Bijenplanten_web

vlinderbloemenfamilie 155
Robinia (Robinia pseudoacacia)
Hoe komt het toch dat er acaciahoning kan worden geoogst
van de Robinia? De oorzaak hiervan ligt vier eeuwen voor
ons. De Franse hortulanus Jean Robin (1550-1629) introduceerde
deze Noord-Amerikaanse soort in Europa.
Hij vond dat de bladeren veel leken op de hem bekende
uit Australië afkomstige Zilveracacia (Acacia dealbata) en
noemde hem (naar zichzelf): Acacia robinii. Linnaeus
stelde anderhalve eeuw later orde op zaken en plaatste de
soort in een apart geslacht, Robinia, genoemd naar de
Fransman, maar met de toevoeging pseudoacacia. Tot op
de dag van vandaag heeft de plant de volksnaam Acacia
behouden.
Duurzaam hout
Aan de bouw van de bloem is duidelijk te zien dat de
Robinia tot de Vlinderbloemenfamilie (Fabaceae) behoort.
Het geslacht Robinia telt 10 soorten, die alle inheems zijn
in Noord-Amerika. De enige soort die in Europa veel is
aan geplant en die zich sterk heeft verbreid is Robinia pseudoacacia.
De Robinia is een snelgroeiende boom die ongeveer
20 meter hoog kan worden en die weinig eisen aan de
bodem stelt, als deze maar goed waterdoorlatend is. De plant
heeft een breed en ondiep gelegen wortelstelsel, waaruit zich
door wortel opslag gemakkelijk nieuwe planten ontwikkelen.
Ook laat hij zich makkelijk vermeerderen uit zaad. Enkele
geschikte cul tivars worden aangeplant in parken en langs
wegen. De stam heeft een diep gegroefde dikke schors en
vertakt zich al op kruinhoogte. Het kernhout van de stam is
net zo hard en duurzaam als het tropische hardhout Merbau.
Het is in Europa de meest duurzame houtsoort en is in veel
toepassingen een goede vervanger van tropisch hardhout.
Aan de jonge takken zitten grote doorns, twee aan twee.
Het zijn eigenlijk de verhoute steunblaadjes aan de voet
van de bladstelen. In de loop van mei komen de oneven
geveerde bladeren tot ont wikkeling en in juni staat de
Robinia in bloei.
Gedraaide bloemen
De bloemen staan in hangende trossen in de bladoksels en
verspreiden een heerlijke geur. Bij trosvormige rechtopstaande
bloeiwijzen van de vlinderbloemigen is de vlag van de bloemen
naar boven gericht. Bezoekende insecten landen dan gemakkelijk
op de kiel en de zwaarden van de bloemen. Bij de hangende
bloeiwijzen van de Robinia is de vlag van de bloemen niet naar
beneden gericht, maar naar boven doordat de bloemsteel een
halve slag is gedraaid. Binnen de familie behoren de bloemen
tot het type met ‘stijlborstels’: het uiteinde van de stijl is bezet
met een borstelachtige beharing. Al in het knopstadium van de
bloem gaan de helmknoppen open en wordt het stuifmeel in en
rond het behaarde deel van de stijl opgeslagen. Een krans van
haren direct onder de stempel voorkomt dat het op de eigen
stempel komt. Tijdens het bezoek van een bij worden de kiel
en de zwaarden naar beneden gedrukt, waarbij het eind van de
stempel tevoorschijn komt en tegen de onderzijde van de bij
drukt. Door de beharing op de stijl wordt bij elk bezoek een
beetje stuifmeel naar buiten geduwd. Na het bezoek komen
zwaarden en kiel weer omhoog. De nectariën liggen in een
krans tussen het vruchtbeginsel en de meeldraden. Een bloem
heeft 10 meeldraden waarvan de helmdraden met elkaar vergroeid
zijn en samen een kokertje vormen. De bovenste meeldraad
(recht voor de vlag) is over een paar millimeter los van
de aangrenzende meeldraden. Hierdoor ontstaan er twee
openingen waardoor de nectar kan worden bereikt.
Veel nectar
Robinia is een van de beste drachtplanten voor honingbijen. De
bloemen leveren overvloedig nectar met een hoog suikergehalte.
Maar de dracht van de plant is in onze streken onzeker, want
die is sterk afhankelijk van het weer. De nectar gaat
namelijk pas optimaal vloeien bij hoge temperaturen. Acaciahoning
bevat weinig glucose en blijft daardoor heel lang vloeibaar.
De honing bevat weinig stuifmeel en is daardoor helder.
plaat 65. Robinia
A deel van twijg met blad en bloeiwijze; B bloemkelk met meeldraden
en stamper; C stuifmeelkorrel (tricolpaat), polair aanzicht;
D stamper; E stijlborstel en stempel; F vrucht; G zaad; H tak met
doorns.