Bijenplanten_web

lipbloemenfamilie 357
Wolfspoot (Lycopus europaeus)
Wolfspoot is een van de vier soorten van het geslacht
Lycopus, dat behoort tot de Lipbloemenfamilie (Lamiaceae).
De soort groeit meestal op vochtige plaatsen en stelt weinig
eisen aan de bodem. Ook groeit zij in ondiep water, maar
heeft dan een andere bladvorm en komt niet in bloei. Als het
water zakt krijgt de plant de gewone landvorm. De bladeren
staan kruisgewijs tegenover elkaar aan rechtopstaande
stengels en hebben een grofgezaagde rand en een spitse top.
Bloemen in schijnkransen
De bloemen staan in okselstandige bijschermen, die per knoop
samen een schijnkrans vormen. Een bijscherm is een bloeiwijze
waarin steeds twee nieuwe bloemen op de bloemsteel
van een voorgaande bloem in bloei komen.
Nectarmerk
De bloemen van deze familie zijn tweezijdig symmetrisch.
Ze hebben een bovenlip en een onderlip met drie slippen.
Bij de Wolfspoot zijn de slippen van de onderslip bijna net zo
groot als de bovenlip. Daardoor lijkt het of we met een regelmatige
viertallige bloem te maken hebben. De bloemen zijn
klein, maar toch hebben ze een nectarmerk: purperkleurige
vlekjes op de onderlip.
Twee typen bloemen
Behalve tweeslachtige bloemen treffen we bij de Wolfspoot
ook bloemen aan waarin de meeldraden niet tot ontwikkeling
zijn gekomen. Dergelijke (kleinere) vrouwelijke bloemen
komen voor op planten met tweeslachtige bloemen, maar
er zijn ook planten met uitsluitend vrouwelijke bloemen.
Bij tweeslachtige bloemen staan de vier meeldraden in het
onderste deel van de bloemkroon ingeplant. Alleen de onderste
twee meeldraden produceren stuifmeel. De andere twee komen
niet tot ontwikkeling en worden staminodia genoemd. Tijdens
de bloei is een duidelijke mannelijk en vrouwelijk stadium in
de bloem te onderscheiden. Eerst steken de beide meeldraden
ver buiten de kroon. Als de stamper verder uitgroeit verwelken
ze. Ook doordat ze naar beneden buigen wordt zelfbestuiving
tegengegaan.
Vliegenbloemen
Het nectarium ligt op een discus aan de basis van het vruchtbeginsel.
Haren onder in de bloembuis beschermen de vrijgekomen
nectar. De bloemen worden veelvuldig door bijen
bezocht, voornamelijk voor de nectar. De geringe lengte
(3-4 millimeter) van de bloemen, stelt ook insecten met een
korte tong in de gelegenheid nectar te puren. Wolfspoot wordt
daarom ook wel tot de vliegenbloemen gerekend.
Winterstaander
De Wolfspoot is een winterstaander. Nadat de bovengrondse
delen van de plant zijn verdord blijven de inmiddels hol
geworden stengels nog geruime tijd staan. In elke kelk
bevinden zich vier deelvruchten (nootjes), die worden weggeslingerd
als de stengels door de wind bewogen worden.
Behalve door zaad vermeerdert de plant zich ook vegetatief
door de vorming van uitlopers.
plaat 166. Wolfspoot
A deel van plant met bladeren en bloeiwijzen; B en C bloem, respectievelijk
in mannelijk en vrouwelijk stadium; D opengeslagen bloemkroon
met meeldraden en staminodia; E stuifmeelkorrel (stephanocolpaat):
1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak
(focus boven en in tectum); F stamper; G deelvrucht (nootje).