Bijenplanten_web
400 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen
schermbloemenfamilie 401 Groot sterrenscherm (Astrantia major) Groot sterrenscherm behoort tot het geslacht Astrantia van de Schermbloemenfamilie (Apiaceae). Dit telt negen soorten, die inheems zijn in de bergachtige gebieden van Zuid- en Midden-Europa, de Kaukasus en Klein-Azië. Groot sterrenscherm heeft het grootste verspreidingsgebied. Nadat de soort in cultuur was genomen, heeft het areaal zich door verwildering nog sterk uitgebreid. Zo komt zij in België in kalkrijke wegbermen voor. Bij ons heet de soort ook wel Zeeuws knoopje, welke naam afgeleid is van de vorm van de bloeiwijze. Schutbladen met tweeërlei functie Opvallend zijn de grote roze gekleurde schutbladen, die in een krans rondom de bloeiwijze staan. Samen vormen ze het omwindsel van de bloeiwijze. Ze reiken tot buiten het scherm en vormen samen het eigenlijke ‘Schauapparat’ van de bloeiwijze. Het is buiten de bloemen gelegen en wordt daarom extrafloraal genoemd. De schutbladen zijn afgestorven als het scherm in bloei staat. Ze verwelken echter niet. Aan hun basis hebben ze een scharnierpunt, waarvan de onderkant krimpt bij uitdroging en uitzet als het vochtig wordt. Als het droog is, gaan daardoor de bladen wijd uiteen staan. Bij vochtig weer buigen ze om het scharnierpunt naar binnen en omhullen ze het scherm, zodat dan de bloemen beschermd worden. Twee bloemtypen We vinden in een scherm meestal twee typen bloem: tweeslachtige, met een korte roze steel, en mannelijke, met een veel langere steel. Het scherm aan het eind van de plant heeft een smalle zone met mannelijke bloemen. Daarbinnen bevinden zich tweeslachtige bloemen. De bloemen in het midden van dit scherm zijn weer mannelijk. De zijschermen hebben een smallere zone met tweeslachtige bloemen, waardoor het aandeel aan mannelijke bloemen groter wordt. Zoals vaak zijn er ook uitzonderingen op deze regel. De plant die ik in het Oostenrijkse bergdorpje Rinnen uitkoos om te tekenen, had een eindscherm met uitsluitend vrouwelijke bloemen, waarin de meeldraden dus niet tot ontwikkeling waren gekomen. Nectar Tijdens het drukke bijenbezoek op een zonnige dag in de Hortus Botanicus in Leiden heb ik niet kunnen constateren dat stuifmeel wordt verzameld. Wel nectar; deze wordt op het vruchtbeginsel afgescheiden en is makkelijk bereikbaar. De nectar bevat vruchtensuiker, druivensuiker en een te verwaarlozen hoeveelheid bietsuiker. Dit nectartype komt vaak voor bij bloemen met een open ligging van het nectarium, zoals bij veel soorten van de Wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae), de Schermbloemenfamilie (Apiaceae) en de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Wat de suikersamenstelling betreft valt er voor de bijen aan deze nectar niet veel te verbeteren om er honing van te maken. Koukiemer De vruchten bestaan uit twee deelvruchten. In elke deelvrucht vormt zich uit één van de twee aanwezige zaadknoppen een zaad. Het zaad komt in het voorjaar tot ontkieming, wanneer het in de voorafgaande winter een periode van koude heeft gehad. Het Groot sterrenscherm laat zich gemakkelijk uit zaad opkweken en is een dankbare plant op kalkrijke grond. plaat 188. Groot sterrenscherm A deel van plant met bloemschermen; B blad; C mannelijke bloem; D tweeslachtige bloem; E stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 equatoriaal aanzicht, 2 korreloppervlak (focus in en onder tectum); F deelvrucht: 1 van binnen, 2 van opzij, 3 doorsnede; G zaad.
- Page 352 and 353: 350 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 354 and 355: 352 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 356 and 357: 354 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 358 and 359: 356 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 360 and 361: 358 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 362 and 363: 360 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 364 and 365: 362 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 366 and 367: 364 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 368 and 369: 366 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 370 and 371: 368 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 372 and 373: 370 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 374 and 375: 372 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 376 and 377: 374 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 378 and 379: 376 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 380 and 381: 378 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 382 and 383: 380 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 384 and 385: 382 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 386 and 387: 384 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 388 and 389: 386 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 390 and 391: 388 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 392 and 393: 390 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 394 and 395: 392 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 396 and 397: 394 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 398 and 399: 396 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 400 and 401: 398 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 404 and 405: 402 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 406 and 407: 404 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 408 and 409: 406 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 410 and 411: 408 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 412 and 413: 410 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 414 and 415: 412 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 416 and 417: 414 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 418 and 419: 416 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 420 and 421: 418 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 422 and 423: 420 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 424 and 425: 422 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 426 and 427: 424 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 428 and 429: 426 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 430 and 431: 428 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 432 and 433: 430 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 434 and 435: 432 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 436 and 437: 434 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 438 and 439: 436 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 440 and 441: 438 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 442 and 443: 440 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 444 and 445: 442 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 446 and 447: 444 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 448 and 449: 446 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 450 and 451: 448 bijenplanten: nectar en stuifme
400 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen