Bijenplanten_web

uwbladigenfamilie 313
Moerasvergeet-mij-nietje (Myosotis scorpioides)
Het geslacht Vergeet-mij-nietje (Myosotis, letterlijk vertaald
Muizenoor) behoort tot de Ruwbladigenfamilie
(Boraginaceae). Het telt ongeveer 50 soorten, die inheems
zijn in de gematigde streken van het noordelijk halfrond.
In ons land komen zeven soorten inheems voor, waarvan twee
op vochtige plaatsen. Eén daarvan is het Moerasvergeet- mijnietje
(M. scorpioides subsp. scorpioides), een overblijvende
soort met een kruipende wortelstok. Door uitlopers ontstaan
nieuwe planten. Afhankelijk van de standplaats zijn die
10 tot 40 centimeter hoog. De lancetvormige bladeren staan
in een spiraal verspreid langs de stengel.
Dubbele schicht
In mei verschijnen de eerste bloemen. De bloeiwijze bestaat
meestal uit een dubbele schicht. Een schicht is een aaneenrijging
van bloemen en komt als volgt tot ontwikkeling.
Aan het eind van de bebladerde stengel vormt zich een bloem.
Daarna vormen zich onder deze bloem twee als een horlogeveer
opgerolde takken met knoppen van de volgende bloemen.
Aan deze takken ontwikkelt zich onder iedere bloem weer een
nieuwe bloem. Ze komen achtereenvolgens in bloei. Als in
augustus de laatste bloem is uitgebloeid zijn de schichten lange
stengels geworden, met uitgegroeide bloemkelken waarin zich
inmiddels de vruchten hebben ontwikkeld.
Geel nectarmerk
Bloemknoppen zijn lilaroze. De open bloemkroon bestaat uit
een nauwe gele buis en een vlakke vijfslippige, hemelsblauwe
zoom. Langs de rand van het buisvormig deel staan naar
binnen gebogen keelschubben. Door hun heldergele kleur
vormen ze een goed contrast met de zoom die ook een beetje
ultraviolet weerkaatst. De keelschubben vormen het nectarmerk
van de bloem. Behalve door bijen worden de bloemen ook door
vliegen en vlinders bezocht. Ze moeten voor het opnemen van
de nectar met hun de tong langs de helm knoppen, die net
beneden de bloemopening dicht tegen elkaar staan.
Kleine stuifmeelkorrels
Het nectarium ligt op de basis van de bloemkroon, die daar
kussenvormige verdikkingen heeft. De nectar bevat alleen
vruchtensuiker en druivensuiker. Bij insectenbezoek komt er
veel stuifmeel in de nectar terecht. Ter illustratie: nectar van
vergeet-mij-nietjes bevat zo’n 2000 maal zoveel stuifmeel korrels
dan die van Hollandse linde (Tilia x vulgaris). Een duidelijke
oorzaak hiervoor is niet aan te wijzen. Belangrijke factoren zijn
mogelijk de mate waarin de nectar afscheiding samenvalt met
het vrijkomen van stuifmeel, de structuur van de stuifmeelkorrels
en de bouw van de bloem. Stuifmeelkorrels van
vergeet-mij-nietjes zijn met een maximale diameter van vier
micrometer erg klein, waardoor details van de kiemopeningen
en de wand maar moeilijk zijn waar te nemen.
De vrucht is een splitvrucht met vier nootjes. Deze blijven
drijven en kunnen zo langs oevers van sloten en vaarten
worden verspreid.
plaat 144. Moerasvergeet-mij-nietje
A stengel met bladeren en bloeiwijze; B doorsnede bloemknop;
C ontluikende bloem; D bloem; E stamper in deel van kelk;
F stamper van boven; G en H meeldraad met respectievelijk gesloten
en open helmknop; I stuifmeelkorrel (heterocolpaat): 1 polair
aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht.