Bijenplanten_web

klokjesfamilie 437
Kruipklokje (Campanula poscharskyana)
Het geslacht Klokje (Campanula) van de Klokjesfamilie
(Campanulaceae) telt ongeveer 300 soorten, die inheems zijn
in de gematigde streken van het noordelijk halfrond.
De meeste soorten komen voor in het Middellandse-Zeegebied
en in tropische bergstreken. Het Kruipklokje is
inheems in Dalmatië, maar is in ons land goed winterhard.
Het werd pas beschreven in 1908, op basis van een plant die
in 1895 werd verzameld door G.A. Poscharsky.
Violetblauwe klokjes
Het Kruipklokje is overblijvend. De plant vormt een dichte
zode van stengels met wortelstandige bladeren. Hieruit komen
liggende bloeistengels, die tot een halve meter omhoog kunnen
groeien tegen naburige planten en struikjes.
Het Kruipklokje bloeit in juni en juli. Aan de bloeistengels
vormt zich een groot aantal klokvormige bloemen. De kroon
bestaat uit vijf violetblauwe lobben die aan de basis vergroeid
zijn tot een witte buis. De meeldraden staan afwisselend met
de lobben. De helmdraden zijn aan de basis sterk verbreed.
Samen vormen die verbredingen een koepel boven het
nectarium, dat als een discus op het vruchtbeginsel rond de
stijl ligt. De kelk is grotendeels vergroeid met het onderstandige
vruchtbeginsel en heeft vijf afstaande slippen.
Stuifmeeloverdracht
Het vrijkomen van stuifmeel is karakteristiek voor de familie.
In het knopstadium van de bloem staan de helmknoppen
tegen de stijl, die aan het boveneinde dicht behaard is.
Even voor het opengaan van de bloem gaan de helmhokken
open en komt het stuifmeel in de beharing van de stijl terecht.
Als de bloem opengaat is er van de meeldraden niet veel meer
te zien; ze zijn verdord en alleen de verbredingen boven het
nectarium zijn nog in tact. Bijen moeten dan ook moeite doen
om bij de nectar te komen, want ze moeten met hun tong
tussen de verbredingen door, die bovendien nog langs de rand
behaard zijn. Tegelijk met het nectar puren komt de bij in
aanraking met het stuifmeel op de stijl. Een paar dagen na het
opengaan van de bloem wijken de drie stempellobben uiteen
en zijn ze gereed voor het ontvangen van stuifmeel.
Als bestuiving door insecten achterwege blijft, krommen de
stempellobben zich en komen zo in aanraking met op de stijl
achtergebleven stuifmeel, met zelfbestuiving als resultaat.
Altijd bijenbezoek
Wie in zijn tuin wil genieten van druk bijenbezoek moet
beslist het Kruipklokje op zijn verlanglijstje zetten. Van vroeg
in de morgen tot laat in de avond zijn er steeds nectar purende
honingbijen aanwezig.
Voor de tuin
Het Kruipklokje leent zich heel goed voor de tuin. Het is niet
veeleisend en gedijt zowel in de volle zon als in de halfschaduw.
Wanneer direct na de bloei de bloeistengels worden verwijderd,
dient zich nog wel eens een tweede bloei aan, maar die is lang
niet zo uitbundig als de eerste.
Vermeerdering
Normaal vermeerdert de plant zich door de vorming van zaad.
Als het zaad rijp is en de doosvrucht verdroogt, ontstaat in de
vruchtwand op drie plaatsen een gaatje. Bij beweging van de
vruchten door bijvoorbeeld de wind, worden de zaden via de
gaatjes uitgestrooid. De plant kan ook worden vermeerderd
door scheuren in het najaar of het voorjaar.
plaat 206. Kruipklokje
A bloeistengel; B wortelblad; C opengemaakte bloemknop met
stamper en deel van de meeldraden; D meeldraad; E stuifmeelkorrel
(tetraporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; F stamper;
G doosvrucht met strooigaatjes; H zaad.