
• U toegang heeft tot een mooi assortiment van producten.<br />
• U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt.<br />
• U met korting op uw bestelling aankoopt.<br />
• De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd.<br />
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft.<br />
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is.<br />
Daarnaast kunt u 7 dagen per week<br />
bij onze klantenservice terecht.<br />
• Wij garant staan voor een optimale service.<br />
• Wij u helder en duidelijk over<br />
de producten informeren<br />
via de website, per telefoon<br />
en via e-mail.<br />
e-mail: info@boverte.com - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48<br />
SANA nr 62 15<br />
A_Boverte2016_15042016.indd 3 21/04/2016 9:02:12
Laat je<br />
lokken<br />
door het<br />
buitenleven<br />
Ook maandenlang van achter het venster naar de grijze<br />
lucht gekeken? Om somber van te worden. Veel<br />
mensen zijn dan ook somber geworden: landerig,<br />
triestig, depressief, hunkerend verlangen naar de<br />
eerste lentestralen. En dan zijn ze daar: een toverwoord om<br />
naar buiten te stormen. Absoluut doen! Want buiten is het<br />
een heel ander leven: de lucht, de kleuren, de zon, de warmte,<br />
de natuur, de geluiden en de geuren: kortom het nieuwe<br />
leven kan beginnen. En dat allemaal omdat we weer naar<br />
buiten kunnen, van de natuur genieten, de echte natuurlijke<br />
habitat van de mens. Jammer voor wie in donkere straatjes<br />
van de stad woont, of moet wonen, of binnenskamers moet<br />
werken. Een tip: ga toch zoveel mogelijk naar buiten en geniet<br />
van het buitenleven.<br />
Sommige mensen van de overheid<br />
willen ons naar de stad drijven, om<br />
op elkaar gepakt te gaan wonen.<br />
Dat is voor de overheid misschien<br />
interessant en voor de schatkist,<br />
maar niet voor de gezondheid.<br />
Want de mens is niet gemaakt om<br />
in betonnen dozen te zitten om<br />
naar buiten te koekeloeren door<br />
veel te kleine raampjes. En toch is<br />
het dat wat de overheid in petto<br />
heeft. Onbegrijpelijk, want de mens<br />
is een onderdeel van de natuur, de<br />
stad is een kunstmatig milieu met<br />
veel agressiviteit, weinig vriendelijkheid,<br />
geen verwondering en een<br />
kunstmatige gezelligheid. Het is de<br />
natuur die ons doet herleven, ons<br />
ontspant en gezond maakt.<br />
Ontspannen in de natuur<br />
We leven gespannen, we wonen ge-<br />
16 SANA nr 62
Gezondheid uit de natuur<br />
spannen en we werken gespannen.<br />
Hoogtijd om te ontspannen en daar<br />
is de natuur ideaal voor. Zich lekker<br />
voelen in zijn vel, herademen naar<br />
ziel en lichaam: de winter uit de<br />
kleren stappen, lachen, praten en...<br />
gezond eten. Dat is het elixir voor<br />
een gezonde lente en een mooie<br />
aangename zomer. Op die manier<br />
zal deze nawinter en ook de nieuwe<br />
lente je minder gemakkelijk ziek<br />
maken, heb je ook minder kans om<br />
je doodmoe te voelen.<br />
Seizoenen en gezondheid<br />
Is er een verband tussen de seizoenen<br />
en de gezondheid? Er zijn artsen<br />
die het zullen ontkennen maar<br />
elk jaar worden we er toch mee<br />
geconfronteerd. Gevoelige mensen<br />
voelen zelfs verandering in drukgebieden<br />
aankomen.<br />
Het nieuwe seizoen kan dan ook<br />
grote verandering teweeg brengt<br />
in het organisme. Het zenuwstelsel<br />
krijgt een ander werkprogramma<br />
en de overheersende invloed van<br />
sympathisch en para-sympathisch<br />
zenuwstelsel wisselt. Men neemt<br />
aan dat er elektrische prikkels<br />
van het zenuwstelsel uitgaan die<br />
veroorzaakt worden door een groot<br />
aantal factoren in het weersbeeld<br />
en het milieu en ook de omgeving.<br />
Negatieve ionen in de lucht kunnen<br />
ons gezonder maken. Dat is<br />
het geval in de natuur, de bossen,<br />
in de nabijheid van een waterval en<br />
op zee. Het omgekeerde gebeurt<br />
in de stad: daar is de lucht vol met<br />
positief geladen ionen. We kennen<br />
de gevolgen: meer ziekte in de stad<br />
dan in de natuur en voor wie van<br />
het buitenleven kan genieten.<br />
Ga wandelen<br />
Als je je niet goed in je huid voelt,<br />
dan helpt alleen een sportieve lichamelijke<br />
inspanning: buiten gaan<br />
sporten. Wandelen kan iedereen<br />
en is gezond en ontspannend, het<br />
verfrist het lichaam, maar ook de<br />
geest. Vroeger wist men het wel:<br />
de natuur is de beste heelmeester.<br />
Longpatiënten werden naar zee of<br />
naar Zwitserland gestuurd. Scholen<br />
hielden bosklassen. Scoutskampen<br />
gebeurden in de natuur. Terecht:<br />
het buitenleven maakt gezond,<br />
ontspant, verkwikt. Wie in de stad<br />
woont moet zijn weekends en vrije<br />
tijd zo inrichten dat ze naar buiten<br />
kunnen. Tuinarchitecten hebben het<br />
begrepen: ze maken tuinkamers,<br />
tuinsalons, met mooie banken en<br />
heerlijke planten om van te genieten.<br />
Trek naar buiten en geniet van<br />
het lieve leven in een natuurlijke<br />
omgeving: veel gezonder, minder<br />
spanning en stress en minder depressie.<br />
Monique van Hasselt<br />
SANA nr 62 17
Ontgiften om gezond te blijven<br />
DETOX:<br />
lenteschoonmaak<br />
in het lichaam<br />
18 SANA nr 62
Waarom de lever best een<br />
steuntje kan gebruiken<br />
Lente: de natuur herleeft! Ook wij ervaren die<br />
kracht die ons gezond, gelukkig en energiek<br />
maakt! De tijd waarop we een hele winter hebben<br />
zitten wachten... Maar die winter heeft ook zijn<br />
sporen nagelaten. Velen voelen zich moe. Met een<br />
vitaliteit die op een laag pitje staat, is het moeilijk<br />
om er tegenaan te gaan. Hoofdpijn, last in de gewrichten,<br />
gebrek aan energie, concentratiestoornissen, spierpijn,<br />
gezichtsproblemen, immunologische stoornissen, zelfs endocriene<br />
of inwendige problemen. Dikwijls moeten we de<br />
oorzaak bij de lever zoeken. Waar komt het op aan? Detoxificeren,<br />
zich ontdoen van de gifstoffen van het metabolisme<br />
die de winter nagelaten heeft. Sommigen zijn er voor, anderen<br />
vinden het nutteloos, maar in elk geval kan de lever een<br />
steuntje gebruiken om het lichaam weer een boost te geven.<br />
Ons lichaam beschikt over een<br />
eigen ontgiftingscentrale: de lever.<br />
Wanneer dit detoxificatiesysteem<br />
overbelast raakt, worden de giftige<br />
afvalstoffen van de stofwisseling<br />
opgestapeld in het organisme en<br />
veroorzaken ze op een verraderlijke<br />
en cumulatieve manier schade aan<br />
ons lichaam.<br />
Onze gezondheid en schoonheid<br />
zijn nauw verbonden met ons<br />
inwendige evenwicht. Wie zijn<br />
gezondheid in topvorm wil houden,<br />
moet er voor zorgen dat de ontgiftende<br />
werking van de lever goed<br />
functioneert.<br />
Dagelijks worden we geconfronteerd<br />
met steeds nieuwe en<br />
sterkere vervuilende stoffen. De<br />
milieuverontreiniging neemt nog<br />
toe, en telkens weer wordt ons<br />
organisme op de proef gesteld door<br />
andere zogenaamde xeno-biotica,<br />
lichaamsvreemde stoffen die ons<br />
geen goed doen. Begrijpelijk dat<br />
ons detoxifikatiesysteem, of onze<br />
ontgiftingscentrale de lever, het<br />
lastig krijgt. We weten er lang niet<br />
alles van en het aantal vervuilende<br />
en belastende stoffen neemt toe.<br />
De mens berokkent zichzelf schade<br />
door giftige stoffen die op die manier<br />
niet in de natuur voorkomen.<br />
Ook de voeding<br />
Onze eetgewoonten zijn ook niet<br />
ideaal. We eten te veel transvet, te<br />
veel geraffineerde suiker en alcohol,<br />
wat ons detoxificatiesysteem<br />
overbelast. Plus geneesmiddelen<br />
waarvan de nevenwerkingen vaak<br />
erg belastend zijn. Met het vlees<br />
wordt geknoeid om het mals te<br />
maken en de dieren sneller te laten<br />
SANA nr 62 19
groeien en zelfs potvissen sterven<br />
in de Noordzee vanwege kwikvervuiling.<br />
Welke illusies moeten we<br />
ons nog maken?<br />
Vervuiling slaat overal toe: in de<br />
lucht, het voedsel, het verkeer, op<br />
vakantie, op restaurant. Je ontsnapt<br />
er niet meer aan.<br />
Volgens Science et Vie bevindt er<br />
zich zo’n 380 ton verarmd uranium<br />
in de staart en vleugels van DC10’s<br />
en Boeing 747’s om als tegengewicht<br />
te dienen. Iedereen herinnert<br />
zich nog de vliegtuigramp bij<br />
Amsterdam en hoe daarna in de<br />
onmiddellijke omgeving leukemie<br />
plots de hoogte in ging. Honderden<br />
tonnen van dit uranium zijn gestockeerd<br />
in een loods in de streek<br />
van Limoges en dienen voor de<br />
productie van glazuur en tegels.<br />
Deze zijn radioactief en kunnen beschouwd<br />
worden als nucleaire afval.<br />
Hoe kunnen we dan onze gezondheid<br />
vrijwaren en de gifstoffen<br />
zoveel mogelijk verwijderen?<br />
Het gevaar van xenobiotica<br />
Veilig en puur voedsel bestaat niet<br />
meer. We kunnen wel proberen<br />
voedsel te kiezen dat zo weinig mogelijk<br />
giftige stoffen bevat. Toch is<br />
het onvermijdelijk dat we toxines,<br />
gifstoffen, lichaamsvreemde stoffen<br />
naar binnen krijgen. En wat doet<br />
ons lichaam met die giftige cocktail?<br />
We moeten het niet aan het<br />
toeval of de erfelijkheid overlaten,<br />
we kunnen gelukkig ook gebruik<br />
maken van het detoxificerend vermogen<br />
van het lichaam, geholpen<br />
door natuurlijke stoffen.<br />
De meeste voedingsmiddelen kunnen<br />
tegenwoordig niet in voldoende<br />
mate antioxidanten leveren die ons<br />
lichaam nodig heeft, omdat voedsel<br />
dikwijls giftige stoffen bevat en te<br />
weinig vitamines en antioxidanten<br />
om vrije radicalen te bestrijden.<br />
Deze vreemde en giftige stoffen<br />
kennen we als xenobiotica, stoffen<br />
die lichaamsvreemd zijn en dus<br />
onze gezondheid bedreigen.<br />
Om gemakkelijk geëlimineerd te<br />
20 SANA nr 62
kunnen worden, moeten deze stoffen<br />
hydrofiel zijn, dat betekent dat<br />
ze zich gemakkelijk moeten kunnen<br />
verbinden met een waterig milieu,<br />
terwijl de meeste lichaamsvreemde<br />
stoffen daarentegen lipofiel zijn, ze<br />
verkiezen een vetrijk milieu. Een<br />
gevaarlijke situatie, aangezien het<br />
moeilijker is voor het organisme om<br />
vet kwijt te raken, dan om water te<br />
elimineren (via de nieren). Daardoor<br />
blijven de gifstoffen gemakkelijk<br />
in het lichaam achter.<br />
Kankerverwekkend<br />
Xenobiotica dringen het lichaam<br />
binnen via<br />
de<br />
barrière van<br />
het maagdarmslijmvlies,<br />
ofwel via<br />
de huid of<br />
de longen.<br />
Een te hoge<br />
concentratie<br />
aan<br />
xenobiotica<br />
en xenooestrogenen<br />
(ook lichaamsvreemde<br />
stoffen die<br />
een gelijkaardige<br />
werking hebben als oestrogene<br />
hormonen) is toxisch of<br />
giftig voor het organisme en kan de<br />
normale metabolische processen of<br />
omzetting van voeding in energie,<br />
drastisch aantasten.<br />
Talrijke chemische stoffen zijn kankerverwekkend.<br />
Ruim 80% van de<br />
bij de mens voorkomende kankers<br />
wordt er door veroorzaakt. Bovendien<br />
werken de filters (lever en<br />
nieren) vaak ontoereikend.<br />
De lever:<br />
perfecte detox-centrale<br />
De lever is een van de belangrijkste<br />
organen van het lichaam. Er zijn al<br />
meer dan 200 verschillende functies<br />
bekend, maar er zijn er nog veel<br />
meer. Het is de ontgiftingscentrale<br />
van het lichaam.<br />
Hij speelt niet enkel een rol in de<br />
vertering van voedsel, ook in het<br />
elimineren en omzetten van gifstoffen<br />
die uit het voedsel, de lucht<br />
en door de huid in ons lichaam<br />
terechtkomen. Zonder lever blijft<br />
niemand in leven, maar zou in een<br />
mum van tijd zichzelf vergiftigen.<br />
Natuurlijk is<br />
de rol van<br />
de lever ook<br />
vitaal bij de<br />
vertering en<br />
de assimilatie<br />
van<br />
voedingsstoffen.<br />
De<br />
lever is ook<br />
een opslagplaats<br />
van talrijke<br />
essentiële<br />
mineralen<br />
en vitaminen,<br />
zoals<br />
ijzer, koper,<br />
vitamine A,<br />
D, E, K en<br />
B12. Het is de enige bron van albumine<br />
en andere plasmaproteïnen en<br />
de plaats waar lipiden (vetten) en<br />
lipoproteïnen uit het plasma gesynthetiseerd<br />
worden.<br />
De belangrijkste rol van de lever is<br />
echter de DETOXIFICATIE.<br />
De lever speelt een sleutelrol in de<br />
metabolische processen voor het<br />
neutraliseren van toxinen. Toxines<br />
kunnen het best omschreven<br />
worden als stoffen die een negatief<br />
SANA nr 62 21
A_iSA<br />
effect hebben op de functie of de<br />
structuur van de cel, zoals zware<br />
metalen, chemische stoffen, cellulair<br />
afval van bacteriën en schimmels<br />
en afbraakproducten van het<br />
eiwitmetabolisme. Toxines die niet<br />
door het lichaam geëlimineerd<br />
kunnen worden, stapelen zich in<br />
hoofdzaak op in het vetweefsel en<br />
de botten.<br />
Superfilter<br />
De lever is het voornaamste orgaan<br />
voor het onschadelijk maken<br />
van toxinen of giftige stoffen. Dat<br />
gebeurt via de cytochroom-P450-<br />
systemen. Om weefselschade te<br />
voorkomen is daarom de aanvoer<br />
van voldoende antioxidanten essentieel.<br />
De activiteit van cytochroom P450<br />
verschilt van persoon tot persoon in<br />
functie van genetische factoren, het<br />
contact met toxische producten en<br />
het voedingspatroon. Uit deze verschillen<br />
resulteert ook een verschil<br />
in vermogen om kankerverwekkende<br />
stoffen onschadelijk te maken.<br />
Dit verklaart waarom bepaalde personen<br />
hun hele leven lang roken en<br />
toch gezond blijven, terwijl anderen<br />
reeds na enkele jaren longkanker<br />
krijgen.<br />
Antioxidanten erg belangrijk<br />
De ontgifting gebeurt in meerdere<br />
stappen. Hoe langer stoffen in het<br />
lichaam achterblijven, des te giftiger<br />
ze kunnen worden. Getransformeerde<br />
intermediaire stoffen, zijn<br />
vaak reactiever en giftiger dan de<br />
oorspronkelijke stoffen b.v. na biotransformatie<br />
ontstaat superoxide.<br />
Een verhoogde bescherming tegen<br />
oxidanten is bijgevolg onontbeerlijk.<br />
Het is derhalve niet correct om te<br />
stellen dat het lichaam geen detox<br />
nodig heeft of kan gebruiken,<br />
maar het komt er wel op aan uit te<br />
maken op welke manier die plaats<br />
vindt. Als de lever en de nieren er<br />
niet bij betrokken worden, is het<br />
inderdaad zinloos.<br />
Daarom zijn Cardubell en Urtibell<br />
bijzonder interessante supplementen<br />
die de lever en de nieren helpen<br />
in hun ontgiftende werking. Zo<br />
wordt verhinderd dat zich gifstoffen<br />
in het lichaam blijven opstapelen.<br />
Grote schoonmaak na de winter is<br />
dus van het grootste belang voor<br />
het organisme.<br />
Jan van Bercken<br />
22 SANA nr 62
Detox voor je<br />
organisme.<br />
Advertentie<br />
Cardubell helpt!<br />
• Ondersteunt de vertering<br />
van vetten<br />
• Ondersteunt de werking<br />
van het ontgiftingsorgaan<br />
• Goed voor de galfunctie<br />
Cardubell van Fytobell ® is in de apotheek<br />
verkrijgbaar met cnk-bestelcode: 2899-870<br />
Gezonde kracht uit de natuur !<br />
Meer informatie?<br />
Tel. 011/371924 of e-mail:<br />
info@fytobell.be<br />
www.fytobell.be<br />
SANA nr 62 23<br />
A_iSANA_Cardubell_1303<strong>2018</strong>.indd 1 13/03/<strong>2018</strong> 10:38:26
Gezonde nieren:<br />
hoeveel moet je<br />
drinken?<br />
Ons lichaam vernieuwt zichzelf constant. Dat is het<br />
wondere van onze natuur. Het zit ingebakken in<br />
onze genen dat de cellen zichzelf moeten en kunnen<br />
herstellen en vernieuwen. Daardoor ontstaan ook<br />
afvalstoffen die moeten worden opgeruimd. De longen, de<br />
huid, de ontlasting zorgen er voor, maar ook de nieren hebben<br />
daar een belangrijke functie in. Die elimineren gifstoffen.<br />
Om dat naar behoren te kunnen doen, hebben ze water<br />
nodig, veel water. Wie zijn nieren gezond wil houden en goed<br />
wil laten functioneren moet daarom ook voldoende drinken,<br />
ook om nierstenen te voorkomen.<br />
Afvalstoffen die door de nieren uit<br />
het bloed worden gefilterd komen<br />
uiteindelijk in de blaas terecht,<br />
waar ze kunnen worden opgeslagen<br />
om te worden verwijderd.<br />
De nieren werken constant, zodat<br />
de rol van de blaas als opvangreservoir<br />
erg belangrijk is.<br />
Voldoende drinken<br />
Hormonen die door de bijnieren<br />
worden geproduceerd zorgen voor<br />
24 SANA nr 62
een terugwinnen van natrium uit de<br />
urine. Bij dat proces is veel water<br />
nodig. Vandaar dat het van belang<br />
is dat de patiënt voldoende drinkt.<br />
Terugwinnen van natrium gaat gepaard<br />
met terugwinnen van water,<br />
wat mogelijk wordt gemaakt door<br />
de osmotische druk van het bloed.<br />
Is er te weinig vocht in het lichaam,<br />
dan wordt er veel vocht uit de voorurine<br />
teruggewonnen, doordat er<br />
meer hormonen worden geproduceerd.<br />
Is er voldoende vocht in het<br />
lichaam, dan worden er door de endocriene<br />
klieren minder hormonen<br />
uitgescheiden. De bloeddruk zorgt<br />
voor een osmotische druk waardoor<br />
de vochten door de filterwand heen<br />
wordt geperst, behalve bloedcellen<br />
en eiwitten, want deze moleculen<br />
zijn te groot. Een juiste bloeddruk<br />
is dus van belang.<br />
Welk voedsel voor de nieren?<br />
Het is zonder meer duidelijk dat<br />
alle voedsel en drank die we het<br />
lichaam binnen brengen van invloed<br />
is op de werking van de nieren.<br />
Bekend is de uitwerking van alcohol<br />
en koffie op de urineproductie.<br />
Alcohol belemmert de resorptie van<br />
water uit de voorurine, waardoor er<br />
teveel water wordt uitgescheiden.<br />
Cafeïne uit koffie, thee, cola en<br />
chocolade, zorgen voor een versterkte<br />
doorbloeding van de glomeruli,<br />
waardoor een verhoogde urineuitscheiding<br />
plaats vindt.<br />
Er zijn voedingsmiddelen die het<br />
urinezuur in het bloed verhogen.<br />
Wordt dit niet goed uitgescheiden,<br />
dan kan jicht ontstaan. Dierlijke<br />
eiwitten verhogen het urinezuurgehalte<br />
in het lichaam. Jichtlijders<br />
moeten dit vermijden.<br />
SANA nr 62 25
VOLDOENDE<br />
DRINKEN!<br />
Ook keukenzout heeft een belangrijke<br />
invloed op de nieren. Dat natrium<br />
wordt door de nieren teruggewonnen.<br />
Hoe meer natrium, des<br />
te meer water ook via de osmotische<br />
druk wordt gerecupereerd. Op<br />
die manier kan oedeemvorming en<br />
verhoogde bloeddruk ontstaan.<br />
Water is voor het lichaam van groot<br />
belang. Mineralen eveneens, want<br />
die worden via de nieren teruggewonnen.<br />
Volwaardige voeding bevat<br />
meer mineralen dan verarmde<br />
geraffineerde voeding.<br />
Het lichaam bestaat voor 75 percent<br />
uit water, het bloed voor 90<br />
percent. Een lichaam van 70 kg<br />
bevat dus ongeveer 50 liter water.<br />
Een normale vochtopname per dag<br />
is ongeveer 2,5 liter, omdat dezelfde<br />
hoeveelheid uitgescheiden<br />
wordt, waarvan 1,5 liter via de<br />
urine, 400 ml door de ademhaling<br />
en 500 ml door transpiratie.<br />
Eiwitten mogen in de urine niet<br />
voorkomen. Als dit wel gebeurt,<br />
dan is er een nierziekte en is artsenbezoek<br />
noodzakelijk. Glucose<br />
in de urine kan ook een kenmerk<br />
zijn van suikerziekte en ook hier is<br />
controle door een arts noodzakelijk.<br />
Maar om de nieren gezond te houden:<br />
voldoende drinken, opletten<br />
met zout, koffie en alcohol.<br />
Een steuntje nodig: Orthoren van<br />
Fytobell zorgt voor een goede<br />
waterhuishouding door de nieren<br />
te helpen. Dankzij solidago, heermoes<br />
en selderij hebben die alles<br />
wat nodig is om gezond te kunnen<br />
functioneren.<br />
Jan van Gendt<br />
26 SANA nr 62
Ik ga op reis en neem mee...<br />
Advertentie<br />
Maar ook<br />
Travelbac<br />
probiotische handgel<br />
Operatie schone handen!<br />
Ook op vakantie...<br />
Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 3311-909 voor 30ml en 3311-917 voor 100ml.<br />
Liever online bestellen? Veilig en snel via www.almed.be<br />
SANA nr 62 27
Lente: ideaal voor<br />
verjongingskuur<br />
van je huid<br />
We hebben de winter grotendeels achter<br />
de rug. De zon lonkt, het mooie weer, de<br />
buitenlucht. Tijd om een gezond kleurtje te<br />
krijgen? Dat denk je maar, want de witte,<br />
blekere winterkleur van de huid is eigenlijk<br />
gezonder. Na de winter is het ook de<br />
ideale periode om de huid te herstellen en te voorzien van<br />
voldoende voedende en hydraterende bestanddelen, zodat<br />
de schade van de vorige zonnezomer kan worden gerestaureerd.<br />
Want de zon is gezond vanwege haar vitamines die<br />
ze aanmaakt in de huid, maar is ongezond voor de huid zelf.<br />
Het hoeft niet per se een melanoom of een voorstadium van<br />
huidkanker te zijn, maar de huid heeft door de zon te lijden<br />
van uitdroging, verdikking, veroudering en rimpels. Hoe moet<br />
je dan best de huid verzorgen na de winter, om er mooi voor<br />
te komen tegen de lente en de zomer?<br />
28 SANA nr 62
De winter is eindelijk voorbij. Dat<br />
is goed nieuws voor wie zijn huid<br />
wil verzorgen, want de zomer heeft<br />
de huid extra op de proef gesteld<br />
en in de winter krijgt de huid een<br />
rusttijd, tenzij je die extra bloot<br />
stelt aan extreme temperaturen:<br />
ijskoud buiten en heel warm binnen.<br />
Aangezien de huid de eerste<br />
en enige barrière is van het lichaam<br />
tegen de agressie van buitenaf, zoals<br />
virussen en bacteriën is het van<br />
belang dat er goed zorg voor wordt<br />
gedragen.<br />
Door de koude en de gure omstandigheden<br />
wordt de huid dunner<br />
omdat die in de winter minder<br />
vocht bevat. Daardoor gaat de huid<br />
jeuken, begint men te krabben en<br />
dat is de poort openen voor besmettingen.<br />
Niet krabben en zorgen voor voldoende<br />
vocht is de boodschap.<br />
Winteronderhoud<br />
Dat betekent:<br />
- Geen bad nemen dat langer duurt<br />
dan 10 minuten, want dat dehydrateert<br />
de huid.<br />
- Niet te warm baden en ook niet te<br />
warm douchen.<br />
- Eindig de warme douche altijd<br />
met een koude douche, zodat de<br />
bloedvaten weer open gaan.<br />
- Vermijd een gezichtslotion die<br />
alcohol bevat, dat droogt de huid<br />
nog meer uit.<br />
- Vermijd zeep, want daardoor<br />
wordt de zure beschermmantel van<br />
de huid vernietigd.<br />
- Vermijd badshampoo, maar gebruik<br />
liever een olie, precies om het<br />
vocht in de huid vast te houden.<br />
- Gebruik een goede visolie, om de<br />
vetzuurverhouding in het lichaam<br />
te verbeteren. Denk aan Omega-3<br />
van Nutribell.<br />
SANA nr 62 29
- Gebruik een vocht inbrengende<br />
crème zoals Ellen Dee Aloë Vera<br />
of Kamille.<br />
Op die manier krijgt je huid een<br />
onderhoudsbeurt na de winter en<br />
zal die ook jong blijven tegen dat<br />
het mooie seizoen aanbreekt.<br />
Meer drinken<br />
Vooral in de winter klagen veel<br />
mensen over een droge huid. Ze<br />
beginnen dan met zalfjes en crèmes<br />
te smeren om meer vocht in<br />
de huid in te brengen. Dat is een<br />
illusie als er te weinig vocht in het<br />
lichaam aanwezig is. Daarom is<br />
het nuttig de kwaal van binnenuit<br />
aan te pakken, want in de winter<br />
blijven veel mensen binnen, de te<br />
droge lucht door centrale verwarming<br />
heeft een uitdrogend effect,<br />
maar vooral te weinig drinken en<br />
opnemen van vocht is oorzaak van<br />
droge schrale huid. Vaak drinken de<br />
meeste mensen verkeerde drankjes:<br />
alcohol en koffie, want allebei<br />
zijn ze vocht drijvend. Wie koffie<br />
drinkt moet nadien meer water<br />
tot zich nemen om de vochtbalans<br />
weer op peil te brengen. Typisch<br />
voor een vochtarme winterhuid<br />
zijn de witte gerstekorreltjes. De<br />
crèmes die erop gesmeerd worden<br />
helpen amper, want als er niet<br />
voldoende vocht is, kunnen ze ook<br />
geen vocht binden aan de huid.<br />
Daarom zeker twee liter water per<br />
dag drinken, liever een kruidenthee,<br />
groentesoep of groentebouillon,<br />
maar zeker geen alcohol, daardoor<br />
droogt de huid namelijk nog<br />
meer uit. En zoals we het altijd al<br />
vermoed hebben, wordt het nu ook<br />
bevestigd: gezondheid en schoonheid<br />
gaan samen en... schoonheid<br />
komt van binnenuit.<br />
Monique van Hasselt<br />
30 SANA nr 62
Advertentie<br />
Kamille Crème (met kamille)<br />
Hydraterend en totale verzorging<br />
Kamille crème is een totale verzorgingscrème<br />
bij een droge en schrale huid, na zonnebrand<br />
en na een douche of bad, en is bovendien heel<br />
geschikt voor baby’s en kinderen.<br />
Ze hydrateert de huid en helpt<br />
haar te herstellen.<br />
Potje 100 ml - Prijs € 5,95<br />
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-440.<br />
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter<br />
kunnen helpen.<br />
Voor meer info: www.ellendee.be<br />
SANA nr 62 31
Wat is<br />
gezonder:<br />
joggen of<br />
wandelen?<br />
Je ziet ze weer buiten komen: de joggers en de wandelaars.<br />
Eens de winter voorbij, komt de sportmicrobe<br />
naar boven. Sommigen zijn fanatiek bezig: elke dag<br />
20 km joggen, een tweetal uurtjes per dag. Anderen<br />
zweren bij een uurtje wandelen, of een half uurtje<br />
kuieren in het park.<br />
Maar wat is nu het gezondst, want iedereen zweert een<br />
beetje bij zijn eigen voorkeur.<br />
Ik zag onlangs een bevriend kinesist<br />
die aan de dodentocht had<br />
meegedaan. Jawel, hij had die helemaal<br />
uitgestapt. ’s Avonds vertrokken<br />
en ’s anderendaags ’s middags<br />
aangekomen. Inderdaad de volle<br />
honderd kilometer uitgestapt, maar<br />
… compleet kapot. Hij had meer<br />
moeite om tot aan zijn auto te<br />
geraken om naar huis te rijden, dan<br />
om de 100 km uit te stappen. Even<br />
stil gezeten om een kopje koffie te<br />
drinken en de stijfheid was hem in<br />
de spieren gekropen. Elke pas was<br />
een marteling.<br />
En ook een telefoontje gekregen<br />
van een jonge vriend die aan de<br />
halve marathon van Amsterdam<br />
had meegedaan. Vier uur over een<br />
goede twintig kilometer, maar ook<br />
doodop en spierpijn, pijn in de hiel<br />
en aan de knieën. Maar het was<br />
wel een snikhete dag geweest. Aan<br />
dat tempo kon je de halve marathon<br />
hebben uitgewandeld en dat<br />
was misschien wel verstandiger en<br />
32 SANA nr 62
gezonder geweest.<br />
Maar wat is nu het beste? Wandelen<br />
of joggen?<br />
De chirurg spreekt<br />
In elk geval moeten we bewegen.<br />
Dagelijks zelfs! Want beweging is<br />
ons tweede hart en stil zitten is het<br />
nieuwe roken. Met andere woorden:<br />
niet bewegen is dodelijk. Maar<br />
hoe?<br />
Een chirurg verklapte het geheim:<br />
ik zie ze allemaal binnenkomen in<br />
mijn praktijk: eens de vijftig voorbij<br />
hebben ze letsels aan de knieën,<br />
de heup. Die heftige joggers zijn<br />
de ideale kandidaten voor knie- en<br />
heupprothesen.<br />
Voor wat de<br />
statiek betreft<br />
is joggen absoluut<br />
niet gezond:<br />
je krijgt<br />
zonder het<br />
te willen een<br />
beschadiging<br />
van het kniegewricht<br />
en een<br />
overbelasting<br />
van het heupgewricht.<br />
Dan<br />
moet je ook<br />
nog geluk hebben met de enkels.<br />
Wie zonder gepast schoeisel gaat<br />
joggen krijgt zeker een probleem.<br />
De zolen moeten afgeveerd zijn,<br />
liefst met luchtkussens zodat de<br />
schokken worden opgevangen en<br />
als je gaat lopen doe het dan bij<br />
voorkeur op een zachte ondergrond:<br />
een bospad, een weide, een<br />
zandweg, het strand. Beton of een<br />
verharde weg is absoluut te mijden<br />
vanwege het risico op letsels. Die<br />
schade manifesteert zich niet meteen,<br />
er gaan jaren, soms tientallen<br />
jaren overheen, maar de schade<br />
kruipt in het lichaam en de gewrichten<br />
worden door overbelasting<br />
beschadigd.<br />
Maar voor de spieren is joggen dan<br />
weer beter dan wandelen. Daarover<br />
is onderzoek gedaan aan de North<br />
Carolina Universiteit in de States.<br />
De kuitspieren werken efficiënter<br />
bij het lopen dan bij wandelen: ze<br />
worden beter gestretcht en krijgen<br />
ook meer rustpauzes tussen elke<br />
sprong van het joggen. Bij wandelen<br />
zijn ze voortdurend in beweging<br />
en krijgen minder rust. Spierscans<br />
hebben aangetoond dat de aanpassing<br />
van de kuitspier beter is<br />
tijdens het joggen, dan tijdens het<br />
wandelen of snelwandelen.<br />
Wandelen<br />
beter voor het<br />
hart<br />
De American<br />
heart Association<br />
heeft ook<br />
onderzoek verricht.<br />
Zij komen<br />
tot de conclusie<br />
dat wandelen<br />
beter is voor het<br />
hart dan joggen.<br />
Het risico op een<br />
hartaandoening<br />
verminderde bij wandelaars met<br />
meer dan 10 percent. Bij joggers<br />
was dat maar 4,3 percent. De<br />
bloeddruk verminderde bij joggers<br />
met 4,2 percent en bij wandelaars<br />
met 7 percent. Diabetes verminderde<br />
met 12 percent zowel bij<br />
wandelaars als bij joggers. Het was<br />
geen flutonderzoekje: het betrof<br />
niet minder dan 33.060 patiënten.<br />
Conclusie: voor hart, longen, het<br />
skelet en de gewrichten en algemene<br />
gezondheid is wandelen beter.<br />
Voor de spieren is lopen beter.<br />
Kies maar…<br />
Jos van Landuyt<br />
SANA nr 62 33
Chocolade: een<br />
godsgeschenk<br />
Er zijn maar weinig mensen die geen chocolade lusten.<br />
Het wordt al langer geroemd omwille van de<br />
smaak, omschreven als het ideale dessert, de troost<br />
van bedrukte zielen, hulp tegen zwaarmoedigheid<br />
en nu komt daar nog een geschenk uit de hemel<br />
bij: het zou ook gezond zijn. Meer zelfs: je leeft langer als je<br />
geregeld wat chocolade eet. Maar wat is geregeld, hoeveel<br />
en welke soort. Want chocolade is weliswaar afkomstig van<br />
de cacaoboon en dus een sterke antioxidant, maar door het<br />
roosteren van de bonen gaan heel wat kwaliteiten verloren.<br />
Die kwaliteiten verminderen bij elke bewerking: hoe meer<br />
suiker, hoe slechter, hoe meer melkderivaten, hoe nadeliger,<br />
hoe meer vetten hoe gevaarlijker. Dus moet je het bij<br />
pure chocolade houden en dat is enkel weggelegd voor de<br />
fijnproevers, die met kennis van zaken, eventueel aangevuld<br />
met een heerlijk en vers kopje espresso de wondere kracht<br />
van de natuur naar waarde weten te schatten.<br />
34 SANA nr 62
Minder hartinfarcten dankzij cacao<br />
Chocolade is een geschenk uit<br />
de hemel. Er zijn mensen die als<br />
ontbijt een halve kilo pralines kunnen<br />
oppeuzelen, maar dat is niet<br />
wat wij met chocolade bedoelen.<br />
Daarvan blijft enkel in de verte een<br />
chocoladesmaak over, gedomineerd<br />
door suiker en vetstoffen.<br />
Chocolade op zich is al vet genoeg,<br />
er hoeft niets te worden aan toegevoegd.<br />
Natuurlijk is echte pure<br />
chocolade ook bitter. Je moet maar<br />
eens proberen chocolade van 100<br />
percent te genieten. Dan ben je wel<br />
goed bezig, maar de meeste zullen<br />
niet bezig blijven, want de smaak<br />
is niet wat de meesten gewend zijn<br />
van chocolade: een zoete smaak<br />
die smeuïg is en naar noten proeft,<br />
cacaonoten welteverstaan.<br />
En bij gelegenheden laten ze zich<br />
flink gaan: er zijn feesten in het<br />
jaar waarop men van chocolade<br />
een cultuur heeft gemaakt: eieren,<br />
klaasmannen, hazen enzovoort.<br />
Dan is de verleiding groot, te groot<br />
om er aan te weerstaan, met alle<br />
gevolgen vandien.<br />
Gelukshormoon<br />
Chocolade is een emotioneel product,<br />
haast geen voedsel meer. Dat<br />
komt door de zoetstoffen, suikers,<br />
vetstoffen, smaakversterkers. Aan<br />
de Gentse universiteit is daarover<br />
onderzoek gedaan. Chocolade is<br />
sterk verbonden met gevoelens.<br />
Het dient vaak als surrogaat van<br />
onbevredigde wensen, emotionele<br />
tekorten, problemen. Gauw een<br />
SANA nr 62 35
stukje chocolade om de droefheid,<br />
het landerig gevoel weg te<br />
eten. Het werkt omdat chocolade<br />
het serotoninegehalte<br />
verhoogt, het gelukshormoon<br />
stimuleert. Dat zijn neurotransmitters<br />
(dopamine, serotonine,<br />
noradrenaline, tyramine en<br />
anderen) die de batterijtjes met<br />
energie opladen die we nodig<br />
hebben om allerlei gedragingen<br />
te ondernemen en gevoelens te<br />
verbeteren. Chocolade veroorzaakt<br />
een soort Pavlov-reactie:<br />
als je het ziet liggen in de kast<br />
of op tafel, kan je er onmogelijk<br />
van afblijven.<br />
Supergezond?<br />
De cacaonoten zijn van nature<br />
erg rijk aan polyfenolen, sterke<br />
antioxidanten die vrije radicalen<br />
in het organisme bekampen.<br />
Hoe puurder (hoe zwarter) de<br />
chocolade, des te meer polyfenolen<br />
bevat die en des te gezonder<br />
is die ook. In het laatste<br />
geval zou je haast van een perfect<br />
medicijn kunnen spreken.<br />
Het maakt je gelukkiger (door<br />
de serotine) en het maakt je<br />
gezonder door de polyfenolen.<br />
Volgens de Azteken was chocolade<br />
dan ook voedsel van<br />
goddelijke oorsprong. Om de<br />
bitterheid weg te moffelen werd<br />
er in Europa suiker aan toegevoegd,<br />
maar daardoor boette de<br />
chocolade ook aan waarde in.<br />
Intensief wetenschappelijk<br />
onderzoek aan de universiteit<br />
van Cambridge toonde aan dat<br />
chocolade polyfenolen van de<br />
krachtigste groep bevatten. Wie<br />
geregeld zwarte chocolade eet<br />
vermindert zijn kans op een<br />
hartinfarct met maar liefst 38<br />
percent. Ook minder kans op<br />
36 SANA nr 62
A_iSana_DillsDigestiveMints_13122012.indd 1 26/01/<strong>2018</strong> 10:18:13<br />
SUIKERVRIJ<br />
o o k g e s c h i k t v o o r d i a b e t i c i<br />
dills<br />
dIgEStIVE MIntS<br />
Zachtverfrissende muntjes<br />
met essentiële oliën<br />
uit kruiden en vruchten.<br />
kanker en diabetes. Dat betreft enkel de<br />
zwarte chocolade. Wie de gewone gesuikerde<br />
eet, loopt juist meer kans op diabetes<br />
en hartkwalen.<br />
Eet dus pure chocolade en je vermindert de<br />
kans op een hartziekte met één derde.<br />
The Lancet waarschuwt dan weer zich niet<br />
te laten bedotten door fantasiechocolade<br />
zoals eieren en paashazen in chocolade; die<br />
bevatten slecht vet en veel suiker, dus erg<br />
nadelig voor de gezondheid. Hou het puur,<br />
dan ben je goed bezig!<br />
Hans de Groot<br />
Maakt de dingen<br />
verteerbaar!<br />
Verkrijgbaar in de apotheek:<br />
dills original<br />
met CnK-bestelcode: 2161-149<br />
dills ginger lime<br />
met CnK-bestelcode: 3035-086<br />
voor meer info:<br />
www.dills.be<br />
SANA nr 62 37
Probiotica:<br />
voor een gezondere<br />
omgeving, ook in<br />
de auto<br />
Sinds antibiotica te pas en te onpas wordt gebruikt,<br />
weten we hoe belangrijk het microbioom wel is. De<br />
darmflora bevat meer dan vijftien kilogram bacteriën<br />
en die zorgen mede voor de opbouw van de<br />
immuniteit. Hun functie is ook de “onvriendelijke<br />
bacteriën” te overvleugelen en uit te schakelen, dat zijn de<br />
zogenaamde probiotica. Omdat we intussen weten dat antibiotica<br />
- hoewel nuttig in bepaalde gevallen - nadelig kunnen<br />
zijn voor het organisme, hebben we het effect en de weldaden<br />
van probiotica ontdekt en leren waarderen. Ze worden<br />
tegenwoordig in meerdere toepassingen gebruikt.<br />
38 SANA nr 62
Probiotica bestaan uit bacteriestammen<br />
die verschillend kunnen<br />
zijn. Elke stam heeft een eigen<br />
werkingsgebied dat nog niet helemaal<br />
is uitgeklaard. Onderzoek<br />
daaromtrent is gaande. Er werd<br />
vastgesteld dat door bepaalde bacteriestammen<br />
aan het voedsel toe<br />
te voegen, het immuunsysteem via<br />
de darmen een prikkel kreeg. Dat<br />
was vooral opvallend als patiënten<br />
na een antibioticakuur een verlaagde<br />
immuniteit hadden en ook eerst<br />
moesten herstellen van de behandeling<br />
met antibiotica.<br />
Van probiotica zijn ook nog lang<br />
niet alle eigenschappen bekend.<br />
Ziekenhuizen die probiotica gebruikten<br />
in reinigings- en ontsmettingsmiddelen<br />
hadden statistisch<br />
minder af te rekenen met problemen<br />
veroorzaakt door MRSA (de<br />
resistente ziekenhuisbacterie).<br />
Dat doet besluiten dat probiotica<br />
erg nuttig zijn, niet enkel na een<br />
antibioticakuur. Gelukkig bestaan er<br />
in de handel probiotica voor allerlei<br />
toepassingen: reinigingsmiddelen<br />
voor de huid, maar ook als spray<br />
voor de wagen. Ze zorgen voor<br />
een beter klimaat, overklassen de<br />
schadelijke bacteriën en maken van<br />
de auto een cleanere en gezondere<br />
ruimte. Mensen die langere tijd in<br />
de auto moeten doorbrengen zullen<br />
er veel plezier van ondervinden.<br />
Denk aan Moood dat in de cockpit<br />
van je auto geregeld goede bacteriën<br />
verstuift.<br />
www.moood.store<br />
Jan van Berken<br />
SANA nr 62 39
Pak verstopping<br />
zacht aan<br />
We leven en blijven gezond bij de gratie van de<br />
kwaliteit van het voedsel en het metabolisme<br />
of de verwerking ervan. Het lichaam haalt er<br />
normaal uit wat het nodig heeft, zet het om in<br />
bruikbare stoffen, geeft het af aan het bloed<br />
en de onbruikbare afvalstoffen worden uit het lichaam verwijderd<br />
door nieren en darmen. De evacuatie van die onbruikbare<br />
afvalstoffen is wel belangrijk, omdat er ook gifstoffen<br />
in voorkomen of althans elementen die nadelig kunnen<br />
zijn voor het organisme. Op de duur kan verstopping aanleiding<br />
geven niet alleen voor ongemakken, maar ook voor<br />
ernstige ziekten. De uitdrukking “de dood huist in de darm”<br />
is er niet vanzelf gekomen. Een vlotte stoelgang is dus van<br />
vitaal belang.<br />
40 SANA nr 62
Laat je lichaam zichzelf<br />
niet vergiftigen<br />
Als we de darmen niet geregeld<br />
kunnen evacueren, m.a.w. het niet<br />
tot ontlasting komt, spreken we<br />
van verstopping. Als niets meer beweegt,<br />
het tot een “file” in de ingewanden<br />
komt, dat loopt de rest van<br />
het lichaam ook gevaar: alles dreigt<br />
zoals in het verkeer een beetje stil<br />
te vallen en geeft aanleiding tot een<br />
kettingreactie: gifstoffen komen<br />
in het bloed terecht en de minste<br />
problemen zijn<br />
een opgeblazen<br />
gevoel, hoofdpijn,<br />
onzuivere huid,<br />
concentratieproblemen,<br />
riekende<br />
adem, gestoorde<br />
slaap. Dat zijn<br />
nog maar de eenvoudigste<br />
problemen<br />
die makkelijk<br />
op te lossen<br />
zijn. Blijft het<br />
voortduren dan<br />
kunnen ernstige<br />
ziekten, zelfs<br />
kanker ontstaan.<br />
We hebben er alle belang bij het<br />
niet zover te laten komen en gelukkig<br />
is daar meestal gemakkelijk iets<br />
aan te doen.<br />
Geen agressieve pillen<br />
Het is verleidelijk om meteen<br />
doortastende middelen te zoeken:<br />
laxeerpillen. Ze zijn vrij te koop en<br />
worden heel veel gebruikt. Vooral<br />
oudere mensen, bij wie alles zo’n<br />
beetje trager verloopt, ook de<br />
stoelgang, maken er te vaak misbruik<br />
van. Belangrijke stoffen zoals<br />
kalium worden zo uit het lichaam<br />
verwijderd, waardoor de bijwerkingen<br />
van de middelen gevaarlijker<br />
worden dan het probleem zelf.<br />
Tekort aan kalium geeft last met<br />
de spieren, ook het hart. Dergelijke<br />
experimenten kan je beter<br />
vermijden. Toch zijn er mensen<br />
die het jarenlang<br />
gebruiken, tot<br />
de darmen hun<br />
spontane zelfreiniging<br />
of evacuatie<br />
verleerd heeft.<br />
De peristaltiek<br />
valt weg omdat<br />
de pillen het<br />
stuurmechanisme<br />
hebben overgenomen.<br />
Als je een dergelijk<br />
traject wil<br />
omgooien kan dat<br />
niet meer op eigen<br />
houtje, maar<br />
moet het geleidelijk afgebouwd<br />
worden onder controle van de arts.<br />
Toch is het eenvoudig om het niet<br />
zover te laten komen, omdat de<br />
levenswijze de belangrijkste oorzaak<br />
is.<br />
Ga natuurlijker leven<br />
Vooral oudere mensen hebben last<br />
van verstopping omdat hun levenswijze<br />
samenhangt met hun leeftijd:<br />
SANA nr 62 41
ze eten eenzijdig, vaak te geraffineerd<br />
omdat ze een kauwprobleem<br />
hebben, ze drinken te weinig en ze<br />
bewegen niet genoeg. Daarmee is<br />
ook de hint gegeven hoe je er iets<br />
kan aan doen.<br />
- Drink voldoende, minstens 2,5<br />
liter per dag, vooral water. Geen<br />
alcohol en geen koffie. En drink je<br />
wel koffie wat op zich niet ongezond<br />
is, dan moet je nog meer<br />
water drinken.<br />
- Eet voldoende vezels met een<br />
lange structuur. Daaruit worden<br />
probiotica gemaakt in de darmen<br />
en die zorgen voor een gezond microbioom.<br />
Maal niet alles kapot met<br />
de mixer.<br />
- Vermijd geraffineerde kost met<br />
teveel suiker. Dat voedt de rottingsbacteriën<br />
in de darmen. Eet<br />
daarentegen levend voedsel: fruit<br />
en groenten en minder gebak en<br />
wit brood. Kies voor volkoren, dat<br />
is echt belangrijk!<br />
- Als je antibiotica hebt moeten<br />
nemen, neem dan ook probiotica.<br />
Denk daarbij aan Digesbiose van<br />
Fytobell. Dat is noodzakelijk voor<br />
gezonde flora!<br />
- Sla nooit het ontbijt over, maar<br />
eet ’s morgens altijd ook wat fruit.<br />
Vooral kiwi zal de darmen activeren!<br />
- Beweeg meer. Maak elke dag<br />
minstens een wandeling van een<br />
half uur.<br />
- Neem tijd voor het toiletbezoek.<br />
- Gebruik een natuurlijk middel om<br />
de darmen te stimuleren: sporkehout<br />
oftewel Frangula is daarvoor<br />
ideaal. Het brengt geen gewenning<br />
mee, irriteert de darmen niet, maar<br />
evacueert ze op een natuurlijke<br />
manier.<br />
Gebruik Frangulabiose op basis<br />
van Frangula en goede darmbacteriën,<br />
dat is een echte verjongingskuur<br />
voor je darmmilieu en zorgt<br />
weer voor een natuurlijk en vlotte<br />
evacuatie.<br />
Jan van Bercken<br />
42 SANA nr 62
Trage stoelgang?<br />
Frangulabiose<br />
helpt natuurlijk!<br />
Advertentie<br />
Bijzondere eigenschappen:<br />
• 1 miljard actieve bacteriën<br />
per capsule<br />
• Bouwt de darmflora op<br />
en versterkt haar, belangrijk<br />
voor de stoelgang<br />
• Het perfecte probiocitum<br />
voor u<br />
• Voor een regelmatige<br />
stoelgang<br />
• Maakt de ontlasting zachter<br />
• Effectieve natuurlijke<br />
samenstelling<br />
Verkrijgbaar in de apotheek in<br />
50 capsules met cnk-bestelcode 1785-187<br />
of 100 capsules met cnk-bestelcode 1744-317<br />
Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor gevarieerde voeding.<br />
Online bestellen gaat ook: www.boverte.be<br />
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.<br />
www.fytobell.be Gezonde kracht uit de natuur !<br />
SANA nr 62 43
Heilzame plantenextracten en hun toepassing<br />
Plant van de maand<br />
Door Kees Martens<br />
Kruidenkundige<br />
Trigonella foenum-graecum L.<br />
Fenegriek: wondere<br />
natuurkracht bij huid- en<br />
inwendige aandoeningen<br />
De natuur is een bron van wondere kracht. Telkens weer is het<br />
verbazingwekkend hoe één enkel plantje in staat is een remedie<br />
te geven voor meerdere problemen. Daarom is fenegriek<br />
zo bijzonder. Prof. Boutsen sprak daarover destijds met een<br />
boutade, door te stellen dat het bijna onmogelijk was om te<br />
sterven, als men fenegriekzaad toepaste. Uiteraard een boutade, maar<br />
wel eentje met een grote betekenis, want fenegriek kan inderdaad voor<br />
veel problemen een oplossing bieden.<br />
Geschiedenis van de plant<br />
Fenegriekzaad kent al een hele lange<br />
geschiedenis in de geneeskunde in het<br />
Middellandse Zeegebied, Noord-Afrika,<br />
de Kaukasus en Azië. In het oude Egypte<br />
werd fenegriek bij het balsemen gebruikt,<br />
alsook in cosmetische producten. In het<br />
graf van Toetanchamon werden fenegriekzaden<br />
aangetroffen. De diverse volkeren<br />
gebruikten fenegriek bij een groot<br />
aantal aandoeningen, zoals in de vorm<br />
van papjes bij abcessen, steenpuisten en<br />
etterende wonden; als tonicum, als zogdrijvend<br />
middel, bij koorts, bij obstipatie<br />
en zelfs bij lever- en nieraandoeningen.<br />
Het zaad is zeer rijk aan slijmstoffen, hetgeen<br />
die vele uitwendige toepassingen<br />
verklaart. Maar die slijmstoffen hebben<br />
44 SANA nr 62
ook inwendig een zeer nuttig effect.<br />
Naast de geneeskrachtige eigenschappen<br />
kent fenegriek ook talrijke toepassingen<br />
als kruid en specerij.<br />
Eigenschappen<br />
Fenegriek is cholesterolverlagend,<br />
bloedsuikerverlagend, eetlustremmend<br />
omdat de zaden een volheidsgevoel<br />
veroorzaken, beschermt en heelt door<br />
de slijmstoffen geïrriteerde slijmvliezen<br />
van maag en darmen en is ook laxerend.<br />
Bijzonder aan fenegriek is ook dat de<br />
gommen in de zaden gassen en toxines<br />
absorberen en daardoor helpen bij<br />
winderigheid.<br />
Uitwendig heeft fenegriek door de slijmstoffen<br />
een verzachtend effect op de huid<br />
en slijmvliezen. Maar ook bevordert het<br />
zaad het rijpingsproces van steenpuisten<br />
en allerlei andere etterende huidproblemen.<br />
Toepassing<br />
Zoals het gebruik in de oudheid al liet<br />
zien, kent fenegriekzaad zeer veel toepassingen.<br />
Bekend zijn cholesterolverlaging,<br />
bloedsuikerverlaging, maag- en<br />
darmproblemen, en uitwendig bij o.a.<br />
mondslijmvliesontsteking en allerlei etterende<br />
huidproblemen.<br />
De slijmstoffen zorgen door hun zwelvermogen<br />
voor een volumetoename en<br />
zodoende voor een mechanische prikkeling<br />
van de darm; bovendien vergroten<br />
ze het glijvermogen van de darminhoud.<br />
Vanwege deze eigenschappen maakt<br />
fenegriekzaad deel uit van<br />
Frangulabiose (in de apotheek met<br />
cnk-bestelcode 1744-317), een bijzonder<br />
middel bij verstopping. De basis van<br />
het product is een samenstelling van<br />
melkzuurbacteriën, probiotica genoemd,<br />
die reeds een zeer gunstig effect hebben<br />
op de darmfunctie. Daarnaast bevat<br />
het middel sporkehout en fenegriek.<br />
Die combinatie maakt Frangulabiose<br />
tot een mild en tegelijk krachtig middel<br />
bij constipatie, zonder gewenning en<br />
bijwerkingen.<br />
Zie www.boverte.com of<br />
www.fytobell.be.<br />
In de keuken<br />
Vanwege de karakteristieke geur en de<br />
bittere, slijmerige smaak worden de zaden<br />
als kruid en specerij in vele gerechten<br />
gebruikt.<br />
SANA nr 62 45
Lekker en gezond koken met<br />
groentenkok Dominique Vreven<br />
Bloemkooltaartje met<br />
basilicum en tomaat<br />
Bloemkool (Brassica oleracea var. Botrytis) is een kool waarvan<br />
we de nog gesloten bloemknoppen eten. Laat je deze<br />
groenten met rust, zullen die bloemknoppen door gaan<br />
schieten en mooie, gele bloemen vormen met een lichte<br />
en aangename koolsmaak. Van oorsprong komen ze, net zoals de<br />
broccoli, vanuit het Middellands zeegebied overgewaaid. Iedereen<br />
kent wel de klassieke Vlaamse, nogal logge en zware, bereiding<br />
van bloemkool in melksaus. Maar deze geweldige groente heeft<br />
veel meer dan alleen dat te bieden. Rauw, gewokt, gebakken of<br />
gebraden zijn kooktechnieken die veel beter geschikt zijn voor deze<br />
heuse licht verteerbare delicatesse uit zijn hoofdstad, Mechelen.<br />
In het boodschappenmandje<br />
voor 4 personen<br />
(ongeveer 8 taartjes):<br />
Bloemkooltaartje :<br />
• 1 kleine bloemkool<br />
• 1 sjalot<br />
• 3 teentjes look<br />
• 2 eetlepels fijngesneden basilicum<br />
• 1 eetlepel fijngesneden marjolein<br />
• 2 eieren<br />
• 100g amandelpoeder<br />
• 2 eetlepels fijngesneden zongedroogde<br />
tomaat<br />
Tomatensaus :<br />
• 4 tomaten<br />
• 1 eetlepel honing<br />
• 3 cm gember<br />
• 1 eetlepel blonde balsamicoazijn<br />
• pili-pili<br />
• 1 citroengras stengel<br />
• 6 blaadjes citroenverveine eo de<br />
rasp van ½ citroenschil<br />
Het beleg :<br />
• 2 sjalotten<br />
• 8 takjes basilicum<br />
• 2 kleine tomaten<br />
• 150 g geraspte harde kaas<br />
Bereidingswijze<br />
• Snij het bloemige gedeelte van<br />
je bloemkool af en doe dit in een<br />
mixer-blender. Laat hem kort<br />
(enkele seconden) draaien op de<br />
hoogste stand tot de bloemkool in<br />
kleine korreltjes is herschapen ter<br />
grote van gekookte quinoa.<br />
• Doe de stukjes in een mengkom.<br />
Verhit de olijfolie en smoor de sjalot<br />
en look tot ze glazig zien. Voeg ze<br />
bij de bloemkool alsook de fijngesneden<br />
basilicum en marjolein, de<br />
eieren, p&z, amandelpoeder en de<br />
zongedroogde tomaten.<br />
• Meng dit geheel zorgvuldig en vorm<br />
er een platte pannenkoek van en<br />
leg ze op een ingeboterde bakplaat.<br />
Je kan dit ook doen door middel van<br />
een grote inoxring op een bakplaat<br />
te leggen en er zo het mengsel van<br />
de bloemkool tot een platte koek in<br />
te duwen.<br />
46 SANA nr 62
• Bak de bloemkoolkoekjes in een<br />
voorverwarmde oven op 185° gedurende<br />
15 minuten.<br />
• Ontvel en ontpit de tomaten en<br />
doe ze samen met de honing, fijn<br />
gesneden gember, blonde balsamicoazijn,<br />
een snuifje pilipili poeder,<br />
de gekneusde citroengrasstengel,<br />
een zestal blaadjes citroenverveine<br />
en wat zout in een kookpot en laat<br />
alles gedurende een 30-tal minuten<br />
heel zachtjes inkoken. Roer hier<br />
regelmatig door en let goed op dat<br />
het niet kan verbranden.<br />
• Haal achteraf de blaadjes en de<br />
stengel eruit en breng op smaak<br />
met peper en zout. Deze saus moet<br />
voldoende ingedikt zijn zodat ze<br />
niet door het taartje kan lopen.<br />
• Je kan ze eventueel indikken met<br />
wat maïzenabloem.<br />
• Snij 2 sjalotten in dunne ringen,<br />
pluk basilicumblaadjes in stukjes,<br />
snij 2 kleine tomaten in schijfjes.<br />
• Beleg het bloemkooltaartje nu eerst<br />
met de schijfjes tomaat, hierop de<br />
basilicum en dan de sjalotjes.<br />
• Bestrooi het geheel met geraspte<br />
harde kaas (type gruyère).<br />
• Steek de taartjes 12 minuten in een<br />
hete oven op 220°.<br />
• Je bekomt met deze bereidingswijze<br />
superlichte mini pizza’s zonder het<br />
gebruik van bloem. Ideaal glutenvrij<br />
recept en zeer licht verteerbaar!<br />
Waar het goed voor is<br />
Bloemkool bezit net zoals alle Brassica’s<br />
zwavelhoudende bestanddelen die een<br />
gunstig effect hebben op je lichaam naar<br />
cholesterol en kanker. In de bloemknop<br />
van deze groenten zijn die gehaltes wel<br />
wat minder aanwezig dan in bv. broccoli.<br />
Omdat een bloemknop nog in volle<br />
groeiexpansie zit bevat hij weinig vezels<br />
en veel pectines. Daarom creëren deze<br />
groenten een romig effect in soepen en<br />
sauzen. Als je je bloemkool niet afdekt<br />
tegen het licht en hem licht geel laat<br />
worden door de vorming van anthoxanthinenen<br />
(geel) te bevorderen maak je<br />
deze groenten een stuk gezonder om te<br />
eten. Paarse bloemkool bezit veel anthocyanen<br />
(paars). Van deze twee stoffen is<br />
bekend dat ze een zegen zijn voor hart<br />
en bloedvaten. Helaas zijn deze stoffen<br />
zeer goed oplosbaar in water. Vandaar<br />
dat ook hun kleur verdwijnt na het<br />
koken. Daarom mag je bloemkool ook<br />
nooit afkoken. Je kan hem beter wokken,<br />
gratineren (zie kader) of bakken in<br />
de oven (zie recept).<br />
Gegratineerde bloemkool<br />
Om niet de meeste gezonde<br />
stoffen van je bloemkool kwijt<br />
te geraken kan je bloemkool<br />
beter gratineren dan afkoken.<br />
Dit geldt trouwens voor de<br />
meeste groenten. Snij hiervoor<br />
de bloemkool in roosjes en leg<br />
ze in een ingeboterde ovenschaal.<br />
Kruid met peper en zout.<br />
Bestrooi alles met paneermeel<br />
en verdeel er enkele koffielepels<br />
hoeveboter over. Steek alles in<br />
de oven op 180° gedurende 20<br />
minuten. Simpel, snel, gemakkelijk<br />
en heerlijk!<br />
Veel mensen houden trouwens<br />
niet van de kookgeur van bloemkool.<br />
Het geeft hen een grote<br />
afkeer van deze groente. Door<br />
bloemkool te gratineren of te<br />
wokken/bakken voorkom je dit<br />
probleem.<br />
‘t Vlierhof<br />
Hasseltsestraat 57A<br />
3740 Bilzen<br />
Tel. 089 41 44 18<br />
GSM 0478 61 33 02<br />
info@vlierhof.be<br />
www.vlierhof.be<br />
SANA nr 62 47
Soepele spieren<br />
en gewrichten?<br />
Advertentie<br />
CURCUMA<br />
FORTE<br />
Altijd vrij en<br />
soepel bewegen!<br />
Curcumine is een krachtige antioxidant,<br />
die bijdraagt tot de soepelheid van de<br />
gewrichten, spieren en pezen.<br />
Curcuma forte is hoog gedoseerd voor een<br />
snelle werking, die ook nog versterkt wordt<br />
door toevoeging van zwarte peper.<br />
Verpakking 90 stuks tabletten<br />
cnk-bestelcode 2963-700<br />
Meer info op www.fytobell.be<br />
48 SANA nr 62<br />
Gezonde kracht uit de natuur!<br />
A_iSana_CurcumaForte_1001<strong>2018</strong>.indd 1 10/01/<strong>2018</strong> 12:00:06