Beleef Vathorst 42

Beleef Vathorst
MAGAZINE OVER WONEN IN VATHORST, ACTIE TEGEN ZWERFVAL, DUURZAAM WONEN, COLUMN JAARGANG 20 DECEMBER 2018, NR.42
Ondernemen in wind
Innovatieve P&R in
Laak 3
Moestuinieren
verkleint ecologische
voetafdruk
Duurzaam
Vathorst

Duurzaam
Vathorst
Duurzaamheid is in deze tijd een onontkoombaar
thema. In allerlei sectoren zijn het einde van het gebruik
van fossiele brandstoffen, de problematiek rond zwerfafval
en de plastic soep en klimaatverandering en
-adaptatie belangrijke aanjagers voor innovaties en
bijzondere initiatieven. Ook in de gebiedsontwikkeling,
bouw en ontwerp van woningen gebeurt heel veel op
het gebied van duurzaamheid. In dit nummer van
Beleef Vathorst laten we er daar een paar van zien.
Zo krijgt u antwoord op de meest gestelde vragen over
wonen zonder gasaansluiting en hoe dat allemaal werkt.
Belangrijk om te weten, mede omdat de bijna 1.000
woningen in Laakse Tuinen in De Laak zonder gas
worden gebouwd. In de rubriek Ondernemend Vathorst
leest u over EWT Direct Wind aan de Lindeboomseweg.
Wat is de bijdrage van windmolens aan een schoner
milieu? Twee projecten in Waterdorp krijgen aandacht:
Paal 1 waar zonnepanelen op de carports worden aangebracht,
waarvan de kopers eigenaar worden en zo
(een deel) van hun eigen stroom opwekken. Het andere
project, de XS woning, ligt in Paal 17. Het gaat om
echt kleine woningen die slim en duurzaam worden
ontworpen. Ook is er aandacht voor het opruimen van
zwerfafval. Tijdens de WorldCleanUpDay werd in
Vathorst ook flink wat zwerfafval verzameld. En over
klimaatadaptatie en duurzame toepassingen van
materialen komt Sweco aan het woord, het ingenieursbureau
dat voor Vathorst rekent en tekent. De column
van wethouder Astrid Janssen (o.a. Duurzaamheid
en Energietransitie) en een kijkje in een moestuin in
Hooglanderveen, maken de breedte van het onderwerp
compleet. Veel leesplezier en inspiratie gewenst!
6
06 Gasloos bouwen, hoe werkt dat?
In Laakse Tuinen worden straks bijna 1.000 huizen gebouwd zonder gasaansluiting.
Wat betekent dat voor bewoners? Wat zijn de alternatieven om het huis te verwarmen
en te koelen, om voor warme water te zorgen en om te koken? In dit artikel geeft
IF Technology antwoord op de meest gestelde vragen over dit onderwerp.
08 Centro Vida; ‘studentenhuis voor ouderen’
De wekelijkse koffieochtenden bij woongroep Centro Vida aan de Ameliapolder zijn
voor veel bewoners een fijn moment in de week. ‘We doen graag dingen samen,
maar geven elkaar ook de ruimte. Dat is het mooie van onze woongroep’, aldus de
enthousiaste bewoners. In dit artikel leest u meer over het wonen in de gezellige woongroep
in Vathorst, die op een natuurlijke manier eenzaamheid onder ouderen tegengaat.
12 Carports met zonnepanelen in Paal 1
Uniek in Paal 1 in Waterdorp zijn de zonnepanelen die er een bijzondere plek hebben
gekregen. ‘Omdat veel aandacht geschonken is aan de architectuur van de woningen,
worden de dakvlakken hier zoveel mogelijk ontzien en ontwikkelen we op het
binnenterrein carports waarvan het dak volledig bestaat uit transparante pv-panelen’,
leggen Jan Kruidenier van BPD en Camiel Claus va Amerstaete uit. Lees meer over
Marjolein Hoogeveen
Hoofdredacteur
Ontwikkelingsbedrijf Vathorst
dit interessante project vanaf pagina 12.
2 | BELEEF VATHORST 2015 2018

14 Thuis kijken in De Velden
Als fotograaf en blogger is Leoni van der Eems veel met styling en
inrichting bezig. Niet gek dat ze daar voor haar eigen huis aan de
Veenslagen ook veel tijd insteekt. ‘Ik scharrel veel spulletjes en meubels
bij elkaar via Marktplaats en de kringloop’. De foto’s bij het artikel maakte
ze natuurlijk zelf. Kijken dus, voor inspiratie en om de nieuwsgierigheid
te bevredigen.
18 EWT heeft de wind in de wieken
Aan de Lindeboomseweg is EWT Direct Wind gevestigd, een bedrijf dat
normaal gesproken niet voor publiek toegankelijk is. Maar de redactie van
BV was welkom om er een kijkje te nemen en sprak met Michiel Fornier,
de legal officer van het windmolenbedrijf.
22 In actie voor een schone wijk
Matchpoint organiseerde samen met een aantal partners, tijdens de
WorldCleanUpDay, een aantal lokale initiatieven. De organisatie kwam
naar Vathorst en coördineerde vanuit het Kaipark de opruimactie
waaraan wijkbewoners deelnamen. Nog niet massaal, maar het
besef moet groeien dat we allemaal een steentje kunnen bijdragen.
De opbrengst: een schonere wijk, schonere grachten en enthousiaste
buurtbewoners.
18
22
24 XS Woningen in Waterdorp
Voor zeven woningen in Paal 17 ligt een innovatief nieuwbouwplan klaar.
Allereerst is de plattegrond van de woning vernieuwend. Met een breedte
van 3,60 meter zijn de huizen letterlijk extra smal. De diepte is wel
vergelijkbaar met de maat van gangbare woningen. De kleinste woning
heeft een oppervlakte van 85 m² verdeeld over drie woonlagen. ‘Groot
genoeg voor de jonge doelgroep die we voor ogen hebben’, aldus Joost
Ruijterkamp, ontwikkelaar bij Heijmans.
26 Sweco weet weg met water
‘Gelukkig ontwikkelen we steeds meer kennis over klimaatverandering’,
zegt Martijn Steenstra, adviseur water en ruimtelijke ordening bij ingenieursadviesbureau
Sweco. ‘Zo zien we welke veranderingen er op ons afkomen.
We proberen de gevolgen ervan te verkleinen. Dat bepaalt ons inzicht over
welke maatregelen nodig zijn en vooral ook de omvang daarvan. Daarom
hebben we bijvoorbeeld een klimaatbestendige P&R ontwikkeld
in Laak3, met waterpasserende stenen. Een parkeerplaats die water kan
absorberen én bergen.’ Meer hierover leest u vanaf pagina 26.
2018 BELEEF VATHORST | 3

KORTE BERICHTEN
Vers&Avondgemak in winkelcentrum
Nieuwste aanwinst in het winkelcentrum is Vers&Avondgemak met
luxe producten, heerlijke delicatessen, wijnen, bieren en verse
maaltijden die de kok in de winkel bereidt. De verse maaltijden zijn
af te halen, maar kunnen ook worden bezorgd. Ideaal voor de drukke
avonden als er geen tijd of zin is om zelf te koken, maar als het wel
gezond moet zijn. Ook ideaal als er wat te vieren valt en er hapjes en
dranken bezorgd moeten worden. Doordeweeks is de winkel open
van 13.00 tot 22.00 uur en in het weekend tot 2 uur ’s nachts. Altijd
handig om te weten! www.facebook.com/VersAvondgemak
Extra voorziening voor oudere jeugd in Vathorst
Trapveld geopend door Dani Hagebeuk
Foto: Wil Groenhuizen
Vrijdag 26 oktober jl. heeft Dani Hagebeuk, e-sporter van
Ajax, het nieuwe kunstgrasveld bij de Brink in Vathorst
geopend. De zes fanatieke winnaars van het toernooi
ontvingen een door hem gesigneerde voetbal. Het was
een mooie manier om deze aanwinst voor de wijk in
gebruik te nemen.
Het fraaie kunstgrasveld is op initiatief van de gemeente
Amersfoort door OBV en de firma de Ridder aangelegd.
Omdat er zoveel jeugd in Vathorst woont investeert de
gemeente samen met OBV, SRO, Ska en IndeBuurt033
in extra voorzieningen voor oudere jeugd. Die aanpak
slaat aan. In het Brinkcluster worden door wijkbewoners
drie avonden per week activiteiten voor oudere jeugd
georganiseerd. De volgende stap is een wijkinitiatief;
de realisatie van een sportief Calisthenics-park. In het
voorjaar komt er ook nog een door jongeren ontworpen
buitenvoorziening bij die nu wordt uitgewerkt.
Einde derde seizoen pop up
Tuinderij Eemstadboerderij
Het was een bijzonder seizoen op Tuinderij de Eemstadboerderij, het derde
seizoen alweer op braakliggend bedrijventerrein. Het lijkt erop dat de tuinderij
ook volgend jaar op deze plek mag blijven, een plek die elk jaar meer te bieden
heeft! De teeltvelden liggen er heel mooi bij, met lokale houtsnippers en bladcompost
op de bedden en paden, klaar voor de winter.
Ondanks de korte koude dagen kiemen er op een ander bed nog een late lichting
rucola zaadjes, gezaaid door kinderen van de natuurclub. Misschien kan daar dit
jaar niet meer van geoogst worden, maar er zijn veel gewassen die kunnen overwinteren,
om komend voorjaar als één van de eersten weer te gaan groeien. Meer
informatie op website www.eemstadboerderij.nl of kijk op de facebook pagina.
Koningsbergenweg, achter de Citroengarage, Hanzeboulevard rotonde 11.
4 | BELEEF VATHORST 2018

Natuurspeelplaats Brinkhorst
KORTE BERICHTEN
Lekker buitenspelen, vies kunnen worden en op een eenvoudige
manier met dieren en natuur in aanraking kunnen
komen, wordt belangrijk gevonden bij Natuurboerderij de
Brinkhorst. Vandaar dat al een paar jaar geleden is begonnen
met de ontwikkeling van een natuurspeelplek. Dit wordt
een plek waar je lekker kunt klimmen, spelen met water en
zand, hutten kan bouwen van wilgentakken en verstoppertje
spelen in de hagen. De natuurspeelplek kan niet in een keer
gerealiseerd worden, omdat het voor de kinderboerderij
om een heel groot bedrag gaat. Daarom is besloten door
middel van crowdfunding, sponsering en fondsenwerving
het bedrag bij elkaar te sparen. Het eerste deel is inmiddels
klaar: de klim en klauterroute! Deze is samen met de wijk
en sponsering door bedrijven bij elkaar gespaard. Nu wordt
verder gespaard voor het volgende onderdeel: de water en
zandspeelplek! Meer informatie over de natuurspeelplek en
hoe u dit initiatief kunt steunen vindt u in de winkel van de
Brinkhorst, Wageningseberg 43.
Poppenkast bij de Brinkhorst
Bij Natuurboerderij ‘De Brinkhorst’ speelt
Poppentheater Cassiopeia tot en met april 2019
iedere maand een poppentheatervoorstelling voor
kinderen vanaf 3 jaar. Op 23 december wordt het
Kerstverhaal gespeeld. Het is een schimmenspel
met Jozef, Maria, engelen, herders, koningen,
een ster, een stal, kerstliedjes en natuurlijk kindje
Jezus. Het begint om 15.00 uur en kost € 5,- per
persoon. Op 13 januari 2019 maakt de grote boze
wolf zijn opwachting en wil hij van allerlei sprookjesfiguren weten of hij
wel de sterkste is van de hele wereld. Iedereen vindt hem de sterkste.
Dan ontmoet hij een klein groen draakachtig beestje.
Of de wolf ook zo blij is met zijn antwoord? Kom je kijken?
www.poppentheatercassiopeia.nl, 033- 465 72 06.
Nieuw in Hooglanderveen
en Vathorst: Fitness365
Fitnessclub Fit2Move is met het oog op de toekomst een samenwerking aangegaan
met Fitness365, een fitnessbedrijf met nog drie andere vestigingen. De
visie van het voormalige Fit2Move sloot precies aan bij het Fitness365 concept.
Twee fitnesswerelden zijn samengevoegd tot één. Fit2Move als ‘the place to
be’ en innovatie en techniek vanuit Fitness365. De club is inmiddels zichtbaar
verbouwd en opnieuw ingericht.
Beleving, aandacht, service en gezelligheid op vijf sterren niveau is wat Fitness365
nastreeft en waar de service op gericht is. ‘Samen met de leden zorgen
voor maximaal fitness resultaat en plezier’, aldus Marcel Hagen, de drijvende
kracht achter Fitness365 Hooglanderveen. ‘Fitness365 wil de plek zijn waar
fitness lifestyle doelen verwezenlijkt worden en waar mensen samenkomen.’
!!
Wist u al dat Vathorst een eigen
Instagram account heeft?
www.instagram.com/instavathorst
Ga ons volgen voor mooie plaatjes
van fotogeniek Vathorst.
WIJKLEERBEDRIJF VATHORST
Voor extra ondersteuning
in de wijk
Wijkleerbedrijf Vathorst is een nieuwe leerplek van ROC
Midden Nederland in de wijk Amersfoort Vathorst voor
studenten, zorgprofessionals en mensen uit de wijk die
hulp kunnen gebruiken. Studenten van het Gezondheidszorg
College van ROC Midden Nederland krijgen in Hart
van Vathorst onderwijs en bezoeken organisaties en
bewoners in Vathorst en Hooglanderveen om te ondersteunen
bij activiteiten. Denk aan het begeleiden naar
een activiteit in de buurt, boodschappen doen, wandelen,
gezelschap bieden of ondersteunen bij het klaarmaken
van een maaltijd. Maar ook bij dagbestedingsactiviteiten
op een woongroep of een wijkactiviteit kunnen studenten
ondersteunen. Kunt u een helpende hand gebruiken, thuis
of in uw organisatie? Vindt u het leuk om jonge mensen
een kans te geven en ervaring op te laten doen in de wijk?
Of wilt u meer informatie over Wijkleerbedrijf Vathorst?
Neem contact op via wijkleerbedrijfvathorst@rocmn.nl
of 06-43798965.
2018 BELEEF VATHORST | 5

TEKST IF TECHNOLOGY | ILLUSTRATIE TRICHIS
Meest gestelde vragen
over gasloos bouwen
WERKING INDIVIDUELE WKO MET
GESLOTEN BODEMLUSSEN
In Laakse Tuinen, ten westen van Waterdorp in De laak, worden straks
bijna 1.000 woningen zonder gasaansluiting gebouwd. Wat betekent
dat en welke alternatieven zijn er om een huis te verwarmen en te
koelen, voor warm water te zorgen en om te koken? In dit artikel geeft
Adviesbureau IF Technology antwoord op de meest gestelde vragen.
1
WAT ZIJN DE VOOR- EN NADELEN
VAN GASLOOS BOUWEN?
Gasloos bouwen heeft een aantal
voordelen: de woningen worden goed
geïsoleerd, hebben hierdoor een hoog
comfort en lage energiekosten. Woningen kunnen
makkelijk worden gekoeld en het is gunstig voor het
milieu (zie ook CO ²
uitstoot). Over het algemeen
heeft gasloos bouwen voor zowel particulieren als
ontwikkelaars ook een aantal nadelen: de bouwkosten
zijn hoger, mede vanwege hogere benodigde
energetische kwaliteit zoals isolatie, raam- en deurpartijen
en ventilatie. De installaties (warmtepomp,
tapwatervat, ventilatie met warmteterugwinning
etc) nemen meer ruimte in beslag en de elektraaansluitingen
moeten zwaarder zijn. Daarnaast
ervaren sommige mensen het geluid van een warmtepomp
als vervelend. Deze moet dus op een plek
worden geplaatst waar hij geen overlast geeft.
2 3
WAT ZIJN DE ALTERNATIEVEN
VOOR AARDGAS?
Elektriciteit: met een warmtepomp
(lucht/water of water/water) is het
huis te verwarmen op elektriciteit. Ook koken gaat
elektrisch. Een warmtepomp lijkt op een 'gewone' cvketel,
maar werkt anders. De pomp gebruikt warmte
uit de bodem, het grondwater of de lucht om water
te verwarmen. Warmtenet: als de woning is aangesloten
op een warmtenet komt het warme water van
een warmtebron uit de buurt. In de meeste gevallen
gaat dat om restwarmte. Maar het kan ook biomassa
zijn, als er bijvoorbeeld houtsnippers worden
verbrand om warmte op te wekken. Biogas: dit werkt
hetzelfde als aardgas, alleen is de bron van biogas
duurzaam. Het gas ontstaat bij de vergisting van
mest of gft-afval. Er is niet veel biogas beschikbaar
in Nederland, dus in particuliere woningen wordt
het niet vaak gebruikt. De voor- en de nadelen van
de alternatieven staan verder uitgewerkt op de
website.
HOE WERKT SEIZOENSOPSLAG
VAN WARMTE?
In Laakse Tuinen wordt een individuele
WKO toegepast, met bodemlussen
per woning. In de bodem wordt een
gat geboord van ongeveer 50 tot 200 meter diep.
In dit gat worden twee kunststofbuizen de grond
in gebracht. De buizen zijn onderaan aan elkaar
gekoppeld middels een lus. Bovengronds zijn de
kunststofbuizen aan een warmtepomp gekoppeld.
In de zomer stroomt water (eventueel gemengd met
glycol) door de buizen. Doordat dit water door de
6 | BELEEF VATHORST 2018

GENERATIE VATHORST
buizen stroomt, neemt het de temperatuur van de
bodem aan (ca. 11°C).
Bovengronds wordt deze temperatuur bijvoorbeeld
door de vloerverwarming geleid. De warmte uit de
woning wordt hiermee in de bodem geladen en de
woning wordt gekoeld. In de winter wordt de in de
zomer, in de bodem geladen warmte gebruikt om de
woning te verwarmen.
De aanwezige ca. 11°C is echter onvoldoende om de
woning te verwarmen en vandaar dat een warmtepomp
nodig is om de temperatuur naar een hoger
niveau te brengen. Voor een nieuwbouwwoning met
vloerverwarming kan 30°C al voldoende zijn om de
hele woning te verwarmen. In de winter wordt dus
warmte uit de bodem gehaald en koelt de bodem af,
zodat deze in de zomer weer gebruikt kan worden
om de woning te koelen. Seizoensopslag van warmte
is hiermee gerealiseerd.
4
HOE WERKT EEN WARMTENET
MET COLLECTIEVE OPWEKKING?
In plaats van WKO met individuele
bodemlussen, kan de warmtevoorziening
ook collectief worden opgelost.
Hierbij wordt een collectief warmtenet aangelegd
in de wijk, op een lage temperatuur. De opwekking
van warmte vindt collectief plaats door toepassing
van een open bodemenergiesysteem met grondwaterbronnen
(in plaats van bodemlussen). Bij een
open bodemenergiesysteem wordt warmte en koude
opgeslagen in de bodem. In de zomer wordt uit de
koude bron koud grondwater onttrokken waarmee
gekoeld wordt. Het opgewarmde water wordt
geïnfiltreerd in de warme bron. In de winter wordt
dit proces omgedraaid. Ook hierbij is in de winter
een warmtepomp nodig om de temperatuur op te
waarderen naar bijvoorbeeld 30 °C. Een collectieve
warmtevoorziening wordt meestal door een
energiemaatschappij geëxploiteerd.
5
HOE WERKEN SYSTEMEN MET
ELKAAR SAMEN?
Zonnepanelen (ook PV-panelen
genoemd) zetten zonlicht om in
elektrische energie. Door slimme
sturing van de installatie kan de installatie
zoveel mogelijk overdag werken, zodat de
opgewekte elektriciteit direct gebruikt kan
worden. Tevens kan de overdag opgewekte
elektriciteit opgeslagen worden in een batterij,
zodat deze elektriciteit ’s avonds gebruikt kan wor-
EINDE VAN EEN TIJDPERK
Op 2 juli 1963 werden in Hilversum de eerste
Nederlandse woningen in West-Nederland
aangesloten op het aardgasnetwerk. Dat
werd toen een 'nieuw tijdperk' genoemd.
Inmiddels zijn 7 miljoen huishoudens
afhankelijk van gas. Vanaf 1 juli 2018 mogen
nieuwbouwwoningen niet meer worden
opgeleverd met een gasaansluiting, tenzij
voor die datum reeds een vergunning was
afgegeven.
den. Een nadeel is dat deze panelen weinig
opwekken in de winter, terwijl dan juist de meeste
energie nodig is.
Bij toepassing van WKO met gesloten bodemlus en
inkoop grijze stroom kan wel ca 30 tot 100 % CO ²
reductie worden bereikt, als de resterende stroom
zelf wordt opgewekt of groen wordt ingekocht.
In 2018 is de helft van de omgevingsvergunningen
zonder gasaansluiting aangevraagd. Vorig jaar was
dit nog maar 30%. In Vathorst zijn al 500 woningen
in De Bron gebouwd met een individueel WKOsysteem
en 2.200 woningen in De Laak en de Velden
zijn aangesloten op het warmtenet. H
Meer lezen?
Op onze website staan de antwoorden
nog uitgebreider toegelicht!
Kijk op www.vathorst.nl/downloads
2018 BELEEF VATHORST | 7

TEKST KARIN POLDERVAART | FOTOGRAFIE HENK GROENEWOUD
Studentenhuis
voor vijftigplussers
De geur van verse koffie komt je tegemoet, er klinkt
gelach en in de gemeenschappelijke ruimte is iedereen
druk in gesprek. De wekelijkse koffieochtenden bij
woongroep Centro Vida aan de Ameliapolder zijn
voor veel bewoners een fijn moment in de week. Na
een uurtje loopt de woonkamer langzaam leeg en gaat
iedereen zijn eigen weg. ‘We doen graag dingen samen,
maar geven elkaar ook de ruimte. Dat is het mooie van
onze woongroep.’
Het begon toen Harremijn (75), bewoonster
van het eerste uur, vijftien jaar geleden een
open dag voor woongroepen bezocht in
het Informatiecentrum Vathorst. ‘Wonen in een
woongroep leek me wel wat, dus ik ging erop af
en sprak met allerlei bewoners van woongroepen.
Daarna hoorde ik dat de gemeente plannen had
voor een woongroep voor vijftigplussers in Vathorst.
Daar wilde ik graag over meedenken. Langzamerhand
vormde zich een groepje geïnteresseerden.
We kwamen maandelijks bij elkaar en praatten veel
over hoe we een woongroep voor ons zagen.’
Ondertussen hadden zich meer geïnteresseerden
verzameld. Zo ook Map van het Klooster (70), vanaf
het begin voorzitter van Centro Vida. ‘De gemeente
had drie locaties op het oog. Uiteindelijk hebben
8 | BELEEF VATHORST 2018

PERSOONLIJK
‘We doen graag
dingen samen, al is
er natuurlijk alle
ruimte om eigen
dingen te doen’
we voor deze plek gekozen. Mooi centraal, dichtbij
winkels en goed bereikbaar. Het huis was in eerste
instantie voor studenten bedoeld. Eigenlijk zijn we
ook een studentenhuis, maar dan met een leuk stel
vijftigplussers erin!’
ALLES IN DE BUURT
De woongroep bestaat sinds 2005, toen de wijk
volop in aanbouw was. Harremijn: ‘Ik kom uit
Arnhem en had niets met Vathorst. Wat moet ik
hier, dacht ik? Alles was kaal en leeg, we keken uit
op een eenzame dokterspost in een weiland. Het
was echt pionieren. Maar al snel kwamen er meer
voorzieningen en huizen bij. We hebben de wijk om
ons heen zien ontstaan, mooi was dat.’ Inmiddels is
de woongroep blij met hun stek in Vathorst. ‘Ik vind
het geweldig’, vertelt Han Brugmans. Hij woont hier
sinds april 2018. ‘De wijk is mooi groen, zeker voor
een nieuwbouwwijk. Ik houd van de dynamiek,
de verschillende mensen die hier wonen. Alle voorzieningen
zijn op loopafstand, maar ik stap ook zo
op de bus, de trein of de fiets naar de stad.’
Rieneke Jansen en Jan Holdijk
ACTIVITEITEN EN COMMISSIES
De groep is erg actief. ‘Op woensdag- en zondagochtend
drinken we koffie en op vrijdagmiddag
drinken we een borrel. We vieren de bijzondere
verjaardagen samen en organiseren regelmatig
film- en spelletjesavonden, een BBQ of we gaan een
stuk fietsen,’ vertelt Map. Om alles in goede banen
te leiden, zijn de bewoners verenigd in commissies.
Zo is er een activiteitencommissie en is een aantal
bewoners actief in de tuincommissie. Verder is
er een inkoopcommissie, een commissie voor
G
TRUUS DE BOOIJ
69 jaar | sinds 2005 | penningmeester en lid van de
activiteitencommissie | alleenstaand
‘Hier wonen is een lot uit de loterij. Toen mijn
dochter het huis uit ging, dacht ik: wat nu? Na
een enthousiast verhaal van Bep, een andere
bewoonster, ging ik langs en ik was meteen om.
Ik zocht meer contact en gezelligheid en dat heb
ik hier gevonden. Het voelt als één grote familie.
Bovendien heb ik een prachtig appartement met
veel licht. Ik wil hier nooit meer weg!’
HAN BRUGMANS
69 jaar | sinds april 2018 | alleenstaand
‘Ik heb meer woongroepen bezocht, maar die
vond ik verschrikkelijk. Toen bezocht ik hier een
open dag en dat voelde meteen goed: de warme
ontvangst en de gezelligheid. Ik had een grote
plant meegenomen als cadeau. Ik hoopte natuurlijk
dat dat in mijn voordeel zou werken! Ik woon
hier pas, maar voel me al zo thuis. Het is niet
vanzelfsprekend dat vreemden je zo snel opnemen.
Ik vind het een voorrecht dat ik hier mag wonen.’
2018 BELEEF VATHORST | 9

HARRY SMITH
69 jaar | sinds oktober 2016 | secretaris | woont
samen met Thea (72)
‘We wilden kleiner gaan wonen. Tijdens de open
dag hebben we niet eens de appartementen gezien.
Maar de sfeer was gewoon goed. We wilden hier
graag wonen. Gelukkig kwam er een appartement
vrij. We hebben nog geen dag spijt gehad van onze
verhuizing en genieten volop van het samenzijn en
alle activiteiten. Laatst deden we nog mee met de
fietsvierdaagse, dat was erg leuk.’
technische zaken en een lief- en leedcommissie.
Han: ‘Wat ons bindt, is dat we graag dingen
samen doen. De woongroep is geen plek voor
Einzelgängers, al is er natuurlijk alle ruimte om
eigen dingen te doen.’
OMZIEN NAAR ELKAAR
De woongroep voelt voor iedereen als een warm nest.
Map: ‘Er wordt veel gelachen, maar we voeren ook
serieuze gesprekken. We wonen zelfstandig en zijn
zelfredzaam, het is geen groep van mantelzorgers.
Maar we zijn wel betrokken bij elkaar. Dus als het
met iemand minder goed gaat, ben je er ook.
Zo heeft een van de bewoners Alzheimer. We stelden
onszelf meteen de vraag: wat kunnen we als woongroep
doen? Hoe kunnen we hem ondersteunen?
Tijdens een koffie-ochtend kwam er een zorgcoach
langs die ons handvatten gaf.’ De bewoners houden
ook in de buurt een oogje in het zeil. Han: ‘Omdat
we vaker thuis zijn, zorgen we ervoor dat de buurt
een beetje schoon blijft. Zo ruimen we vaak rondslingerend
afval op bij de parkeerplaatsen en in het
park bij de speeltuin. Zo houden we de omgeving
veilig en leefbaar. Wonen in een woongroep zorgt er
V.l.n.r. Harry Smith, Harremijn de Haan, Han Brugmans, Truus de Booij en Map van ’t Klooster.
al met al ook voor dat ouderen duurzaam zelfstandig
kunnen wonen. Dat draagt ook bij aan een vermindering
van eenzaamheidsgevoelens bij ouderen.’
BELANGSTELLENDEN
‘We zijn altijd op zoek naar mensen die hier willen
wonen,’ vertelt Han. Nieuwe bewoners zijn tussen
de 55 en 70 jaar. Om hen te interesseren, houdt
Centro Vida elk jaar een open dag. Ook komen er
regelmatig geïnteresseerden langs uit het netwerk
van de bewoners of via mond-tot-mondreclame.
‘Belangstellenden komen een paar keer langs om
kennis te maken, dan kijken we of er een klik is.
We stemmen met de hele groep voor een nieuwe
bewoner. Daar zijn we meestal vrij eensgezind over.’
En er ook maar weinig verloop. In die dertien jaar is
nog maar één bewoner zelf opgestapt. Map: ‘Bewoners
die weggaan, moeten meestal naar een verzorgingshuis,
omdat ze niet meer zelfstandig kunnen wonen.
Als je hier eenmaal woont, wil je niet meer weg. Dat
geeft wel aan hoe goed we het met elkaar hebben.’ H
Voor meer informatie:
www.woongroepamersfoort.nl
HARREMIJN DE HAAN
75 jaar | sinds 2005 | woont samen met Jan (75)
‘Al vanaf mijn veertigste wilde ik graag in een
woongroep wonen. Mijn familie is klein, dus het
leek me fijn om met meer mensen samen te zijn
en mijn netwerk uit te breiden. Jan wilde eerste
helemaal niet. Maar ik zei: ik ga gewoon. Gelukkig
ging hij mee en was hij enthousiast. Ik kom uit
Arnhem, dus de stap naar Vathorst was best groot.
Maar we hebben het erg naar ons zin.’
MAP VAN HET KLOOSTER
70 jaar | sinds 2005 | woont samen met Wim (73)
‘Wim en ik woonden hiervoor in een vrijstaand huis,
dus dit is wel iets anders. Maar we zochten meer
verbondenheid met anderen en dit kwam op ons
pad. We besloten om gewoon mee te hobbelen,
we zouden wel zien waar we uitkwamen. Dat heeft
goed uitgepakt. De woongroep voelt als een warm
bad. We maken veel mee met zijn allen, leuke en
minder leuke dingen. Ik denk dan vaak: wat ben ik
blij dat ik in een woongroep woon.’
10 | BELEEF VATHORST 2018

COLUMN
Uitzicht op duurzame toekomst
In een nieuwe wijk bruist het altijd van de energie.
Er wonen veel mensen die een volgende stap in
het leven zetten. Een nieuw huis, misschien een
nieuwe werkomgeving en wie weet nog wel meer
nieuwe stappen in het leven. Die energie en de
nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen spreekt mij
aan. Een stap in de toekomst; kijken wat die brengt.
Dat is ook de energie die ik veel tegenkom bij
mensen die bezig zijn met duurzaamheid.
De een houdt zich bezig met biodiversiteit en
probeert een zo rijk mogelijke tuin met verschillende
planten en dieren te creëren. Alles voor het behoud
van de bij of voor meer vlinders. De ander legt
zich toe op het verminderen van plasticgebruik.
Twee Amersfoortse dames probeerden zonder afval
te leven en kwamen erachter dat het nog niet meevalt
om dan boodschappen te doen. Best gek vind ik dat,
maar we zijn er zo aan gewend en vaak is de duurzame
optie niet de makkelijkste. Een geweldig initiatief
in Vathorst dat bewijst dat het niet altijd duur of
ingewikkeld hoeft te zijn is de Eemstadboerderij.
Daar komt het eten direct van het land op je bord.
ZUINIG ZIJN OP ONZE LEEFOMGEVING
Wie duurzaamheid zegt, zegt tegenwoordig ook
vaak meteen: klimaat. Met al die alarmerende
nieuwsberichten over twee graden opwarming van
de aarde kunnen we er niet meer omheen. Gelukkig
zijn heel veel mensen zich er inmiddels van bewust
dat we zuiniger met onze leefomgeving moeten
omgaan. Sommige maatregelen zijn door iedereen al
vanaf morgen toe te passen. Zoals meer gaan fietsen
en minder met de auto reizen. Het isoleren van onze
huizen en het verminderen van energieverbruik,
het minder snel weggooien van spullen en het goed
scheiden van afval.
ASTRID JANSSEN
42 jaar | Wethouder gemeente Amersfoort |
Partij Groen Links | Portefeuille o.a. Duurzaamheid
en Energietransitie | Getrouwd, 2 kinderen |
Woont in Leuserkwartier | Houdt van tuinieren
en lekker koken.
‘In een nieuwe wijk
bruist het altijd van
de energie’
Daarnaast zijn er nog veel grotere, complexere
opgaven; zoals het opwekken van duurzame energie
met wind en zon en het transformeren van hele
woonwijken, die in plaats van aardgas in de toekomst
andere warmtebronnen nodig hebben om
te koken en het huis en het water te verwarmen.
ELEKTRICITEIT OPWEKKEN
Gelukkig heeft de regering op het netvlies dat het
sluiten van kolencentrales veel uitstoot van broeikasgassen
scheelt. De aardgascentrales worden weer
uit de mottenballen gehaald. Maar ook aardgas is
een fossiele brandstof, dus uiteindelijk moeten we
flink wat elektriciteit gaan opwekken met wind en
zon. En dat kost ruimte. Ruimte die we ook aan nog
meer nieuwe woningen kunnen besteden, of die we
voor natuur, landbouw of recreatie zouden kunnen
gebruiken. Geen gemakkelijke opgave dus. In Den
Haag durfden ze het niet aan om te zeggen om
hoeveel stroom op land het zal gaan, dus is de vraag
bij de gemeenten neergelegd. En als gemeenten
kijken we samen met de andere gemeenten in de
regio wat er nodig is en waar er ruimte is om energie
op te wekken.
Dus kijk ik naar onze stad en naar het bruisende
Vathorst. We gaan er met zijn allen onze schouders
onder zetten. Het wordt niet altijd leuk, maar
dat is een verhuizing zelf vaak ook niet. Inpakken,
weggooien en overal dozen en best spannend zo’n
nieuwe omgeving. Maar eenmaal in de nieuwe
woning, of samen in de nieuwe buurt zien we overal
kansen en komt er weer nieuwe energie en uitzicht
op een duurzame toekomst. En daar doen we het
toch samen allemaal voor. H
Astrid
2018 BELEEF VATHORST | 11

TEKST & FOTOGRAFIE PAUL VOOGSGERD
Toekomstbestendig Waterdorp
Waterdorp krijgt vorm! Er verrijzen
ruim 400 woningen in de stijl
van Oudhollandse waterdorpen
als Broek in Waterland en
Monnickendam. De wijk ademt
geschiedenis maar is verder
toegerust met alle gemakken van
de 21e eeuw. In Paal 1 voorzien
de bewoners straks met zonneenergie
voor een groot deel in hun
eigen energiebehoefte.
Zonnepanelen op carports
BPD
Eerst maar even die ‘Paal 1’, waar komt die
naam vandaan? ‘In Waterdorp zijn verschillende
projectontwikkelaars actief’, vertelt
Jan Kruidenier, senior verkoopmanager bij BPD
Gebiedsontwikkeling. ‘Om te voorkomen dat er een
verwarrende wildgroei aan namen zou ontstaan,
hebben we gezamenlijk afgesproken die ontwikkelgebieden
een paalnummer te geven. Vergelijk het
maar met een meerpaal; een plek waar je aanlegt in
Waterdorp. Paal 1 is nu in aanbouw en wordt naar
verwachting rond de zomer komend jaar opgeleverd.’
OVERTUIN
‘Waterdorp is een logisch vervolg in de ontwikkeling
van De Laak’, vult Camiel Claus, vastgoedontwikkelaar
bij AM aan. ‘Dicht bij het centrum begint
dit deel van de wijk heel stedelijk, met kades en
veel bruggen, refererend aan de grachtensteden.
Verder naar het westen volgt op een heel natuurlijke
manier de overgang naar een stads- en singelstructuur,
met een lagere dichtheid en steeds
meer groen. Dat principe doorzettend kwamen we
bij een Oudhollands waterdorp uit, met stedelijke
allure en een meer dorps karakter. Bestaande
bomen zijn hierbij ingepast.’ ‘Het thema ‘waterdorp’
is dan ook goed uitgewerkt’, vindt Jan. ‘Het zijn niet
zomaar singels voor de sier, de bewoners kunnen ook
echt gebruik van maken van het water. Veel woningen
hebben een overtuin -een privétuin aan de andere
kant van de straat- met een eigen aanlegplaats aan
het water. En er zijn plannen voor voorzieningen die
er voor zorgen dat je in de toekomst op de Laak kunt
varen via Spakenburg tot aan de Randmeren.’
OPTIMALE OPBRENGST
Uniek in Paal 1 zijn de zonnepanelen die een bijzondere
plek hebben gekregen. Camiel laat een paar
artist impressions zien. ‘We hebben hier een rijke
schakering aan kapvormen, onder andere een aantal
mansardes. Dat zijn gebroken kappen die al op de
eerste verdieping beginnen. Er zijn veel verspringingen
die zorgen voor schaduwwerking. Dat maakt de daken
hier niet altijd even geschikt voor zonnepanelen.
Ook is er veel aandacht geschonken aan de
architectuur van de woningen. Daarom ontzien we
de dakvlakken hier zoveel mogelijk en ontwikkelen
we op het binnenterrein carports waarvan het dak
volledig bestaat uit transparante pv-panelen.’ ‘Een
slimme vondst en niet alleen vanwege de beeldkwaliteit,’
legt Jan uit. ‘Kopers beschikken hiermee
over een overdekte parkeerplaats en ook de hoek
waarop de panelen worden geplaatst is interessant.
Op een carport liggen ze minder hellend dan op
een pannendak. Bij een carport is eigenlijk de enige
voorwaarde dat het water eraf kan lopen. Verder
kun je de ideale hoek kiezen voor de meest optimale
opbrengst. Bovendien staan de carports een stukje
van de woningen af, waardoor je minder last hebt
van schaduwwerking.’
GEKOPPELD AAN EIGEN METERKAST
‘De panelen, carports en het parkeerterrein zijn in
wat we noemen mandelig eigendom’, gaat Jan verder.
‘Dat betekent dat bewoners van de woningen die
eraan grenzen gezamenlijk eigenaar zijn van het
geheel. Ieder heeft recht op een deel daarvan.
12 | BELEEF VATHORST 2018

HET PROJECT
LEDVERLICHTING
EN AFVALSCHEIDING
Naast zonne-energie en beeldkwaliteit
dragen ook de straatverlichting en de
afvalinzameling bij aan een duurzaam
Waterdorp. De straatverlichting wordt
volledig van ledlampen voorzien.
Jan Kruidenier (l) en Camiel Claus bij Paal 1 in aanbouw
De afvalinzameling vindt ondergronds
plaats met scheiding van restafval,
papier en PMD (plastic, metalen
verpakkingen en drankkarton).
Een gezamenlijke beheervereniging is onder meer
verantwoordelijk voor schoonmaak, onderhoud en
de verlichting op het binnenterrein. De panelen die
zijn gekocht, worden aan de meterkast van de koper
gekoppeld. Via een slimme meter of een app, zijn de
opbrengsten en het verbruik dan makkelijk te zien.
Verder werkt het als een gebalanceerd systeem.
Als er meer energie wordt opgewekt dan verbruikt,
dan leveren mensen terug aan het net. En is er meer
nodig dan wordt opgewekt, dan is het weer van het
net te betrekken.'
DUURZAME KEUZE
‘Veel bewoners zullen overigens een groter
rendement halen dan oorspronkelijk was voorzien,
vertelt Camiel. ‘Het Bouwbesluit bepaalt aan welke
energieprestaties een woning minimaal moet
voldoen. In het energetische concept, zoals wij dat
hier hebben toegepast, waren naast een goede
isolatie ook zonnepanelen nodig om die prestaties
te halen. Maar op de daken van de carports was nog
ruimte over, waardoor we overcapaciteit konden
creëren. Die extra ruimte hebben we als onderdeel
van het zogenoemde ‘koperskeuzewerk’ gunstig
aangeboden, waarna die extra panelen enthousiast
zijn afgenomen. Ik vind het mooi om te zien dat als
je het maar voldoende faciliteert, mensen ook bereid
zijn die duurzame keuze te maken.’
RIJKE ARCHITECTUUR
‘Maar de duurzaamheid in Waterdorp zit in veel meer
dan alleen energie’, gaat Camiel verder. ‘Het heeft in
brede zin te maken met toekomstbestendigheid. In
de planontwikkeling hebben we met alle betrokkenen
heel goed nagedacht over hoe we een leefbare wijk
kunnen creëren. Dan gaat het ook over de beeldkwaliteit.
Met een rijke architectuur, met hagen en
tuinmuren en met mooie en schone binnenterreinen
heeft Waterdorp ontzettend veel toekomstwaarde.
Dat is ook duurzaamheid.’ H
AMERSTAETE
AM, BPD en Dura Vermeer werken al sinds de
start van de ontwikkeling van Vathorst samen
in het ontwikkelingsverband Amerstaete. In
Waterdorp ontwikkelt AM, verkoopt BPD en
realiseert Dura Vermeer. Overigens wisselen
die rollen van tijd tot tijd. De gebiedsontwikkeling
van Waterdorp is gestart in 2014, in
2016 is de bouw begonnen en rond de zomer
van 2019 wordt de oplevering verwacht: ruim
400 woningen waarvan Amerstaete er 108
voor haar rekening neemt.
2018 BELEEF VATHORST | 13

TEKST KARIN POLDERVAART | FOTOGRAFIE LEONI VAN DER EEMS
Fijn familiehuis met
eigen karakter
Een echt familiehuis waar het hele gezin zich thuisvoelt. Krijg dat maar
eens voor elkaar met vier andere huisgenoten. Met veel zelfmakers,
spullen van de kringloop en een goed gevoel voor styling is het Leoni
prima gelukt. ‘Mijn jongens steken vaker de kaarsjes aan dan ik!’
14 | BELEEF VATHORST 2018

THUIS KIJKEN
Leoni en haar gezin wonen ruim tien jaar in hun
twee-onder-een-kapwoning. De plek bevalt
goed. ‘Het is een fijne buurt. We wonen aan
een pleintje met veel groen en speelruimte om ons
heen. Mijn man moet voor zijn werk als cameraman
vaak in Hilversum zijn, dat is vanaf hier prima
te doen. Voor de kinderen kwamen, woonde ik in
Hoogland, dus ik kende Amersfoort al. We hebben
nog een tijdje in Almere gewoond, maar dat was niet
onze plek. Vathorst sprak ons wel aan; alles is lekker
nieuw en fris en je kunt in een nieuwbouwhuis veel
dingen zelf aanpassen. Daar houd ik van.’
KRINGLOOP EN MARKTPLAATS
Als fotograaf en blogger is Leoni veel met styling en
inrichting bezig. Niet gek dat ze daar voor haar eigen
huis ook veel tijd insteekt. ‘Voor een blad waarvoor
ik werk bedenk ik kleine zelfmaakprojecten voor in
huis. Die geven me altijd inspiratie voor mijn eigen
huis. Ik scharrel veel spullen en meubels bij elkaar
via Marktplaats en de kringloop. Niet alleen antieke
tierelantijntjes, ik haal er ook modern servies. Verder
neem ik veel mee van rommelmarkten in Frankrijk,
waar we een tweede huisje hebben. Tweedehands
spullen geven charme aan het huis. Ze vormen
een mooi contrast met het nieuwe en strakke van
nieuwbouw.’
ZELF MAKEN
Veel meubels en accessoires zijn zelf gemaakt: zo
veranderde Leoni een tafel van houten bielzen in een
sidetable met grote wielen, gebruikte ze een paar
antieke deuren voor een zelfgemaakte inbouwkast
en van houten kralen reeg ze een ketting die dient
als muurdecoratie. ‘Diederik en ik zijn allebei vrij
handig en we vullen elkaar goed aan. We overleggen
en beslissen ook samen wat we gaan maken.
Zoals de kast in de woonkamer. Nadat ik een paar
oude houten deuren had gevonden, stelde Diederik
voor om er een strakke houten ombouw omheen te
maken. Zo vormen we een goed team.’
GEWONNEN BIJ VT WONEN
De vloer is van duurzaam marmoleum. ‘Die heb ik
jaren geleden gewonnen met een prijsvraag van het
woonblad VT Wonen. Ze wilden eerst drie verschillende
soorten neerleggen, maar dat vond ik niet
G
LEONI VAN DER EEMS
42 jaar | woont samen met Diederik (46, zelfstandig
cameraman en regisseur) en hun drie zoons
Dico (12), Jilles (9) en Timber (7) op de Veenslagen |
Leoni is fotograaf en blogger op happymondayblog.nl
2018 BELEEF VATHORST | 15

mooi, ik wil wel eenheid in mijn huis. Nu hebben we
uiteindelijk twee soorten. Ik zie mijn huis en mezelf
nog regelmatig voorbij komen op Pinterest. Erg leuk.’
VEEL AFWISSELING
De basis in de woonkamer is wit, aangevuld met
hout, warme materialen, kussens en plaids. ‘Ik houd
me niet echt aan één stijl. Ik weet wat ik mooi vind
en al die items passen goed bij elkaar.’ Leoni houdt
van afwisseling, maar vindt eenheid ook belangrijk.
‘Ik wissel snel van accessoires, maar zorg er wel voor
dat mijn inrichting één geheel blijft. Daarom bewaar
ik veel. Als ik dan gele kussens koop voor op de bank,
weet ik dat ik nog ergens een geel dekentje heb. Dat
leg ik erbij, zodat alles weer mooi bij elkaar past.’
HANGEN IN DE HANGSTOEL
De vleugel aan de zijkant van de woonkamer
doet dienst als speelruimte voor de kinderen.
In de zelfgebouwde kast ligt het speelgoed, aan
het zelfgemaakte bureau over de gehele lengte
van de muur spelen de kinderen. Leoni en Diederik
werken er af en toe. Sinds Leoni een hangstoel bij
het raam heeft gehangen, is het de favoriete plek
van zoon Timber. ‘Daar kan hij heerlijk zitten met
een kleedje en naar buiten staren, even weg van de
drukte.’ De opgeknapte spiegels van de kringloop en
takken uit het bos geven ook deze hoek een eigen
uitstraling. ‘Die takken staan steeds ergens anders,
straks misschien weer in de woonkamer met lichtjes
erin voor de kerst.’
EIGEN KAMERS
Nu de oudste zoon naar de middelbare school gaat,
is de eerste verdieping met de slaapkamers toe aan
een opknapbeurt. Uiteraard doen Leonie en Diederik
dat zelf. ‘Dico krijgt onze slaapkamer en Diederik en
ik verhuizen naar de zolder. Daar maken we een apart
slaap- en werkgedeelte. We geven alle kamers een
nieuwe lik verf en andere vloeren. Heerlijk om daarmee
bezig te zijn.’ Leoni geeft haar zoons de ruimte
om zelf hun kamers in te richten. ‘Het is hun plek, zij
moeten zich er thuis voelen.’ De jongens weten goed
wat ze willen. ‘Timber wilde per se groene bergen op
muur geschilderd. Prima, dacht ik. Jilles dacht meer
16 | BELEEF VATHORST 2018

THUIS KIJKEN
‘Tweedehands spullen
geven charme aan
het huis en vormen
een contrast met het
nieuwe en strakke
van nieuwbouw’
aan posters. Mijn eerste reactie was: o jee, wordt
dat wel mooi? Maar uit een van mijn bewaarbakken
kwamen wat oude posters van Kuifje tevoorschijn.
Een paar zwarte lijstjes eromheen en uiteindelijk ziet
het er heel leuk uit.’
Met een gezin met drie jongens moet alles wel tegen
een stootje kunnen. ‘Het is een gezinshuis, er moet
geleefd kunnen worden. En met drie jongens breekt
er weleens wat. Zeker toen ze kleiner waren, fietsten
ze regelmatig met hun driewielers door de kamer.
Dan moet je geen duur design hebben staan. Dat
vind ik ook niet altijd mooi trouwens. Het hoeft
allemaal niet zo perfect. ‘
GEZELLIG MAKEN
Langzamerhand nemen de jongens de stylingkunsten
van hun moeder over. ‘Dico maakt regelmatig leuke
hoekjes met spulletjes die hij bij elkaar verzamelt.
Laatst plukte hij bloemen uit de tuin, stopte ze in
een vaasje en zette er wat potjes bij die hij her en der
gevonden had. ‘Kijk eens hoe gezellig ik het heb gemaakt,
mam,’ zei hij. Mijn zoons vinden die gezelligheid
echt belangrijk. Ze steken bijna vaker de kaarsjes
aan dan ik!’ Leoni is blij dat iedereen zich thuisvoelt.
‘We wonen hier met zijn allen, iedereen moet het
fijn hebben. Het is nu een echt familiehuis waar we
allemaal graag zijn. Daar ben ik heel blij mee.’ H
2018 BELEEF VATHORST | 17

TEKST PAUL VOOGSGERD | FOTOGRAFIE ELLEN KOLFF
EWT heeft de wind
vol in de wieken
‘Onze windturbine
biedt ongeveer evenveel
energie als vier
voetbalvelden aan
zonnepanelen’
Onderzoek na onderzoek maakt duidelijk: we moeten af van fossiele
energie. Een enkele klimaatscepticus daargelaten, is iedereen daarvan
wel overtuigd. En terwijl technologische innovaties elkaar in rap
tempo opvolgen, blijven twee duurzame energiebronnen als marktleider
fier overeind: wind- en zonne-energie. Een unieke speler in
de windenergie heeft zijn thuisbasis in Vathorst: Emergya Wind
Technologies, kortweg EWT.
Uitgerekend op 10 oktober, de Dag van de
Duurzaamheid, spreken we met Michiel
Fornier, hoofd juridische zaken en directiesecretaris
van EWT. Michiel studeerde rechten en
werkte aansluitend negen jaar als advocaat maar
maakte in 2011 welbewust de overstap naar EWT.
‘Ik wilde graag het duurzame bedrijfsleven in. En dat
bevalt inderdaad goed. EWT is een mooi bedrijf.
We zijn wereldwijd actief met 180 mensen en maar
liefst 16 nationaliteiten. Engels is dan ook de voertaal
hier.’ EWT is de grootste windmolenfabrikant van
Nederland. ‘Als je kijkt naar productieaantallen dan
klopt dat’, zegt Michiel, ‘maar op wereldschaal zijn
we maar een kleintje. Bij windenergie denken mensen
vaak aan grote windparken, op zee en op land.
Die bouwen wij niet. Wij houden ons bezig met
decentrale opwekking. Dat is opwekking van energie
daar waar je het gebruikt. Dus bijvoorbeeld bij de
fabriek, bij de boer en bij afgelegen gemeenschappen.’
VIER VOETBALVELDEN
‘Nederland is echt een windland’, gaat Michiel verder.
In ons land is windenergie dan ook goedkoper
dan veel andere vormen van duurzame energie.
Bovendien is de ruimte in Nederland beperkt.
Onze windturbine biedt ongeveer evenveel energie
als vier voetbalvelden aan zonnepanelen. Een bedrijf
dat een behoorlijke hoeveelheid energie gebruikt,
kan dat dan ook niet opwekken met zonnepanelen.
Daarvoor ontbreekt gewoon de ruimte. Je kunt het
dak wel vol leggen met zonnecellen, maar dan wek
je nog maar een klein deel op van de energie die je
18 | BELEEF VATHORST 2018

ONDERNEMEND VATHORST
Michiel Fornier
INTERNATIONAAL
SUCCES
nodig hebt. Op die plekken kunnen onze windmolens
dus uitkomst bieden.’
MICROGRIDS
In Alaska is aan ruimte geen gebrek maar daar zijn
de windturbines van EWT om een andere reden van
waarde. ‘Afgelegen gemeenschappen in Alaska halen
hun energie uit grote dieselgeneratoren’, vertelt
Michiel. ‘Dat is niet alleen heel vies, het is ook
heel duur. Als je daar een windturbine tussen zet,
kun je dan ook flink besparen op energiekosten en
tegelijkertijd vergroenen. We noemen dat microgrids:
een windturbine die samenwerkt met een dieselgenerator
en eventueel ook met zonnepanelen.
Als de wind gaat liggen, schakelt de dieselgenerator
tijdig weer in zodat je nooit zonder stroom komt.’
Een ideale combinatie natuurlijk, zolang het opslaan
van windenergie nog niet binnen handbereik is.
‘Dat komt er wel aan’, zegt Michiel, ‘maar het is
relatief nieuw en die techniek is nog in ontwikkeling.
LOGISTIEKE UITDAGING
De projecten van EWT in Alaska zijn heel bijzonder,
vertelt Michiel. ‘Voor de winter worden de onderdelen
per schip geleverd. Vervolgens ligt het de
hele winter op de kant, want in die periode kan daar
niets getransporteerd, laat staan gebouwd worden.
En als het begint te dooien, is er een beperkte
periode waarin we kunnen bouwen. Qua timing en
vooral ook logistiek is dat echt een uitdaging. Het
is bijvoorbeeld al een hele toer om de grote kranen
die voor de bouw nodig zijn daarheen te krijgen.’
G
EWT is wereldwijd actief. Vanuit het
hoofdkantoor in Vathorst wordt alles
bestuurd, letterlijk en figuurlijk.
Het bestuurscentrum is in Vathorst
en vanuit de controlroom in het pand
aan de Lindeboomseweg worden ook
al die turbines, overal ter wereld,
gemonitord en aangestuurd. Op dit
moment heeft EWT windmolens draaien
in: Nederland, Duitsland, Engeland,
Wales, Schotland, Noord-Ierland,
Zweden, Denemarken, Italië, Turkije en
Noord-Amerika (waaronder Alaska).
2018 BELEEF VATHORST | 19

ONDERNEMEND VATHORST
In Griekenland staat EWT weer voor heel andere
opgaven. ‘Eind vorig jaar hebben we daar een tender
gewonnen. We gaan in totaal 22 turbines bouwen
op verschillende Griekse eilanden. Daar zullen we
beach landings moeten maken. Die eilanden hebben
niet allemaal een grote haven waar het materiaal kan
worden ontladen. Dat moet dus via het strand.’
BUURTMOLEN
Met een windmolen van EWT kunnen, afhankelijk
van de grootte, zo’n 500 tot 700 huishoudens van
stroom worden voorzien. Dat moet in Nederland
toch ook perspectief bieden. ‘Juist met een kleinere
windturbine zoals wij die maken, kun je in Nederland
heel nuttige dingen doen’, zegt Michiel. ‘Een
mooi voorbeeld is de buurtmolen die we onlangs in
het Friese Herbaijum hebben geplaatst. Vaak zie je
dat bewoners protesteren. Omdat ze een windmolen
niet mooi vinden, omdat het geluid maakt,
maar bovenal omdat het hen zelf niets oplevert.
Met die buurtmolen hebben we het omgedraaid.
De bewoners zijn mede-eigenaar en krijgen
daarom korting op hun energiebelasting.
Maar liefst 13 cent op iedere kWh, à circa 20 cent.
Daarnaast betalen bewoners 6 cent contributie
zodat ze van te voren niet hoeven te investeren.
Zo kun je, met een zorgvuldige inpassing, ook in de
bebouwde omgeving een windturbine neerzetten
die echt wat doet voor de lokale samenleving.’
Dat bewoners er zelf profijt van hebben is dus
belangrijk, want uit angst voor overlast hebben veel
mensen hun twijfels bij een windmolen in de buurt.
‘Natuurlijk, windturbines maken geluid’, zegt
Michiel. ‘Maar er zijn genoeg plekken waar veel
meer geluid is, bijvoorbeeld langs een snelweg.
En er zijn plekken waar geluid minder bezwaarlijk
is, bijvoorbeeld op een industrieterrein.
Ook kun je maatregelen nemen om geluidsoverlast
te voorkomen. Midden op de dag is het minder
een probleem dan ’s nachts. Je kunt dan ’s nachts
de turbine terugregelen. Hetzelfde geldt voor de
slagschaduw: je kunt de turbine zo inregelen dat het
zogenaamde stroboscoopeffect zich niet voordoet.’
En het gevaar voor vogels en vleermuizen is heel
FEITEN EN CIJFERS
DW61 (NIEUWSTE TURBINEMODEL EWT)
beperkt, weet Michiel. ‘Uit onderzoek blijkt dat
een gemiddelde huiskat gevaarlijker is voor vogels
dan een windmolen. Bovendien weten we dat
vleermuizen vooral in de schemering uitvliegen.
Als je de molen dan tijdelijk stil zet, is het gevaar
meteen geweken.’
In Vathorst heeft EWT nog geen windturbines staan.
‘We zijn wel in gesprek met de gemeente Amersfoort’,
zegt Michiel lachend. En een goede locatie heeft hij
al. ‘Naast ons kantoor, tussen de stort van Smink
en de A1, zou heel goed een molen kunnen staan.
Groene energie voor bewoners of bedrijven, zonder
dat iemand er last van heeft.’ H
Rotordiameter (doorsnede wieken)
61 meter
Naafhoogte (hoogte toren)
46 en 69 meter
Rotorsnelheid (normaal vermogen; 900 kW & 1 MW) 24 toeren per minuut
Inschakelwindsnelheid (begint te draaien bij)
11 km per uur (2 Bft, zwakke wind)
Uitschakelwindsnelheid (stopt met draaien bij) 90 km per uur (10 Bft, zware storm)
Overlevingswindsnelheid (bestendig tot) 189 km per uur (orkaanklasse 3)
20 | BELEEF VATHORST 2018

TEKST TEKST MARJOLEIN HOOGEVEEN | FOTOGRAFIE HENK GROENEWOUD
de dag van Daphne Bartels
DE DAG VAN
Bent u ook nieuwsgierig naar hoe de dagen van andere
mensen er uitzien? Wij wel! Daarom belichten we in
deze rubriek een dag uit het leven van iemand die woont
en/of werkt in Vathorst.
Deze keer liepen we een dagje mee met Daphne
Bartels (50). Zij runt sinds 2012 samen met haar
man Alex Manuputty (48) Bij Daphne in de Kas.
Zij werkt voornamelijk met streekproducten,
gaat voor echte smaak en voor duurzaam
ondernemen. In De Kas, fraai gelegen in het
BRONpark, komt dit allemaal samen.
7.15
De wekker gaat en Daphne,
zoon Reqlex (10) en Alex staan
op om te ontbijten. Alex gaat 3x per week
sporten en Daphne fietst met haar zoon mee
naar de obs Atlantis. De school ligt in het park,
dus dat is lekker praktisch. Daphne gaat door
naar De Kas, controleert het park, zet de mise
en place klaar en verzorgt de bloemen en
planten die binnen staan. Ze checkt wat er in
huis is, wat er besteld moet worden en wat er
binnen moet komen aan bestellingen.
8.00
De groenteboer is altijd de
eerste. Hij heeft de sleutel van
De Kas en zet zijn verse groenten van het seizoen
in de koeling. IJshoeve Ruitenbeek uit Leusden
brengt de biologische zuivelproducten. ‘We
gebruiken bijvoorbeeld de volle boerenmelk,
omdat die super veel smaakt geeft, ook aan onze
cappuccino’s. Zuster Evie uit Vathorst breng
de verse hangop op de fiets. Het vlees van
Dubbeldoel koeien wordt gebracht door Zagt uit
Amsterdam. Deze koeien geven eerst zo’n 7 jaar
melk en daarna wordt het vlees gebruikt. Dat
heerlijke, smaakvolle vlees gebruik ik voor onze
Phillyburger, een populair item op de kaart!’
10.00
Niekander, een Wajong-jongere,
komt als 1e binnen. Hij verzorgt
het onderhoud aan het park; bosmaaien, onkruid
schoffelen, troep opruimen, vegen, prullenbakken
legen. Hij komt vier dagen per week een halve dag
Daphne helpen bij de buitenklussen. Volgend jaar
gaat hij een opleiding volgen als horeca-assistent.
10.30
Kok Gino komt om 10.30 uur
binnen en hij start met het voorbereiden
van de lunch; sla wassen, paprika’s en
pompoenen uit de moestuin halen en schoonmaken,
koolsla maken met daarin geslingerde
honing uit Nijkerk wat de eigen smaak geeft. En
alles wat er verder alvast kan gebeuren om goed
voorbereid de lunchtijd in te gaan. De bediening
start de werkdag om 11:00 uur en om 11:30 gaat
De Kas open.
11:30 - 14:30
Lunchtijd; meestal lekker druk
met gerechten klaarmaken,
bediening en ervoor zorgen dat de gasten een
goede tijd hebben. ‘Rond 14.00 uur neemt de
drukte wat af en ga ik Reqlex uit school halen.
Dan overleg ik met de juf over de moestuin die
we samen met de kinderen uit groep 7 onderhouden.
Nu moet er een plantplan gemaakt
worden voor het komende seizoen.’
16.30
Met personeel eten, 17:00 uur
komen de gasten binnen, jonge
gezinnen in Vathorst eten vroeg. ‘Het diner loopt
door tot 19:00 uur en meestal zijn rond 20.00
uur de laatste gasten ook echt naar huis. Daarna
opruimen, drankje doen met elkaar en op de fiets
naar huis!’
22.30
‘Tussendoor doe ik de administratie,
werk ik facebook en
instagram bij. Bekijk ik de online reserveringen,
de facturatie, maken we huiswerk met Reqlex.
Gelukkig werken we als koppel goed samen en
kunnen we het werk verdelen. Als zoonlief in
bed ligt ga ik nog een beetje TV kijken, Netflixen,
mail checken en om 22:30 gaat het licht uit. De
volgende dag weer hard werken!’
2018 BELEEF VATHORST | 21

TEKST KARIN POLDERVAART |
FOTOGRAFIE RINY GIELTJES
In actie voor een schone wijk
Ontelbaar veel blikjes, plastic verpakkingen en zelfs een winkelwagentje.
Dat was de opbrengst van een ochtend afval verzamelen
op 15 september jl. Niet alleen bewoners uit Vathorst namen de
prikstok en vuilniszak ter hand: de opruimactie was onderdeel
van WorldCleanUpDay, een initiatief waarbij miljoenen mensen
in meer dan 160 landen tegelijkertijd aan de slag gingen om hun
eigen leefomgeving schoner te maken.
Centraal punt van de opruimactie in
Vathorst was het Kaipark. Adith van Vuuren,
intermediair bij Matchpoint en een van de
organisatoren: ‘In het park kon je spelenderwijs
leren over het afvalprobleem. Hoe lang duurt het
voordat een bananenschil of kauwgom vergaat?
Ook ontdekten bezoekers dat plastic nooit vergaat en
voor eeuwig in zee blijft drijven.’ Enthousiastelingen
die wilden helpen opruimen, konden er prikstokken
en vuilniszakken ophalen. Ook had de organisatie een
kunstenaar uitgenodigd die samen met de bezoekers
creaties maakte van afval. Er reed een bakfiets door
de wijk om buurtbewoners voor te lichten. En wie van
water houdt, kon met een bootje van Sloepverhuur
Vathorst of een sup van LakesideSUP het water op om
ook daar het zwerfaval te verzamelen. ‘In Vathorst
gebeurt veel op en rond het water van De Laak,
dus dat kon wel een schoonmaakbeurt gebruiken’,
aldus Adith.
SAMEN MET PARTNERS UIT DE WIJK
De actie werd in korte tijd op touw gezet. ‘Vlak voor
de zomer vroeg de gemeente Amersfoort of we de
opruimactie wilden organiseren met JCI Eemland en
22 | BELEEF VATHORST 2018

IN BEELD
Rotary Amersfoort Young Ambition,’ vertelt Adith.
‘We wilden zoveel mogelijk partijen bij de actie uit
de wijk betrekken. Via bewoners kwamen we in
contact met Bianca Varga van Wearenottrash (zie
kader). Zij heeft ook afval opgeruimd in een deel van
de wijk. SIGHT Landscaping heeft prikkers geleverd
en al het afval na afloop afgevoerd.
De opbrengst: een schonere wijk, schonere grachten
en enthousiaste buurtbewoners. ‘De sfeer was goed
en iedereen was positief over de actie. We startten
’s ochtend met een klein clubje, maar veel kinderen
en volwassenen die voorbij kwamen, werden nieuwsgierig
en wilden meehelpen. Zo liepen er uiteindelijk
flink wat mensen door de wijk om afval te verzamelen.
Bootjes en de sups voeren ook af en aan. Zo hebben
we heel veel zwerfafval opgehaald.’
Kinderen zagen het afval verzamelen als een spelletje
of maakten er een wedstrijdje van. ‘Ze konden het
afval in een speciale vuilnisbak gooien en daarmee
punten verdienen. Het mag best wat speels zijn en met
een beetje humor. Dat maakt opruimen nog leuker.’
BEWUST VAN AFVAL
Een schonere wijk in één dag is een mooi resultaat,
maar CleanUpDay is ook bedoeld om mensen
bewust te maken van wat afval met je omgeving
doet. En hoe eenvoudig je zelf een steentje bij kunt
dragen: ‘Je schrikt ervan als je ziet wat mensen
weggooien, vooral plastic. Met kleine acties kun je
zoveel doen. Door af en toe afval op te rapen, maar
ook door je bewust te zijn van het afval dat je zelf
produceert. Het plastic zakje voor groenten en fruit
dat in de supermarkt hangt, gebruik je een kwartier.
Daarna gooi je het weg. Maar plastic vergaat niet:
het komt terecht in het water, dieren eten het op
en worden er ziek van. Uiteindelijk komt het weer in
ons eten terecht.’
VOLGEND JAAR WEER
Als het aan de organisatoren ligt, doen Vathorst
en de rest van Amersfoort volgend jaar weer mee
met WorldCleanUpDay, op 21 september 2019.
‘Mensen vonden het een goed initiatief. Volgend
jaar willen we eerder beginnen en meer partijen
betrekken: ook bedrijven uit Vathorst, winkeliers
van het winkelcentrum en scholen. Zodat zoveel
mogelijk mensen zich bewust worden wat ze zelf
kunnen doen om de hoeveelheid afval te beperken.
Het was een uitdaging om alles in korte tijd te
organiseren, maar als je ziet wat we bereikt hebben,
geeft dat echt een kick.’ H
LILIAN
10 jaar | voer met drie vriendinnen en haar vader in
een bootje door de grachten in De Laak
‘Ik zwem in de zomer weleens in de Laak, dus ik
vind het belangrijk dat het water schoon is. Met een
schepnet hebben we veel troep uit het water gevist.
We vonden gekke dingen zoals een strandbal,
een babybordje en een winkelwagentje. Raar dat
mensen dat allemaal weggooien. Ik wil dat ze
daarmee stoppen. Anders hebben wij vieze sloten
als we groot zijn. Volgend jaar doe ik weer mee,
maar dan op een SUP. Dat lijkt me heel leuk.’
WEARENOTTRASH
Bianca Varga (34) is oprichtster van WeAreNot-
Trash, een laagdrempelige beweging die mensen
inspireert en beweegt naar een schonere
leefomgeving. Tijdens WorldCleanUpDay033
verzamelde ze afval tussen station Vathorst, via
het winkelcentrum en de Laakboulevard richting
het Kaipark. ‘Ongelooflijk hoeveel afval er is
gevonden. Ik begon bij het station. Bij de Jumbo
aangekomen had ik al een vuilniszak vol. Ik
moest afval laten liggen. Blikjes, plastic, ik vond
zelfs een weggegooide thermosfles. Het gaf me
een dubbel gevoel: ik was blij dat ik zoveel op
kon ruimen, maar het confronteerde me ook met
de harde werkelijkheid. Mensen gooien zoveel
weg, volgende week is het waarschijnlijk weer
vies. We hebben nog een lange weg te gaan.’
Met WeAreNotTrash brengt Bianca mensen
in beweging om beter voor hun leefomgeving
te zorgen. ‘Ik wil mensen inspireren om
gezamenlijk hun omgeving schoon te houden en
daar verantwoordelijkheid voor te nemen.
Daarnaast organiseer ik kleine educatieve
projecten waarbij ik iedereen wil motiveren
om afval niet op straat te gooien. Door
minder afval te produceren, meer te recyclen
en te hergebruiken en geen water en elektriciteit
te verspillen, belasten we het milieu minder.
Ik organiseer kleine gezamenlijke schoonmaakacties,
maak korte en grappige video’s met een
serieuze boodschap en ik interview inspirerende
mensen over hoe zij hun steentje bijdragen. Ook
deel ik tips en ervaringen uit mijn eigen leven
via Facebook en Instagram.’ In december, vlak
voor de kerstdagen, organiseert Bianca een
evenement waarmee ze gebruikt textiel inzamelt.
Samen met vrijwilligers maakt ze hier tasjes van
waar je groenten en fruit uit de supermarkt in
kunt bewaren, ter vervanging van de plastic
tasjes uit de winkel. De tasjes deelt ze gratis
uit aan het winkelend publiek.
Meer weten of meedoen aan een van haar
activiteiten? Kijk op wearenottrash.org en volg
Bianca via Facebook en Instagram.
2018 BELEEF VATHORST | 23

TEKST PAULA KLEISEN | FOTOGRAFIE ELLEN KOLFF | AI’S HEIJMANS
DUURZAAM EN INNOVATIEF:
XS wonen in Waterdorp
In Waterdorp vind je straks een aantal specials, zoals
de kerk, de school en de boerderij. Ook de fabriek
is zo’n special. Om deze special vorm te geven
ontwikkelde Heijmans de XS, kleine woningen met de
uitstraling van een ouderwetse fabriek. De woningen
krijgen een zaagtanddak (sheddak) en diepliggende
ramen, wat zorgt voor een industriële uitstraling. Het
plan bestaat uit een rijtje van zeven fabriekshuizen en
een blokje van drie huismeesterwoningen.
INNOVATIEF EN EFFICIËNT
‘Paal 17 is een innovatief nieuwbouwplan. Allereerst is
de plattegrond van de woning vernieuwend. Met een
breedte van 3,60 meter zijn de huizen letterlijk extra
smal. De diepte is wel vergelijkbaar met de maat van
gangbare woningen. De kleinste woning heeft een
oppervlakte van 85 m 2 verdeeld over drie woonlagen.
Groot genoeg voor de jonge doelgroep die we voor
ogen hebben.’
Op één van de mooiste plekken van deelplan Waterdorp verrijzen
straks de Heijmans XS-woningen. Klein, maar zeer efficiënt
ingedeeld. Innovatief, duurzaam en speciaal voor een jonge
doelgroep. Het zijn stoere huizen die samen een ‘oude fabriek’
vormen. Dat zie je terug in de architectuur en inrichting van het
plan. Ontwikkelaar Joost Ruiterkamp van Heijmans doet uit de
doeken wat er zo bijzonder is aan deze woningen, die samen de
fabrieksspecial Paal 17 vormen.
‘Het was echt een uitdaging om de XS klein maar
efficiënt in te delen en bovendien te voldoen aan de
eisen van het bouwbesluit. Er is bijvoorbeeld een regel
die bepaalt wat de maximale afstand mag zijn van
de voordeur tot de meterkast. Daarmee hebben we
rekening gehouden, toen we de hal met de meterkast
in het midden van de woning plaatsten. Bij het bepalen
van de grootte van de ramen voldoen we aan de daglichteis.
Zo komt er voldoende daglicht binnen, maar
warmt het huis niet teveel op. Door allerlei slimme
oplossingen is het gelukt een super efficiënte indeling
te maken. Alles is er en het past precies’, aldus Joost.
24 | BELEEF VATHORST 2018

IN ONTWIKKELING
JOOST RUITERKAMP
29 jaar | werkt sinds 2015 bij Heijmans. Eerst als
management trainee en sinds 2017 als ontwikkelaar |
Studeerde Bouwkunde in Delft | Woont in Utrecht.
ROCK ZERO®
De XS wordt gebouwd met een innovatief materiaal,
Rock Zero, geproduceerd door Rockwool. Het is
hoog isolerend en onbrandbaar constructiemateriaal
gemaakt van steenwol, een natuurlijk product. Een
groot voordeel is dat dit materiaal damp-open is. ‘Dat
betekent dat de gevel als het ware ademt en vocht
naar buiten kan. Daardoor blijft de warmte in de
woning, maar houd je toch een gezond binnenklimaat.
We zeggen wel eens voor de grap dat je deze
woningen kunt verwarmen met een paar gloeilampen.
De woningen worden verwarmd met luchtverwarming.
Dat is heel directe, prettige warmte, die
door een luchtverwarmingsinstallatie op elektriciteit
wordt opgewekt.’
DUURZAAM
Nieuwbouwhuizen zijn per definitie duurzaam, omdat
ze het milieu minder belasten en minder CO ²
uitstoten.
‘Op dit moment is nog niet precies berekend hoe
duurzaam de XS-woningen precies worden, maar er
is op allerlei manieren rekening gehouden met
duurzaamheid. De isolatiewaarde speelt daarbij een
grote rol. Hoe minder warmte verloren gaat, hoe
minder je hoeft toe te voegen. Door het gebruik van
Rock Zero® zal de XS op dit punt zeker hoog scoren.
Bovendien is het een gasloze woning en liggen er
DE HEIJMANS XS
• Fabrieksspecial met stoere uitstraling
• Een rijtje van 7 fabriekshuizen en
3 huismeesterwoningen
• Vormen samen deelplan Paal 17
in Waterdorp
• 4 woningtypen met eigen berging
en parkeerplaats
• Gezamenlijk buitenterrein
• Kleinste woning 85 m 2
• Breedte woning 3,60 meter
• Gebouwd met Rock Zero®
• Verkoop start waarschijnlijk begin 2019
zonnepanelen op het dak. Duurzaamheid is overigens
niet ons enige uitgangpunt. Bij Heijmans focussen we
altijd op een gezonde leefomgeving. Dit moet dan ook
vooral een woning worden waarin je lekker kunt leven.’
DELEN EN SAMEN DOEN
‘Eén van de wensen voor Waterdorp was een project
met een mandelig terrein, oftewel een gezamenlijk
buitenterrein, dat door de eigenaren als collectief
beheerd wordt. Jonge mensen staan hier vaak voor
open. Delen en samen dingen doen past bij hen.
Daarbij wordt in Vathorst weinig voor starters
gebouwd. Die doelgroep willen wij met dit plan
bedienen. De XS is het antwoord op de vraag naar
koopwoningen voor mensen met een beperkt
budget. Tegenwoordig is het voor starters op de
woningmarkt behoorlijk moeilijk om een betaalbare
woning te vinden.’
TOEKOMST
‘Op het moment van schrijven is nog niet precies
bekend wanneer de XS in verkoop gaat. Er is nog
veel werk te verzetten. We hopen dat we begin 2019
klaar zijn om dit plan in de markt te zetten. En als het
aanslaat, willen we in de toekomst graag ook grotere
woningen op deze manier gaan bouwen. Die uitdaging
zouden we bij Heijmans graag aangaan.’ H
2018 BELEEF VATHORST | 25

TEKST PAUL VOOGSGERD (PV) | FOTOGRAFIE PV EN HANNY VAN EERDEN
KLIMAATOPLOSSINGEN IN COMBINATIE MET RUIMTEGEBRUIK:
Weg weten met water
De zomer van 2018 was er opnieuw één van veel
weerrecords. De langdurige warmte en de daarmee
gepaard gaande grote droogte wekten alom verbazing,
maar ook zorgen bij iedereen die maar een beetje
afhankelijk is van een stabiel klimaat. Van gelijkmatigheid
is nauwelijks sprake meer. De extreme droogte in de
zomer kan zo maar worden afgewisseld met flinke
stortregens. Nieuwe omstandigheden waarop we ons
terdege moeten voorbereiden.
Weet u het nog? Half oktober haalden
we ook in Vathorst de 25 graden, omdat
uitlopers van orkanen in Portugal en
Spanje een hoge drukgebied voor ons aan de goede
kant hielden. ‘Gelukkig ontwikkelen we steeds
meer kennis over klimaatsverandering’, zegt Martijn
Steenstra, adviseur water en ruimtelijke ordening
bij ingenieursadviesbureau Sweco. ‘Zo zien we
welke veranderingen er op ons afkomen. Meestal
veranderingen die we niet meer kunnen afwenden.
We proberen de gevolgen ervan te verkleinen.
Dat bepaalt ons inzicht over welke maatregelen
nodig zijn en vooral ook de omvang daarvan.’
Jutterseiland in De Bron waar hemelwater wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater via de blauwe slinger.
26 | BELEEF VATHORST 2018

DOSSIER
Exact voorspelbaar zijn de veranderingen niet, maar
Martijn is wel duidelijk: ‘Een bui die in 2050 gaat
vallen, kan zo maar eens 25 procent zwaarder zijn
dan buien die nu vallen. Hoeveel het precies zal
zijn is altijd de vraag, maar hoe dan ook geven de
voorspellingen aan dat het heviger wordt en dat
er een aardige opgave op ons afkomt. Voor veel
gemeenten doe ik stresstesten om te kijken waar
ze op dit gebied tegen problemen kunnen aanlopen.
Tegelijkertijd zoeken we naar oplossingen om die
problemen het hoofd te bieden.’
‘Sweco signaleert dus niet alleen maar biedt ook
oplossingen’, zegt Robert van Eerden, senior projectmanager
civiele techniek. ‘Precies die combinatie
heb je nu aan tafel. Martijn onderzoekt wat er op
ons afkomt en werkt aan beleid. Op basis daarvan
proberen wij als civiele techneuten daar oplossingen
voor te vinden.’
WATER ABSORBEREN
Een goed voorbeeld is de P&R tussen turnhal
GymXL en Station Vathorst in Laak3 met 150
parkeerplaatsen. Robert legt uit: ‘We zien dat buien
heviger worden, dat er in korte tijd soms heel veel
water kan vallen. We moeten er dus voor zorgen dat
het water weg kan. Daarom hebben we daar een
klimaatbestendige parkeerplaats ontwikkeld, met
waterpasserende stenen. Een parkeerplaats die
water kan absorberen én bergen.’ En dat is gelukt
door er voor te zorgen dat het water snel langs de
stenen naar beneden kan. ‘Het lijkt eenvoudiger dan
het is’, zegt Robert. ‘Voegen hebben de neiging om
vuil op te vangen, waardoor ze verstopt raken en er
mos kan gaan groeien. Met een viltje, dat het water
verticaal doorlaat, voorkomen we dat. Natuurlijk
vraagt dat ook iets van het beheer. Een parkeerplaats
als deze moet vaker worden geveegd om te voorkomen
dat vuil zich ophoopt.’
PIEKBUIEN
Het lijkt kinderlijk simpel, maar dat rechthoekje
‘drainvoegnaaldvilt’ maakt dus een wereld van
verschil. De kunst is het op zijn plek te houden.
Gelukkig is ook daarvoor een oplossing gevonden,
in samenwerking met de leveranciers van vilt en
stenen. ‘Er is een inkeping in de steen gemaakt,
waardoor het viltje tussen de stenen op zijn plaats
blijft’, legt Robert uit. ‘Daarna wordt de voeg tussen
de stenen opgevuld met split, fijngemalen grind.
Het water kan daar heel makkelijk doorheen naar
de ondergrond.’ En dat is waar het om gaat, weet
Martijn. ‘Bij piekbuien valt er soms wel 50 tot 60
millimeter in een uur. Dit systeem kan dat aan.
We hebben het getest: met een gierwagen hebben
we in korte tijd heel veel water over het terrein
gesproeid en het was zo weg.’
HOLLE RUIMTE
Een mooi succes, maar de ingenieurs van Sweco
zoeken verder, of letterlijk: dieper. ‘Kan het water
onder de steen ook weg? Dat is natuurlijk de volgende
stap’, zegt Robert. ‘Als daar een dichte fundatielaag
ligt, dan lukt het nog niet. Er is dus een berging
G
Martijn Steenstra (l) en Robert van Eerden
‘We blijven
zoeken naar
klimaatoplossingen die
we goed kunnen
combineren met
ruimtegebruik’
2018 BELEEF VATHORST | 27

DOSSIER
SWECO NEDERLAND
Namens OBV verzorgt Sweco de engineering
bij het bouw-en woonrijp maken in Vathorst.
Het ingenieursbureau vervult daarbij ook
advieswerkzaamheden. Sweco ontwerpt en
ontwikkelt de samenlevingen en steden van
de toekomst: duurzame gebouwen, efficiënte
infrastructuur en toegang tot elektriciteit en
schoon water. Met 15.000 medewerkers is
Sweco Europa’s grootste ingenieursadvies- en
architectenbureau. Sweco Nederland B.V. is
sinds 2016 de voortzetting van het toen al
honderdjarige advies- en ingenieursbureau
Grontmij Nederland B.V., dat op 1 oktober
2015 werd overgenomen door Sweco.
Robert laat het viltje zien waar het om draait.
nodig en die hebben we gevonden in de fundatie.
In grof graniet, een harde fundatie met holle ruimte,
zo’n 30 tot 35 procent. Dat betekent dat 30 cm puin
goed is voor zeker 10 cm berging. Als het mogelijk is,
zakt het water daarna de grond in. En waar dat niet
kan –bijvoorbeeld in een kleigebied– plaatsen we
een drainagesysteem met een overstort op
open water.’
HEMELWATER OPVANGEN
Zo ontstaat dus een toekomstbestendig systeem.
Zolang het kan, wordt hemelwater in het gebied
opgevangen. Als het kan terugzakken naar het
grondwater, is dat beter en draagt het bij aan de
grondwaterspiegel. ‘Maar als de hoeveelheid water
te groot is, kan het zo nodig worden afgevoerd
naar open water. De investering in fundatiemateriaal
is serieus hoger’, weet Robert. ‘Maar aan de
andere kant heb je op deze plekken maar een
beperkt drainage-afvoerstelsel nodig, veel
beperkter dan een gangbaar rioolstelsel. Daar
bespaar je dus weer.’
TOEGEVOEGDE WAARDE
‘Het is steeds zoeken naar wat past op welke
plek’, zegt Martijn. ‘Oppervlaktewater of een wadi
kosten ruimte. En vierkante meters zijn meestal heel
duur. We blijven dus zoeken naar klimaatoplossingen
die we goed kunnen combineren met ruimtegebruik.
Een plek die tijdelijk water bergt bij extreme
neerslag kan bijvoorbeeld ook een speelplek zijn.
Natuurlijk mogen klimaatmaatregelen geld kosten,
maar nog mooier is het als ze ook toegevoegde
waarde hebben.’
Na afloop van het interview rijden we voor een foto
naar het Prespameer in De Bron. Naar een steiger,
waar hemelwater als vanzelf naar het oppervlaktewater
stroomt. Onderweg laten Robert en Martijn
even eenvoudige als slimme oplossingen zien die het
hemelwater snel de juiste weg doet vinden. Verlaagde
stoepranden, kleine inkepingen, goed gebruik van
hoog en laag. De natuur doet hier zijn werk en daar
maken we graag gebruik van! H
28 | BELEEF VATHORST 2018

TEKST PAULA KLEISEN | FOTOGRAFIE HENK GROENEWOUD
DE TUIN
Een hele zomer eten
uit je eigen moestuin
Om haar kinderen te laten zien dat bloemkolen niet in de supermarkt gemaakt
worden, begon Judith van Duivenboden jaren geleden met een kleine moestuin.
Aanvankelijk bewerkte ze een stukje grond bij Tuinpark Laakzijde. Sinds
anderhalf jaar woont zij met haar gezin in een huis met eigen moestuin van
een kleine 100 m² in Hooglanderveen. Het werken in de tuin brengt niet alleen
ontspanning, maar draagt ook bij aan Judiths wens om een zo klein mogelijke
ecologische voetafdruk achter te laten.
G
2018 BELEEF VATHORST | 29

Ik ‘ heb het moestuinieren niet van huis uit meegekregen,’
vertelt Judith. ‘Wij woonden vroeger op
een bovenwoning met alleen een balkon. Op een
gegeven moment leek het me leuk om mijn eigen
eten te verbouwen. En toen we kinderen kregen,
wilde ik ze meegeven dat bloemkool niet in de
supermarkt wordt gemaakt. Dat je een zaadje in de
grond stopt en dat daar een plantje uitgroeit. Zo is
het eigenlijk begonnen.’
NERGENS OVER NADENKEN
‘Mensen in mijn omgeving vroegen zich regelmatig
af of het onderhouden van een moestuin wel te
combineren was met mijn drukke agenda. Weet je
wel hoeveel werk dat is? kreeg ik dan te horen. Het
klopt wel, ik ben heel druk en vind veel dingen leuk.
Maar als ik na een dag werken thuis kom, vind ik
niks lekkerder dan ’s avonds nog even met mijn
handen in de aarde wroeten. Dan hoef ik even
nergens over na te denken. Het is voor mij echt
ontspanning,’ aldus Judith.
Natuurlijk is er met een moestuin altijd werk aan de
winkel, maar volgens Judith is het goed te behappen.
‘Gelukkig hadden de vorige bewoners ook een moestuin
op deze plek. Daarom is het goede grond met
relatief weinig onkruid. Het is belangrijk de grond
goed om te spitten, te bemesten en onkruid vrij te
houden. Veel meer dan zon en water heb je dan niet
nodig. Ik heb gemerkt dat je in weinig tijd veel voor
elkaar kunt krijgen.’
PAN BOVEN HET VUUR
‘De moestuin is echt mijn domein. Ik vind het heerlijk
dat er een hek omheen staat, zodat ik me er af
en toe terug kan trekken,’ bekent Judith. ‘Als de kinderen
me roepen en er komt geen reactie, dan kijken
ze als eerste in de moestuin. Maar ze mogen me wel
storen, hoor. De jongste helpt ook wel eens mee. Hij
vindt vooral de kippen en konijnen fantastisch. En
beide jongens zijn dol op vuurtje stoken. Dat doen
we op onze vuurplaats. Soms hangen we dan een
pan boven het vuur en koken we buiten’
KELDER VOL POTJES
Het werken in de moestuin werpt letterlijk zijn
vruchten af. ‘De hele zomer eten we niets anders
dan eigen groenten. Dit jaar hadden we sla, kool,
meiraap, rabarber, aardappels, snijbiet, palmkool,
prei, wortels, bieten en boontjes. Echt van alles.
De oogst uit de kas was ook enorm. Tomaten,
komkommers en pepertjes en we hebben natuurlijk
eigen eitjes. Door die lange zomer bleef de moestuin
lang productief. Gelukkig lusten de kinderen bijna
alles en ben ik zelf een echte groente-eter. En wat
over is maak ik zoveel mogelijk in, de kelder staat vol
met potjes momenteel.’
30 | BELEEF VATHORST 2018

DE TUIN
‘Wij weten waar ons eten
vandaan komt en onze eigen
groenten zijn biologisch’
DUURZAAMHEID
Duurzaamheid is een belangrijke drijfveer voor Judith.
‘Het is mooi als je je eigen eten kunt verbouwen.
Ik koop nooit fruit in de winkel dat uit een ver land
komt. Wij weten waar ons eten vandaan komt en
onze eigen groenten zijn biologisch. Ik gebruik geen
giftige middelen, maar pluk gewoon de rupsen uit
de kool. Luizen bestrijd ik met spiritus verdund met
water. Ook op andere gebieden proberen we zo
energiezuinig mogelijk te leven. Ons huis verwarmen
we zoveel mogelijk met de houtkachel, er liggen
zonnepanelen op het dak, we koken elektrisch en
rijden in een elektrische auto. De verwarming in de
slaapkamers boven staan nooit aan. Omdat dit geen
nieuwbouwwoning is, kan dat in de winter best koud
zijn. Maar met een paar ouderwetse wollen dekens
op de donzen dekbedden is het prima te doen. En
we kopen zelden nieuwe spullen. We zijn erg van het
hergebruiken. Het is hier lang leve Marktplaats!’
GOEDE EN SLECHTE BUREN
De kennis over het moestuinieren heeft Judith
gaandeweg opgedaan. ‘Ik lees graag in boeken en
op internet. Daarnaast krijg ik tips van onze voormalige
buurvrouw, die voor onze tuin zorgt als we op
vakantie zijn. Verder vind ik Landleven een leuk blad.
Daar staat precies in wat je iedere maand moet doen
in de moestuin. En door schade en schande word je
wijs. Zo heb ik bijvoorbeeld geleerd dat je de zonnebloemen
niet op het dak van het kippenhok moet
laten drogen. Die waren dus allemaal door de vogels
opgegeten. Ik let ook op de ‘goede buren en slechte
buren’. Oftewel wat kan naast elkaar staan en wat
niet. Tegenwoordig maak ik altijd een tuinplan van
tevoren. Dan zorg ik bijvoorbeeld dat de aardappels
niet twee jaar op dezelfde plek staan, welke bloemen
en kruiden ik waar neerzet en bij welk weer welke
groenten geplant of gezaaid moeten worden.’
TIPS
Desgevraagd geeft Judith graag nog enkele tips voor
mensen die overwegen een moestuin te nemen:
‘Gewoon beginnen. Dat kan heel klein zijn. Een bak
van een vierkante meter is al leuk. Zo ben ik ook
begonnen. Je kunt een hoekje van je tuin gebruiken
en beginnen met groenten die weinig zorg nodig
hebben, zoals sla en bietjes. Je kunt lekkere kruiden
in potten zetten. En aardappels raad ik zeker aan.
Daar hoef je bijna niet naar om te kijken. Echt, je
kunt met weinig middelen al heel veel bereiken.
Dat is zo bevredigend!’ H
JUDITH VAN DUIVENBODEN
37 jaar | is pedagoge/seksuologe. Ze woont met
haar man Patrick (41, teammanager servicecentre)
en hun zonen Jelte (11) en Tim (9) sinds anderhalf
jaar in Hooglanderveen.
2018 BELEEF VATHORST | 31

TEKST XX | FOTOGRAFIE XX
COLOFON
BELEEF VATHORST
December 2018
©Beleef Vathorst is een magazine
over wonen in Vathorst dat drie keer
per jaar verschijnt in de maanden april,
augustus en december.
Hoofdredactie
Marjolein Hoogeveen
Giel van der Vlies
Redactie
Paul Voogsgerd, Paula Kleisen, Leonie
Mulder en Karin Poldervaart.
Fotografie
Ellen Kolff, Henk Groenewoud
en Paul Voogsgerd.
Coverfoto
Coverfoto: De Laak | Arjen van
der Broek. Achterkant cover:
groenten uit de moestuin van
Judith | Henk Groenewoud.
Concept & Vormgeving
Trichis
Wilt u meewerken
aan ons magazine?
Heel graag!
Laat het dan weten aan
m.hoogeveen@vathorst.com
Aanmelden voor onze
nieuwsbrief kan via de website
www.vathorst.nl. U ontvangt dan
regelmatig informatie over het laatste
nieuws, evenementen en
verkoopbijeenkomsten in
Vathorst. Op deze website is ook het
woningaanbod te vinden. Informatie
over vrije kavellocaties:
www.vrijekavelsvathorst.nl.
i-Centrum Vathorst
Veenslagen 2
3825 RV Amersfoort
033-451 10 12
i-centrum@vathorst.com