Bijenplanten_web

waterleliefamilie 27
Gele plomp (Nuphar lutea)
Onder de waterplanten zou je niet direct bijenplanten
verwachten. Toch worden de bloemen van de Gele plomp
regelmatig door honingbijen bevlogen. De aanwezigheid van
stuifmeelkorrels van deze plant in Nederlandse honing is
heus geen zeldzaamheid.
In rustig water
De Gele plomp is een lid van de Waterleliefamilie
(Nymphaeaceae).
De plant heeft twee soorten bladeren. Drijvende eivormige
bladeren en ondergedoken bladeren, die dun en gegolfd zijn
en op grote slabladeren lijken. In rustig water vormen zich
beide soorten bladeren aan de plant. Is het water onrustig
door bijvoorbeeld veel golfbeweging dan vormen zich alleen
ondergedoken bladeren.
De drijvende bladeren hebben aan de bovenzijde huidmondjes.
De bladstelen zijn driekantig en voorzien van doorlopende
luchtkanalen. Via de huidmondjes en de luchtkanalen wordt
zuurstof naar de wortels geleid. Larven van sommige insecten
leven op de bladstelen. Ze boren een gat in de steel en maken
gebruik van de luchtkanalen voor de ademhaling.
Bijenpurperen meeldraden
De bloemen verschijnen kort na de drijvende bladeren in de
voorzomer. Ze staan op een dikke steel even boven het wateroppervlak.
Het meest opvallend aan de bloem zijn de kelkbladen
en de vele meeldraden, die bij het begin van de bloei
dicht tegen de stempel en het vruchtbeginsel staan. Tijdens de
bloei buigen de meeldraden naar buiten.
Behalve geel weerkaatsen de meeldraden ook ultraviolet. Voor
de Honingbij zijn ze ‘bijenpurper’. De kelk- en kroonbladen
zijn geel, ook voor de bijen. Voor het puren van de nectar
moeten de bijen tussen de kelkbladen en de veel kleinere
kroonbladen zijn. De nectariën bevinden zich namelijk op de
buitenzijde van de kroonbladen. In het knopstadium van de
bloem liggen de kelkbladen over de stamper. Ze houden het
inwendige van de bloem zo stevig omklemd dat de vorm van
het stempeloppervlak aan de binnenzijde te zien is.
Stuifmeelkorrels met stekels
Tussen andere stuifmeelkorrels zijn de korrels van de Gele
plomp duidelijk te herkennen aan de dunne lange stekels.
De korrels hebben een wijde kiemopening waarop ook stekels
voorkomen. Door de stekels hechten de korrels gemakkelijk
aan de beharing van insecten.
Drijvende vruchten
In het najaar vormen zich flesvormige, glanzend groene
vruchten. Als een vrucht rijp is laat hij los van de steel en gaat
op het water drijven. De buitenste wand valt af en later splijt
de vrucht open waardoor de vele zaden vrij komen. Ze drijven
aanvankelijk, maar wanneer ze ondergedompeld worden
zakken ze naar de bodem.
Naast de Witte waterlelie
Gewoonlijk groeit de Gele plomp in gezelschap van de
Witte waterlelie (Nymphaea alba). De bladeren van beide
planten zijn duidelijk te onderscheiden. Bij de Witte waterlelie
takken de zijnerven bij de bladrand rechthoekig af en
zijn met elkaar verbonden. De nerven van de Gele plomp
vertakken zich drie keer gaffelvormig.
plaat 1. Gele plomp
A bloem; B blad; C en D doorsnede van respectievelijk blad- en
bloemsteel; E binnenzijde kelkblad; F en G respectievelijk buiten- en
binnenzijde kroonblad; H stamper; I meeldraad; J stuifmeelkorrel
(monocolpaat), polair (distaal) aanzicht; K vrucht; L zaad.