Bijenplanten_web

kruisbloemenfamilie 253
Akkerkers (Rorippa sylvestris)
De Akkerkers is niet zo bekend als bijenplant, maar in enkele
publicaties wordt hij toch als zodanig vermeld. Ook volgens
mijn eigen waarnemingen wordt deze soort regelmatig door
honingbijen bezocht, zelfs in een omgeving waar de bijenweide
volop in bloei staat.
Plant van het rivierengebied
Akkerkers behoort tot het geslacht Gele kers (Rorippa) van
de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Dit geslacht omvat
ongeveer 30 soorten, waarvan het merendeel voorkomt in
Europa, Siberië en Noord-Amerika. Een klein aantal soorten
vinden we in Noord- en Zuid-Afrika en in Zuid-Amerika.
In ons land zijn vier soorten inheems: de algemene Gele
waterkers (Rorippa amphibia), Moeraskers (R. palustris) en
Akkerkers, en de veel zeldzamere Oostenrijkse kers (Rorippa
austriaca). De Akkerkers is vooral een plant van het rivierengebied.
Hij is goed bestand tegen wisselend vochtige en droge
omstandigheden en gedijt goed in een zuurstofarme bodem.
Overblijvend
De plant is overblijvend en heeft wortels waaraan zich rijkelijk
uitlopers vormen. Hij overwintert met een bladrozet en kan
in de zomer een hoogte van 20 tot 40 centimeter bereiken.
Van de andere inheemse Rorippa-soorten onderscheidt de plant
zich door de vorm van de bladeren en die van de vruchten.
De bladeren zijn veerdelig. De bladslippen, ook de eindelingse,
zijn smal en hebben een gezaagde rand.
Op zes plaatsen nectar
Van juni tot september staat de Akkerkers in bloei. De bloemen
zijn helder geel en staan in trossen in de bladoksels en aan het
eind van de bloeistengels. In de bloemen vinden we zes meeldraden,
twee korte en vier lange. Op zes plaatsen wordt nectar
afgescheiden. De nectariën liggen tussen de meeldraden.
Die naast de korte meeldraden zijn halvemaanvormig en het
sterkst ontwikkeld. Bij warm zonnig weer buigen de meeldraden
naar buiten, waardoor er meer ruimte komt tussen de
meeldraden en de stamper. De geopende helmhokken zijn naar
binnen gericht. Als een Honingbij nectar puurt en daarbij de
kop tussen de meeldraden en de stamper brengt, moet ze met
het stuifmeel en de stempel in aanraking komen. De stuifmeelkorrels
hebben drie of vier kiemopeningen. Het oppervlak
heeft aan de polen een fijnere netstructuur dan tussen de
langwerpige kiemopeningen.
Sterke vegetatieve vermeerdering
De vrucht van de Akkerkers is een hauw, die met twee kleppen
openspringt. Voor het vormen van kiemkrachtig zaad is kruisbestuiving
en dus insectenbezoek noodzakelijk. Voor zijn voortbestaan
is de plant echter niet afhankelijk van zaad, omdat
zich op de knopen van de uitlopers heel gemakkelijk nieuwe
planten vormen. Dergelijke vegetatieve vermeerdering kan tot
gevolg hebben dat een vegetatie plaatselijk van een en dezelfde
plant afkomstig is. Zo’n vegetatie zal geen kiemkrachtig zaad
kunnen voortbrengen. Door de sterke vegetatieve vermeerdering
kan de plant een lastig akkeronkruid zijn.
Hybriden
Op plaatsen waar de Akkerkers samen met andere soorten
van het geslacht voorkomt, kunnen gemakkelijk hybriden
ontstaan.
Gallen
Tussen de bloemen en de knoppen vinden we vaak witte
sponsachtige gallen. Daarin leven de larven van de Gewone
kruisbloemgalmug (Dasineura sisymbrii), die ook op Gewoon
barbarakruid (Barbarea vulgaris) en soorten van het geslacht
Raket (Sisymbrium) voorkomen.
plaat 114. Akkerkers
A bloeistengel met bladeren; B bloem; C helmknop; D stuifmeelkorrel
(stephanocolpaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht,
3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); E stamper; F vruchten
(hauwen); G zaad.