Bijenplanten_web

ozenfamilie 171
Dwergkwee (Chaenomeles x superba)
Het geslacht Chaenomeles behoort tot de Rozenfamilie
(Rosaceae) en telt maar drie soorten. Twee zijn afkomstig uit
China en één uit Japan. De soorten zijn gekruist en er zijn
meer dan 500 cultivars benoemd. Al meer dan 400 jaren is
de Dwergkwee in cultuur. Cultivar ‘Nicoline’ (hier afgebeeld)
is een variëteit van de kruising tussen C. japonica en
C. speciosa (C. x superba). Het is een breed uitgroeiende
struik met grote bloemen. Deze zijn felrood en het is een mooi
gezicht als de nog niet volledig bebladerde struiken in bloei
staan. Ze houden van een zonnige standplaats en mogen niet
te veel gesnoeid worden, want ze bloeien op het oudere hout.
Leiplant
De struik kan ook als leiplant worden gebruikt. In de Hortus
Botanicus in Leiden heeft men een wand van een der kassen
laten begroeien met Chaenomeles.
Bloeit soms in de winter
Aan het einde van de zomer vormen zich bloemknoppen.
In iedere knop zit een aantal bloemen, die zich aan het begin
van de winter al volledig hebben ontwikkeld. Als het weer
tijdens een zachte winter gunstig is, kan men de struik al
‘voorzichtig’ in bloei zien staan. De eigenlijke bloeiperiode
valt in april en mei. Eerst gaan de bloemen die dicht bij de
grond staan open. Daar is het warmer. De middelste bloem
van een bloeiwijze opent zich eerst.
De bloemen hebben een stamper met vijf stijlen. Daaromheen
staan de vele meeldraden in twee kransen. Direct na het openen
van de bloem buigen de meeldraden van de buitenste krans
zich naar buiten. Na een paar dagen volgen de andere. Op dat
moment is het voor de bijen niet moeilijk meer om bij de
nectariën te komen. Deze zitten in een ring tussen de meeldraden
en de stamper. Bij sommige bloemen zullen de bijen
bij het nectarpuren van slag raken omdat ze daar de centraal
staande stamper zullen missen. Aan dezelfde struik komen
namelijk behalve tweeslachtige bloemen ook mannelijke
bloemen voor.
Variabele stuifmeelkorrels
De stuifmeelkorrels van de Dwergkwee hebben drie kiemopeningen
(tricolpaat). Bijzonder is dat de korrels uit een
helmknop niet even groot zijn.
Zure schijnvruchten
In de nazomer vormen zich de schijnvruchten, waarvan
de vorm veel gelijkenis vertoont met die van de Appel
(Malus sylvestris). Ze blijven niet lang aan de takken zitten.
Het klokhuis, de eigenlijke vrucht, is net als bij de Appel
vijfhokkig, maar bevat veel meer zaden. Het vruchtvlees is erg
zuur. Dat is ook de reden dat de vruchten niet door vogels
worden gegeten. Er is een gelei met een fris-zure smaak van
te maken.
plaat 73. Dwergkwee
A tak met bloemen; B stamper; C meeldraden; D vruchten; E doorsnede
vrucht; F tak met winterknoppen; G stuifmeelkorrel (tricolporaat),
polair aanzicht.