brochure RJAM 2018

Rita Reys
Rotterdam, 21 december 1924 - Breukelen 28 juli 2013
Hartstocht, trots, volharding en professionalisme
typeren de als Maria Everdina
Reijs geboren Rita Reys. Zij stamde uit
een zeer muzikaal en groot gezin dat tien
kinderen telde. In Crooswijk woonde de
familie Reijs in hetzelfde pand als de evenzo
muzikale familie Valkhoff. Nederlands
bekendste jazz-zangeres begon haar carrière
rond 1940 bij The Hawaïan Minstrels
van gitarist Frans van Lankeren en bij het
orkest van Klaas van Beeck, die haar een
grote carrière voorspelde. Na de bevrijding
trouwde Rita met slagwerker Wessel
Ilcken. Met hem werkte zij in de band
van Lex van Spall en het orkest van Ted
Powder, waarvan de stichting RJAM kortgeleden
een unieke opname heeft ontdekt.
Met het orkest Piet van Dijk toerde
zij maanden door Spanje en Noord-Afrika.
In 1950 startte zij haar eigen sextet waarmee
zij werkte in Duitsland, Engeland en
Zweden. In 1955 verscheen de driedelige
Nederlandse productie Jazz Behind the
Dikes met Rita’s indrukwekkende vertolking
van My Funny Valentine. De producer
van het Amerikaanse Columbia label,
George Avakian, hoorde Rita zingen in de
Amsterdamse jazzclub Sheherezade en
hij nodigde haar in 1956 uit voor een toer
door de Verenigde Staten. Met Art Blakey
& The Jazz Messengers nam zij de elpee
The Cool Voice of Rita Reys op. In New
York gaf zij optredens met onder anderen
Hank Mobley, Horace Silver, Lester Young
en Donald Byrd. Een jaar later toerde ze
opnieuw in de V.S. met Chico Hamilton,
Oscar Pettiford, Zoot Sims en Clark Terry.
Kort na haar terugkeer in Nederland overleed
Wessel Ilcken op 13 juli 1957 aan de
gevolgen van een hersenbloeding. Toch
trad Rita dezelfde avond op voor een
televisie-uitzending vanuit Loosdrecht.
Haar Rotterdamse doorzettingsvermogen
- als kind was zij medeverantwoordelijk
voor het huishouden - hielp haar door
deze moeilijke periode heen. In 1960
won zij het internationale jazzfestival van
Juan-les-Pins, begeleid door het trio van
pianist Pim Jacobs. Met hem trad zij in
datzelfde jaar in het huwelijk. Sinds het
festival droeg Rita Reys de titel Europe’s
First Lady of Jazz. In samenwerking met
orkestleider en arrangeur Rogier van
Otterloo nam zij vier elpees op: Rita Reys
Sings Burt Bacharach, Rita Reys Sings
Michel Legrand, Rita Reys Sings George
Gershwin en Rita Reys Sings Antonio
Carlos Jobim. Rita werd geprezen om haar
tekstbehandeling, haar trefzekere timing
en frasering. Ze was hard voor anderen,
maar ook voor zichzelf. Ondanks haar onverbloemde
en directe uitspraken dwong
ze door haar professionalisme en werklust
respect af bij het grote publiek. In 1981
werd bij haar borstkanker geconstateerd.
Strijdvaardig overwon zij deze ziekte. Ze
maakte kort daarna een nieuwe start met
een overweldigend optreden voor een
uitverkocht Concertgebouw tijdens een
Nederlands jazzgala. Zij liet ‘de rotzooi’,
zoals zij het zelf noemde, achter zich. Met
het trio van Pim Jacobs nam zij in 1992
twee nieuwe American Songbook-albums
op. Een geplande tournee ter gelegenheid
van haar zeventigste verjaardag werd uitgesteld
wegens ziekte van Pim. Hoewel
Rita er alle vertrouwen in had dat hij zou
genezen, overleed hij op 3 juli 1996. Rita
wilde zonder Pim niet meer optreden,
maar zij knokte zich terug en formeerde
eind 1996 een nieuw ensemble met pianist
Lex Jasper, drummer Peter Ypma en
bassist Ruud Jacobs. ‘Als ik zing vergeet
ik alles,’ zei ze. Zelfs op hoge leeftijd wist
Rita Reys iedereen telkens weer te verrassen
met haar soepele swing, vitaliteit en
stembeheersing. Haar stem werd donkerder
en rijper. Zij zong maar liefst op twintig
edities van het North Sea Jazz Festival.
Daarnaast coachte Rita jonge talenten,
zoals Fay Claassen, Izaline Calister en de
Rotterdamse zangeressen Kim Hoorweg
en Margriet Sjoerdsma. Op 6 juli 2013
trad Rita Reys op voor een uitverkochte
en uitzinnige North Sea Jazz Club in
Amsterdam. Zij was net hersteld van een
heupoperatie. Het zou haar laatste optreden
worden. 25 juli 2013 werd zij getroffen
door een hersenbloeding, waaraan zij in
de nacht van 27 op 28 juli 2013 overleed.
33