Bijenplanten_web

uwbladigenfamilie 319
Phacelia (Phacelia tanacetifolia)
Phacelia behoort tot de Ruwbladigenfamilie (Boraginaceae).
Het geslacht Phacelia is nauw verwant aan Nemophila.
De soort (Phacelia tanacetifolia) is inheems in de Great
Valley in Californië. Als sierplant is zij naar Europa gebracht,
waar ze op veel plaatsen verwilderd en ingeburgerd is.
Phacelia staat twee maanden na zaaien al in bloei en is als
zodanig een dankbare tuinplant. De soort wordt ook ingezet
bij groenbemesting en inzaai van braakliggende terreinen.
Opgerolde bloeiwijze
Phacelia is een eenjarige behaarde plant. De bladeren zijn veerdelig
of dubbel geveerd. De bloei duurt van mei tot september.
De bloemen ontwikkelen zich in aarvormige bloeiwijzen aan
het eind van de hoofdstengel en de vertakkingen. Bij het begin
van de bloei is een bloeiwijze spiraalvormig opgerold. De eerste
bloemen verschijnen aan de basis. Ze komen opeenvolgend in
bloei, alle in dezelfde richting. Tijdens de bloei ontrolt de
bloeiwijze en wordt dan steeds langer.
De bloemen zijn vijftallig en hebben lancetvormige kelkbladen.
De rand van de trechtervormige bloemkroon bestaat uit vijf
naar buiten gebogen lobben. De kroon is blauwviolet, soms
wit. Onder in de kroonbuis staan tien schubjes twee aan twee
tussen de meeldraden. Ze beschermen de vrijgekomen nectar.
Het kussenvormige nectarium ligt onder in de bloem rond
het vruchtbeginsel. De nectar heeft een suikergehalte van
40 tot 43%. In het peervormige vruchtbeginsel, dat bestaat uit
twee vruchtbladen met twee stijlen, kunnen vier zaden tot
ontwikkeling komen.
Bloemen proterandrisch
De meeldraden en stijlen liggen gebogen in de bloemknop. Bij
het openen van de bloem strekken eerst de meeldraden. Daarbij
steken ze de purperrode helmknoppen ver buiten de bloem.
Daarna strekken de stijlen en rijpen de stempels, waarna ze uiteindelijk
langer dan de meeldraden en naar buiten gebogen zijn.
Insectenbezoek
Phacelia wordt druk bezocht door hommels en honingbijen,
zowel voor de nectar als voor het stuifmeel. Voor het verzamelen
van het stuifmeel lopen de bijen over de helmdraden naar de
helmknoppen en bewerken het vrijgekomen stuifmeel met de
monddelen en de voorpoten. De stuifmeelklompjes aan de
achterpoten zijn donkerblauw.
Vermeerdering
De plant vermeerdert zich door zaad. De vrucht is een doosvrucht
die met twee kleppen openspringt. De zaden zijn
gegroefd.
plaat 147. Phacelia
A deel van bloeiende plant; B doorsnede bloem in mannelijk
stadium; C stuifmeelkorrel (heterocolpaat): 1 polair aanzicht,
2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum);
D stijlen van bloem in vrouwelijk stadium; E kelk met zaad; F zaad.