Bijenplanten_web

duindoornfamilie 217
Smalle olijfwilg (Elaeagnus angustifolia)
In mei en juni staat de Smalle olijfwilg volop in bloei.
De niet direct in het oog vallende bloemen worden dan druk
door honingbijen bezocht. Het is een struik die tot een
boom kan uitgroeien en die op het eerste gezicht, door de
vorm van de bladeren, veel op een wilg (Salix) lijkt.
De soort behoort tot de Duindoornfamilie (Elaeagnaceae).
Het oorspronkelijke areaal moeten we zoeken in het Middellandse-Zeegebied
en Centraal-Azië. De struik is aan het
einde van de zestiende eeuw in ons land geïntroduceerd.
In 1594 komt hij voor op een lijst van planten die toen in de
Hortus Botanicus in Leiden groeiden.
De naam Elaeagnus is afgeleid van het Griekse élaios
(Olijfboom, Olea europaea) en agnos (rein, kuis). Het laatste
heeft betrekking op de Kuisboom (Vitex agnus-castus),
waarvan monniken vroeger de bladeren onder hun hoofdkussen
legden. Beide soorten tonen overeenkomst met de
Olijfwilg.
Zoutbestendig
De Smalle olijfwilg wordt aangeplant in plantsoenen.
Als bijzonderheid kan daarbij vermeld worden dat hij goed
bestand is tegen zeewind. Omdat bacteriën bij de wortels stikstof
binden, gedijt de struik ook op schrale, zandige grond.
De geurige bloemen staan in groepjes van twee of drie in de
bladoksels. De bloemkroon ontbreekt. De vier meeldraden
staan op de binnenzijde van de lichtgele kelk. Het vruchtbeginsel
is onderstandig. Behalve tweeslachtige bloemen komen
er ook mannelijke voor. Voor de bijen is het niet moeilijk
de nectar op te nemen, want de klokvormige kelk is kort en
ruim. De discus met de nectariën ligt rond de basis van
de stijl.
Vruchten als olijven
In het najaar verschijnen de olijf-achtige vruchten. Ze zijn
lichtgeel en bevatten een zaad met stevige, overlangs gegroefde
wand. De vruchten zijn schijnbessen, die gevormd zijn uit een
deel van het omhulsel van het onderstandige vruchtbeginsel.
Bekijken we de onderzijde van de bladeren met een microscoop,
dan zien we dat die geheel bezet is met schubharen,
die wel wat op sterharen lijken. Ze geven de bladeren aan de
onderzijde die mooie zilverwitte kleur. Ook de jonge takken
zijn met schubharen bezet. Bij het ouder worden verdwijnen
ze en krijgen de takken een glanzendbruine kleur.
De Smalle olijfwilg is bladverliezend. Als in de herfst de
takken kaal worden, zijn hier en daar doorns zichtbaar.
Bastaard
Vaak wordt ook Elaeagnus x ebbingei aangeplant. Dit is een
hybride van Elaeagnus macrophylla en Elaeagnus pungens, twee
groenblijvende soorten uit Japan. In 1927 werden van een
struik van E. macrophylla die naast E. pungens groeide bessen
geoogst. Het zaad leverde enige tientallen zaailingen op. Het
heeft tot 1941 geduurd voordat met zekerheid kon worden
gezegd dat een viertal van de overgebleven planten inderdaad
winterhard waren. Twee daarvan werden Elaeagnus x ebbingei
genoemd, naar Ebbinge, destijds voorzitter van het bestuur van
de tuinbouwschool in Boskoop. De bladeren van Elaeagnus x
ebbingei zijn aan de onderzijde ook met zilver kleurige schubharen
bezet. Aan de bovenzijde zijn ze glanzendgroen.
De struik is groenblijvend en bloeit in het najaar. De bloemen
zijn vuilwit en verspreiden een pikante geur. Soms vormen zich
vruchten, die lichtrood zijn en pas in het voorjaar rijp zijn.
plaat 96. Smalle olijfwilg
A tak met bloeiwijze; B doorsnede bloem; C stuifmeelkorrel
(tricolporaat), polair aanzicht; D stamper; E vruchten; F zaad;
G schubharen; H tak met doorn.