Bijenplanten_web

kamperfoeliefamilie 423
Beemdkroon (Knautia arvensis)
De Beemdkroon behoort tot het geslacht Knautia (Knautia)
van de Kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae). Dit telt
ongeveer 50 soorten, die inheems zijn in Europa en in het
Middellandse-Zeegebied. In ons land komt de soort algemeen
voor in graslanden in het zuiden van Zuid-Limburg. Elders
is zij een (vrij) zeldzame verschijning.
knoppen ver buiten de bloemkroon. Nadat het stuifmeel is
vrijgekomen vallen de helmknoppen af en verwelken de helmdraden.
De stamper is intussen langer geworden en steekt de
stempels ook ver buiten de kroon.
Insectenbezoek
De bloemen worden door diverse insecten bezocht, want de
nectar die onder in de bloem wordt afgescheiden is ook
toegankelijk voor insecten met een korte tong. Honingbijen
verzamelen zowel nectar als stuifmeel. De stuifmeelklompjes
hebben een prachtige oranjerode kleur. De nectar heeft een
gemiddeld suikergehalte van 19,5%. De drie hoofdsuikers
fructose, glucose en saccharose komen in gelijke hoeveelheden
voor. Bij experimenten prefereren honingbijen die samenstelling,
maar in de natuur is die voorkeur niet aan het bijenbezoek
af te lezen.
Vermeerdering
Beemdkroon vermeerdert zich door zaad. In een vruchtbeginsel
komt één zaad tot ontwikkeling. De vrucht is een schijnvrucht.
Het nootje in de schijnvrucht wordt omsloten door
het verdroogde en hard geworden bijzonder omwindsel.
Aan de voet daarvan heeft zich een oliehoudend aanhangsel
gevormd. Dat is gewild bij mieren, die de vrucht verslepen
en zodoende voor de verspreiding zorgen. Dankzij het ruwe
oppervlak hechten de schijnvruchten zich ook gemakkelijk
aan langslopende dieren. De op de vrucht staande verdroogde
bloemkelk laat gemakkelijk los.
Bloemen met twee kelken
Onderaan de plant zijn de bladeren veerdelig tot veerlobbig.
Langs de bloeistengels zijn ze smal met een lange eindlob.
De Beemdkroon bloeit van juni tot in de herfst. De bloemen
staan in platte hoofdjes op stevige, dicht behaarde stengels.
Ze worden omgeven door twee kransen van schutbladen.
De bladen van de onderste krans zijn driehoekig en hebben een
dichtbehaarde rand. De bloemen hebben een onderstandig
vruchtbeginsel. Onderaan het vruchtbeginsel bevindt zich het
bijzondere omwindsel: een ‘buitenkelk’ die het vruchtbeginsel
omsluit. Het is ruw behaard en kort getand. Bovenaan het
vruchtbeginsel staan acht lange smalle tanden, die de eigenlijke
bloemkelk vormen. De buisvormige bloemkroon is
vierlobbig.
De bloemen langs de rand van een hoofdje hebben langere naar
buiten gerichte lobben, waardoor het hoofdje meer opvalt voor
bezoekende insecten. De kleur van de bloemkroon varieert
van roze tot licht lila. Lila hoofdjes hebben een zwakke maar
heerlijke geur; de roze hoofdjes geuren weinig. De bloemen
zijn proterandrisch. De vier meeldraden, die aanvankelijk
opgerold in de pas geopende bloem liggen, komen achtereenvolgens
tot ontwikkeling en steken na strekking de helmplaat
199. Beemdkroon
A bloeiwijze; B blad; C onderzijde bloemhoofdje; D randbloem;
E bloem uit centrum van een hoofdje; F meeldraden; G stuifmeelkorrel
(tricolpaat/triporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht;
H stempels; I vrucht; J zaad.