Bijenplanten_web

26.03.2018 Views

62 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

anonkelfamilie 63 Winterakoniet (Eranthis hyemalis) De Winterakoniet behoort tot de Ranonkelfamilie (Ranunculaceae). Er bestaat een enorme variatie in de vorm van de bloemen. Meestal zijn de kroonbladen zodanig van vorm, dat ze als lokmiddel en oriëntatiemiddel dienen voor insecten die voor de bestuiving moeten zorgen. In veel gevallen is de voortplanting van de plant van bestuiving door insecten afhankelijk. Bij de Winterakoniet hebben we een mooi voorbeeld van het overnemen van de functie van de kroonbladen door de erachter liggende kelkbladen. De kroonbladen van deze plant hebben een andere functie gekregen. Een vroege bloeier Uit de naam Winterakoniet kunnen we afleiden, dat we hier te doen hebben met een vroege bloeier. Zowel de Nederlandse als ook de wetenschappelijke namen geven dat aan. De naam Eranthis is afgeleid van het Griekse er (vroeg) en anthos (bloem). De naam hyemalis betekent winterbloeiend. Eranthis telt acht soorten, die hun oorsprong hebben in Zuid- Europa en in Oost- en Centraal-Azië tot Japan. Alleen de Winterakoniet is inheems in Zuid-Europa. Zo’n vroege bloeier moet zich snel kunnen ontwikkelen. De plant heeft dan ook een knol, in feite een dikke wortelstok, waarin de voedingsstoffen voor de snelle groei liggen opgeslagen. Eerst ontwikkelt zich de stengel met de bloemknop. Later volgen de bladeren. Uit de knol vormen zich ook uitlopers, waaruit nieuwe planten kunnen ontstaan. De jonge planten hebben in het eerste jaar maar één blad. Nectarbladen Vlak onder de bloem zitten drie bladeren, die diep zijn ingesneden. Ze staan horizontaal, een beetje afhangend, en vormen samen een soort rozet. Wat op het eerste gezicht kroonbladen lijken, zijn in werkelijkheid kelkbladen. Deze staan in twee kransen. De buitenste zijn breder en aan de top soms iets ingesneden. Voor ons oog zijn de kelkbladen geel. Voor de Honingbij zijn ze bijenpurper. Behalve geel kaatsen ze namelijk ook ultraviolet terug. Geel vermengd met ultraviolet geeft het voor de bijen zichtbare bijenpurper. De kroonbladen zijn trechtervormig en veel kleiner dan de kelkbladen, ze vallen bijna niet op. Binnen de trechter wordt nectar afgescheiden. Kroonbladen van deze vorm worden door hun functie ook wel honingbladen genoemd; een betere benaming is nectarbladen. De kroonbladen zijn geel, ook voor het bijenoog. De gele met nectar gevulde ‘bekertjes’ steken voor de bijen goed af tegen het bijenpurper van de kelkbladen. Als de temperatuur gaat stijgen, gaan de bloemen heerlijk geuren. ‘s Avonds gaan de bloemen dicht. Ze staan ongeveer acht dagen in bloei. Voor de bijen valt de bloeiperiode wel erg vroeg, namelijk in februari en maart, onder gunstige weersomstandigheden soms wel eerder. In die tijd kunnen er toch wel goede vliegdagen zijn. Een andere soort, Eranthis cilicica, heeft het voordeel voor de bijen dat zij later in bloei staat. Het resultaat van een kruising van deze soort met de Winterakoniet is de Eranthis x tubergenii, een hybride met erg mooie bloemen. Al lang in cultuur De Winterakoniet is een geschikte plant voor de tuin en is goed te combineren met andere bol- en knolgewassen. Sinds de zestiende eeuw wordt hij al in tuinen toegepast. De plant verlangt een goed gedraineerde grond, die in de zomer niet door de felle zon mag worden beschenen. De grond moet namelijk ook in de zomer goed vochtig blijven. In oktober moeten de knolletjes de grond in, drie centimeter diep en 15 centimeter uit elkaar. De eerste winter zullen ze nog niet bloeien. U moet geduld hebben tot de daarop volgende winter, maar dan heeft u er ook jaren plezier van. Als u ze laat staan krijgt u er steeds meer. plaat 19. Winterakoniet A bloem; B gesloten bloem; C vorm met gevulde bloem; D wortelblad van jonge plant; E blaadje onder de bloem; F knol met scheut aan het begin van een nieuwe groeiperiode; G kelkblad met kroonblad; H kroonblad (nectarblad); I meeldraad; J geopende helmknop; K stamper; L stuifmeelkorrel (tricolpaat), polair aanzicht; M geopende vruchten; N zaad.

62 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!