Bijenplanten_web

08.04.2018 Views
220 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

komkommerfamilie 221 Heggenrank (Bryonia dioica) De Heggenrank is bij ons de enige wilde soort van de Komkommerfamilie (Cucurbitaceae). De plant heeft een dikke knolvormige wortelstok die elk jaar opnieuw tot vier meter lange stengels vormt. De naam Bryonia is afgeleid van het Griekse bryo (spruiten, snel groeien). De naam Heggenrank is ook heel toepasselijk, want het is een klimmer op en in struiken en heggen. Ook een afrastering van gaas of prikkeldraad neemt de plant voor lief, als de groeiplaats maar tegen de wind beschut is, want de plant gedijt niet in een sterk uitdrogende atmosfeer. Tweehuizige plant De Heggenrank is tweehuizig: mannelijke en vrouwelijke bloemen bevinden zich op afzonderlijke planten. Bij het selecteren van materiaal voor de afbeeldingen viel het me op dat de vorm van de bladeren van mannelijke planten meer afgerond is. Toch is de bladvorm zo variabel dat de geslachten daaraan niet te onderscheiden zijn. Met ranken hechten de planten zich vast. Eerst draait het uiteinde van een rank zich rond een vast punt, waarna de hele rank een draaiende beweging maakt. Ergens halverwege de rank bevindt zich meestal een recht stukje. Zo ontstaat er een prachtig verende verbinding. Vergroeide meeldraden De bloemen ontwikkelen zich in de bladoksels. De mannelijke bloemen zijn twee keer zo groot als de vrouwelijke. De kleur van de kroon van mannelijke bloemen is helderwit aan de rand, overgaand in lichtgroen naar het midden van de bloem. De meeldraden zijn geel. Op het eerste gezicht lijkt het alsof er drie meeldraden zijn. In werkelijk zijn het er vijf, waarvan er vier twee aan twee zijn vergroeid. Samen vullen ze het komvormige deel van de bloem, waar zich de nectariën bevinden. Bij het nectarpuren moet een bij met haar tong door één van de drie openingen tussen de helmknoppen. Langs de randen van de merkwaardig gevormde helmknoppen zit glanzende, toegespitste bolletjes. Tijdens de bloei verdwijnen ze langzamerhand. In de literatuur heb ik de functie van die bolletjes niet kunnen achterhalen. Ze doen aan nectardruppeltjes denken en zouden wel eens een lokfunctie kunnen hebben, om insecten de weg naar het werkelijke nectarium te wijzen. De inhoud van de bolletjes is kleverig. Ze zouden daarom ook kunnen dienen om de tong van het insect van kleefstof te voorzien, waardoor het stuifmeel gemakkelijker aan de bij hecht. Hoewel de bloemen van de vrouwelijke planten kleiner en groener zijn, worden mannelijke en vrouwelijke bloemen niet afzonderlijk bevlogen. Voor de bestuiving zijn de planten sterk afhankelijk van de honingbijen. Het in de korfjes verzamelde stuifmeel is lichtbruin. Het vruchtbeginsel is onderstandig. Als je een vrouwelijke bloem van opzij bekijkt, is het alsof de bloemkroon op een steeltje op het vruchtbeginsel staat. Al tijdens de bloei verschijnen de rode bessen. Ze worden door vogels gegeten, die daarmee voor de verspreiding van de zaden zorgen. Heggenrankbij De Heggenrankbij (Andrena florea) is een monolectische bij die uitsluitend op de Heggenrank zowel het stuifmeel als de nectar verzamelt. Deze solitaire bij komt voornamelijk voor in het zuidoosten van ons land en nestelt in zelfgemaakte holletjes in bij voorkeur weinig begroeide vaste grond. Zowel de mannelijke als de vrouwelijke bloemen worden bezocht. Het stuifmeel wordt in de beharing van de achterpoten naar het nest gebracht. Hoewel de Heggenrank ook in de duinen veel voorkomt, wordt de Heggenrankbij daar zelden aangetroffen. plaat 98. Heggenrank A en B stengel met bloeiwijze van respectievelijk mannelijke en vrouwelijke plant; C vrouwelijke bloem; D en E twee met elkaar vergroeide meeldraden, respectievelijk van buiten en van binnen; F enkele meeldraad van binnen; G stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus boven en in tectum); H zaad.

Page 3 and 4: Bijenplanten: nectar en stuifmeel v

Page 5: Inhoudsopgave Voorwoord ...........

Page 8 and 9: 6 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 10 and 11: 8 bijenplanten: nectar en stuifmeel

Page 12 and 13: 10 bijenplanten: nectar en stuifmee













































Page 102 and 103: 100 bijenplanten: nectar en stuifme













































































































































































































bloemen

nectar

stuifmeel

meeldraden

staan

twee

bloem

honingbijen

bladeren

soorten

Bijenplanten_web

Delete template?

Save as template ?