Bijenplanten_web

composietenfamilie 451
Gewone klit (Arctium minus)
Het geslacht Klit (Arctium) behoort tot de Composietenfamilie
(Asteraceae) en omvat ongeveer 12 soorten, die nauw
verwant zijn met elkaar. Het is moeilijk sommige soorten
van elkaar te onderscheiden, temeer omdat er ook bastaarden
bekend zijn.
Tweejarige plant
De Gewone klit is een tweejarige plant met een flink ontwikkelde
penwortel. Hij is algemeen in ons land, vooral op
verstoorde humusrijke plaatsen. In het eerste jaar ontwikkelen
zich alleen de wortelbladeren. Ze staan in een rozet, die een
zodanige omvang heeft dat andere planten zich moeilijk in de
nabijheid kunnen handhaven. In de winter sterven de rozetbladeren
geheel af. In het tweede jaar, of in ongunstige
omstandigheden in het derde, komen sterk vertakte stengels
met kort gesteelde bladeren en bloemhoofdjes tot ontwikkeling.
Het kost veel moeite de stengels van de plant te breken.
Ze zijn erg taai doordat ze voorzien zijn van sterke bastvezels.
De bladeren hebben een ondiep getande rand.
Onopvallende bloemen
De lange, wijd uiteenstaande omwindselbladen van de bloemhoofdjes
vallen direct op. Aan het eind daarvan zitten scherpe
haakjes. De bloemen in het hoofdje zijn veel minder opvallend.
Ze geuren niet, zijn klein, staan dicht tegen elkaar en alleen het
bovenste deel van de bloemkroon, de meeldraden en de
stempels komen boven het omwindsel uit. De kroon heeft de
vorm van een kokertje. Waar het kokertje halverwege wijder
wordt, zijn de meeldraden met de bloemkroon verbonden. Net
als bij alle andere Composieten zijn ook hier de helmknoppen
met elkaar verkleefd en vormen een kokertje rond de stijl.
De bloemen zijn proterandrisch. Eerst gaan de helmknoppen
open. Het stuifmeel wordt door de korte haartjes op de stijl
direct onder de stempels tijdens de groei van de stijl naar
buiten geveegd. Daarna gaan de stempels uiteen en zijn dan
rijp om het stuifmeel van een andere bloem te ontvangen.
De Gewone klit bloeit in juli en augustus en wordt door
diverse soorten insecten bezocht, het meest door de Honingbij.
Zonder insectenbezoek is de plant in staat door zelfbestuiving
zaad te vormen.
Zaadverspreiding
Nadat de zaden gerijpt zijn blijven de verdroogde hoofdjes
nog lange tijd aan de plant vastzitten. Een deel van het zaad
komt in de directe nabijheid van de plant terecht doordat het
door de wind uit de hoofdjes wordt geschud. Verspreiding
over grote afstand kan plaatsvinden doordat de hoofdjes zich
aan mens en dier hechten. Afgevallen hoofdjes kunnen ook
door de wind worden verspreid.
plaat 213. Gewone klit
A deel van plant met bladeren en bloeiwijzen; B omwindselbladen;
C bloemknop; D bloem in vrouwelijk stadium; E opengeslagen
meeldradenkokertje; F stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 polair
aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus in en onder
tectum); G stempels; H nootje.