Bijenplanten_web

kruisbloemenfamilie 233
Randjesbloem (Arabis alpina subsp. caucasia)
De Randjesbloem (Arabis alpina subsp. caucasia) behoort
tot de Kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). De plant dankt
zijn naam aan de wijze waarop hij meestal in tuinen wordt
gebruikt: als beplanting van randen van borders.
Bijdrage aan bijenweide
Hoe klein de omvang van de beplanting van een bijenplant
ook is, toch weten de bijen de dracht vaak heel effectief te
benutten. De Randjesbloem draagt in veel tuinen bij aan de
verscheidenheid van de bijenweide. De ervaring heeft me
geleerd dat een begroeiing met een groot aantal soorten die verspreid
over het seizoen bloeien de meest ideale bijenweide is.
Cultuurplant uit Zuid-Europa
De Randjesbloem behoort tot het geslacht Scheefkelk (Arabis).
Dit telt ongeveer 100 soorten, die inheems zijn in Eurazië,
het Middellandse-Zeegebied, de bergstreken van tropisch
Afrika en in Noord-Amerika. In ons land komen drie soorten
in het wild voor: Torenkruid (Arabis glabra), in rivierdalen,
de Ruige scheefkelk (Arabis hirsuta subsp. hirsuta), plaatselijk
algemeen in de duinen, en de uiterst zeldzame Pijlscheefkelk
(Arabis hirsuta subsp. sagittata). De Randjesbloem is een
cultuurplant en is afkomstig uit de bergen van het
Middellandse-Zeegebied.
Overblijvende plant
De plant is overblijvend. Hij heeft bladrozetten waaruit zich
de bloeistengels ontwikkelen. De grijsgroene bladeren hebben
een getande rand. Boven- en onderzijde zijn bezet met gegaffelde
haren. De bladeren langs de bloeistengels zijn stengelomvattend.
In ons land staat de Randjesbloem van maart tot
juni in bloei. Later in het jaar is er kans op nog een tweede
bloei. De bloemen hebben een witte kroon. De helmknoppen
van de vier lange meeldraden reiken tot even boven de stempel.
Tijdens de bloei maken de lange meeldraden een draaiende
beweging, waardoor de open helmknoppen dicht bij die van
de twee korte meeldraden komen te liggen. De nectariën
liggen ringvormig om de voet van de korte meeldraden.
Aan de binnenzijde is de ring open en aan de buitenzijde heeft
de ring een aanhangsel (tenminste bij de afgebeelde plant).
De vorm van de nectariën varieert nogal. In een Russische
publicatie werden wel 37 verschillende vormen onderscheiden.
Bij veel vormen is het aanhangsel niet of slechts gedeeltelijk
ontwikkeld.
Bijenbezoek
Honingbijen verzamelen nectar en stuifmeel. Ze gaan tijdens
hun bezoek op drie kroonbladen staan en duwen dan met de
kop het vierde kroonblad opzij om nectar te kunnen puren.
De stuifmeelklompjes zijn lichtbruin. De stuifmeelkorrels
hebben een karakteristieke netstructuur op het oppervlak.
Vrucht
De vrucht is een openspringende hauw. Behalve door kruisbestuiving
vindt ook zaadvorming plaats na zelfbestuiving.
Vermeerdering kan geschieden door zaaien of door scheuren
van de plant.
plaat 104. Randjesbloem
A plant met bloeiwijze; B bloemknop; C bloem waarvan een deel van
kelk, kroon en meeldraden is verwijderd; D ondereinde korte meeldraden
met nectariën; E meeldraden; F stuifmeelkorrel (tricolpaat):
1 polair aanzicht, 2 equatoriaal aanzicht, 3 korreloppervlak (focus
boven en in tectum); G vrucht (hauw); H opengesprongen hauw;
I zaad.