Bijenplanten_web

composietenfamilie 481
Zonnekruid (Helenium-hybriden)
Het geslacht Helenium behoort tot de Composietenfamilie
(Asteraceae). Het telt ongeveer 40 soorten, die alle inheems
zijn in Noord- en Centraal-Amerika. Het zijn stevige planten,
die afhankelijk van de soort eenjarig of overblijvend zijn.
De kruisingen tussen een aantal soorten, vermoedelijk onder
meer Helenium autumnale en Helenium nudiflorum, hebben
de verzamelnaam Helenium-hybriden gekregen.
Vaste planten
Helenium-hybriden zijn overblijvend en meer dan één meter
hoog. Net de oorspronkelijke soorten hebben de hybriden
stevige vertakte stengels. De verspreid staande bladeren hebben
een iets getande rand. Ze zijn ongesteeld en de bladvoet loopt
gevleugeld langs de stengel af.
Bloeit in de nazomer
Helenium-hybriden bloeien in augustus en september.
Sommige beginnen iets eerder. De bloemen staan in hoofdjes,
met lintbloemen langs de rand en een groot aantal buisbloemen
in het midden. De omwindselbladen onderaan het
hoofdje zijn klein. De hoofdjesbodem is bolrond, waardoor
de buisbloemen boven de randbloemen uitsteken. De lintbloemen
hebben duidelijk een lokfunctie en hebben geen
meeldraden. Ze zijn rood, roodbruin, geel of bruingeel
gevlamd. De buisbloemen zijn tweeslachtig: zowel meeldraden
als stamper zijn aanwezig. Bij het begin van de bloei
wordt het stuifmeel door de verdikte uiteinden van de dan
nog tegen elkaar liggende stempellobben uit het kokertje van
verbonden meeldraden geduwd. De helmdraden helpen
daarbij een handje, want als de bloem iets heen en weer
wordt bewogen, krommen ze zich. Daardoor wordt het
kokertje een stukje naar beneden getrokken en wordt het
stuifmeel naar buiten geduwd. Dit gebeurt als er insecten
over de bloemen lopen. Na de afgifte van het stuifmeel gaan
de buisbloemen over in het vrouwelijk stadium en buigen de
stempels naar buiten.
Goede stuifmeelleverancier
Honingbijen verzamelen vooral stuifmeel op de bloemen.
Zo leveren Helenium-hybriden in het najaar een welkome
bijdrage aan de bijenweide. Ze zouden eigenlijk in geen tuin
mogen ontbreken. Dat de bloemen druk bevlogen kunnen
worden, kon ik eens aflezen aan de stuifmeelklompjes van een
Helenium-hybride die op de bodemlade van een volk waren
gevallen.
De planten groeien het beste op een niet te snel drogende
grond. Een zonnige standplaats is aan te bevelen. De planten
stoelen behoorlijk uit en vragen veel voeding. Daarom is het
beslist nodig ze eens in de drie of vier jaar te delen.
plaat 228. Zonnekruid (‘Kupferzwerg’)
A bloeiwijze; B stengelblad; C randbloem; D buisbloem in mannelijk
(1) en vrouwelijk (2) stadium; E opengeslagen meeldradenkokertje;
F stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal
aanzicht; G stempels.