Bijenplanten_web

teunisbloemfamilie 121
Fuchsia magellanica
De benaming bijenplant is hier niet helemaal correct.
Fuchsia magellanica wordt in haar natuurlijke areaal ook
door kolibries bezocht. Eigenlijk is het een vogelplant, waarvan
de bloemen ook door honingbijen, hommels en andere
insecten worden bestoven. In tegenstelling tot insectenbloemen,
zijn vogelbloemen niet makkelijk te omschrijven.
Vogelbloemen produceren doorgaans veel nectar, hetgeen om
veel opslagruimte vraagt. Vaak zijn bloemen van vogelplanten
daaraan te herkennen. Verder is er voor vogels op een vogelbloem
geen speciale landingsplaats, zoals we die bij bloemen
van bijenplanten vaak wel aantreffen. Wat bij vogelbloemen
ook opvalt, is dat de meeldraden en de stamper vaak ver
buiten de bloem steken. Bovendien hebben vogelbloemen
opvallende kleuren, vaak rood, blauw of groen.
Uit Zuid-Amerika
Fuchsia magellanica behoort tot de Teunisbloemfamilie
(Onagraceae), net als de Teunisbloem (Oenothera), het
Wilgenroosje (Chamerion angustifolium) en het Harig wilgenroosje
(Epilobium hirsutum). Het geslacht Fuchsia telt ongeveer
100 soorten, die vooral in Centraal- en Zuid-Amerika voorkomen.
Een paar soorten zijn inheems in Nieuw-Zeeland en
Tahiti. Fuchsia magellanica komt uit het Andesgebied.
Het areaal strekt zich uit tot de Straat van Magallanes, in het
zuidelijke puntje van Chili. Aan die zee-engte heeft deze
Fuchsia haar naam te danken.
Een winterharde Fuchsia
Fuchsia magellanica is in ons land winterhard en wordt onder
normale omstandigheden één tot anderhalve meter hoog.
Het oostelijk deel van het natuurlijke areaal heeft een droger
klimaat en de plant heeft zich daaraan aangepast door minder
groot uit te groeien. Een voorwaarde is wel dat het hout niet
uitdroogt. De iets getande bladeren staan in kransen van drie
of vier verspreid langs de takken. De bloemen ontwikkelen
zich in de oksels van de bladeren. Ze hebben een lange dunne
bloemsteel. Het voordeel hiervan is dat kolibries die niet langs
de normale weg bij de nectar kunnen komen, moeilijk een
gaatje in de bloem kunnen maken om in te breken. Het vruchtbeginsel
is onderstandig en bevat een grote hoeveelheid zaadknoppen.
Het wordt geheel omsloten door het verlengde van
de bloemas, die zich boven het vruchtbeginsel als kelkbuis
voortzet. Langs de rand van de kelkbuis staan de kelkbladen,
de kroonbladen, vier lange meeldraden en vier korte meeldraden.
In de oorspronkelijke vorm heeft de kelk een helderrode
kleur en is de bloemkroon blauwviolet. Er zijn ook
variëteiten met afwijkende, lichtere bloemkleuren. Tijdens de
bloei wijken de kelkbladen uiteen, maar de kroonbladen
blijven elkaar overlappen. Samen vormen ze een wijde buis
rond de meeldraden. De bloemen zijn proterogyn, dat wil
zeggen dat de ver buiten de bloem reikende knotsvormige
stempel eerst ontvankelijk wordt voor het ontvangen van
stuifmeel en dat pas daarna het stuifmeel van de bloem
vrijkomt. Hierdoor wordt kruisbestuiving bevorderd.
Overvloed van nectar
Het nectarium ligt onder in de kelkbuis en wordt gevormd
door een brede kussenvormige discus, die tegen de wand van
de kelkbuis ligt. De bloemen produceren een grote hoeveelheid
nectar. Als bezoek uitblijft, kan de kelkbuis geheel met
nectar gevuld zijn. Met een suikergehalte van 20% is de nectar
uitermate geschikt voor kolibries, omdat de nectar dan de
vereiste viscositeit heeft om op te nemen. Bestuiving van de
bloemen vindt ook plaats door honingbijen en hommels.
Dat doen ze alleen als ze stuifmeel verzamelen. Ze landen
daarbij op de helmknoppen en bewerken deze met de kaken.
Doordat de stuifmeelkorrels met ragfijne viscinedraden aan
elkaar zijn verbonden, wordt veel stuifmeel tegelijk verzameld.
De stuifmeelklompjes zijn lichtgeel.
Vermeerdering
De vrucht is een veelzadige bes, die graag door merels wordt
gegeten. Fuchsia magellanica laat zich gemakkelijk door
stekken vermeerderen.
plaat 48. Fuchsia magellanica
A bloeiwijze; B blad; C vruchtbeginsel en doorgesneden kelkbuis
met nectarium; D meeldraden; E stuifmeelkorrel (triporaat): 1 polair
aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; F stempel; G bes; H zaad.