Bijenplanten_web

composietenfamilie 457
Korenbloem (Centaurea cyanus)
Het geslacht Centaurie (Centaurea) is een van de meest
omvangrijke geslachten binnen de Composietenfamilie
(Asteraceae). De soorten zijn vaak zeer vormenrijk.
De Korenbloem is afkomstig uit het oostelijke deel van het
Middellandse-Zeegebied. Met de landbouw heeft de soort
zich over de hele wereld verspreid, maar door de moderne
landbouwtechnieken en reiniging van het zaaigraan is de
Korenbloem met vele andere akkeronkruiden geheel uit de
akkers verdwenen. Vroeger kon de plant een belangrijke
bijdrage leveren aan de dracht van de Honingbij, plaatselijk
zo belangrijk dat korenbloemhoning gewonnen kon worden.
Nu moeten de bijen het doen met de tuinplanten, want de
Korenbloem leent zich uitstekend voor de siertuin. Behalve
korenbloemblauwe variëteiten zijn er ook cultivars met rode,
purperviolette, lichtroze of witte bloemen.
Eenjarig
De Korenbloem is een eenjarige of eenjarig overwinterende
plant, die niet veel last van de vorst heeft. Het zaad kan zowel
in de herfst als in het voorjaar tot ontkieming komen. Dat is
afhankelijk van de weersgesteldheid tijdens het rijpen van het
zaad. In het warme zuiden van Europa overheerst de herfstkieming
omdat daar de kans groter is dat het zaad bij droog
weer tot rijping komt. Dat is namelijk een voorwaarde voor de
herfstkieming. Herfstplanten ontwikkelen zich krachtiger en
leveren ook meer zaden.
Twee soorten bloemen
De bloei begint bovenaan bloeistengels en zet zich voort in de
zijtakken. Ieder bloemhoofdje bloeit ongeveer vier dagen. De
bloei duurt van juni tot september. In een bloemhoofdje vinden
we twee soorten bloemen: steriele en tweeslachtige. Langs de
rand staan meestal zo’n acht steriele bloemen, welke de functie
hebben om het hoofdje beter zichtbaar te maken voor insecten.
Ze zijn groter dan de tweeslachtige bloemen en hebben een
andere kleur voor honingbijen. In tegenstelling tot de tweeslachtige
bloemen reflecteren ze ultraviolet, hetgeen de bijen kunnen
waarnemen. De helmknoppen van de tweeslachtige bloemen in
het midden van het hoofdje zijn met elkaar vergroeid. Ze vormen
een kokertje rond de stijl. De helmdraden staan los van elkaar
en hebben een speciale functie. Als een insect bij het nectarpuren
met zijn tong de helmdraden aanraakt, krommen ze zich
en trekken het kokertje omlaag. Bij die beweging komt het stuifmeel,
dat aan de binnenzijde van het kokertje vrijkomt, naar
buiten. Het wordt door een harenkrans rond de stijl naar buiten
geveegd. Soms scheiden de omwindselbladen ook nectar af.
De omwindselbladen zijn hygroscopisch. Ze buigen naar binnen
als ze vochtig worden en omsluiten dan het zaad.
Vermeerdering
Het zaad blijft lange tijd kiemkrachtig. Het wordt door de
wind (over korte afstand) en door mieren verspreid.
plaat 216. Korenbloem
A bloeiwijze; B tweeslachtige bloem; C meeldraden; D stempels;
E steriele randbloem; F stuifmeelkorrel (tricolporaat), equatoriaal
aanzicht; G nootjes.