Bijenplanten_web

anonkelfamilie 59
Gewone dotterbloem (Caltha palustris)
De Gewone dotterbloem behoort tot de Ranonkelfamilie
(Ranunculaceae). De natuurlijke groeiplaatsen van deze
soort zijn vochtige oevers en ondiep water. Het water moet
zuurstofrijk zijn en we vinden daarom ook veel groeiplaatsen
in kleiachtige grond langs beken. Vroeger kwam de Gewone
dotterbloem plaatselijk massaal voor op vochtige hooilanden,
maar door het gebruik van kunstmest zijn ze daar helaas
verdwenen.
Het verspreidingsgebied omvat de gematigde en koude
gebieden van het noordelijk halfrond. Ook in bergachtig
gebieden is de Gewone dotterbloem te vinden. Op een bergwandeling
naar de top van de zo bloemrijke Honig bij het
dorpje Berwang in Oostenrijk trof ik op 1800 meter hoogte
een uitgestrekte groeiplaats van de Gewone dotterbloem aan,
die daar in juli nog volop in bloei stond. Een bijzondere
ervaring, want hier te lande valt de bloei in het voorjaar, in
april.
Bijenpurperen bloemen
De plant heeft in een rozet staande wortelbladeren en een
holle bloeistengel die zich enige keren vertakt. Bij de vertakkingen
zitten kort gesteelde stengelbaden. De niervormige
bladeren zijn aan de bovenzijde glanzend en hebben een netvormige
nerfstructuur. De tweeslachtige bloemen hebben
meestal vijf soms meer bloemdekbladen. Voor ons oog hebben
ze een intens gele kleur maar voor de Honingbij is de kleur
anders. Het midden van de bloem wordt voor de bij geaccentueerd
doordat de uiteinden van de bloemdekbladen behalve
geel ook het voor ons oog onzichtbare ultraviolet reflecteren.
Door vermenging van beide kleuren is de bloem voor de
Honingbij aan de rand bijenpurper. De bijen zien dus bijenpurperen
bloemen met een geel hart, waar stuifmeel en nectar
is te vinden.
Het stuifmeel is afkomstig van meer dan 100 meeldraden
die in een aantal kransen staan. De nectar komt vrij op de
zijkanten van de vruchtbeginsels. In een groef aan de basis
bevindt zich het nectarium. Druivensuiker en vruchtensuiker
zijn de voornaamste suikers in de nectar.
Drijvende zaden
Elk vruchtblad vormt bij de Gewone dotterbloem een éénhokkig
vruchtbeginsel waarop een korte stempel staat.
De vrucht is een kokervrucht. Langs een naad aan de binnenzijde
springt de vrucht open. De zaden liggen dan geheel vrij
en kunnen door regen of wind worden verspreid. De zaden
hebben een slijmachtig oppervlak en blijven op het water
drijven. Deze manier van verspreiding komt goed van pas in
vochtige gebieden.
plaat 17. Gewone dotterbloem
A bloeistengel met bladeren en bloeiwijze; B stampers; C stempels;
D doorsnede vruchtbeginsel; E en F meeldraden met respectievelijk
geopende en nog gesloten helmknop; G stuifmeelkorrel (tricolpaat),
polair aanzicht; H rijpende vruchten; I geopende vruchten; J zaden;
K wortelblad; L bijenpurperen deel van de bloem, gestippeld.