Bijenplanten_web

teunisbloemfamilie 117
Wilgenroosje (Chamerion angustifolium)
Het Wilgenroosje behoort tot de Teunisbloemfamilie
(Onagraceae) en heeft zijn naam te danken aan de vorm van
de bladeren, die veel gelijkenis vertoont met die van sommige
wilgen. De soort komt vaak voor langs bosranden en op
plaatsen waar bomen zijn gekapt. De plant is overblijvend en
kan anderhalve meter hoog worden. Hij heeft een wortelstelsel
waaruit zich ondergrondse uitlopers ontwikkelen.
De stengel is onderaan bezet met lancetvormige bladeren.
Bovenaan gaat de stengel over in een trosvormige bloeiwijze.
Het Wilgenroosje bloeit van juli tot september.
De vorm van de bloeiwijze en de stand van de bloemen
dragen in belangrijke mate bij aan de zichtbaarheid voor
bezoekende insecten. De bloemen staan rondom de bloeistengel.
Aan de voet van elke bloem staat een smal steunblad.
De bloemsteel is kort. De bloemen hebben een onderstandig
vruchtbeginsel dat wordt omsloten door het buisvormig
verlengde van de bloemsteel. Aan het eind daarvan staan
langs de rand vier smalle kelkbladen en vier paarsrode kroonbladen.
Het vruchtbeginsel draagt een aan de basis behaarde
stijl met vier naar buiten gebogen stempels.
Blauw stuifmeel
Een bloem heeft acht meeldraden, die ongeveer even hoog
reiken als de stijl. De meeldraden hebben aan de basis een
verbrede voet. De stuifmeelklompjes zijn blauw. Het nectarium
ligt op het vruchtbeginsel. De afgescheiden nectar kan tijdelijk
worden opgeslagen onder de verbrede bases van de meeldraden
en tussen de beharing aan de basis van de stijl. De nectar ligt
daar goed beschermd.
Het Wilgenroosje behoort tot de groep planten waarvan kwantiteit
en kwaliteit van de nectar niet samengaan. De grootste
hoeveelheid nectar wordt in de nacht afgescheiden, maar de
suikerconcentratie is midden op de dag het grootst. De bijen
richten zich op het suikergehalte en de bloemen worden
daarom midden op de dag het drukst bezocht. De suikerconcentratie
varieert dan van 44 tot 63%.
Proterandrische bloemen
De bloemen zijn proterandrisch: eerst gaan de helmknoppen
open, daarna rijpen de stempellobben. In een pas geopende
bloem zijn de meeldraden horizontaal of schuin naar voren
gericht. Ze vormen dan samen een ideale landingsplaats voor
bezoekende insecten. In dit stadium is de stijl naar beneden
gebogen en liggen de stempellobben nog tegen elkaar. Als het
stuifmeel is vrijgegeven, verwelken de meeldraden en krommen
naar buiten. Daarna komt de stijl omhoog en buigen de
stempellobben naar buiten, zodat insecten op de stempels
kunnen landen en iets van het meegebrachte stuifmeel achter
kunnen laten. De volgorde van bloeien in een bloeiwijze is
van beneden naar boven. Honingbijen beginnen hun bezoek
onderin de bloeiwijze en vervolgen dat verder omhoog.
De kans op kruisbestuiving wordt op deze wijze vergroot.
Vermeerdering
Behalve door genoemde vegetatieve vermeerdering via het
wortelstelsel, vermeerdert de plant zich door de vorming van
zaad. De vrucht gaat met vier kleppen open, waardoor de zaden
vrij komen te liggen. De zaden hebben een pluizige beharing en
worden daardoor gemakkelijk door de wind uit de geopende
vrucht geblazen en meegenomen. De zaden behouden lange
tijd hun kiemkracht. Ze kiemen in de herfst of in het voorjaar.
De herfstkiemers komen het volgend jaar het eerst in bloei.
Daarna volgen de planten die in het voorjaar zijn gekiemd.
plaat 46. Wilgenroosje
A bloeiwijze; B blad; C bloem in mannelijk stadium; D bloem in
vrouwelijk stadium; E stuifmeelkorrel (triporaat): 1 polair aanzicht,
2 equatoriaal aanzicht; F vrucht; G geopende vrucht; H zaad met
pluis; I zaden.