Bijenplanten_web

5
Voorwoord
Bloemen en bijen, bijen en bloemen. Het is een twee-eenheid,
dat weten we allemaal. Bloemen hebben bestuivers nodig, en
dat zijn vaak bijen. Bijen zijn volledig afhankelijk van door
bloemen geproduceerd voedsel, namelijk nectar en stuifmeel.
Toch weten we nog lang niet alles van de relatie tussen bijen
en bloemen. Vandaar dat dit prachtige boek van Arjen Neve
en Raymond van de Ham zeer welkom is. Het geeft niet
alleen een overzicht van belangrijke voedselplanten van bijen,
maar getuigt ook van een groot observatievermogen.
Duizenden uren heeft Arjen naar bijen gekeken die bloemen
bezoeken, waarna het nauwkeurig opgeschreven werd. Het is
een genot om te lezen en vanwege de mooie pentekeningen
ook om te bekijken.
Ondanks dat de auteurs oorspronkelijk vooral drachtplanten
van de honingbij op het oog hadden, is de selectie geportretteerde
planten zo groot dat er ook vele belangrijke voedselplanten
van wilde bijen in het boek staan. Ziet u een bij
op een bloem? Grote kans dat die plant in dit boek staat.
U kunt dan nalezen wat u net gezien hebt en het nog beter
begrijpen ook!
Er is de laatste jaren veel te doen over de achteruitgang van de
honingbij, de achteruitgang van wilde bijen, en de mogelijke
oorzaken ervan. Dat de bijen het moeilijk hebben in ons
dichtbevolkte en intensief gebruikte landje is wel zeker.
Maar het is net zo zeker dat er niet één enkele oorzaak hiervoor
is aan te wijzen; er zijn er meerdere. In een enkel geval
heeft de dood van een honingbijenvolk een duidelijke oorzaak,
bijvoorbeeld incorrect gebruik van pesticiden of gebrek aan
kennis van een onervaren imker. In de meeste gevallen zal
er sprake zijn van meerdere factoren die elkaar ook nog beïnvloeden.
Net als wij eerder een griepje oplopen als we onder
stress staan, niet goed eten of een beetje zwak zijn, zo zal een
zwak bijenvolk ook eerder te lijden hebben van een insecticidespuit,
een varroamijtinfectie of te eenzijdig voedsel.
Die laatste factor, het voedselaanbod, blijkt steeds vaker
van groot belang. Elke imker weet dit natuurlijk wel (zonder
dracht, geen honing), maar omdat de bijen in het landschap
hun voedsel halen is dit voor een imker niet zo eenvoudig op
te lossen. Het beheer van ons groen heeft de laatste jaren veelal
geleid tot saaie grassteppes in weides en parken, die te vaak
gemaaid worden; betegeling van onze tuinen; en het aanplanten
van bomen en struiken die handig zijn voor onderhoud, maar
weinig te bieden hebben aan bloembezoekers en andere dieren.
Daar kunnen we nu, met dit boek in de hand, ver andering in
brengen. De kennis uit het boek kan de keuze van balkon- en
tuinplanten richten op bijenplanten. Bloeiende randen in stad
en land kunnen een betere samenstelling van soorten krijgen,
en de groensector zou wat meer kunnen kijken naar de biodiversiteitswaarde
van bloeiende wilde planten en ‘onkruid’
in plaats van te streven naar saaie gras velden, perken en
plantsoenen.
Maar bovenal geeft dit boek allen die interesse hebben in
insecten en bloemen een leerzaam en mooi naslagwerk!
Koos Biesmeijer
Wetenschappelijk Directeur Naturalis Biodiversity Center