Bijenplanten_web

lipbloemenfamilie 365
Wilde marjolein (Origanum vulgare)
Wilde marjolein is een van de vele bekende bijenplanten uit
de Lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort groeit bij voorkeur
op droge hellingen, in schrale weilanden, tussen licht
struikgewas, op kale plekken in het bos en langs bosranden,
zowel op kalkrijke als kalkarme grond, als de standplaats
maar warm en zonnig is. In ons land komt ze vooral voor
in Zuid-Limburg, langs de rivieren en in Zeeland.
Bloemen in een pluim
Wilde marjolein is een overblijvende plant, die bloeit van juli
tot augustus. De bloemen hebben een boven- en onderlip en
staan in bijschermen, die samen een pluimvormige bloeiwijze
vormen. Er komen tweeslachtige en functioneel vrouwelijke
bloemen voor, die beide zowel op dezelfde plant als op
verschillende planten kunnen voorkomen. In de functioneel
vrouwelijke bloemen zijn de meeldraden niet volledig tot
ontwikkeling gekomen. Zij komen het eerst in bloei.
Stamper in beweging
Wanneer de tweeslachtige bloemen zich openen is de stijl nog
maar kort en wordt nog volledig omsloten door de lila kroon.
De beide stempels liggen dan nog tegen elkaar. De vier meeldraden,
twee kleine en twee grote, steken direct bij het begin
van de bloei hun open helmknoppen buiten de kroon. De meeldraden
bevinden zich vlak onder de bovenlip. Een paar dagen
na het openen van de bloem is de stamper volledig uitgegroeid.
De stijl ligt vlak onder de bovenlip en de omgebogen stempels
steken inmiddels ver buiten de kroon, verder dan de helmknoppen,
die in dat stadium leeg en verdroogd zijn.
Bestuiving door bijen
Honingbijen spelen bij de bestuiving een belangrijke rol.
Ze landen op de onderlip om de nectar die onder het vruchtbeginsel
wordt afgescheiden op te nemen. Daarbij strijken ze
met de rugzijde langs de helmknoppen met stuifmeel van pas
geopende bloemen in het mannelijke stadium. Komen ze
daarna op bloemen waarvan de stamper is uitgegroeid, dan
wordt het stuifmeel van de rugzijde op de omgebogen stempels
overgebracht. De stuifmeelkorrels hebben zes langwerpige
kiemopeningen. De vrucht is een splitvrucht met vier nootjes.
Na de bloei wordt de vrucht door de kelk omsloten.
Veel nectar
De bloemen produceren veel nectar, die een suikergehalte van
maar liefst 76% heeft. Ze worden daarom druk door bijen en
andere insecten bezocht.
plaat 170. Wilde marjolein
A bloeiwijze; B tweeslachtige bloem in vrouwelijk stadium; C tweeslachtige
bloem in mannelijk stadium; D doorsnede bloem; E meeldraad;
F helmknop; G stuifmeelkorrel (stephanocolpaat): 1 polair
aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; H stamper; I stempels; J vruchtbeginsel
met nectarium; K vruchtkelk; L deelvruchten; M kiemplantje.