Bijenplanten_web

narcisfamilie 45
Gewoon sneeuwklokje (Galanthus nivalis)
De bloei van het Gewoon sneeuwklokje is een teken dat het
voorjaar in aantocht is. Een vroege bloeier, die veelvuldig
door honingbijen wordt bezocht wanneer de reinigingsvlucht
achter de rug is. Het is een bolgewas en lid van de Narcisfamilie
(Amaryllidaceae). Van het geslacht Sneeuwklokje
(Galanthus) zijn 15 soorten bekend, onderverdeeld in drie
groepen. Ook zijn er vele cultivars, waarvan sommige met
dubbele bloemen (Stern, 1956). Galanthus is afgeleid van het
Griekse gala (melk) en anthos (bloem). De bloemen hebben
een melkwitte kleur. De afgebeelde soort Galanthus nivalis
komt in ons land vrijwel overal in verwilderde staat voor.
De plant is ook een geliefde tuinplant. De wortelstandige
bladeren zijn lijnvormig en hebben een glanzend groene
kleur. Als de bloem nog in knop is wordt hij omsloten door
twee smalle schutbladen, die door twee dunne vliesjes met
elkaar zijn verbonden. Bij het openen van de bloem splijt
een van de vliesjes open.
Strooibusje van meeldraden
De bloemkroon wordt gevormd door twee kransen van drie
bloemdekbladen. Daarvan vallen die van de buitenste krans het
meest in het oog. Ze zijn groter en bij zonnig weer gaan ze
wijd uiteen staan.
De bloemdekbladen van de binnenste krans staan zo gegroepeerd
dat ze samen een klokje vormen. Aan de buitenzijde
hebben ze aan het einde een groene hartvormige vlek en aan
de binnenkant zijn ze in lengterichting van groene strepen
voorzien.
De zes meeldraden staan dicht tegen elkaar rond de stijl, die
iets langer is. Een meeldraad heeft een korte stevige helmdraad
en een lange helmknop. De buisvormige helmknoppen
eindigen aan de top met een naar buiten gebogen punt, het
verlengde van het helmbindsel. Bij het openen van een helmknopje
ontstaat een kleine opening aan het uiteinde. In het
hangende klokje vormen de helmknoppen op die manier
samen een ‘strooibusje’.
De stuifmeelkorrels zijn weinig samenhangend en zijn wat dat
betreft een tussenvorm van korrels van insectenbloeiers en die
van windbloeiers.
Op twee plaatsen nectar
In de bloem wordt op twee plaatsen nectar afgescheiden.
De nectariën liggen in groeven tussen de groene strepen aan
de binnenzijde van binnenste bloemdekbladen en op een
discus, die op het vruchtbeginsel is gelegen.
De binnenzijde van de binnenste bloemdekbladen geurt
intensiever dan de rest van de bloemkroon. De geur is hier dus
het nectarmerk van de bloem.
Bij het puren van de nectar komt de bij al gauw in aanraking
met de omgebogen aanhangsels van de helmknoppen en
brengt daardoor het ‘strooibusje’ in beweging. De kop en de
onderzijde van de bij worden dan gemakkelijk door het losse
stuifmeel bepoederd. Bij bezoek aan een volgende bloem zal
het stuifmeel op de stempel daarvan worden overgebracht.
Vermeerdering
Het Gewoon sneeuwklokje vermeerdert zich door de vorming
van broedbolletjes en door zaad, dat wordt gevormd in een
groene doosvrucht. Na de bloei wordt de bloeistengel slap en
komt de rijpende vrucht op de grond te liggen. De zadenverspreiding
geschiedt vaak door mieren. Die komen af op het
aanhangsel dat zich aan de zaden bevindt, het mierenbroodje
(elaiosoom), dat bij Sneeuwklokjes een beetje olie bevat.
Sneeuwklokjes laten zich gemakkelijk verplanten. Daarbij is het
wel belangrijk dat de bolletjes meteen weer worden geplant,
anders drogen ze uit en zijn niet meer levensvatbaar. Direct na
de bloei is een geschikte tijd om te delen en te verplanten.
plaat 10. Gewoon sneeuwklokje
A bol; B bloeiwijze; C bloem waarvan enkele bloemdekbladen zijn
weggenomen; D meeldraad; E stuifmeelkorrel (monocolpaat):
1 polair (distaal) aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; F vrucht; G zaad.