Bijenplanten_web

lipbloemenfamilie 379
Kleine tijm (Thymus serpyllum)
Het geslacht Tijm (Thymus) behoort tot de Lipbloemenfamilie
(Lamiaceae) en telt ongeveer 50 soorten, waarvan er
drie in ons land voorkomen: Grote tijm (Thymus puleguloides),
de sterk gelijkende Kleine tijm (vroeger Wilde tijm genoemd)
en de uiterst zeldzame Kruiptijm (Thymus praecox).
Halfstruik
Kleine tijm is een halfstruikje van voedselarme zonnige standplaatsen.
De tot 50 centimeter lange takjes liggen op de grond
en vormen een dichte zode. Uit de takjes ontwikkelen zich
korte, rechtopstaande bloeistengels. Na de bloei verhout een
deel van deze stengels. De tegenover elkaar staande bladeren
zijn langs de rand veelal met lange haren bezet. Aan de onderzijde
springen de nerven iets uit.
slippen en twee langere onderslippen, welke langs de rand
bezet zijn met lange haren. De roodpaarse kroon is buisvormig
met langs de rand een vlakke bovenlip en een naar beneden
omgebogen drielobbige onderlip. Op de onderlip liggen witte
en rode vlekjes, die samen het nectarmerk vormen. De onderlip
is meestal ook de landingsplaats voor de vele bezoekende
insecten.
Nectar en stuifmeel
Het kussenvormige nectarium ligt aan de basis van het vruchtbeginsel
en wordt beschermd door een haarkrans onder in de
bloembuis. De bloemen zijn proterandrisch, dat wil zeggen:
ze doorlopen eerst een mannelijk en daarna een vrouwelijk
stadium. In het eerste stadium steken de vier op de kroon
staande meeldraden buiten de bloem. De stamper, die bij het
begin van de bloei alleen het roodpaarse uiteinde laat zien,
groeit daarna verder uit en steekt de stempels ver buiten de
bloem. Honingbijen bezoeken de bloemen zowel voor de
nectar als het stuifmeel. Volgens mijn waarnemingen zijn de
lichtbruine stuifmeelklompjes over het algemeen niet groot.
Na de bloei valt de bloemkroon af. De haarkrans aan de
binnenzijde van de vruchtkelk buigt naar binnen en sluit de
rijpende vrucht in. Als de vrucht rijp is dient de kelk als
klitorgaan voor de verspreiding van de zaden.
Schijnkransen
De bloemen verschijnen van mei tot in oktober. Ze staan in
bijschermen in de bladoksels. De bijschermen van twee tegenoverstaande
bladeren vormen een schijnkrans. De kransen van
de bovenste bladparen staan dicht op elkaar en geven de
eindelingse bloeiwijze een bolvormig aanzien. Zowel de kelkals
de kroonbladen zijn met elkaar vergroeid. De kelk is
duidelijk tweelippig en heeft drie korte driehoekige bovenplaat
177. Kleine tijm
A deel van bloeiende plant; B blad: 1 onderzijde, 2 bovenzijde;
C bloemknop en bloem in mannelijk stadium; D bloem in vrouwelijk
stadium; E stamper; F geopende kelk met haarkrans; G stuifmeelkorrel
(stephanocolpaat): 1 polair aanzicht, 2 korreloppervlak
(focus boven en in tectum); H vruchtkelk: 1 van boven, 2 van opzij.