Bijenplanten_web
360 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen
lipbloemenfamilie 361 Bergamotplant (Monarda didyma) Het geslacht Monarda behoort tot de Lipbloemenfamilie (Lamiaceae) en telt 16 soorten en vele ondersoorten, die inheems zijn in Noord-Amerika. De Bergamotplant wordt 60 tot 100 centimeter hoog en heeft een stevige rechtop staande stengel met tegenoverstaande eivormige bladeren. Deze bevatten etherische oliën, onder meer thymol. Uit de verwante soort Monarda punctata wordt deze stof in het groot gewonnen. Felrode bloemen De felrode tweelippige bloemen staan dicht bij elkaar in schijnschermen boven aan de stengel. Binnen zo’n eindelingse bloeiwijze openen de bloemen van uit het midden naar de rand. In het begin van de bloei staan de bloemen bijna rechtop (zie tekening), later staan ze schuiner. De ver buiten de bloem stekende stamper en meeldraden liggen tegen de bovenlip van de bloem. Veel nectar De bloemen zijn proterandrisch: het stuifmeel komt vrij voordat de stempels rijp zijn. In de mannelijke fase van de bloei, die één tot twee dagen duurt, neigen de met elkaar verkleefde helmknoppen van de twee meeldraden iets naar beneden. Later gaan de helmknoppen omhoog en komen de rijpe stempels iets naar beneden, precies op de plaats waar eerder de helmknoppen stonden. De bloem is dan in het vrouwelijke fase, die ook één tot twee dagen duurt. De nectar komt vrij op een kussenvormige discus aan de basis van het vruchtbeginsel. De bloemen produceren veel nectar, met een suikergehalte van ongeveer 30%. Insectenbezoek De bloemen worden het meest door hommels bezocht want die kunnen zonder moeite via de bloemopening het nectarium bereiken. Om stuifmeel te verzamelen, buzzen de hommels al hangend aan de bloem, of ze krabben met de poten over de geopende helmknoppen. Tijdens het buzzen brengen ze de bloem met hun secundaire vliegspieren in een trillende beweging, waardoor het stuifmeel losgetrild wordt en in de beharing van de hommel valt. Honingbijen maken voor het verzamelen van nectar veelal gebruik van inbraakgaatjes die hommels bij het nectarium in de bloemkroon hebben gemaakt. Het buisvormige deel van de bloemkroon is eigenlijk te lang voor de bijentong om via de bloemopening bij het nectarium te kunnen komen. Maar als er veel nectar wordt geproduceerd en dit in de bloembuis stijgt, is het voor de bijen toch mogelijk om via de bloemopening nectar te puren. Van bestuiving komt in beide gevallen niets terecht. Vogelbloemen De bloemen van de Bergamotplant zijn ingericht om door vogels bestoven te worden. In het oorspronkelijke areaal van de soort halen kolibries nectar uit de bloemen. Dat doen ze al vliegend voor de bloem. In het mannelijke stadium komen ze met hun kop in aanraking met het stuifmeel, in het vrouwelijke stadium met de rijpe stempels, waardoor bestuiving tot stand komt. Uit experimenten is gebleken dat de onderlip van de bloem als baken dienst doet voor de vogels. Als de onderlip verwijderd is, kunnen de vogels zich minder goed oriënteren en is het bezoek korter. Vermeerdering De plant vermeerdert zich door zaad. In iedere bloem kunnen vier nootjes tot ontwikkeling komen. Ook vindt vegetatieve vermeerdering plaats door de vorming van worteluitlopers. plaat 168. Bergamotplant A bloeiwijze aan het begin van de bloei; B ontluikende bloem; C open bloem; D uiteinde van bovenlip van kroon, met helmknoppen en gesloten stempel; E verkleefde helmknoppen; F stuifmeelkorrel (stephanocolpaat): 1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht; G vruchtbeginsel met nectarium; H stempels; I nootje.
- Page 312 and 313: 310 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 314 and 315: 312 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 316 and 317: 314 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 318 and 319: 316 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 320 and 321: 318 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 322 and 323: 320 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 324 and 325: 322 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 326 and 327: 324 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 328 and 329: 326 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 330 and 331: 328 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 332 and 333: 330 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 334 and 335: 332 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 336 and 337: 334 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 338 and 339: 336 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 340 and 341: 338 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 342 and 343: 340 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 344 and 345: 342 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 346 and 347: 344 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 348 and 349: 346 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 350 and 351: 348 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 352 and 353: 350 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 354 and 355: 352 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 356 and 357: 354 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 358 and 359: 356 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 360 and 361: 358 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 364 and 365: 362 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 366 and 367: 364 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 368 and 369: 366 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 370 and 371: 368 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 372 and 373: 370 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 374 and 375: 372 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 376 and 377: 374 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 378 and 379: 376 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 380 and 381: 378 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 382 and 383: 380 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 384 and 385: 382 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 386 and 387: 384 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 388 and 389: 386 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 390 and 391: 388 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 392 and 393: 390 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 394 and 395: 392 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 396 and 397: 394 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 398 and 399: 396 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 400 and 401: 398 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 402 and 403: 400 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 404 and 405: 402 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 406 and 407: 404 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 408 and 409: 406 bijenplanten: nectar en stuifme
- Page 410 and 411: 408 bijenplanten: nectar en stuifme
360 bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen