Bijenplanten_web

kruisbloemenfamilie 241
Zeeraket (Cakile maritima)
De Zeeraket is een karakteristieke kustplant. De soort groeit
op plaatsen waar de wind vrij spel heeft en zand recentelijk is
opgestoven. Je vraagt je af waar de plant in het pure zand zijn
voedingsstoffen vandaan haalt.
Eenjarig
De Zeeraket behoort tot geslacht Cakile van de Kruisbloemenfamilie
(Brassicaceae). Behalve de Zeeraket telt het nog drie
soorten, die overeenkomstige groeiplaatsen hebben. De Zeeraket
is eenjarig en ontwikkelt zich zeer snel uit jonge planten.
Als in juni de bloei begint, hebben zich al grote bossige
planten met vlezige bladeren gevormd.
Vloedlijnplant
Hoewel de plant in een zoute omgeving staat is hij toch niet
zoutminnend (halofiel) te noemen. Wel verdraagt hij met mate
zout in het grondwater. In het buitenduin vinden we planten
op hoger gelegen gedeelten, zoals zandheuveltjes, waar het zout
voor een deel door het regenwater uit het zand is gespoeld.
De plant heeft voor een goede en snelle ontwikkeling een
voedingsbodem met veel stikstof nodig. Op het strand zijn dat
plaatsen met veel plantenresten in de bodem. We vinden de
Zeeraket dan ook veel op de hoge vloedlijn, waar onder meer
aangespoelde wieren zijn blijven liggen.
draden en een bovenstandig vruchtbeginsel met een korte stijl.
De kroonbladen zijn lichtlila met donkere nerven. Ook vormen
met witte bloemen komen voor. Honingbijen verzamelen
nectar en stuifmeel op de bloemen. Onderin de bloem liggen
vier groene kussenvormige nectariën. Twee ervan hebben de
vorm van een halve maan en liggen aan de binnenzijde van de
korte meeldraden. De andere zijn langwerpig en liggen aan de
buitenzijde tussen de lange meeldraden. Als de vrijgekomen
nectar niet direct door insecten wordt opgenomen kan het
worden opgeslagen in de uitstulpingen van de dicht tegen de
nagels van de kroonbladen staande kelkbladen. De stuifmeelklompjes
zijn lichtbruin. In polair aanzicht zijn de stuifmeelkorrels
cirkelrond, in equatoriaal aanzicht elliptisch. Het korreloppervlak
heeft een netstructuur. De randen langs de drie
langwerpige kiemopeningen hebben een rafelige structuur.
Zaadverspreiding door water en wind
Al tijdens de bloei komen er vruchten tot rijping. De vruchten
bestaan uit het uitgegroeide vruchtbeginsel, met daarop de
snavel (ontstaan uit de stijl). In de snavel komt meestal een
zaad tot ontwikkeling, in het vruchtgedeelte lang niet altijd.
Als het zaad rijp is valt de snavel af. De wand is hard en bevat
veel lucht, waardoor de snavel op het water blijft drijven.
De harde wand zorgt ervoor dat het zaad niet door het zoute
water wordt aangetast. Behalve door water vindt ook zaadverspreiding
plaats door de wind.
Het onderste vruchtgedeelte blijft aan de plant, ook nadat
deze is afgestorven. Wanneer verdorde plantenresten door
de wind worden meegenomen en op een luwe plaats blijven
liggen of door aanspoelsel worden vastgehouden, zullen zich
uit de nog aan de plant zittende zaden nieuwe planten kunnen
ontwikkelen. Voor de ontkieming is het nodig dat het zaad
met een laag zand wordt bedekt. Voor de ontwikkeling in de
beginfase hebben de planten veel vocht en licht nodig.
Bloemen in een tros
De bloeiwijze is een tros waarin de bloemen vanaf de basis
tot ontwikkeling komen. Tijdens de bloei vormen zich aan
het eind van de tros weer nieuwe bloemen en wordt de as van
de bloeiwijze steeds langer. De bloembouw is karakteristiek
voor de Kruisbloemenfamilie. Vier kruisgewijs staande
kelkbladen en kroonbladen, twee korte en vier lange meelplaat
108. Zeeraket
A deel plant met bloeiwijze; B bloem; C kroonblad; D meeldraden
met stamper; E stuifmeelkorrel (tricolpaat), polair aanzicht;
F stamper met nectariën; G vrucht; H zaad.