Bijenplanten_web

aspergefamilie 35
Grote sneeuwroem (Chionodoxa siehei)
De Zwitser E. Boissier (1810-1885) was een zeer bereisd man.
Hij trok door Zuid-Spanje, Griekenland, Klein-Azië, Egypte,
Palestina en Syrië. Tijdens zijn reizen verzamelde
hij een schat aan plantensoorten. Daarvan werd een groot
herbarium aangelegd, dat thans in Genève wordt bewaard.
Hij schreef vele publicaties over de botanie, waaronder de
beroemde Flora Orientalis. Boissier beschreef de Grote
sneeuwroem in 1844 en noemde deze soort toen Chionodoxa
luciliae, afgeleid van chiôn (sneeuw) en doxa (roem).
De soortnaam wijdde hij aan zijn vrouw Lucile, die hem op
zijn reizen vaak vergezelde. Luciliae betekent ‘van Lucilia’.
Toen Boissier de plant beschreef nam hij aan dat er maar
één soort bestond, maar later werden er nog enkele beschreven,
de laatste in 1954. Ze behoren tot de Aspergefamilie
(Asparagaceae).
Uit Turkije
Grote sneeuwroem is een bolgewas, dat afkomstig is van het
gebergte Boz Dagn, gelegen in de buurt van Izmir in Turkije.
Hij komt daar voor tot op een hoogte van ruim 2000 meter.
In de herfst heeft zich uit de bol reeds de complete, maar
nog niet volgroeide plant gevormd. De meiose is dan al
voltooid: stuifmeelkorrels en embryozakken zijn reeds in het
plantje aanwezig. Als in het voorjaar de temperatuur stijgt en
de sneeuw in de bergen gaat smelten komen de bladeren en
de bloemen snel tot ontwikkeling. Een plant heeft niet meer
dan twee bladeren, die in een bootvormige punt eindigen.
De bloemgrootte en het aantal bloemen zijn afhankelijk
van de standplaats. In de dalen hebben zich variëteiten ontwikkeld
met meer bloemen per bloeiwijze en met grotere
bloemen.
Nectariën in het vruchtbeginsel
De bloemen hebben zes bloemdekbladen, die in twee kransen
van drie staan. De binnenste bladen zijn breder en hebben in
tegenstelling tot de andere een niet-gave rand. De bladen zijn
aan de basis met elkaar vergroeid. De kleur van de bloemen is
blauwviolet, dat in het centrum van de bloem een lichtere tint
heeft. Voor ieder bloemdekblad staat een brede lintvormige
meeldraad. De helmknoppen en ook de stuifmeelkorrels zijn
geel. De korrels hebben één kiemopening.
Het bolvormige vruchtbeginsel is driehokkig en heeft dezelfde
kleur als de bloemkroon. In elk tussenschot tussen de hokken
bevindt zich over de volle hoogte een smalle spleet, die een
uitmonding heeft aan de bovenzijde van het vruchtbeginsel.
De wand van de spleet is geheel voorzien van nectar doorlatend
weefsel: het nectarium.
Bijen verzamelen nectar en stuifmeel op de bloemen. Om bij
de nectar te komen, moeten ze de dicht tegen elkaar staande
helmknoppen passeren. Ze komen daarbij met kop en borststuk
rondom in aanraking met het stuifmeel. De stuifmeelklompjes
zijn geel.
Mierenbroodje
Wanneer het zaad in de bolvormige vruchten rijp wordt, gaan
de bladeren verwelken. Door het gewicht van de vruchten
buigt de bloeistengel door en komen de vruchten op de grond
te liggen. De zaden zijn glanzend zwart en hebben een wit
elaiosoom. Dat is een eiwitrijk aanhangsel, ook wel mierenbroodje
genoemd. Mieren zijn er verzot op en verslepen de
zaden, en zorgen zo voor de verspreiding ervan. De kieming
van het zaad heeft pas in het volgende voorjaar plaats. Voor de
ontwikkeling van de kiemplantjes is licht nodig omdat de
kieming epigeïsch geschiedt. De kiemlobben groeien uit tot
boven de grond en dragen, onder invloed van het licht, bij aan
het groeiproces van het plantje. Het duurt twee tot drie jaar
voordat een nieuwe plant in bloei staat.
Voor de tuin
Grote sneeuwroem is een geschikte tuinplant. Hij doet het
goed als verwildering onder struiken en bomen. De bollen
moeten ongeveer zeven centimeter diep worden geplant.
plaat 5. Grote sneeuwroem
A bloeiende plant; B doorsnede bol; C doorsnede bloem; D stamper;
E meeldraad: 1 van binnen, 2 van opzij; F stuifmeelkorrel (monocolpaat):
1 polair (distaal) aanzicht, 2 polair (proximaal) aanzicht,
3 en 4 equatoriale aanzichten; G vruchten met rijpe zaden; H dwarsdoorsnede
vrucht; I zaad met aanhangsel.