Bijenplanten_web

kruisbloemenfamilie 251
Bladrammenas (Raphanus sativus)
Raphanus sativus behoort tot het geslacht Radijs (Raphanus)
van de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Het geslacht telt
10 soorten, die inheems zijn in Eurazië. In ons land komt
één soort in het wild voor: de Knopherik (Raphanus raphanistrum).
De gekweekte Raphanus sativus kent twee vomen,
elk met vele rassen: Radijs en Rammenas. Bij Radijs is
alleen het stengeldeel vlak boven de wortelhals verdikt, bij
Rammenas behalve dit gedeelte ook nog een deel van de
wortel. De Bladrammenas is een vorm van Rammenas met
maar weinig verdikte wortels.
Voor groenbemesting
Bladrammenas wordt vaak ingezaaid op braakliggende landbouwgronden.
De plant leent zich heel goed als groen bemester.
Hij heeft de eigenschap om de opgenomen stikstof vast te
houden. Bovendien speelt de plant een belangrijke rol in de
bestrijding van cystenaaltjes, die de bieten aantasten. De wortels
hebben dezelfde lokstoffen om de aaltjes tot ontwikkeling te
laten komen als de bieten. Omdat diverse rassen van de Bladrammenas
resistent zijn, kunnen deze zich niet vermeerderen
en nieuwe cysten vormen, waarna ze dood gaan. Bij wisselbouw
kan de boer vaker bieten verbouwen. Bladrammenas heeft als
bijkomend voordeel boven andere groenbemesters dat het zich
sterk ontwikkelt, waardoor onkruid geen kans krijgt.
bladen met een smalle basis (nagel) en zes meeldraden, vier
lange en twee korte. De kroonbladen zijn wit of lichtpaars
en hebben donkere nerven. De nectariën liggen onder in de
bloem: twee grote voor de korte meeldraden en twee kleine
voor de lange meeldraden. Doordat de kelkbladen rechtop
staan en dicht tegen nagels van de kroonbladen liggen, is het
voor de honingbijen niet mogelijk om van bovenaf nectar te
puren, daarvoor is hun tong te kort. Maar de kelkbladen zijn
onderaan zo gevormd dat er kleine openingen overblijven,
waardoor de nectar voor de bijen toch bereikbaar is. Nectarverzamelaars
landen dan ook op de onderkant van de bloem.
Ze leveren dan geen enkele bijdrage aan de bestuiving.
De bloemen hebben de bijen echter wel nodig, want zonder
kruisbestuiving vormt zich bijna geen zaad. Bladrammenas
moet het dus hebben van de stuifmeelverzamelaars.
De bloemen ontluiken in de morgen en blijven ongeveer drie
dagen open. Spoedig na het opengaan komt er stuifmeel vrij.
Doordat het stuifmeel in korte tijd beschikbaar komt, is het
bijenbezoek en daardoor de mogelijkheid voor kruisbestuiving
vrij beperkt. Als Bladrammenas wordt toegepast als groenbemester
zullen de bijen niet optimaal van het gewas kunnen
profiteren, want het moet op gezette tijden worden geklepeld.
Wel is het zo dat kort na het klepelen de planten alweer
beginnen te bloeien. Regelmatig klepelen heeft als voordeel
dat het gewas optimaal functioneert in de bestrijding van
het cystenaaltje.
Vermeerdering
Bladrammenas vermeerdert zich door zaad, dat zijn kiemkracht
lang behoudt. De vrucht is een bijzondere hauw. Het onderste
deel, waar zich bij andere soorten van de familie de zaden
bevinden, is maar een paar millimeter lang en zaadloos.
Bij de Bladrammenas vormt het zaad zich in de snavel, die bij
rijpheid van het onderste deel afbreekt.
Twee bloemkleuren
De Bladrammenas is een één- of tweejarige plant, die een
hoogte van ongeveer een meter kan bereiken. De rechtopstaande
stevige stengel vertakt zich herhaaldelijk en heeft liervormige
bladeren. Aan het eind van de stengels ontwikkelen
zich vertakte bloeistengels. Doordat zich steeds nieuwe bloemen
vormen, heeft de plant een lange bloeitijd. De bloemen
hebben vier lange rechtopstaande kelkbladen, vier kroonplaat
113. Bladrammenas
A bloeiwijze; B blad; C kelk met meeldraden en stamper; D stuifmeelkorrel
(tricolpaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht,
3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); E stamper met
nectariën; F vrucht (hauw); G zaad.