CDJA Interruptie 2 2018

30 jaar Interruptie
Prachtig ‘88
Tekst Fedde van der Herberg & Abel van de Sluis
30 JAAR INTERRUPTIE
—
20
Voetbalfans denken aan het door Nederland
gewonnen EK voetbal. VVD’ers denken aan de
verhoging van de maximumsnelheid op autosnelwegen
van 100 km/u naar 120 km/u. En
CDJA’ers? Die denken aan de oprichting van
Interruptie. Maar wat gebeurde er in 1988
nog meer? We gaan terug in de tijd, naar
het politieke jaar 1988.
‘Lubberiaans is de politieke vorm van defensief
cricket spelen. In de politiek gaat het erom
dat je zo ouwehoert dat je geen kleur hoeft te
bekennen als dat niet het grotere belang dient.’
In 1988 was Ruud Lubbers minister-president.
Hij stond bekend om zijn ‘Lubberiaanse’ manier
van politiek bedrijven. Deze definitie gaf hij zelf
aan dit begrip in zijn boek “Persoonlijke herinneringen,”
uitgebracht na zijn dood. Het boek
werd door redacteur Hannah Aukes afgemaakt
en is een combinatie van wat Lubbers zelf opschreef
en wat hij aan haar vertelde. Lubbers’
zoon Bart bleef achter het boek – en de herinneringen
aan zijn vader – aangaan. Het boek
kwam er uiteindelijk. Het is een ‘must-read’
voor elke politieke junkie, en zeker voor alle
CDJA’ers. Houd in je achterhoofd dat het Lubbers’
eigen, subjectieve herinneringen zijn en
je leest het boek uit als een echte pageturner.
In maart 1988 werd het ‘Paaspakket’ van zo’n
7 miljard gulden aan bezuinigingen gepresenteerd.
De CDA-fractie verzette zich met succes
tegen verlaging van het minimumjeugdloon.
Toen CDA-minister Ruding later dat jaar de
begroting met extra bezuinigingen presenteerde
en daarbij meldde dat er voor de Kamer weinig
te veranderen viel, hield CDA-fractievoorzitter
Bert de Vries vast aan de wijzigingen die hij
wilde zien. Toen bleek dat De Vries niet alleen
stond, liep de situatie bijna uit de hand.
VVD- fractievoorzitter Voorhoeve wist de boel
uiteindelijk te sussen.
Elk politiek jaar kent schandalen. 1988 kende
de Paspoortaffaire. Het bedrijf wat een fraudebestendig
Europees paspoort moest maken,
KEP, bleek haar verplichtingen niet te kunnen
nakomen. Een parlementaire enquête volgde.
De conclusies waren niet mals. Te weinig sturing
en gebrekkige en chaotische beleidsvoering.
De verantwoordelijke minister en (CDA-)
staatssecretaris traden begin september af.
Het verhaal kreeg echter nog een staartje.
Op 21 en 22 september 1988 debatteerde de
Tweede Kamer wederom over de kwestie.
Premier Lubbers dreigde het vertrouwen in
de nieuwe VVD-minister op te zeggen. Hij deed
enkele harde conclusies uit het onderzoek
namelijk af als een misverstand. De minister
kon blijven, al werd het hem niet in dank
afgenomen. Hetzelfde gold overigens voor
de uitspraken van Lubbers. De relatie werd
er niet beter op.
“Elk politiek
jaar kent
schandalen.”
De WIR, een investeringspremie, werd in 1988
afgeschaft. Dit had als een verrassing moeten
komen, maar lekte voortijdig uit. Hierdoor konden
bedrijven nog snel investeringen vastleggen.
Voorhoeve beschuldigde Lubbers van lekken,
waarop Lubbers Voorhoeve betichtte van ‘politiek
vandalisme’. De premier dreigde met een
kabinetscrisis en liet weten weer beschikbaar
te zijn als CDA-lijsttrekker. Zo ver kwam het
niet, maar tussen Lubbers en Voorhoeve zou
het niet meer goed komen. Nog geen jaar
later viel het tweede kabinet-Lubbers over
het reiskostenforfait.
Als het gaat om justitiebeleid betekende 1988
een omslag. NRC berichtte in 1990 dat twee
jaar eerder voor het eerst met zoveel woorden
door justitie was vastgesteld dat het Nederlandse
strafklimaat achterhaald was. De Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid
(WRR) kwam in de zomer van 1988 al met het
advies dat de politiek niet langer blind op
de burger diende te vertrouwen. Door te veel
vertrouwen in de burger te stellen, lokte de
overheid berekenend gedrag uit. Hierbij zou de
burger een calculerende individualist worden,
die zich constant zou leiden door de afweging
tussen winst en risico. Daarom werden het aantal
cellen en de personeelssterkte in gevangeniswezen
en rechtspraak flink uitgebreid.