Bijenplanten_web

26.03.2018 Views

400 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

schermbloemenfamilie 401 Groot sterrenscherm (Astrantia major) Groot sterrenscherm behoort tot het geslacht Astrantia van de Schermbloemenfamilie (Apiaceae). Dit telt negen soorten, die inheems zijn in de bergachtige gebieden van Zuid- en Midden-Europa, de Kaukasus en Klein-Azië. Groot sterrenscherm heeft het grootste verspreidingsgebied. Nadat de soort in cultuur was genomen, heeft het areaal zich door verwildering nog sterk uitgebreid. Zo komt zij in België in kalkrijke wegbermen voor. Bij ons heet de soort ook wel Zeeuws knoopje, welke naam afgeleid is van de vorm van de bloeiwijze. Schutbladen met tweeërlei functie Opvallend zijn de grote roze gekleurde schutbladen, die in een krans rondom de bloeiwijze staan. Samen vormen ze het omwindsel van de bloeiwijze. Ze reiken tot buiten het scherm en vormen samen het eigenlijke ‘Schauapparat’ van de bloeiwijze. Het is buiten de bloemen gelegen en wordt daarom extrafloraal genoemd. De schutbladen zijn afgestorven als het scherm in bloei staat. Ze verwelken echter niet. Aan hun basis hebben ze een scharnierpunt, waarvan de onderkant krimpt bij uitdroging en uitzet als het vochtig wordt. Als het droog is, gaan daardoor de bladen wijd uiteen staan. Bij vochtig weer buigen ze om het scharnierpunt naar binnen en omhullen ze het scherm, zodat dan de bloemen beschermd worden. Twee bloemtypen We vinden in een scherm meestal twee typen bloem: tweeslachtige, met een korte roze steel, en mannelijke, met een veel langere steel. Het scherm aan het eind van de plant heeft een smalle zone met mannelijke bloemen. Daarbinnen bevinden zich tweeslachtige bloemen. De bloemen in het midden van dit scherm zijn weer mannelijk. De zijschermen hebben een smallere zone met tweeslachtige bloemen, waardoor het aandeel aan mannelijke bloemen groter wordt. Zoals vaak zijn er ook uitzonderingen op deze regel. De plant die ik in het Oostenrijkse bergdorpje Rinnen uitkoos om te tekenen, had een eindscherm met uitsluitend vrouwelijke bloemen, waarin de meeldraden dus niet tot ontwikkeling waren gekomen. Nectar Tijdens het drukke bijenbezoek op een zonnige dag in de Hortus Botanicus in Leiden heb ik niet kunnen constateren dat stuifmeel wordt verzameld. Wel nectar; deze wordt op het vruchtbeginsel afgescheiden en is makkelijk bereikbaar. De nectar bevat vruchtensuiker, druivensuiker en een te verwaarlozen hoeveelheid bietsuiker. Dit nectartype komt vaak voor bij bloemen met een open ligging van het nectarium, zoals bij veel soorten van de Wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae), de Schermbloemenfamilie (Apiaceae) en de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Wat de suikersamenstelling betreft valt er voor de bijen aan deze nectar niet veel te verbeteren om er honing van te maken. Koukiemer De vruchten bestaan uit twee deelvruchten. In elke deelvrucht vormt zich uit één van de twee aanwezige zaadknoppen een zaad. Het zaad komt in het voorjaar tot ontkieming, wanneer het in de voorafgaande winter een periode van koude heeft gehad. Het Groot sterrenscherm laat zich gemakkelijk uit zaad opkweken en is een dankbare plant op kalkrijke grond. plaat 188. Groot sterrenscherm A deel van plant met bloemschermen; B blad; C mannelijke bloem; D tweeslachtige bloem; E stuifmeelkorrel (tricolporaat): 1 equatoriaal aanzicht, 2 korreloppervlak (focus in en onder tectum); F deelvrucht: 1 van binnen, 2 van opzij, 3 doorsnede; G zaad.

400 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!