Bijenplanten_web

duizendknoopfamilie 91
Adderwortel (Persicaria bistorta)
Laten we voor de verandering deze keer eens met de ondergrondse
delen van de plant beginnen. De namen Adderwortel
en bistorta geven beide aan dat er met de wortel van
de plant iets bijzonders aan de hand is. De plant heeft een
wortelstok, die zich als een slang door de grond slingert.
Direct onder het grondoppervlak is hij tweemaal sterk
omgebogen. De naam bistorta is afgeleid van het Latijnse bis
(tweemaal of dubbel) en tortus (gedraaid). De vorm van de
wortelstok is erg variabel en wijkt meestal af van die van het
getekende exemplaar. Ik heb er vijf uit de grond gehaald en
ze waren alle verschillend.
Groeiplaats
Adderwortel gedijt het beste op een vochtige kalkarme bodem
die rijk is aan voedsel en humus. Hij kwam veel voor op
terreinen met een horizontale grondwaterstroming, vooral in
beekdalgraslanden. Nu is de soort daar grotendeels uit verdwenen
door ontwatering en bekalking van de terreinen.
Bladeren
Aan de vele knopen in de stengels is te zien dat we hier te
maken hebben met een lid van de Duizendknoopfamilie
(Polygonaceae). Aan de plant vinden we twee typen bladeren:
gesteelde en zittende. De wortelbladeren hebben een lange,
naar boven toe gevleugelde steel met een driehoekige doorsnede.
Naar boven worden de bladstelen steeds korter en
bovenaan de plant zijn de bladeren zittend.
scheiden; we spreken daarom van bloemdekbladen. Ze zijn
lichtroze van kleur en aan de basis met elkaar vergroeid.
Er zijn acht meeldraden, die in twee kransen staan ingeplant
op het vergroeide gedeelte van de bloemdekbladen.
Geurende stuifmeelkorrels
De bloemen zijn proterandrisch. Ze verkeren eerst in het
mannelijke stadium, met alleen rijpe meeldraden, en daarna
in het vrouwelijke stadium, met alleen rijpe stampers. Tijdens
het eerste stadium reiken de helmknoppen ver buiten de bloem.
De bloemen beginnen pas te geuren als de helmknoppen
opengaan en het stuifmeel vrijkomt. Dat komt doordat alleen
de stuifmeelkorrels van de bloem geur afgeven. De geur is niet
aangenaam (doet aan zweetvoeten denken). Als de bloem zich
in het vrouwelijke stadium bevindt is hij geurloos. Wat de
aantrekkingskracht van insecten betreft heeft dit voor de bloeiwijze
geen gevolgen, want er bevindt zich daarin altijd wel een
bloem in het mannelijke stadium.
Suikergehalte van de nectar
Bijen verzamelen zowel stuifmeel als nectar op de bloemen.
De stuifmeelklompjes zijn donker gekleurd, bijna zwart.
De nectariën liggen onderaan de helmdraden van de drie
meeldraden van de binnenste krans. Bij een Pools onderzoek
uit het begin van de 80er jaren vond men een suikergehalte in
de nectar variërend van 40 tot 50%.
Vermeerdering
Over het algemeen wordt maar weinig kiemkrachtig zaad
geproduceerd. De vermeerdering geschiedt hoofdzakelijk door
de vorming van worteluitlopers. Het deert de plant daarom
niet wanneer de bodem gedurende lange tijd is bedekt met
materiaal, zoals hooi of slootvuil. De uitlopers blijven zich
wel ontwikkelen.
Bloemen in een schijnaar
De plant staat in juni volop in bloei. De bloemen zitten in
een schijnaar aan het eind van de stengel. De eerste bloemen
openen zich onderaan de aar, waarna de bloei zich naar boven
voortzet. Vaak herhaalt deze bloeivolgorde in een tweede bloeiperiode.
Kelk en bloemkroon zijn niet duidelijk te onderplaat
33. Adderwortel
A wortelstok met uitlopers (zijwortels deels weggelaten); B gesteeld
blad; C zittend blad; D bloeiwijze; E bloem in mannelijk stadium;
F bloemdekblad met meeldraad; G stuifmeelkorrel (tricolporaat):
1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; H bloem in vrouwelijk
stadium; I stampers van bloem: 1 mannelijk stadium, 2 vrouwelijk
stadium; J aar met vruchten; K nootjes.